Βιολογία Γ Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1
2
1.2 Κύτταρο: η μονάδα της ζωής Το κύτταρο Ένα εργοστάσιο ΚΥΤΤΑΡΑ ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ σε σε σε 3
1.3 Τα επίπεδα οργάνωσης της ζωής ΕΙΔΟΣ Οργανισμοί που παρουσιάζουν μεγάλες ομοιότητες και διασταυρώνονται μεταξύ τους δημιουργώντας γόνιμους απογόνους 4
ρίζα, πεύκο, νευρικός ιστός, περιστέρι, ερυθρό αιμοσφαίριο, αναπνευστικό, σκύλος, συκώτι, φάρυγγας, φύλλο, τριανταφυλλιά, σκελετός, αμοιβάδα, ωάριο, κυκλοφορικό, πνευμόνι, πλάτανος, νεφρό, μυϊκός ιστός, καρδιά, βακτήριο, πεπτικό, διάφραγμα ΚΥΤΤΑΡΟ ΙΣΤΟΣ ΟΡΓΑΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ 5
ΑΣΚΗΣΗ: Να κατατάξετε τα παρακάτω από τα μικρότερα σε μέγεθος προς τα μεγαλύτερα: ενδοπλασματικό δίκτυο, νευρικό σύστημα, κυκλοφορικό, υδατάνθρακας, λεμφοκύτταρο, έντερο, πρωτεΐνη, πεπτικό κενοτόπιο, αίμα, μυρμήγκι, χλωροπλάστης, ουροποιητικό, λιπίδιο, πνεύμονας, συνδετικός, ένζυμα, μυϊκός ιστός, μυϊκές ίνες, νερό, άνθρωπος, ωάριο, αμινοξέα, γλυκόζη, DNA, εγκέφαλος, υδρογόνο, χυμοτόπιο, καρδιά, μιτοχόνδριο, οστίτης, σύμπλεγμα Golgi, περιστέρι, σπερματοζωάριο, συκώτι, ερυθρό αιμοσφαίριο, οξυγόνο, άλατα, νευρικός ιστός, άνθρακας, αναπνευστικό, φύλλο, χόνδρινος, νευρώνες, πεύκο, άζωτο, Στοιχεία άτομα Χημικές ενώσεις Οργανίδια κυττάρου Κύτταρα Ιστοί Όργανα Συστήματα οργάνων Οργανισμοί 6
7
2.1 Ισορροπία στα βιολογικά συστήματα ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΤΟ ΑΒΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ίδιου είδους Διαφορετικού είδους 8
2.2 Οργάνωση και λειτουργίες του οικοσυστήματος Ο ρόλος της ενέργειας ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΕΣ Αυτότροφος οργανισμός Ετερότροφος οργανισμός Καταναλωτής 1 ης τάξης Καταναλωτής 2 ης τάξης Αποικοδομητής Παραγωγός Αβιοτικός παράγοντας Πληθυσμός Βιοκοινότητα Νεκρή οργανική ύλη Όργανο φυτού Κύτταρο 9
1. Φτιάξτε, χρησιμοποιώντας τους παρακάτω οργανισμούς, μια τροφική αλυσίδα. 2. Σχεδιάστε στην παρακάτω εικόνα βέλη που να δείχνουν ποιος οργανισμός τρώει ποιον, ώστε να σχηματίσετε ένα τροφικό πλέγμα. 3. Συμπληρώστε τα κενά στην παρακάτω τροφική πυραμίδα. 10
2.3 Η ανακύκλωση της ύλης σε ένα οικοσύστημα 1. Η ακόλουθη σχηματική αναπαράσταση παρουσιάζει τον κύκλο του άνθρακα. Να συμπληρώσετε τα κενά στην παρακάτω εικόνα. Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ 2. Η ακόλουθη σχηματική αναπαράσταση παρουσιάζει τον κύκλο του αζώτου. Να συμπληρώσετε σε κάθε τετράγωνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή πρόταση. Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ 11
12
Στην σχηματική αναπαράσταση απεικονίζεται ο κύκλος του νερού. Με τη βοήθεια των γνώσεων που έχετε αποκομίσει από τη φυσική να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. 13
14
15
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1 2 3 4 5 6 7 10 11 8 9 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 16
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ 1 Οργανίδιο του κυττάρου όπου γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών 2 Συγκροτούνται από οργανισμούς που ανήκουν σε διαφορετικούς πληθυσμούς 4 5 6 7 10 12 13 14 15 16 18 20 21 22 Ακτινοβολία του ήλιου που απορροφάται από το όζον Οργανίδια του κυττάρου που του εξασφαλίζουν ενέργεια Οργανίδια του κυττάρου που περιέχουν δραστικά ένζυμα για τη διάσπαση μικροβίων Κατά τη διάσπασή τους απελευθερώνεται μεγάλο ποσό ενέργειας Σ'αυτή τη κατηγορία οργανιδίων ανήκουν τα χυμοτόπια Η τροφική αποτελείται από τροφικά επίπεδα Οργανισμοί που παράγουν μόνοι τους την τροφή τους Οργανίδια του κυττάρου στα οποία βρίσκεται το DNA Νέφος που συναντάται κυρίως σε μεγάλες πόλεις Το τροφικό απεικονίζει τροφικές σχέσεις μεταξύ όλων των πληθυσμών ενός οικοσυστήματος Η περιοχή στην οποία συνυπάρχουν διαφορετικοί πληθυσμοί Η τροφική απεικονίζει τροφικές σχέσεις μεταξύ πληθυσμών ενός οικοσυστήματος Οργανισμοί που τρέφονται με νεκρή οργανική ύλη Συγκροτείται από οργανισμούς του ίδιου είδους 3 Λέγονται και σάκχαρα 8 9 Είναι τα καυσαέρια, τα εντομοκτόνα, οι ακτινοβολίες, τα σκουπίδια Κατά τη διαδικασία αυτή τα κύτταρα τροποποιούνται και εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες λειτουργίες 11 Κύτταρα με πυρήνα 17 Ρύπανση που προκαλείται από παθογόνους μικροοργανισμούς 19 Βροχή με νιτρικά και θειώδη οξέα 17
3.2 Ένζυμα και μεταβολισμός ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΕΝΖΥΜΑ: 18
19
4.2 Ασθένειες Παθογόνος μικροοργανισμός: Ξενιστής: Μόλυνση: Μολυσματική ασθένεια: Συμπτώματα: Διάγνωση: Περίοδος επώασης του μικροοργανισμού: Επιδημία: Πανδημία: Θεραπεία: Πρόληψη: Ασθένεια Τι είναι Μικροοργανισμοί που την προκαλούν Πώς μεταδίδεται στον άνθρωπο Συμπτώματα AIDS Γρίπη Συνάχι Φυματίωση Μυκητίαση Χολέρα Ελονοσία Τέτανος Σαλμονέλα Τύφος Ανεμοβλογιά 20
21
4.4 Τρόπος ζωής και ασθένειες Ο Γιάννης είναι 18 χρονών και είναι φοιτητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τα περισσότερα άτομα στην παρέα του καπνίζουν και επειδή φοβάται μήπως τον αποκόψει η παρέα του επειδή είναι αντικαπνιστής, ξεκινάει κι αυτός το κάπνισμα. Τις πρώτες μέρες νιώθει μια ψυχική ευχαρίστηση. Του αρέσει πολύ αυτό το χαλάρωμα, που νιώθει κάθε φορά που τραβάει μέσα του τον καπνό. Επιπλέον αισθάνεται ότι έχει μεγαλώσει και ότι οι άλλοι τον βλέπουν διαφορετικά καθώς καπνίζει. Έχει αλλάξει ο τρόπος που συμπεριφέρεται, και. Μετά από αρκετό καιρό, αυτή η ευχαρίστηση που ένιωθε στην αρχή, σταδιακά. Έτσι αυξάνει τον αριθμό των τσιγάρων. Κάποια στιγμή συνειδητοποιεί ότι κάνει μεγάλο κακό στον εαυτό του και αποφασίζει να κόψει το τσιγάρο. Έτσι, για μια μέρα δεν καπνίζει καθόλου, αλλά την επόμενη νιώθει πάρα πολύ έντονη την επιθυμία να καπνίσει, γεγονός που δείχνει ότι έχει αποκτήσει. Είχε ήδη στη νικοτίνη. Εκείνη τη μέρα, του έλειψε το χαλάρωμα που αισθανόταν όταν κάπνιζε, ενώ αντιθέτως ένιωθε πολύ νευρικός. Είχε αποκτήσει δηλαδή και εξάρτηση. Τη δεύτερη μέρα που δεν κάπνισε πέρασε διάφορες οργανικές διαταραχές, κυρίως καρδιακές και αναπνευστικές, αφού είχε προκληθεί στον οργανισμό του σύνδρομο. Προσπάθησε να αγνοήσει τη δυσφορία και την ένταση που ήταν τα της ψυχικής και σωματικής εξάρτησης, αλλά τελικά δεν άντεξε, πήγε στο περίπτερο και αγόρασε ένα πακέτο. Ο Γιάννης τώρα είναι ένας από τους πολλούς καπνιστές που είναι από το τσιγάρο και το έχει πάρει απόφαση ότι δεν μπορεί να το κόψει, αφού έχει κάνει πάρα πολλές προσπάθειες, αλλά διαπίστωσε ότι είναι πάνω από τις δυνάμεις του. 22
5.2 Η ροή της γενετικής πληροφορίας Νουκλεϊκό οξύ Δομή DNA RNA Διάταξη μορίου Χημική σύσταση Νουκλεοτίδια Σάκχαρο Συμπληρωματικές βάσεις 23
24
Αντιγραφή 25
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 16 14 19 17 18 20 21 22 23 25 24 26
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ 1 Τροφική δηλητηρίαση που οφείλεται σε βακτήριο 2 Μια ασθένεια που μπορεί να μεταδοθεί από ένα άτομο σε άλλο 3 Η ικανότητα των οργανισμών να διατηρούν το εσωτερικό τους περιβάλλον σταθερό 4 Υγρό που περιέχει αντισώματα τα οποία λαμβάνονται από ζωικό οργανισμό που έχει μολυνθεί 6 Ένας γενικός εσωτερικός αμυντικός μηχανισμός του ανθρώπου 5 Η απόκριση του οργανισμού όταν αναγνωρίσει ένα αντιγόνο 10 Ο άνθρωπος που προσβάλλεται από έναν παθογόνο οργανισμό 7 Μία ασθένεια που εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο 12 Αποκτούμε απέναντι σε ένα αντιγόνο όταν φτιάξουμε κύτταρα μνήμης 8 Πρωτεΐνες που βοηθούν μια αντίδραση να γίνει σωστά και πιο γρήγορα 13 Η αναγνώριση της ασθένειας από τον γιατρό 9 Μικροοργανισμός που προκαλεί στον άνθρωπο ασθένεια 15 Είναι ο πυρετός, η διάρροια, ο βήχας κλπ 17 Είναι τα πλασμώδια της ελονοσίας 21 Αντιδράσεις του μεταβολισμού κατά τις οποίες γίνεται σύνθεση χημικών ενώσεων 11 Ο χρόνος μεταξύ της μόλυνσης και της εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων της ασθένειας είναι η περιόδος... 14 Τρόπος πρόληψης για μια ασθένεια 16 Η άνοδος της θερμοκρασίας του σώματος μετά από γενικευμένη μόλυνση 22 23 24 Μικροοργανισμοί που παρασιτούν στα κύτταρα άλλου οργανισμού Αντιδράσεις του μεταβολισμού κατά τις οποίες γίνεται διάσπαση μορίων Σ'αυτούς οφείλονται οι δερματικές μυκητιάσεις 18 Πρωτεΐνες που εξουδετερώνουν τα αντιγόνα 19 Η έγκαιρη αποφυγή μιας ασθένειας 20 Μικροοργανισμοί που υπάρχουν και ωφέλιμοι και παθογόνοι για τον άνθρωπο 25 Ονομάζονται και έτσι τα μικρόβια 27
28