«Εθνικό Σχέδιο Παροπλισµού επαγγελµατικών αλιευτικών σκαφών που

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙ ΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑΣ «Εθνικό Σχέδιο Παροπλισµού επαγγελµατικών αλιευτικών σκαφών που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο «βιντζότρατα» Μέτρο 1.1. «Μόνιµη παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων» ΙΟΥΝΙΟΣ 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή....σελ. 3 2. Στόχοι για την µείωση της ικανότητας..σελ.4 3. Ενδεικτικός Προϋπολογισµός....σελ.6 4. Εκτίµηση της Αλιευτικής Ικανότητας των Σκαφών βάσει στοιχείων παραγωγής σελ.6 5. ιατάξεις που εξασφαλίζουν ότι τα σκάφη έχουν ασκήσει επαρκείς αλιευτικές δραστηριότητες κατά την τελευταία διετία...σελ.7 6. ιατάξεις εφαρµογής...σελ.8 2

3

1. Εισαγωγή Σύµφωνα µε το άρθρο 23 παράγραφος 2 του 1198/06 «η µόνιµη παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων των αλιευτικών σκαφών προγραµµατίζεται µε τη µορφή εθνικών συστηµάτων παροπλισµού τα οποία δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα δυο (2) έτη από την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος τους». Σύµφωνα µε το εγκεκριµένο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Αλιείας 2007-2013, Άξονας Προτεραιότητας 1 «Μέτρα για την προσαρµογή του αλιευτικού στόλου» Μέτρο 1.1 «µόνιµη παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων», η µείωση της αλιευτικής ικανότητας θα επιτευχθεί βάσει εθνικών σχεδίων προσαρµογής της αλιευτικής προσπάθειας στην κατεύθυνση αναδιάρθρωσης του αλιευτικού στόλου και διατήρησής του σε επίπεδο αειφορικής διαχείρισης, σύµφωνα µε τις αρχές της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Στα εθνικά σχέδια παροπλισµού σύµφωνα µε το ΕΠΑΛ 2007-2013, δύναται να συµπεριληφθούν σκάφη που φέρουν τα αλιευτικά εργαλεία δίκτυα παραγάδια, γρίπος που σύρεται από σκάφος (βιτζότρατα), γρι-γρι και τράτα βυθού µε πόρτες (µηχανότρατα) κ.λ.π. Συγκεκριµένα τα εθνικά σχέδια παροπλισµού, θα περιλαµβάνουν εκτίµηση του αριθµού και µεγέθους των σκαφών που θα συµµετέχουν σε κάθε σχέδιο, βιολογικά δεδοµένα για τα βασικά είδη που αλιεύουν τα προς απόσυρση αλιευτικά σκάφη, δεδοµένα αναφορικά µε την οικολογία και περιβαλλοντική κατάσταση των περιοχών που δραστηριοποιούνται καθώς και στοιχεία από αλιευτικές µελέτες που καθορίζουν την αλιευτική πίεση, που ασκείται στα κύρια εµπορικά αποθέµατα. Το σχέδιο προσαρµογής της αλιευτικής προσπάθειας και τα εθνικά σχέδια παροπλισµού θεσπίζονται µετά από την έγκριση του Επιχειρησιακού Προγράµµατος και παρουσιάζονται στην Επιτροπή Παρακολούθησης από την οποία και εγκρίνονται. Η υλοποίηση τους γίνεται µέσω ανοιχτής προκήρυξης προς ενδιαφερόµενους να ενταχθούν στο µέτρο. Στο πλαίσιο του µέτρου 1.1 προβλέπεται η χορήγηση δηµόσιας ενίσχυσης για τη µόνιµη παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, αλιευτικών σκαφών ηλικίας άνω των 10 ετών µε τους παρακάτω τρόπους: τη διάλυση τους την αλλαγή χρήσης τους, µε σηµαία κράτους µέλους και εγγραφή σε κοινοτικό νηολόγιο, για µη αλιευτικές δραστηριότητες. την αλλαγή χρήσης τους µε σκοπό τη δηµιουργία τεχνητών υφάλων, εφόσον η ενδεχόµενη αυτή χρήση των αποσυρόµενων σκαφών εξεταστεί κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης των συγκεκριµένων έργων στα πλαίσια της εθνικής νοµοθεσίας Μετά την οριστική παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, το σχετικό σκάφος διαγράφεται οριστικά από το Κοινοτικό Αλιευτικό Μητρώο και η επαγγελµατική άδεια αλιείας του σκάφους ακυρώνεται. Το παρόν σχέδιο παροπλισµού επαγγελµατικών αλιευτικών σκαφών που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο «βιντζότρατα», συντάχθηκε και προτείνεται από την Γενική ιεύθυνση Αλιείας/ ιεύθυνση Θαλάσσιας Αλιείας. 4

Το αλιευτικό εργαλείο τράτα ή βιντζότρατα αποτελεί παραδοσιακό εργαλείο οι τεχνικές λεπτοµέρειες λειτουργίας του οποίου καθορίστηκαν στο β.δ. 817/1966 «Περί κανονισµού της δια τρατών αλιείας» Στο ως άνω β.δ. περιλαµβάνονται µεταξύ των άλλων και ρυθµίσεις που αφορούν - στο ελάχιστο µέγεθος µατιών του διχτύου (16mm) - στην χρονική απαγόρευση από 1-6 έως 30-9 κάθε έτους. Από το 1979 έχει απαγορευθεί η χορήγηση νέων αδειών αλιείας µε βιντζότρατα σε όλη την ελληνική επικράτεια (π.δ. 553/79 και π.δ. 669/80), κατά συνέπεια τα σκάφη αυτά δεν έχουν δικαίωµα αντικατάστασης µε νέο αλιευτικό σκάφος που θα φέρει το ίδιο εργαλείο. Στο πλαίσιο υλοποίησης της πρώτης πρόσκλησης για υποβολή αιτήσεων στο Μέτρο 1.1. του Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑΣ 2007-2013, διαλύθηκαν µε αυξηµένη χρηµατοδότηση, 180 σκάφη που έφεραν «ως κύριο εργαλείο» το αλιευτικό εργαλείο βιντζότρατα, από τα 232 που είχαν ήδη ενταχθεί στο πρόγραµµα ( για τα 52 ζητήθηκε η παραίτηση από τη διάλυση), ενώ για 30 σκάφη δεν ικανοποιήθηκε το αίτηµα λόγω έλλειψης πιστώσεων. Τα αλιευτικά σκάφη που είναι επιλέξιµα στο παρόν σχέδιο παροπλισµού αναγνωρίζονται από τα χαρακτηριστικά τους όπως αυτά εµφανίζονται κάθε φορά Κοινοτικό Αλιευτικό Μητρώο (ΚΑΜ). Η ηµεροµηνία έναρξης του εθνικού σχεδίου παροπλισµού θα είναι η ηµεροµηνία της προκήρυξής του όπως ορίζεται στη σχετική ΚΥΑ (που εκδόθηκε βάσει του άρθρου 37 του Νόµου 3614/2007) η δε διάρκειά του δεν µπορεί να υπερβαίνει την ηµεροµηνία λήξης επιλεξιµότητας δαπανών ήτοι 31/12/2015 (βάσει του άρθρου 55 του Καν 1198/06). 2. Στόχοι για την µείωση της ικανότητας. Για να εκτιµηθούν οι στόχοι µείωσης της ικανότητας των επαγγελµατικών αλιευτικών σκαφών που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο «βιντζότρατα», λήφθηκε υπόψη η τρέχουσα κατάσταση του στόλου σύµφωνα µε τα στοιχεία του Κοινοτικού Αλιευτικού Μητρώου καθώς επίσης και οι στόχοι του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αλιείας 2007-2013. Πίνακας 1: Χαρακτηριστικά Ελληνικού στόλου την 01-06-2013 α/α Κύριο Αλιευτικό εργαλείο Αριθµός αλιευτικών σκαφών 1 Τράτα βυθού 299 2 Γρι γρί 252 3 Βιντζότρατες; 265 4 ίχτυα- αγκιστρωτά εργαλεία 15148 ΣΥΝΟΛΟ 15964 Σύµφωνα µε τον παραπάνω πίνακα συνάγεται ότι το 2,66% του συνολικού αριθµού σκαφών του στόλου, συνολικά 265 σκάφη αφορά σε αλιευτικά σκάφη που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο «βιντζότρατα», ως πρώτο ή δεύτερο εργαλείο. Πρόκειται για αλιευτικά σκάφη µεσαίου µεγέθους, µε µέσο µέγιστο µήκος 10,02 µέτρα. Το σύνολο των αλιευτικών σκαφών του τµήµατος αυτού του στόλου είναι ηλικίας µεγαλύτερης των 30 ετών. Το 73,96% είναι 5

σκάφη ηλικίας µεγαλύτερης από 40 έτη, 21,89% είναι ηλικίας 35-40 ετών και 4,15% είναι ηλικίας 30-35 ετών. Η µέση ηλικία των σκαφών το 2013 είναι 48,79 έτη. Στο παράρτηµα Ι παρατίθεται πίνακας µε το σύνολο των αλιευτικών σκαφών µε το εργαλείο βιντζότρατα όπως παρατίθενται στο Κοινοτικό Αλιευτικό Μητρώο. Πίνακας 2: Χαρακτηριστικά Ελληνικού στόλου- βιντζότρατας από το 1991 έως 2013 Έτος Σκάφη Σκάφη (GT) Ισχύς Μηχαν ής (KW) Μέση ηλικία Σκάφη βιντοτρ ατας (GT) Σκάφη Ισχύς Μηχαν ής (KW) Μέση ηλικία Μέσο µέγιστο µήκος (m) 1991 22158 90928 677694 17.37 638 5283 43311 26.64 10.55 1992 21468 90782 666802 17.87 620 5126 42305 27.63 10.56 1993 20670 88213 645288 18.36 575 4681 39542 28.41 10.56 1994 20710 89630 646801 18.87 571 4654 39175 29.44 10.56 1995 20543 88476 633627 19.38 561 4521 38189 30.59 10.54 1996 20464 89396 631764 19.84 554 4393 37190 31.58 10.51 1997 20439 90413 631673 20.29 544 4277 36676 32.57 10.51 1998 20383 90002 623246 20.78 494 3799 32784 33.92 10.43 1999 19699 88194 595344 21.15 464 3486 30342 34.88 10.36 2000 19555 88039 585300 21.76 456 3409 29838 35.86 10.36 2001 19598 89283 587253 22.34 458 3422 30064 36.88 10.36 2002 18992 85789 559888 22.67 431 3232 28241 37.67 10.35 2003 18553 85538 540938 23.15 425 3161 27528 38.63 10.34 2004 18219 85538 526950 23.55 424 3116 27157 39.64 10.30 2005 17957 85932 517889 23.73 417 2997 26584 40.59 10.27 2006 17704 85135 510420 24.25 438 3070 27802 41.65 10.21 2007 17436 84218 503325 24.73 449 3165 28598 42.69 10.23 2008 17248 83401 497219 25.37 447 3153 28466 43.63 10.24 2009 17168 83058 494701 26.07 447 3153 28466 44.63 10.24 2010 17047 83044 493913 26.62 447 3156 28477 45.64 10.24 2011 16542 79938 473768 27.20 345 2344 21472 46.93 10.11 2012 15997 75909 453354 27.71 265 1753 15939 47.79 10.02 2013 15954 75353 451422 28.61 265 1753 15939 48.79 10.02 Στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Αλιείας 2007-2013 οι δείκτες αποτελεσµάτων του µέτρου 1.1 αφορούν σε µείωση χωρητικότητας του στόλου κατά 5.610 GT και της ισχύος κινητήρα κατά 56.321 KW. Η µέχρι σήµερα µείωση της αλιευτικής ικανότητας στο πλαίσιο υλοποίησης της πρώτης πρόσκλησης για το µέτρο 1.1 του Ε.Π. ΑΛΙΕΙΑΣ 2007-2013, είναι 8.822,60 GT και 47.783,84 KW Με το παρόν σχέδιο παροπλισµού θα επέλθει επιπλέον µείωση της αλιευτικής ικανότητας του στόλου σε όρους χωρητικότητας (GT) και ισχύος (KW) ως εξής : Στόχος µείωσης ικανότητας Εκτιµάται ότι τουλάχιστον 170 αλιευτικά σκάφη θα επιλεγούν µετά την αξιολόγηση όπως προβλέπεται στη σχετική ΚΥΑ/ ΥΑ- πρόσκληση. Αναµενόµενη µείωση σε GT & KW : 170 Χ 8 GT (µέση χωρητικότητα σε GT) =1.360 GT 170 Χ 80 KW (µέση ισχύς µηχανής σε KW) = 13.600 KW 6

3. Ενδεικτικός προϋπολογισµός Σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στο ΕΠ ΑΛΙΕΙΑΣ 2007-2013, οι ενισχύσεις οριστικής παύσης των δραστηριοτήτων που καταβάλλονται στην περίπτωση διάλυσης αλιευτικού σκάφους υπολογίζονται βάσει της χωρητικότητας του ενεργού σκάφους και δεν θα µπορούν να υπερβαίνουν τα εξής ποσά: 1)Σκάφη 10-29 ετών: οι κλίµακες του παρακάτω πίνακα µειωµένες κατά 1,5% ανά έτος άνω των 15 ετών 2)Σκάφη >29 ετών: οι κλίµακες του παρακάτω πίνακα 3 µειωµένες κατά 22,5%. Πίνακας 3 Κατηγορία του σκάφους ανά κλάση χωρητικότητας (σε GT) Μέγιστη ενίσχυση οριστικής παύσης (σε ) 0<10 11000/GT+2000 10<25 5000/GT+62000 25<100 4200/GT+82000 100<300 2700/GT+232000 300<500 2000/GT+382000 500 και άνω 1200/GT+882000 Για την εκτίµηση του προϋπολογισµού του σχεδίου παροπλισµού, χρησιµοποιήθηκαν τα ποσά του ανωτέρω πίνακα. Με βάση τα προαναφερθέντα, ο προϋπολογισµός του εθνικού σχεδίου παροπλισµού αλιευτικών σκαφών που φέρουν το αλιευτικό εργαλείο «βιντζότρατα» εκτιµάται ότι θα ανέλθει σε 11.900.000. 4. Εκτίµηση της αλιευτικής ικανότητας των αλιευτικών σκαφών βάσει των στοιχείων αλιευµάτων Για τον προσδιορισµό της πραγµατικής αλιευτικής ικανότητας των αλιευτικών σκαφών µε το εργαλείο βιντζότρατα που υπόκεινται σε οριστική διακοπή δραστηριοτήτων λαµβάνεται υπόψη ότι: Στις εκφορτώσεις των αλιευτικών σκαφών που αλιεύουν µε το εργαλείο βιντζότρατα η σύνθεση των ειδών είναι: Το 77.42% αποτελείται από 5 είδη: Spicara smaris (µαρίδα) 47.66%, Boops boops (γόπα) 18.84%), Sardina pilchardus (σαρδέλα) 7.30%, Mullus surmuletus (µπαρµπούνι) 2.33% and Mullus barbatus (κοτσοµούρα) 1.29%. Οι εκφορτώσεις των αλιευτικών σκαφών που αλιεύουν µε το εργαλείο βιντζότρατα αντιπροσωπεύουν το 48.60% της συνολικής παραγωγής του είδους Spicara smaris, ακολουθούµενο από τα αλιευτικά εργαλεία δίχτυα (21.06%), τις τράτες βυθού µε πόρτες (20.22%) και τα γρι γρί (10.06%). Οι εκφορτώσεις των αλιευτικών σκαφών που αλιεύουν µε το εργαλείο βιντζότρατα σε σχέση µε τις συνολικές εκφορτώσεις όλων των εργαλέιο για τα παραπάνω είδη είναι: Boops boops 10.82%, Mullus barbatus 7.61%, Mullus surmuletus 5.46% και Sardina pilchardus 5.08%. Οι εκφορτώσεις αυτών των ειδών αντιπροσωπεύουν το 25.95% της µέσης αξίας των συνολικών εκφορτώσεων (Boops boops 5.36%, Mullus barbatus 2%, Spicara smaris 4.04%, Mullus surmuletus 1.54%, Sardina pilchardus 13.02% ) σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (1990-2011). 7

Πίνακας 4: Εκφορτώσεις και αριθµός σκαφών ανά GSA και στο σύνολο της επικράτειας Έτος GSA-20 Ιόνιο Πέλαγος Αρ.Σκ Εκφορ αφών τώσεις GSA-22- Αιγαίο Πέλαγος Αρ.Σκ Εκφορτώ αφών σεις GSA-23- Κρήτη Αρ. Εκφορ Σκα τώσεις φών Σύνολο % Αρ.Σκ αφών Εκφορτ ώσεις στο σύνολο του στόλου 1991 154 853.2 461 5570.0 23 606.1 638 7029.3 2.88 4.66 1992 146 1097.4 452 4760.3 22 505.9 620 6363.6 2.89 3.80 1993 136 1119.7 420 6112.6 19 409.2 575 7641.5 2.78 4.24 1994 137 1689.3 415 12923.7 19 292.8 571 14905.8 2.76 7.21 1995 136 2294.5 408 6761.3 17 246.2 561 9302.0 2.73 5.32 1996 139 2221.5 398 6901.6 17 387.2 554 9510.3 2.71 5.44 1997 136 1670.8 391 4243.1 17 258.8 544 6172.7 2.66 3.58 1998 129 1005.7 352 2749.3 13 242.1 494 3997.1 2.42 3.03 1999 127 3320.1 324 2743.5 13 353.4 464 6417.0 2.36 4.80 2000 127 1256.0 316 3992.2 13 416.9 456 5665.1 2.33 5.04 2001 129 1693.8 316 3914.0 13 468.0 458 6075.8 2.34 5.65 2002 125 2022.7 294 4163.8 12 277.1 431 6463.6 2.27 5.89 2003 122 1746.2 290 4302.1 13 222.7 425 6271.0 2.29 5.81 2004 124 1895.8 288 5853.3 12 254.1 424 8003.2 2.33 7.23 2005 122 1670.7 284 4165.3 11 85.5 417 5921.5 2.32 5.36 2006 136 1777.6 289 2510.7 13 124.6 438 4412.9 2.47 3.85 2007 137 1412.0 298 2046.0 14 141.3 449 3599.3 2.58 3.19 2008 138 1455.1 295 2266.6 14 201.1 447 3922.8 2.59 3.65 2009 138 1272.5 294 4858.6 15 212.3 447 6343.4 2.60 6.21 2010 139 809.9 293 2919.2 15 141.7 447 3870.8 2.62 4.27 2011 112-225 - 8-345 - 2.09-2012 89-170 - 6-265 - 1.66-2013 89-170 - 6-265 - 1.66 - στο σύνολο εκφορτώσε ων 5. ιατάξεις που εξασφαλίζουν ότι τα σκάφη κατά την τελευταία διετία, έχουν ασκήσει επαρκώς την αλιευτική τους δραστηριότητα Οι δικαιούχοι των οικονοµικών ενισχύσεων του σχεδίου παροπλισµού, στο πλαίσιο του Μέτρου 1.1, είναι φυσικά ή/και νοµικά πρόσωπα που είναι νόµιµοι ιδιοκτήτες επαγγελµατικού αλιευτικού σκάφους (σύµφωνα µε το άρθρο 3 σηµείο β του Καν(ΕΚ) 1198/2006 του Συµβουλίου) ή νόµιµοι κληρονόµοι αυτών και πληρούν τους όρους και τις προϋποθέσεις του επαγγελµατία αλιέα, όπως καθορίζονται από την εθνική νοµοθεσία. Τα προς απόσυρση σκάφη θα πρέπει να είναι σε ενεργό αλιευτική δραστηριότητα κατά την τελευταία διετία, που προηγείται της ηµεροµηνίας αίτησης για ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Αλιείας 2007-2013, δηλαδή η επαγγελµατική άδεια αλιείας του σκάφους είναι σε ισχύ. Επιπλέον, το προς απόσυρση σκάφος θα πρέπει να έχει εργαστεί στη θάλασσα τουλάχιστον 75 ηµέρες για κάθε µία από τις δύο δωδεκάµηνες περιόδους που προηγούνται της ηµεροµηνίας αίτησης για ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Αλιείας 2007-2013. 6. ιατάξεις εφαρµογής Η αρµόδια αρχή για τη διαχείριση του σχεδίου παροπλισµού είναι η Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αλιείας. Η διαχείριση έχει εκχωρηθεί σε ενδιάµεσο φορέα ιαχείρισης (σύµφωνα µε την αριθµ. 1676/2009 ΚΥΑ όπως τροποποιήθηκε 8

και ισχύει) ήτοι στην Ειδική Υπηρεσία Εφαρµογής ράσεων του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αλιείας. Αρµόδιες αρχές διεκπεραίωσης για την παραλαβή των αιτήσεων των δικαιούχων κλπ των προς απόσυρση σκαφών ορίστηκαν οι κατά τόπο Υπηρεσίες Αλιείας. Το παρόν σχέδιο παροπλισµού θα υλοποιηθεί σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στην αρ. 71/29-11-2010 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1874/ τβ /30-11-2010) «Καθορισµός διαδικασίας υπαγωγής πράξεων και καταβολής των οικονοµικών ενισχύσεων στους δικαιούχους για το Μέτρο 1.1 «Μόνιµη παύση αλιευτικών δραστηριοτήτων» του Άξονα Προτεραιότητας 1, του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Αλιείας 2007 2013» Για την έγκαιρη ενηµέρωση των δικαιούχων προβλέπεται η ευρεία δηµοσιοποίηση του σχεδίου παροπλισµού µε εκτιµώµενες ηµεροµηνίες έναρξης υποβολής αιτήσεων. Θα εκδοθεί µια πρόσκληση για την υποβολή αιτήσεων µε συγκεκριµένες προθεσµίες, στη δε περίπτωση που οι εντάξεις υπολείπονται του στόχου του σχεδίου παροπλισµού, η εν λόγω πρόσκληση δύναται να παραταθεί. 9