Επαναληπτικό διαγώνισμα στα Λατινικά Τάξη: B Λυκείου Θεωρητική Κατεύθυνση. Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα ακόλουθα αποσπάσματα:

Επαναληπτικό διαγώνισμα στα Λατινικά Τάξη: B Λυκείου Θεωρητική Κατεύθυνση Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα ακόλουθα αποσπάσματα: Serena nocte subito luna defecerat; ob repentinum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat. Tum Sulpicius Gallus de caeli ratione et de stellarum lunaeque statu ac motibus disputavit eoque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sic liberales artes Galli aditum ad illustrem illam Paulianam victoriam dederunt...................................................................... Ubi in Italia fuit, apud Ticinum, Trebiam, Trasumenum et Cannas copias Romanorum profligavit et delevit. Populus Romanus cladem Cannensem pavidus audivit. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit. Postquam XIV annos in Italia complevit, Carthaginienses eum in Africam revocaverunt. Ibi Hannibal bellum cum Romanis componere frustra cupivit. Denique cum P. Scipione apud Zamam dimicavit, sed Romani victoriam reportaverunt. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 1.α. 1.β. Μονάδες: 40 Serena nocte, repentinum monstrum, eo modo, liberales artes, illam victoriam: Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των δύο α ριθμών των παραπάνω συνεκφορών. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις ακόλουθες λέξεις: animos : τη γενική πληθυντικού. militum : την αφαιρετική πληθυντικού. exercitus : τη δοτική ενικού. alacrem : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος. 1

cladem insidiis agro annos eum bellum : τη γενική πληθυντικού. : την αιτιατική πληθυντικού. : την ονομαστική ενικού. : τη γενική ενικού. : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος. : την ονομαστική πληθυντικού. 2.α. 2.β. 3.α. 3.β. 3.γ. defecerat, misit, dederunt, fuit, cupivit: Να αντικατασταθούν χρονικά οι παραπάνω ρηματικοί τύποι. amiserat, disputavit, complevit: Να γράψετε το β ενικό και το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα, παρατατικού και μέλλοντα της παθητικής φωνής. nocte, ob monstrum, militum, fiduciam, stellarum, modo, Cannensem, se, Ibi: Να εντοπίσετε το συντακτικό ρόλο των παραπάνω λέξεων. Μονάδες: 9 Postquam XIV annos in Italia complevit: Να εντοπίσετε το είδος της πρότασης (Μονάδες: 2) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο της εκφοράς της (Μονάδες: 2). Μονάδες: 4 Να τρέψετε τη σύνταξη σε παθητική στα ακόλουθα παραδείγματα: i. Romani victoriam reportabant. ii. (Sulpicius Gallus) exercitum alacrem in pugnam mittit. Μονάδες: 7 2

Απαντήσεις: Α. METAΦΡΑΣΗ: Μια ξάστερη νύχτα, ξαφνικά, η σελήνη είχε χαθεί εξαιτίας αυτού του ξαφνικού φοβερού θεάματος τρομος είχε καταλάβει τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός είχε χάσει το ηθικό του. Τότε ο Σουλπίκος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και για την στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της σελήνης και με αυτόν τον τρόπο έστειλε το στρατό στη μάχη με αναπτερωμένο το ηθικό Έτσι οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου άνοιξαν το δρόμο για την περίλαμπρη εκείνη νίκη του Παύλου...................................................................... Μόλις βρέθηκε στην Ιταλία, κατατρόπωσε τις στρατιωτικές δυνάμεις των Ρωμαίων κοντά στον ποταμό Τίκινο, στον ποταμό Τρεβία, στη λίμνη Τρασιμένη και τις Κάννες και τις εξολόθρευσε. Ο ρωμαϊκός λαός πληροφορήθηκε έντρομος την καταστροφή στις Κάννες. Στον Φαλέρνο αγρό ο Αννίβας ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μάξιμου. Αφού συμπλήρωσε δεκατέσσερα χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί, μάταια ο Αννίβας επεδίωξε να τελειώσει με συνθήκη τον πόλεμο με τους Ρωμαίους. Τελικά αγωνίστηκε με τον Π. Σκιπίωνα κοντά στη Ζάμα, αλλά οι Ρωμαίοι κέρδισαν τη νίκη. Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 1.α. Γεν. Serenae noctis Serenarum noctium Δοτ. Serenae nocti Serenis noctibus Αιτ. Serenam noctem Serenas noctes/noctis Αφ. Serena nocte Serenis noctibus Γεν. repentini monstri repentinorum monstrorum Δοτ. repentino monstro repentinis monstris Αιτ. repentinum monstrum repentina monstra Αφ. repentino monstro repentinis monstris 3

Γεν. eius modi eorum modorum Δοτ. ei modo eis/iis/is modis Αιτ. eum modum eos modos Αφ. eo modo eis/iis/is modis 1.β. 2.α. Γεν. liberalis artis liberalium artium Δοτ. liberali arti liberalibus artibus Αιτ. liberalem artem liberales artes/artis Αφ. liberali arte liberalibus artibus Γεν. illius victoriae illarum victoriarum Δοτ. illi victoriae illis victoriis Αιτ. illam victoriam illas victorias Αφ. illa victoria illis victoriis animorum, milite, exercitui, alacri, cladium, insidias, ager, anni, id, bella Ενεστ. deficit mittit dant Παρατ. deficiebat mittebat dabant Μελλ. deficiet mittet dabunt Παρακ. defecit misit dederunt Υπερσ. defecerat miserat dederant Σ. Μελλ. defecerit miserit dederint Ενεστ. est cupit Παρατ. erat cupiebat Μελλ. erit cupiet Παρακ. fuit cupivit Υπερσ. fuerat cupiverat Σ. Μελλ. fuerit cupiverit 4

2.β. β εν. Ενεστ. amitteris disputaris compleris Παρατ. amittebaris disputabaris complebaris Μελλ. amitteris disputaberis compleberis 3.α. 3.β. γ πλ. Ενεστ. amittuntur disputantur complentur Παρατ. amittebantur disputabantur complebantur Μελλ. amittentur disputabuntur complebuntur nocte: αφαιρετική του χρόνου στο «defecerat». ob monstrum: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο «invaserat». militum: γενική κτητική στο «animos». fiduciam: αντικείμενο στο «amiserat». stellarum: γενική υποκειμενική στα «statu, motibus». modo: αφαιρετική (οργανική) του τρόπου στο «misit». Cannensem: επιθετικός προσδιορισμός στο «cladem». se: αντικείμενο στο «expedivit» (άμεση αυτοπάθεια). Ibi: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο «cupivit». Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εκφέρεται με οριστική, γιατί η πράξη ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη χρόνου παρακειμένου (complevit) και σε σχέση με την πρόταση εξάρτησης δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. 3.γ. i. Victoria a Romanis reportabatur. ii. Exercitus alacer/alacris in pugnam a Sulpicio Gallo mittitur. 5