Υπεύθυνες καθηγήτριες : Χαλκιοπούλου Αντιγόνη Π.Ε.11 Δαλάπα Ασημίνα Π.Ε.19. Συμμετέχοντες μαθητές-μαθήτριες

1

Υπεύθυνες καθηγήτριες : Χαλκιοπούλου Αντιγόνη Π.Ε.11 Δαλάπα Ασημίνα Π.Ε.19 Συμμετέχοντες μαθητές-μαθήτριες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΤΑΞΗ 1.Γεωργακίλα Ευαγγελία-Ελένη Α 2.Κακούση Κασσιανή Α 3. Καπώνης Σπυρίδων Α 4. Μεταλλίδης Αντώνιο Α 5.Παπαδάτου Αθηνά Α 6.Βλαχογιάννη Αλεξάνδρα-Ανδριάννα Β 7.Γαλιώτης Ιάσων B 8.Γιαννακόπουλος Κωνσταντίνος Β 9.Δρακόπουλος Ηλίας Β 10.Κονταρίδης Ιωάννης Β 11.Ακίνο Ελλούλ Παύλος Β 12.Αντωνάκης Λεωνίδας Β 13.Αργυρίου Αχιλλέας Β 14.Βαρδίκος Παναγιώτης Β 15.Γεωργίου Νικόλαος Β 16.Γιαννακόπουλος Γεώργιος Β 17.Ζάννης Αναστάσιος Β 18.Ζαχαράτος Ανδρέας Β 19.Θάμπετ Ανδρέας Νάουμαν B 20.Σπηλιωτόπουλος Νικόλαος Β 21.Σπηλιωτόπουλος Βασίλειος Β 22.Κουρής Κωνσταντίνος Γ 23.Τσάκας Παναγιώτης Γ 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή 4 Στόχοι 5 Ο αγγελιοφόρος της νίκης στη μάχη του Μαραθώνα 6 Η γέννηση του Μαραθωνίου δρόμου 9 Ο άγνωστος δεύτερος νικητής 13 Στέλιος Κυριακίδης :Ένας ακόμα Έλληνας νικητής του Μαραθωνίου δρόμου 16 Η σημερινή απόσταση του Μαραθωνίου και ο κλασσικός Μαραθώνιος της Αθήνας 22 Ο Μαραθώνιος μέσα από τα λόγια μαραθωνοδρόμων 25 Συνέντευξη από έναν μαραθωνοδρόμο 27 Παγκόσμια ρεκόρ του Μαραθώνιου δρόμου και άλλα αγωνίσματα ημιαντοχής και αντοχής εκτός σταδίου 30 Βιβλιογραφία 31 3

Εισαγωγή Κατά το σχολικό έτος 2012 2013 το σχολείο μας με τους πιο πάνω μαθητέςτριες πήρε μέρος στο πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας με τίτλο «ESCAPE: Μία εκπαιδευτική Αθλητική Πρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των μαθητών». Οι μαθητές ενημερώθηκαν πάνω στις θεματικές ενότητες του προγράμματος και αποφάσισαν να ασχοληθούν με τα φύλλα εργασίας «Μαραθώνιος και αθλητής» και «Κάπνισμα και αθλητής αγώνων δρόμου». Οι μαθητές αναζήτησαν πληροφορίες από διάφορες διαδικτυακές πηγές σχετικά με τα θέματα που επιλέχθηκαν και εργάστηκαν σε ομάδες 4-5 μαθητών για την επεξεργασία των πληροφοριών. Πήραν μέρος στον αγώνα δρόμου που διοργανώθηκε από το πρόγραμμα και βίωσαν την εμπειρία της συμμετοχής σε έναν αγώνα δρόμου αντοχής. 4

Στόχοι Οι μαθητές Να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τον Μαραθώνιο δρόμο και την ιστορία του. Να γνωρίσουν καλύτερα το άθλημα του Μαραθωνίου και αυτό να αποτελέσει κίνητρο για την ενασχόλησή τους με τον αθλητισμό. Να καταδείξουνε την αξία του συγκεκριμένου αγωνίσματος στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Να αξιολογήσουν την σημασία και το ρόλο του Μαραθωνίου στον παγκόσμιο αθλητισμό. Να εντοπίσουν τις δυσκολίες αλλά και τις ηθικές αξίες που χαρακτηρίζουν την προσωπικότητα του αθλητή του Μαραθωνίου. Να γνωρίσουν και να έρθουν σε επαφή με τα υπόλοιπα αγωνίσματα αντοχής και ημιαντοχής. 5

Ο αγγελιοφόρος της νίκης στη μάχη του Μαραθώνα Έχει λεχθεί ότι, αν το καλοκαίρι εκείνο του 490 π.x., στον κάμπο του Μαραθώνα, η συγχρονισμένη δράση των οπλιτών από την Αθήνα και τις Πλαταιές δεν είχε καταφέρει να αποκρούσει την πάνοπλη και πολυάριθμη στρατιά του Πέρση βασιλιά, η μελλοντική φυσιογνωμία της Ευρώπης θα ήταν εντελώς διαφορετική. Γιατί, αν οι χρυσοφόροι Μήδοι κέρδιζαν τη μάχη και, στη συνέχεια, εισέβαλαν στην Αθήνα και έσπερναν τον όλεθρο και την καταστροφή, ο νηπιακός εκείνη την περίοδο Δυτικός πολιτισμός θα ενταφιαζόταν στα φλεγόμενα ερείπια. Η γενναιότητα των μαχητών του Μαραθώνα, η προνοητικότητα του Μιλτιάδη, η αφέλεια και η υπεραισιοδοξία των αντιπάλων, μαζί με τις συγκυρίες εκείνης της εποχής, διαφύλαξαν την Αθηναϊκή πολιτεία από τον αφανισμό και προσδιόρισαν την μετέπειτα πολιτισμική πορεία της Ευρώπης. Χωρίς το νικηφόρο αποτέλεσμα εκείνης της μάχης, τίποτε όμοιο δεν θα υπήρχε, απ' όσα γνωρίζουμε σήμερα. Μετά την καταδίωξη των Περσών στη θάλασσα και τη βεβιασμένη αναχώρηση των πλοίων από την παραλία του Σχοινιά, η μάχη στην πεδιάδα του Μαραθώνα είχε ουσιαστικά τελειώσει. Από μεταγενέστερες του Ηροδότου πηγές, αντλούμε την πληροφορία ότι ο Μιλτιάδης έστειλε αμέσως έναν αγγελιοφόρο για να ειδοποιήσει (και να χαροποιήσει) τους Αθηναίους με το 6

άγγελμα της νίκης. Ο στρατιώτης αυτός, φορώντας την πανοπλία του, κάλυψε την απόσταση που χωρίζει τον Μαραθώνα από την Αθήνα σε χρόνο ρεκόρ. Δεν γνωρίζουμε με σαφήνεια, αν ακολούθησε την παραλιακή διαδρομή (Ραφήνα - Πικέρμι - Παλλήνη - Σταυρός Αγίας Παρασκευής - Χαλάνδρι - Αθήνα) μήκους περίπου 42 χιλιομέτρων, ή την ημιορεινή και ασφαλέστερη διαδρομή, η οποία είναι και συντομότερη, μήκους μόλις 34 χιλιομέτρων (Βρανά -Εκάλη - Κηφισιά - Ψυχικό - Αθήνα). Εκείνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως ο δρομέας εξέπνευσε στο ύψος των Αμπελοκήπων, προφανώς εξαντλημένος από τις κακουχίες της μάχης, τον βαρύ και ασήκωτο οπλισμό και την κούραση της δρομικής του προσπάθειας. Μόλις που πρόλαβε να ξεστομίσει το χαρμόσυνο άγγελμα με μια μόνο λέξη: "νενικήκαμεν". Αυτό που μπορούμε να υποθέσουμε είναι πως το συγκεκριμένο συμβάν έμεινε στις συνειδήσεις των μεταγενέστερων γενεών με τη μορφή θρύλου, που προστέθηκε στην εξιστόρηση της μάχης για να της δώσει μια επί πλέον ηρωική διάσταση. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι στην αρχαιότητα τις ειδήσεις και τα αποτελέσματα πολεμικών αναμετρήσεων ανελάμβαναν να μεταφέρουν ειδικά εκπαιδευμένοι δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Το 668 π.χ., όταν οι Ηλείοι νίκησαν τους Δυμαίους την τελευταία ημέρα των αγώνων της Ολυμπίας, σύμφωνα με τον Φιλόστρατο, ένας αγγελιοφόρος έσπευσε να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης στο στάδιο της Ολυμπίας, τη στιγμή της απονομής των επάθλων. Το 479 π.χ., μετά τη μάχη των Πλαταιών, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο ημεροδρόμος Ευχίδας διέτρεξε την απόσταση Πλαταιές - Δελφοί - Πλαταιές, ίση με 1.000 στάδια (185 χιλιόμετρα) για να μεταφέρει το ιερό πυρ από το Μαντείο και να πέσει νεκρός με την επιστροφή του στις Πλαταιές. Ένα θέμα που προκαλεί ερωτήματα είναι γιατί οι Αθηναίοι έστειλαν δρομέα να αναγγείλει τη νίκη και δεν χρησιμοποίησαν ηλιακά σήματα μέσω κατόπτρων ή κάποιους ιππείς, εφόσον βιάζονταν να επιστήσουν έγκαιρα την προσοχή στη φρουρά της πόλης για την επικείμενη απόβαση των Περσών στο Φάληρο και το ενδεχόμενο εισβολής στην Αθήνα. Φαίνεται ότι καμιά από αυτές τις λύσεις δεν παρείχε τα εχέγγυα της διεκπεραίωσης της εντολής με ασφάλεια, ει μη μόνον η χρησιμοποίηση ενός ικανότατου δρομέα με άριστη φυσική κατάσταση και επίγνωση της αξίας της αποστολής του.. 7

Πολλά έχουν γραφεί και λεχθεί για το όνομα του αγγελιοφόρου της νίκης. Ο ίδιος ο Ηρόδοτος δεν κάνει καμιά απολύτως νύξη του γεγονότος, θεωρώντας το ίσως ανάξιο λόγου, συγκρίνοντας την απόσταση των 42 χιλιομέτρων με τα 440 χιλιόμετρα που διένυσε ο Φειδιππίδης πηγαίνοντας και επιστρέφοντας από τη Σπάρτη μέσα σε τέσσερις ημέρες. Ο Πλούταρχος, αντλώντας πληροφορίες από το χαμένο σήμερα έργο του Ηρακλείδη από τον Πόντο, αναφέρει το περιστατικό και διασώζει το όνομα του δρομέα: Θέρσιππος ο Ερχιεύς. Αναφέρει επίσης ότι σύγχρονοι του ιστορικοί υποστήριζαν ότι ο Ευκλής ήταν στην πραγματικότητα ο αγγελιοφόρος της νίκης. Ο Λουκιανός εξάλλου παραδίδει πως ο Φιλιππίδης (είναι άραγε ο γνωστός Φειδιππίδης με παραφθαρμένο το όνομα;) έτρεξε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα. Όσοι υποστηρίζουν ότι ο αγγελιοφόρος του "Νενικήκαμεν" ήταν ο Φειδιππίδης στηρίζονται στο γεγονός ότι ήταν ο μόνος γνωστός ημεροδρόμος της εποχής του, ο καλύτερος και ο ταχύτερος. Όσοι, εντούτοις, ισχυρίζονται το αντίθετο βασίζονται σε λογικά επιχειρήματα. Γιατί, σύμφωνα με τη δική τους άποψη, ο Φειδιππίδης είχε ήδη διανύσει 440 χιλιόμετρα, προφανώς κάτω από τις πύρινες ακτίνες του καλοκαιριάτικου ήλιου, μέσα σε τέσσερις ημέρες, σχεδόν χωρίς διακοπή. Αμέσως μετά την άφιξη του στην Αθήνα, έτρεξε τα 42 (ή τα 34) χιλιόμετρα μέχρι τον Μαραθώνα, ανάλογα με τη διαδρομή που θα επέλεγε. Την επομένη (ή μεθεπομένη) ημέρα πολέμησε μαζί με τους συμπολίτες του για δυο ή τρεις συνεχόμενες ώρες, πάντα κάτω από συνθήκες ζέστης, φορώντας πανοπλία βάρους 32 κιλών. Μόλις τελείωσε η μάχη, παρότι τραυματισμένος, έτρεξε ακόμα άλλα 42 (ή 34) χιλιόμετρα για να ειδοποιήσει τους Αθηναίους χωρίς να έχει απορρίψει τον οπλισμό του. Οι επιδόσεις αυτές αγγίζουν τα όρια του εξωπραγματικού. Σήμερα, θεωρείται αδύνατο για έναν πρωταθλητή υπερμαραθωνίων αποστάσεων ή δεκάθλου να προσεγγίσει τέτοια επίπεδα αντοχής, ακόμα και με τη χρήση φαρμακοδιέγερσης (doping). 8

Η γέννηση του Μαραθωνίου δρόμου Ο Γάλλος θερμός φιλέλληνας, καθηγητής και ακαδημαϊκός Michel Breal, κάνει μια εντυπωσιακή πρόταση. Στέλνει μια πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή στον πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Δημήτριο Βικέλα, με την οποία προτείνει: να καθιερωθεί αγώνισμα δρόμου με αφετηρία τον Μαραθώνα απ όπου ξεκίνησε ο Ευκλής και τέρμα το Στάδιο, όπου τερμάτισε και εξέπνευσε από τη μεγάλη εξάντληση.. Ο Breal στην επιστολή του εξέφραζε τη χαρά και τη βαθιά του συγκίνηση για την αναβίωση και ενεργοποίηση του θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων, τον εκσυγχρονισμό τους και την τέλεσή τους στην κοιτίδα τους. Τέλος, ευχόταν ολόψυχα, «ο νικητής του Μαραθωνίου να είναι Έλλην!» Για το σκοπό αυτό παράγγειλε σε ειδικό εργαστήριο την κατασκευή βαρύτιμου κυπέλλου από ασήμι με διάφορες παραστάσεις και την επιγραφή:«ολυμπιακοί Αγώνες 1896. Μαραθώνιον Άθλον. Έδωκε Μιχαήλ Μπρεάλ».Η πρόταση του Γάλλου φιλέλληνα, που δεν σκέφτηκε ποτέ να ρωτήσει πόση ήταν η απόσταση Μαραθώνας Στάδιο, συγκίνησε τον Βικέλα, ενθουσίασε τον Κουμπερτέν και ξεσήκωσε όλους τους Έλληνες. Ιδού και η σχετική διάταξη του κανονισμού 9

διεξαγωγής του αγώνα: «Οι αθληταί εμφανισθήσονται ενώπιον της επί τούτου επιτροπής εν Μαραθώνι Έκαστος δρομεύς παρακολουθείται υπό επόπτου. Ανακηρύσσεται νικητής ο πρώτος φθας εις το παρά την σφενδόνην του Σταδίου ορισθησόμενον τέρμα. Αποκλείεται του αγώνος πας όστις ήθελε παρεμποδίσει συναγωνιστήν κατά τα διά τους εν τω Σταδίω δρόμους ωρισμένα, και πας όστις ήθελεν φωραθή συντέμνων τον δρόμον διά παρεκκλίσεων εκ της δημοσίας οδού, ή ήθελεν αποπειραθή να μεταχειρισθή διαμετακομιστικόν μέσον» Οι Έλληνες ήταν κατενθουσιασμένοι για το νέο άθλημα και αποφάσισαν να οργανώσουν προκαταρκτικούς αγώνες για τους Έλληνες αθλητές που θα ήταν να δηλώσουν συμμετοχή. Διοργανωτής των προκαταρκτικών ήταν ο συνταγματάρχης του στρατού, Παπαδιαμαντό πουλος, ο οποίος ήταν διοικητής του Λούη κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας (1893-1895). Ο πρώτος προκαταρκτικός, που ήταν συγχρόνως και ο πρώτος Μαραθώνιος αγώνας, διοργανώθηκε στις 22 Μαρτίου. Νικητής ήταν ο Χαρίλαος Βασιλάκος με 3 ώρες, 18 λεπτά. Ο Λούης συμμετείχε στους δεύτερους προκαταρκτικούς, δύο εβδομάδες αργότερα. Ο Παπαδιαμαντόπουλος που θυμόταν τον Λούη για την αντοχή του στο τρέξιμο, τον είχε πείσει να δηλώσει συμμετοχή, και ο Λούης διέσχισε την τελική γραμμή στην πέμπτη θέση, πίσω από το νικητή Δημήτριο Δεληγιάννη. 10

Ο Μαραθώνιος Δρόμος διεξήχθη για πρώτη φορά (επισήμως) ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή, 29 Μαρτίου 1896 στη 1 το μεσημέρι, 5η ημέρα των Ολυμπιακών Αγώνων, με νικητή τον νερουλά από το Μαρούσι Σπύρο Λούη. Ο Παπαδιαμαντόπουλος έδωσε το σήμα εκκίνησης στον Μαραθώνα. Δεκατρείς δρομείς από την Ελλάδα και τέσσερις αθλητές από άλλα έθνη έλαβαν μέρος. Ο Γάλλος Αλμπέν Λερμιζιό (Albin Lermusiaux) που είχε πάρει και χάλκινο στα 1500 μέτρα μπήκε νωρίς μπροστά και προηγείτο. Στο Πικέρμι ο Λούης σταμάτησε σε ένα καφενείο και ζήτησε να πιει ένα ποτήρι κρασί, λέγοντας ότι θα τους φτάσει και θα τους προσπεράσει όλους πριν από το τέλος. Μετά το 32ο χιλιόμετρο, ο Λερμιζιό κατέρρευσε από την εξάντληση. Το προβάδισμα ανέλαβε τώρα ο Αυστραλός Τέντι Φλακ που πρωτύτερα είχε πάρει μετάλλιο στα 800 και 1500 μέτρα. Ο Λούης άρχισε να ελαττώνει την απόσταση, μέχρι που και ο Αυστραλός, που δεν ήταν συνηθισμένος στις μεγάλες αποστάσεις, κατέρρευσε μερικά χιλιόμετρα αργότερα, αφήνοντας το τελικό προβάδισμα στον Λούη. Εν τω μεταξύ, στο στάδιο, η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη, ειδικά επειδή ένας αγγελιοφόρος με το ποδήλατο είχε βιαστεί να φέρει την είδηση ότι ο Αυστραλός προηγείτο. Ξαφνικά έφτασε και ένας άλλος αγγελιοφόρος που τον είχε στείλει κάποιος αστυνόμος μόλις ο Λούης μπήκε μπροστά, και ανήγγειλε ότι ένας Έλληνας ήταν πρώτος στον αγώνα δρόμου. Οι χιλιάδες θεατές άρχισαν να πανηγυρίζουν και να τον παροτρύνουν φωνάζοντας «Έλλην, Έλλην!». Ο Λούης μπήκε στο στάδιο, όπου τον υποδέχτηκε ο λαός μαζί με δυο πρίγκιπες, τον κατοπινό διάδοχο του θρόνου Κωνσταντίνο και τον πρίγκιπα Γεώργιο και τον κερνάγανε κρασί, γάλα, μπύρα, αυγά πασχαλινά, πορτοκαλάδα και άλλα δώρα. Πολλοί του έταζαν από κοσμήματα ως τζάμπα ξύρισμα στο κουρείο για πάντα. Δεν ξέρουμε αν τελικά τα πήρε όλα αυτά τα δώρα. Ο βασιλιάς Γεώργιος ρώτησε τον Λούη τι δώρο θα ήθελε να του 11

προσφέρει, και εκείνος του απάντησε : «Ένα γαϊδουράκι να με βοηθάει να κουβαλάω το νερό.» Ο Λούης έτρεξε τον μαραθώνιο σε χρόνο 2 ώρες, 58 λεπτά και 50 δεύτερα. Μετά τους Ολυμπιακούς γύρισε στο χωριό του και δεν πήρε μέρος σε κανέναν άλλο αγώνα δρόμου. Έζησε μια ζωή ήρεμη, εργαζόμενος ως αγρότης, και αργότερα ως τοπικός αστυνομικός. Έλαβε επίσης ως δώρα ένα εισιτήριο διαρκείας του Οργανισμού Σιδηροδρόμων (Σ.Ε.Κ.), μια ραπτομηχανή SINGER, 100 οκάδες κρασί και ένα επάργυρο κύπελλο. Στον Oλυμπιακό Mαραθώνιο συμμετείχαν 17 δρομείς από 5 χώρες. Ο μόνος ξένος που τερμάτισε ήταν ο Ούγγρος Κέλνερ στην τρίτη θέση. Έτσι άρχισε η ιστορία του μαραθωνίου στην Κλασική Διαδρομή. Έκτοτε ο Μαραθώνιος δρόμος συνεχίζει να αποτελεί το δημοφιλές αγώνισμα όλων των διεξαγόμενων διεθνών αθλητικών αγώνων. 12

Ο άγνωστος δεύτερος νικητής Στις 10 Μαρτίου 1896 διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι Πανελλήνιοι Αγώνες, με κυριότερο στόχο να αναδειχθούν οι αθλητές που θα επάνδρωναν την ελληνική ομάδα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα, οι οποίοι ήταν και οι πρώτοι σύγχρονοι. Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες ήταν νεαροί νεοσύλλεκτοι του στρατού, οι οποίοι είχαν επιλεγεί από τους διοικητές τους εξαιτίας των ικανοτήτων τους στον αθλητισμό. Στον αγώνα νικητής αναδείχθηκε ο Βασιλάκος Χαρίλαος ο οποίος εκείνη την εποχή σπούδαζε στην Αθήνα, με χρόνο 3 ώρες και 18 λεπτά.ο Βασιλάκος Χαρίλαος πήρε μέρος μαζί με άλλους 16 δρομείς στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα όμως μόνο οι έλληνες αθλητές είχαν τρέξει μαραθώνιο και ο ούγγρος Κέλνερ μια φορά στη Βουδαπέστη. Οι υπόλοιποι τρεις ξένοι είχαν έλθει στην Αθήνα για την περιπέτεια και τη χαρά της συμμετοχής. Ο ιταλός Κάρλο Αϊρόλντι αποκλείστηκε από τον αγώνα, επειδή θεωρήθηκε επαγγελματίας. Όλοι στο Παναθηναϊκό Στάδιο στοιχημάτιζαν ότι νικητής θα ήταν ο έμπειρος Χαρίλαος Βασιλάκος ή ο Ιωάννης Λαυρέντης που είχε το ρεκόρ διαδρομής με 3 ώρες 11 λεπτά και 27 δευτερόλεπτα. H απόσταση του Μαραθωνίου εκείνη την εποχή 13

ήταν 40 χιλιόμετρα και όχι 42 χιλιόμετρα και 195 μέτρα, όπως είναι σήμερα και καθορίσθηκε από τη ΔΟΕ το 1908. Την εκκίνηση έδωσε ακριβώς στις 2 το μεσημέρι με πιστολιά αφέτης, o ταγματάρχης Παπαδιαμαντόπουλος. Τους αθλητές ακολουθούσαν γιατροί, νοσοκόμες και κριτές πάνω σε ποδήλατα και ιππήλατες άμαξες. Ο γάλλος Αλμπέν Λερμιζιό ανέλαβε να οδηγήσει. Έχοντας άγνοια της χωμάτινης διαδρομής, έδωσε γρήγορο τέμπο στην κούρσα και μέχρι το Πικέρμι είχε ξεφύγει από τους υπόλοιπους κατά 2 χιλιόμετρα. Τον ακολουθούσαν ο αυστραλός Φλακ, ο αμερικανός Μπλέικ και ο ούγγρος Κέλνερ. Οι έλληνες αθλητές, γνωρίζοντας τις δύσκολες συνθήκες της διαδρομής, έτρεχαν έξυπνα και υπολογισμένα, μένοντας πίσω. Στο Πικέρμι, πρώτος από τον όμιλο των ελλήνων αθλητών έφθασε ο Λούης. Σταμάτησε για λίγο, ήπιε ένα ποτήρι κρασί και δήλωσε στους χωρικούς που τον επευφημούσαν ότι ένοιωθε σίγουρος για τη νίκη του. Μετά το Πικέρμι αρχίζουν οι μεγάλες ανηφόρες, που δυσκολεύουν ακόμη και σήμερα τους μαραθωνοδρόμους. Ο προπορευόμενος Λερμιζιό επιβράδυνε το βήμα του από την κούραση, το ίδιο και ο Κέλνερ, ενώ ο Μπλέικ εγκατέλειψε. Πάντως, ο γάλλος εξακολουθούσε να προηγείται και πέρασε πρώτος από το Χαρβάτι (σημερινή Παλλήνη), όπου οι χωρικοί του πρόσφεραν λουλούδια, είχαν ετοιμάσει ενθουσιώδη υποδοχή και είχαν στήσει τιμητική αψίδα. Ο χωματόδρομος έκλεισε από τους κατοίκους που όλοι τους ήθελαν να κεράσουν κάτι τους αθλητές, να τους αγκαλιάσουν και να τους ευχηθούν καλή τύχη. Εκεί, χάθηκαν όλα για τον Χαρίλαο Βασιλάκο. Όπως ο ίδιος αποκάλυψε αργότερα, καθυστέρησε παρά τη θέληση του περίπου 20 λεπτά, μέχρι να μπορέσει να απελευθερωθεί, κάτι που έγινε τελικά περνώντας μάλιστα κάτω από την κοιλιά ενός αλόγου. Στο 34ο χλμ, ο Λούης πέρασε πρώτος ενώ ο Βασιλάκος βρισκόταν στην 3η θέση, 200 μέτρα πίσω του. Ο Αυστραλός Εντουιν Φλάκ εγκατέλειψε στο 37ο χλμ και ο Έλληνας πρωταθλητής έβλεπε πια μόνο τη πλάτη του Λούη σε κοντινή απόσταση. Ωστόσο, παρά την επίθεση του, δεν κατάφερε ποτέ να πλησιάσει τον Σπυρίδωνα Λούη που έκοψε πρώτος το νήμα σε χρόνο 2 ώρες 58.50 έναντι 3 ώρες 6.3 του ίδιου. Όλοι τον ξέχασαν, όλοι είχαν να λένε ακόμα και τα επόμενα χρόνια για τον Λούη. 14

Και σήμερα ακόμα, όλοι οι Έλληνες θυμούνται τον νικητή, ελάχιστοι τον δεύτερο Χαρίλαο Βασιλάκο. Υπήρξαν και φήμες ότι κάτι συνέβη στη διαδρομή υπέρ του Λούη αλλά ο ίδιος ποτέ δεν κατηγόρησε κανένα. Πολλές φορές έλεγε: "Όλα έγιναν κανονικά, δεν επιθυμώ τέτοια συζήτηση". Λίγο καιρό αργότερα, ο Χαρίλαος Βασιλάκος αποφάσισε να πάρει μέρος στους Παναχαϊκούς Αγώνες στη Πάτρα, όπου έτρεξε σε μια απόσταση 20 χλμ. Η απογοήτευση του ήταν τεράστια. Ενώ προηγείτο στη κούρσα με μεγάλη ευκολία, δέχθηκε σε ένα σημείο της διαδρομής την επίθεση ενός χωρικού που μάλλον θέλησε να τον καθυστερήσει σε βάρος κάποιου άλλου φίλου του αθλητή. Ο Βασιλάκος εγκατέλειψε τη κούρσα και επέστρεψε στην Αθήνα. Είχε γεννηθεί το 1877 και εργάστηκε ως οικονομικός υπάλληλος στα τελωνεία. Έζησε στην Αθήνα και συγκεκριμένα στη περιοχή της Πλάκας μέχρι τον θάνατο του το 1963. 15

Στέλιος Κυριακίδης : Ένας ακόμα Έλληνας νικητής Μαραθωνίου Ο Στυλιανός Κυριακίδης ή Στέλιος Κυριακίδης (1910-1987), ήταν Έλληνας αθλητής από την Κύπρο, δρομέας ημιαντοχής και αντοχής και μέλος της ελληνικής εθνικής ομάδας στίβου. Υπήρξε Πανελληνιονίκης Βαλκανιονίκης νικητής στους Παγκύπριους αγώνες και έλαβε μέρος στις δυο Ολυμπιάδες (Βερολίνο 1936, Λονδίνο 1948).Έμεινε γνωστός για την μεγάλη νίκη του στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 1946 που την εποχή εκείνη ήταν μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ελληνικού αθλητισμού. Ήταν ο πρώτος αθλητής εκτός Αμερικής-Καναδά που νίκησε στον Μαραθώνιο της Βοστώνης και ο πρώτος που χρησιμοποίησε χρονομετρητή χειρός 16

Ήταν γιος των αγροτών Γιάννη και Ελένης Κυριακίδη. Με την παραμικρή αφορμή πήγαινε με τα πόδια στο απέναντι χωριό που απείχε 15 με 20 χιλιόμετρα. Έβγαλε το Γυμνάσιο στην Πάφο κι από την εφηβική του ηλικία άρχισε να παίρνει μέρος σε αγροτικούς αγώνες εκπροσωπώντας το χωριό του. Το 1930 γράφτηκε στον Γυμναστικό Ολύμπια Σύλλογο Λεμεσού τον οποίο δεν εγκατέλειψε, μέχρι και το τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας (παρόλο που αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα). Για ένα διάστημα εργάστηκε ως υπάλληλος του Δήμου Λεμεσού Το 1934 μετακόμισε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου από το 1936 εργάστηκε ως εισπράκτορας της Δ.Ε.Η., χωρίς να εγκαταλείψει τον αθλητισμό. Διακρίθηκε αρκετές φορές στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια με την εθνική ομάδα, ενώ κατέρριψε την πανελλήνια επίδοση του Σπύρου Λούη στον Μαραθώνιο (επίδοση τεσσάρων περίπου δεκαετιών). Ο Λούης φέρεται να τον υποδέχθηκε στο σπίτι του στο Μαρούσι λέγοντάς του: «Παιδί μου Στέλιο, να τρέχεις πάντα, γιατί εμείς οι Έλληνες γεννηθήκαμε για να τρέχουμε. Μόνο έτσι καταφέραμε να ζήσουμε τόσους αιώνες». Το 1941, μετά την είσοδο ναζιστικών γερμανικών δυνάμεων στην Αθήνα παντρεύτηκε την Ιφιγένεια με την οποία απέκτησαν τρία παιδιά: την Ελένη, την Μαίρη και τον Δημήτρη. Για τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής, ο ίδιος δήλωσε πως το γαμήλιο δώρο του ήταν ένα ψωμί (κι αυτό μισό). Το 1943 στο Χαλάνδρι, συνελήφθη από Γερμανούς με άλλα 49 άτομα (τα οποία εκτελέστηκαν) εξαιτίας ενός φόνου Γερμανού στρατιώτη. Ο Γερμανός αξιωματικός υπηρεσίας ήταν μαραθωνοδρόμος και τον άφησε ελεύθερο, όταν βρήκε στο πορτοφόλι του την ταυτότητά του και την κάρτα διαπίστευσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο. Ο γιος του Δημήτρης Κυριακίδης ανέφερε: «Μια άλλη φορά, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στο σπίτι μας, βρήκαν ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Στην πρώτη σελίδα ήταν ο Χίτλερ. Χάιλ Χίτλερ! είπαν και εξαφανίστηκαν. Έτσι εδόθη εντολή να μην πηγαίνει κανείς στο σπίτι του Κυριακίδη. Από τότε ο πατέρας μου έκρυβε στο υπόγειό μας τους συμμάχους που έπεφταν με τα αλεξίπτωτα και έφευγαν αργότερα στην Αίγυπτο». 17

Το 1946, μετά τη λήξη της γερμανικής Κατοχής το 1944 και του Εμφυλίου Πολέμου, ο Κυριακίδης αποφάσισε να συμμετάσχει στον 50 ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης στις Η.Π.Α.. Μετά από αρκετές δυσκολίες κατάφερε να αγωνιστεί και να νικήσει, ευαισθητοποιώντας Αμερικανούς και Έλληνες ομογενείς, στέλνοντας έτσι οικονομική βοήθεια και είδη πρώτης ανάγκης στην Ελλάδα που μαστιζόταν από φτώχεια κι ανέχεια. Μέχρι το τέλος της ζωής του, αφιερώθηκε στον αθλητισμό (προπονητής, διοικητικός παράγοντας), σε φιλανθρωπικά έργα, στον προσκοπισμό ενώ προέτρεπε τα παιδιά να στραφούν στον αθλητισμό, δημιουργώντας το γυμναστήριο "Αθλητικός Όμιλος Φιλοθέης". Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου του 1987, στη Αθήνα και τάφηκε στον Πύργο Κορινθίας, όπου είχε το εξοχικό του. Το 1946, ο 36χρονος Στέλιος Κυριακίδης αποφάσισε να συμμετάσχει στον περίφημο πεντηκοστό Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης (42.195 μ.), μετά από τιμητική πρόσκληση των διοργανωτών. Τα γεγονότα ότι λόγω της Κατοχής ήταν αδύναμος και υποσιτισμένος, ότι είχε πέντε χρόνια να αγωνιστεί σε Μαραθώνιο και η έλλειψη προπόνησης, προκαλούσαν την σύζυγό του: «Είσαι τρελός; Έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι θα πεθάνεις!». Έτσι ξεκίνησε τις προπονήσεις ακόμη και μέσα στο χιόνι, ενώ κάποια στιγμή λιποθύμησε από την εξάντληση. Όμως, ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. αδυνατούσε να στείλει βεβαίωση- 18

πιστοποίηση ερασιτέχνη αθλητή. ούτε βίζα μπορούσε να βγάλει καθώς ήταν προνόμιο μόνο Αμερικανών υπηκόων, αλλά με την βοήθεια του πρόξενου, τον οποίο γνώριζε, την απέκτησε. Παρόλα αυτά το ταξίδι με το πλοίο θα του στερούσε απαραίτητες προπονήσεις ή ακόμη και την συμμετοχή του στον αγώνα, ενώ το αεροπορικό εισιτήριο για Παρίσι κόστιζε 575 δολάρια με τον ίδιο να δηλώνει: «Όταν άκουσα το ποσόν τρελάθηκα. Εκείνη την ημέρα θα πήγα 30 φορές πάνω κάτω την οδό Σταδίου». Μετά από αντιρρήσεις της συζύγου του, πούλησε την ηλεκτρική κουζίνα και το ραδιόφωνό τους, ενώ κατάφερε να λάβει και από την Δ.Ε.Η., όπου δούλευε, επιταγή 1.000 δολαρίων (από την ταραχή του ξέχασε να ευχαριστήσει). Όταν η τράπεζα αρνήθηκε να του δώσει συνάλλαγμα είπε αγανακτισμένος στον διευθυντή: «Τρέχω για την Ελλάδα από το 1933. αγωνίζομαι για τη γαλανόλευκη. δεν είμαι κανένας τυχοδιώκτης».τελικά, στις 4 Απριλίου 1946 επιβιβάστηκε για πρώτη φορά σε αεροπλάνο, πετώντας για Αμερική. Στην Αμερική, οι γιατροί πίστευαν πως θα πέθαινε από εξάντληση κατά την διαδρομή, καθώς ήταν εξαιρετικά αδύναμος και καχεκτικός. αλλά οι αντιρρήσεις τους ξεπεράστηκαν από την αθλητική ομοσπονδία. Προπολεμικά ο Κυριακίδης είχε συμμετάσχει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης του 1930, εγκαταλείποντας λόγω των καινούργιων αθλητικών υποδημάτων που του είχαν χαρίσει Έλληνες ομογενείς και τα οποία τον πλήγωσαν. Κατά την παραμονή του στην Αμερική υποσχέθηκε πως δεν θα εγκατέλειπε ξανά λέγοντας: «Ήρθα να τρέξω για επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες.». Ο μάγειρας του ξενοδοχείου όπου διέμενε ήταν Έλληνας ομογενής και τον βοήθησε να πάρει πέντε κιλά μέσα σε λίγες ημέρες. Την ημέρα του αγώνα, όμως, οι γιατροί είχαν και πάλι τις ενστάσεις τους, σχετικά με την υγεία του Κυριακίδη. Έτσι υπέγραψε υπεύθυνη δήλωση, σύμφωνα με την οποία ήταν ενήμερος για τους κινδύνους, αναλαμβάνοντας όλη την ευθύνη (κάποιες εφημερίδες τον αποκαλούσαν «ο κοκκαλιάρης 'Ελληνας»). Κατά τις 12:00, στις 20 Απριλίου 1946, δόθηκε η εκκίνηση του Μαραθωνίου της Βοστώνης. Οι κύριοι διεκδικητές της νίκης ήταν ο Αμερικανός Τζόνυ Κέλυ (2 νίκες, 7 δεύτερες θέσεις, 61 συμμετοχές) και ο Καναδός Ζεράρντ Κοτέ (4 νίκες). Πριν τον αγώνα κάποιος έδωσε στον Κυριακίδη ένα διπλωμένο χαρτάκι να το διαβάσει λίγο πριν την έναρξη. Από την μια πλευρά έγραφε «Ή 19

ταν ή επί τας» και από την άλλη «Νενικήκαμεν». Είχε ζητήσει από την επιτροπή να αγωνιστεί με τον αριθμό 7 (τυχερός αριθμός στην Αρχαία Ελλάδα) και έτσι του δόθηκε το 77 (δυο φορές τυχερός). Ακολουθώντας την τακτική που ακολουθούσε πάντα, δεν σπατάλησε δυνάμεις από την αρχή αλλά επιτάχυνε από το μέσον της διαδρομής (είχε βάλει σαν «σημάδια» διάφορα κτήρια, τοποθεσίες και τα παντελονάκια των συναγωνιστών του). Επίσης κοιτούσε μόνο μπροστά αναφέροντας: «όταν ένας μαραθωνοδρόμος κοιτάζει πίσω του, δίνει φτερά στον αντίπαλο». Στα τελευταία χιλιόμετρα προπορευόταν μαζί με τον Τζόνυ Κέλυ. Τόσο ομογενείς όσο και Αμερικανοί τον ενθάρρυναν, ενώ ένας ομογενής θέλοντας να τον βοηθήσει, του προσέφερε ένα πορτοκάλι χτυπώντας τον ενθαρρυντικά στην πλάτη και μπερδεύτηκε στα πόδια του, κάνοντάς τον να χάσει ρυθμό και έδαφος. Κάποιος άλλος Έλληνας του φώναξε: «Καλά πας, Στέλιο! Έστω δεύτερος». Παρακάτω, ένας Αμερικανός δημοσιογράφος που παρακολουθούσε τον αγώνα με αυτοκίνητο, τον πληροφόρησε: «ο Κέλυ «έσπασε», είναι ώρα να φύγεις». Τότε συνέβη κάτι, που ο Κυριακίδης θυμόταν με συγκίνηση: «...ένας ηλικιωμένος Έλληνας να τραβάει τα μαλλιά του και να λέει: Για την Ελλάδα Στέλιο μου! Για τα παιδιά σου!». Τότε ο Στέλιος Κυριακίδης έδωσε όλα τα σωματικά του αποθέματα κατακτώντας την νίκη, φωνάζοντας στον τερματισμό: «For Greece!» (Για την Ελλάδα).Ο χρόνος του 2:29:27 αποτέλεσε τον καλύτερο στην Ευρώπη και για 22 χρόνια τον καλύτερο στην Ελλάδα. Οι Αμερικανοί τον αποκάλεσαν «ο απόγονος του Φειδιππίδη» και σε ερώτηση που του τέθηκε: «Τι θα ήθελες να κάνουμε για σένα;», -ενώ του προσφέρθηκαν χρήματα για να γίνει επαγγελματίας αθλητής και είχε προτάσεις από το Χόλιγουντ για να γίνει ηθοποιός- απάντησε: «Για μένα τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα», επιμένοντας: «Σας παρακαλώ, μην ξεχάσετε τη χώρα μου». Ο Τζόνυ Κέλυ (ήταν ο επικρατέστερος για τη νίκη) όταν ρωτήθηκε γιατί δεν κατάφερε να κερδίσει τον αγώνα, απάντησε: «Πως θα μπορούσα να κερδίσω ποτέ έναν τέτοιον αθλητή; Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για μια ολόκληρη πατρίδα». Αργότερα, ο Κυριακίδης τηλεγράφησε στην Δ.Ε.Η.: «Ενίκησα με δεύτερον τον Κέλυ και τρίτον τον Κοτέ. Αγών σκληρός. Ευτυχής διότι ενίκησα». 20

Την επομένη του αγώνα στην εφημερίδα της Βοστώνης (Boston Sunday Post), στο άρθρο «Η νίκη ανήκει σε δύο έθνη», ο δημοσιογράφος είχε γράψει: «Έχω ξαναδεί πολλούς αθλητές να κλαίνε είτε από χαρά για το θρίαμβό τους είτε από λύπη για την ήττα τους. Αυτός ο Αθηναίος με τα ευγενή αισθήματα δάκρυσε αληθινά, με δάκρυα που έβγαιναν μέσα από τη δυνατή ελληνική καρδιά του. Μια καρδιά που δεν τον πρόδωσε στα 26 μίλια που διήνυσε, αλλά που κόντεψε να σπάσει όταν έφτασε στο τέρμα, τόσο από περηφάνια για τη νίκη του όσο και από θλίψη για τις κακουχίες που περνούσε η πατρίδα του». Το 1946, μετά τη λήξη της γερμανικής Κατοχής το 1944 και του Εμφυλίου Πολέμου, ο Κυριακίδης αποφάσισε να συμμετάσχει στον 50 ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης στις Η.Π.Α.. Μετά από αρκετές δυσκολίες κατάφερε να αγωνιστεί και να νικήσει, ευαισθητοποιώντας Αμερικανούς και Έλληνες ομογενείς, στέλνοντας έτσι οικονομική βοήθεια και είδη πρώτης ανάγκης στην Ελλάδα που μαστιζόταν από φτώχεια κι ανέχεια. Μέχρι το τέλος της ζωής του, αφιερώθηκε στον αθλητισμό (προπονητής, διοικητικός παράγοντας), σε φιλανθρωπικά έργα, στον προσκοπισμό ενώ προέτρεπε τα παιδιά να στραφούν στον αθλητισμό, δημιουργώντας το γυμναστήριο "Αθλητικός Όμιλος Φιλοθέης". Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε στις 10 Δεκεμβρίου του 1987, στη Αθήνα και τάφηκε στον Πύργο Κορινθίας, όπου είχε το εξοχικό του. 21

Η σημερινή απόσταση του Μαραθωνίου και ο κλασσικός Μαραθώνιος της Αθήνας Η απόσταση των 42,195 μέτρων καθορίστηκε αρχικά κατά τους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου του 1908. Η απόσταση των 42 χιλιομέτρων είναι η απόσταση μεταξύ των ανακτόρων του Ουίνδσορ και του Ολυμπιακού σταδίου στο Shepherd s Bush στα δυτικά του Λονδίνου. Η απόσταση καθορίστηκε στα 42 χιλιόμετρα και επίσης ένα γύρο του σταδίου το οποίο κατέληξε να είναι 42,195 μέτρα, παίρνοντας υπόψη και την καλύτερη θέση για την βασιλική οικογένεια. Στον αγώνα ο Dorando Pietri μπήκε πρώτος στο Στάδιο για τον τελευταίο γύρο αλλά παραπαίοντας, έπεσε 7 φορές μέσα στο στάδιο και τελικά υποβοηθήθηκε από τους διαιτητές να περάσει τη γραμμή του τερματισμού πριν τον Αμερικανό Johnny Hayes, ο οποίος πλησίασε στα λίγα μέτρα. Τελικα ο Pietri αποκλείστηκε αλλά η κούρσα πήρε το όνομα η Kούρσα του Aιώνα και ο Pietri πήρε ένα αναμνηστικό κύπελλο από την Βασίλισσα Αλεξάνδρα της Δανίας. Για τους επόμενους Ολυμπιακούς η απόσταση καθορίστηκε στα 40,2 χλμ και μετά στα 42.75 χλμ για τους ολυμπιακούς του 1920. Αλλά έγινε ξανά τα 42,195 το 1924 έπειτα από την απόφαση της Ολυμπιακής επιτροπής το 1921. 22

Ο Κλασικός Μαραθώνιος της Αθήνας είναι ο ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ, ο μοναδικός που γίνεται πάνω στην αρχική διαδρομή, το όνομα της οποίας φέρουν πια εκατοντάδες Μαραθώνιοι σ ολόκληρο τον κόσμο.ο Μαραθώνιος δρόμος (42.195μ.) αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα αγωνίσματα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων και εισάγεται στο ολυμπιακό πρόγραμμα το 1896 ύστερα από την εισήγηση και αθλοθέτηση του καθηγητή Michel Breal της Σορβόνης, φίλου του Πιέρ ντε Κουμπερτέν σε ανάμνηση του ηρωικού κατορθώματος του άγγελου - αγγελιοφόρου που έφερε το μήνυμα της νίκης (490π.Χ) στους Αθηναίους. Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1955 και γινόταν ανά διετία ως το 1967. Το 1967 μετατράπηκε σε ετήσιο και ως ημερομηνία διεξαγωγής καθορίστηκε η 6η 23

Απριλίου, ημέρα έναρξης της Ολυμπιάδας 1896, η οποία καθορίστηκε να εορτάζεται ως "ολυμπιακή ημέρα" από την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων της Ελλάδας. Από το έτος αυτό ξεκίνησε νέα αρίθμηση των Διεθνών Μαραθωνίων της 6ης Απριλίου. Ο αγώνας στη νέα μορφή του αποτελούσε και τον αγώνα του πανελλήνιου πρωταθλήματος. Το 1972 αποφασίστηκε να μεταφερθεί τον Οκτώβριο και παράλληλα να γίνει ανοικτός και σε μη συστηματικούς αθλητές. Όμως, η απήχηση του ολυμπιακού μαραθωνίου της 6ης Απριλίου συνετέλεσε ώστε να μην διακοπεί, με αποτέλεσμα από το 1973 ως το 1980 να διεξάγονται δύο διεθνείς μαραθώνιοι: ένας τον Απρίλιο στις εορτές για την ολυμπιακή ημέρα και ένας τον Οκτώβριο. Από το 1974 γίνεται παράλληλα και γυναικείος αγώνας. Διοργανώνεται από τον ΣΕΓΑΣ.Από το 1983 γίνεται στη μνήμη του βαλκανιονίκη Γρηγόρη Λαμπράκη και έκτοτε ξεκινά η αρίθμηση της διοργάνωσης. Θεωρείται ως ένας από τους δυσκολότερους αγώνες Μαραθωνίου στον κόσμο, καθώς οι αθλητές καλούνται να διανύσουν 10 χλμ. ανηφόρας. Ο αγώνας ξεκινά από τον Μαραθώνα, περνάει από την Νέα Μάκρη και καταλήγει στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας. Οι Έλληνες αθλητές έχουν κερδίσει τους περισσότερους τίτλους στον μαραθώνιο αυτό, ωστόσο σήμερα, αθλητές από την Ανατολική Αφρική και την Ιαπωνία κυριαρχούν στους αγώνες. Από το 1990, ο αγώνας αυτός είναι ο επίσημος αγώνας σύμφωνα με τον ΣΕΓΑΣ για τον πανελλήνιο τίτλο του μαραθωνίου. Το 2010 η διεξαγωγή του κλασικού Μαραθωνίου αποτέλεσε μέρος των εκδηλώσεων για τον εορτασμό των 2.500 χρόνων από την μάχη του Μαραθώνα, με αποτέλεσμα να προβληθεί ιδιαίτερα το γεγονός και να υπάρξει μεγάλη αύξηση των συμμετεχόντων. 24

Ο Μαραθώνιος μέσα από τα λόγια μαραθωνοδρόμων Είναι εξαντλητικός, κάποιες φορές επώδυνος και χρονοβόρος. Τι είναι αυτό που κάνει λοιπόν τους ανθρώπους να τρέχουν μαραθώνιο; Αυτό που δίνει το κίνητρο για να τρέξει κανείς μαραθώνιο είναι για τους αμύητους μια μυστήρια δύναμη, και όμως για κάποιους άλλους η επιθυμία να αντιμετωπίσουν την πρόκληση μιας διαδρομής 42,195 χλμ. είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο. Μια καλύτερη ματιά στους ανθρώπους για τους οποίους η φράση «απλώς θα φορέσω κάτι πιο άνετο» σημαίνει να φορέσουν τα αθλητικά τους παπούτσια και έναν φακό κεφαλής, μας αποκαλύπτει ένα κοινό τους χαρακτηριστικό: τη σιδερένια θέληση. Αλλά γιατί μαραθώνιο; Το πιο εύκολο άθλημα στον κόσμο «Η ερώτηση γιατί κάποιος να τρέξει μαραθώνιο; στην ουσία σημαίνει γιατί κάποιος να τρέξει;» λέει ο Martin Smith (39 ετών) από την Αγγλία, ο οποίος έχει τρέξει τέσσερις ημιμαραθώνιους και δύο μαραθώνιους. «Αν πάρουμε ένα μέσο άνθρωπο, όπως είμαι και εγώ, ο αναμενόμενος χρόνος για να τρέξει το μαραθώνιο είναι περίπου τέσσερις ώρες. Υπάρχουν όμως πολλά αθλήματα που διαρκούν το ίδιο. Ένας αγώνας τένις θα μπορούσε να κρατήσει έξι ώρες άρα, γιατί κάποιος να τρέξει; Προσωπικά, έχω οικογένεια και μια δουλειά πλήρους απασχόλησης η οποία περιλαμβάνει πολλά ταξίδια. Το τρέξιμο είναι το πιο εύκολο άθλημα που μπορείς να προσαρμόσεις σε μια πολυάσχολη ζωή, γιατί μπορείς να το κάνεις παντού, πάντα και δωρεάν. Σε αντίθεση με το τένις, το γκολφ ή το ποδόσφαιρο, δεν χρειάζεται να είμαι μέλος κάποιου συλλόγου και υπάρχει σχετικά μικρός κίνδυνος τραυματισμού» λέει ο πρώην παίκτης του ράγκμπι.«στη συνέχεια, αφού έχει αρχίσει να σας αρέσει, έρχεται σιγά- σιγά η επιθυμία να θέσετε έναν αξιόλογο στόχο». Φαίνεται ότι το τρέξιμο το κάνει αυτό στους ανθρώπους. Όποια και αν είναι τα αρχικά κίνητρα, οι ενδορφίνες που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της κανονικής προπόνησης φαίνεται ότι συνωμοτούν ώστε να σας κάνουν να θέλετε να πάτε ακόμα πιο μακριά, ακόμα πιο γρήγορα. Αν σε αυτό προσθέσουμε την 25

υπέροχη εμφάνιση και διάθεση, τότε αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τη γοητεία που μας ασκεί». Πρώτα το σώμα, μετά το μυαλό Μια μεγάλη έρευνα της ASICS σε επτά Ευρωπαϊκές χώρες αποκάλυψε πρόσφατα ότι, σε γενικές γραμμές, «αρχίζουμε το τρέξιμο με την ευχή να βελτιώσουμε τη φυσική μας κατάσταση και να χάσουμε βάρος, αλλά καταλήγουμε με μια διασκεδαστική απασχόληση που μας βοηθά να διώξουμε το στρες: Πρώτα το σώμα, μετά το μυαλό. Και στις επτά χώρες, οι δρομείς μας συμφώνησαν ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο τρέχουν είναι η καλύτερη φυσική κατάσταση, με το 54% να επιβεβαιώνει ότι αυτός είναι ο σπουδαιότερος λόγος για τον οποίο αρχίζουν και το 63% να δηλώνει ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνεχίζουν. Ο δεύτερος πιο βασικός λόγος για να ξεκινήσει κάποιος το τρέξιμο είναι η απώλεια βάρους, με το 40% όλων των Ευρωπαίων δρομέων να δηλώνει ότι αυτό είναι το κίνητρό τους για να αρχίσουν.» Δεν πρόκειται για μια φιλοδοξία που εντοπίζεται μόνο την Ευρώπη. «Ξεκίνησα το τρέξιμο πριν από περίπου 10 χρόνια για να χάσω βάρος», λέει ο Michael Kingston (36 ετών) από τη Νότιο Αφρική, ο οποίος εκείνη την εποχή ζύγιζε 105 κιλά. «Ξεκίνησα από αγώνες των 10 χλμ., πέρασα σε αγώνες των 15 χλμ. και μετά σε ημιμαραθώνιους. Συνέχισα με περίπου 20 μαραθώνιους και τελικά με ένα υπερμαραθώνιο των 56 χλμ. Σήμερα ζυγίζω 72 κιλά και αυτό που αρχικά ήταν μια μεγάλη πρόκληση, πλέον έχει γίνει τρόπος ζωής. Ωστόσο, τότε όπως και τώρα, το να ξεπερνά κάποιος τα όριά του, να βελτιώνεται συνεχώς, να γίνεται πιο γρήγορος και να δοκιμάζει τις αντοχές του είναι κάτι που δίνει πολύ μεγάλη απόλαυση» προσθέτει. Ξεπερνώντας τα όρια Πράγματι, είτε το τρέξιμο αρχίζει για πρακτικούς λόγους είτε για απώλεια βάρους, φαίνεται ότι αυτή η δοκιμασία στην οποία υποβάλλουμε τον εαυτό μας είναι το απόλυτο κίνητρο για όλους σχεδόν του δρομείς μαραθωνίου. Ακόμα και όσοι τρέχουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς παραδέχονται ότι η επιθυμία να φτάσουμε το στόχο αυτό έρχεται για τον καθένα πρώτη. Ο Steve 26

Ramus (35 ετών) έχει τρέξει πολλές φορές για φιλανθρωπικούς σκοπούς και τώρα προπονείται για τον πρώτο του μαραθώνιο, το Λονδίνο 2010, έναν αγώνα που φημίζεται για το μεγάλο αριθμό των δρομέων που τρέχουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς. «Ακόμα και όταν τρέχεις για καλό σκοπό, το θέμα είναι πάλι να δεις αν μπορείς να υπομείνεις την πνευματική και σωματική κακουχία. Εντούτοις, το να τρέχεις για φιλανθρωπικούς σκοπούς σε βοηθά επίσης να συνεχίσεις σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που νιώθεις ότι έχεις φτάσει στα όριά σου, αφού αποτελεί ένα καταπληκτικό κίνητρο.»πέρα από τους προσωπικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς, ωστόσο, ο Ramus αναφέρει στους προσωπικούς του λόγους «το ότι αποβάλλω τις εντάσεις από τον καθημερινό αγώνα δρόμου στον οποίο μας βάζει η εργασιακή ρουτίνα». Την αίσθηση του αυτή καταθέτει ο Patrick Kessler, επίσης 35 ετών, ο οποίος έχει τρέξει έξι φορές σε μαραθώνιο. Συνέντευξη από έναν μαραθωνοδρόμο: Kim Swan, 54, Burry St. Edmunds, UK Εργασία της μαθήτριας Δάφνης Κωνσταντίνας Καλλιντέρη Ξεκίνησα να αθλούμαι όταν ήμουν μικρό παιδί, έκανα καταδύσεις από βατήρα και ήμουν πάρα πολύ καλός. Μου άρεσε πολύ το κολύμπι και η επαφή με το νερό. Αυτός ήταν ο λόγος που άρχισα να αθλούμαι. Υπήρχε μια πισίνα κοντά στο σπίτι μου και ένας εκπαιδευτής- δάσκαλος που με προπονούσε. Σταμάτησα όμως να κάνω καταδύσεις γιατί είχα πρόβλημα με το μάτι μου. Δεν σταμάτησα, όμως να κολυμπάω, γιατί μου άρεσε πάρα πολύ. Το 1996 μέσω της δουλειάς μου στην τράπεζα υπήρχε δυνατότητα να συμμετάσχω στο Μαραθώνιο του Λονδίνου με την προϋπόθεση ότι θα μπορούσα να συγκεντρώσω χρήματα για μια φιλανθρωπική οργάνωση και επειδή είχα το πρόβλημα με το μάτι αποφάσισα να 27

συγκεντρώσω χρήματα και να τρέξω στο Μαραθώνιο για μια φιλανθρωπική οργάνωση για τα τυφλά παιδιά. Συνέχισα πάντα να κολυμπάω, όμως. Ο πρώτος αγώνας ήταν ο Μαραθώνιος του Λονδίνου το 1996. Ο αγώνας αυτός ήταν πάρα πολύ δύσκολος γιατί δεν ήξερα πώς να προετοιμαστώ. Κατάφερα να προπονηθώ μόνο 9 εβδομάδες, ενώ το ελάχιστο διάστημα προπόνησης για έναν Μαραθώνιο είναι 16 εβδομάδες. Φοβόμουν πάρα πολύ γιατί ήταν η πρώτη μου εμπειρία και δεν ήξερα αν θα κατάφερνα να τερματίσω. Ένιωθα την ανάγκη να το κάνω έχοντας στο νου μου οτι γινόταν για έναν καλό σκοπό. Ήταν πολύ επίπονη η διαδικασία, αλλά όταν τερμάτισα ήμουν πολύ ευτυχισμένος. Αυτό όμως που με βοήθησε ήταν η υποστήριξη που είχα από την οικογένειά μου και συγκεκριμένα θυμάμαι τον πατέρα μου που με περίμενε στον τερματισμό και η εικόνα αυτή έχει χαραχθεί βαθιά μέσα μου. Στην εποχή μας ο αθλητισμός είναι πιο επαγγελματικός και επιστημονικός. Υπάρχουν πολλές πληροφορίες και πολλή έρευνα όσον αφορά τη φυσιολογία. Επομένως στις μέρες μας γνωρίζεις ποιά πρέπει να είναι η δίαιτα του αθλητή και ποιά πρέπει να είναι η προπόνηση που θα οδηγήσει στη βελτίωση της επίδοσής του. Ακόμα και η ψυχολογία, υπάρχουν βιβλία περιοδικά και ιστοσελίδες που απευθύνονται σε αθλητές τόσο ερασιτέχνες όσο και επαγγελματίες με συγκεκριμένες και εξειδικευμένες πληροφορίες για το πώς μπορούν να επιτύχουν το στόχο τους. Κάτι το οποίο δεν συνέβαινε στο παρελθόν. Ζούμε δηλαδή, στην εποχή της πληροφόρησης. Συγκεκριμένα στο Μαραθώνιο σήμερα έχεις τη δυνατότητα να συμμετέχεις για έναν απώτερο φιλανθρωπικό σκοπό, ενώ παλαιότερα ήταν πιο εξατομικευμένα τα οφέλη (κινούνταν στον άξονα του εγώ). Το θετικό που προσφέρει ο αθλητισμός στον σημερινό άνθρωπο είναι ότι αλλάζει τον τρόπο θεώρησης της ζωής. Ο αθλητισμός σε κάνει να πετυχαίνεις στόχους, αυξάνει την αυτοπεποίθησή σου, την πειθαρχεία, την εργασιακή ηθική, βελτιώνει την υγεία 28

σου και τον τρόπο με τον οποίο οι άλλοι άνθρωποι σε αντιμετωπίζουν και σε κατανοούν. Προσελκύει το ενδιαφέρον και την προσοχή πολλών ανθρώπων που μέσα από αυτή την προσπάθεια σου αναγνωρίζουν πτυχές του χαρακτήρα σου, άγνωστες μέχρι πρότινος. Γνωρίζεις τα φυσικά και ψυχικά σου όρια μέσα από αυτή τη διαδικασία του Μαραθωνίου. Αντιλαμβάνεσαι ότι στη ζωή μπορείς να πετύχεις τους στόχους όσο δύσκολοι και αν είναι αυτοί με την προϋπόθεση ότι θα πιστέψεις στις δυνατότητές σου και θα εργαστείς σκληρά για να το πετύχεις. Στον συγκεκριμένο Μαραθώνιο μπορείς να θαυμάσεις την ανθρώπινη αλληλεγγύη και μεγαλοψυχία απλών ανθρώπων οι οποίοι κατά τη διάρκεια του αγώνα σταματούν για να βοηθήσουν τους συναθλητές τους όταν αυτοί έχουν ανάγκη. Είναι πραγματικά μια πολύ συγκινητική σκηνή! Η επιρροή του αθλητισμού στην κοινωνία είναι θετική και πολλαπλή. Σε διδάσκει να αγωνίζεσαι για τους στόχους αξιοποιώντας το μέγιστο των δυνατοτήτων και της υπάρχουσας γνώσης. Ο αθλητισμός σε μαθαίνει ότι στη ζωή δεν υπάρχουν μόνο επιτυχίες αλλά και αποτυχίες, τις οποίες πρέπει να αποδεχόμαστε και να διδασκόμαστε από αυτές. Η μακρά και απαιτητική διαδικασία προετοιμασίας για τον Μαραθώνιο, διδάσκει στον αθλητή ότι η προετοιμασία και η προσπάθεια είναι σημαντικότερες από την ίδιο τον αγώνα και το αποτέλεσμά του. 29

Παγκόσμια ρεκόρ του Μαραθώνιου δρόμου και άλλα αγωνίσματα ημιαντοχής και αντοχής εκτός σταδίου Το παγκόσμιο ρεκόρ στο Μαραθώνιο των ανδρών είναι 2ώρες,3 λεπτά,38 δευτερόλεπτα και το κατέχει ο Μακάου Πάτρικ από την Κένυα. Το ρεκόρ έγινε στο μαραθώνιο του Βερολίνου στις 25 Σεπτεμβρίου 2011.Η μέση ταχύτητα κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος ήταν Vμεση=5,688 μέτρα /δευτερόλεπτο και εκφρασμένη σε χιλιόμετρα /ώρα ήταν v=20,48 χλμ/ώρα. Το παγκόσμιο ρεκόρ στο Μαραθώνιο των γυναικών είναι 2 ώρες,15 λεπτά,25 δευτερόλεπτα και το κατέχει η Βρετανή Πώλα Ράντκλιφ. Το ρεκόρ έγινε στο μαραθώνιο του Λονδίνου στις 15 Απριλίου 2003.Η μέση ταχύτητα κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος ήταν Vμεση=5,193 μέτρα /δευτερόλεπτο και εκφρασμένη σε χιλιόμετρα /ώρα ήταν v=18,75 χλμ/. Τα Ολυμπιακά αγωνίσματα ημιαντοχής και αντοχής (800μ 1500μ 5000μ 10000μ μαραθώνιο 3000μ φυσικά εμπόδια 20 & 50κμ βάδην) στην κατηγορία Ανδρών, και ( 800μ 1500μ 3000μ * 10000μ μαραθώνιο 20κμ βάδην) στην κατηγορία Γυναικών. 30

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ http://perierga.gr http://el.wikipedia.orghttp://gymnikif.dra.sch.gr/efimerida/2o%20teyxos/olimpiakoi/index.htm http://www.runningnews.gr/item.php?id=15212 http://www.boostmarathon.com/boost-blog.aspx http://www.iaaf.org/home http://www.apollonrunnersclub.gr/articles/7-training-category/35-proetimasiagia-ipermarathonio http://www.asics.gr/running/knowledge/why-run-a-marathon/ 31