Ζαμπυρίνης Μιχάλης Γκούμα Κατερίνα

Ζαμπυρίνης Μιχάλης Γκούμα Κατερίνα

Η λειτουργία της εμπράγματης ασφάλειας Ο οφειλέτης η περιουσία του οποίου δεν επαρκεί για την ικανοποίηση όλων των δανειστών του μπορεί να ικανοποιήσει όποιον από τους δανειστές αυτός θέλει. Αν γίνει αναγκαστική εκτέλεση κατά του οφειλέτη τότε από τη ρευστοποίηση της περιουσίας του θα ικανοποίηθουν οι δανειστές του σύμμετρα. Αν όμως ένας δανειστής έχει υποθήκη πάνω σε πράγμα του οφειλέτη του, η ασφαλιζόμενη με την υποθήκη απαίτηση θα ικανοποίηθει προνομιακά από την αξία του βαρυνόμενου πράγματος (αρχή της προνομιακής ικανοποίησεως των εμπράγματων ασφαλιζόμενων απαιτήσεων).η σημασία της εμπράγματης ασφάλειας είναι μεγάλη στην οικονομική ζωή αφού ο οφειλέτης εξασφαλίζοντας με υποθήκη το δανειστή του επιτυγχάνει δανειοδότηση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας.ο δανειστής έχοντας εξασφαλίσει την ικανοποήση της απαιτήσεως του πρόθυμα προβαίνει σε δανειοδότηση.

Γιατί υποθήκη και όχι ενέχυρο Δικαιολογητικός λόγος για τη σύσταση υποθήκης και όχι ενεχύρου σε πλοίο αν και αυτό είναι κινητό είναι η μεγάλη αξία του πλοίου και η μεγάλη σημασία του για την εθνική οικονομία. Στην υποθήκη δεν χρειάζεται παράδοση του πράγματος σε αντίθεση με το ενέχυρο.

Ανάγκη νομοθετικής καθιέρωσης της προτιμώμενης υποθήκης Η απλή ναυτική υποθήκη αποτελούσε μεταφορά του θεσμού της υποθήκης επί ακινήτων στο ναυτικό δίκαιο.ξένοι θεσμοί (preferred mortgage) καθιστούσαν ευχερέστερη τη δανειοδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.οι Έλληνες πλοιοκτήτες εξαιτίας της αδυναμίας αυτοχρηματοδότησης στην κατασκευή ή την αγορά νέων πλοίων σύχνά κατέφευγαν σε τραπεζικά δάνεια του εξωτερικού τα οποία δίνονταν μεν ευκολότερα επέβαλαν όμως όρους διαφορετικούς από αυτούς του ελληνικού δικαίου( απλή ναυτική υποθήκη) προσφέροντας αυξημένες εγγυήσεις υπέρ του ενυπόθηκου δανειστή.με το Ν.Δ. 3899/1958 καθιερώθηκε νομοθετικά η προτιμώμενη υποθήκη.ο προτιμώμενος ενυπόθηκος δανειστής εξασφαλίζει πια καλύτερα την απαίτηση του και προβαίνει πιο πρόθυμα σε δανειοδότηση.

Ορισμός Απλή Ναυτική Υποθήκη Εμπράγματο βάρος πάνω σε πλοίο το οποίο παραχωρείται από τον πλοιοκτήτη, τον κύριο του πλοίου ή τον αντιπρόσωπο αυτού με σκοπό την εξασφάλιση απαίτησης του δανειστή. Πηγές: ΑΚ, ΚΙΝΔ Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Ναυτική υποθήκη πάνω σε πλοίο χωρητικότητας μεγαλύτερης των 500 κόρων με την οποία παρέχονται στο δανειστή διευρυμένες εξουσίες που ενεργοποιούνται κατά το χρόνο που η απαίτηση καθίσταται ληξιπρόθεσμη. Πηγές ΚΙΝΔ,Ν.Δ.3899/1958

Αντικείμενο της υποθήκης Απλή Ναυτική Υποθήκη Πλοίο ή ιδανική μερίδα πλοίου (συμπεριλαμβανομένων των συστατικών και των παραρτημάτων)(κατά το άρθρο 1 ΚΙΝΔ). Ναυπηγούμενο πλοίο εφόσον έχει νηολογηθεί (α.1 ΚΙΝΔ). Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Ολόκληρο πλοίο (συμπεριλαμβανομένων των συστατικών και των παραρτημάτων) (κατά το άρθρο 1 του ΚΙΝΔ) που έχει χωρητικότητα μεγαλύτερη από 500 κ.ο.χ. (Ν.Δ.3899/1958 α.4) Ναυπηγούμενο πλοίο μεγαλύτερο απο 500 κ.ο.χ εφόσον έχει νηολογηθεί (α.4 Ν.Δ. 3899/1958).

Τίτλος για εγγραφή υποθήκης Απλή Ναυτική Υποθήκη δικαιοπρακτικός τίτλος (αρκεί μονομερής δήλωση του πλοιοκτήτη, συστατικός συμβολαιογραφικός τύπος ) (ΚΙΝΔ α.195, 196) Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη δικαιοπρακτικός τίτλος (απαιτείται σύμβαση μεταξύ κυρίου και δανειστή, συστατικός συμβολαιογραφικός τύπος ) (Ν.Δ.3899/1958 α.2, 3)

Καταχώρηση της υποθήκης στα Απλή Ναυτική Υποθήκη Εγγραφή της υποθήκης στο υποθηκολόγιο του λιμένα στον οποίο είναι νηολογημένο το υποθηκευόμενο πλοίο (από τότε υπάρχει η υποθήκη, βάσει του χρόνου εγγραφής κρίνεται η τάξη των υποθηκών.) (ΚΙΝΔ α.197) υποθηκολόγια Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Εγγραφή της υποθήκης στο υποθηκολόγιο του λιμένα στον οποίο είναι νηολογημένο το υποθηκευόμενο πλοίο (από τότε υπάρχει η υποθήκη, βάσει του χρόνου εγγραφής κρίνεται η τάξη των υποθηκών.)

Έκταση της υποθήκης ως προς την ασφαλιζόμενη απαίτηση Απλή Ναυτική Υποθήκη Η απλή ναυτική υποθήκη ασφαλίζει το κεφάλαιο της ασφαλιζόμενης απαίτησης, τους τόκους ενός έτους πριν από την κατάσχεση καθώς και τους τόκους μετά από αυτήν μέχρι την αποπληρωμή του χρέους ή μέχρι να καταστεί αμετάκλητος ο πίνακας κατάταξης, αλλά μόνο στην περίπτωση που το κεφάλαιο αναγράφεται ως τοκοφόρο. Η υποθήκη εκτείνεται και επί του ασφαλίσματος.(1289 ΑΚ) Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Η προτιμώμενη υποθήκη ασφαλίζει το κεφάλαιο, τους δεδουλευμένους τόκους ανεξάρτητα από το αν το κεφάλαιο εγγράφηκε σαν τοκοφόρο, τα έξοδα και τα ασφάλιστρα του πλοίου. ( Ν.Δ. 3899/1958 α.12)

Δικαιώματα ενυπόθηκου δανειστή Απλή Ναυτική Υποθήκη Δικαίωμα να εκποιήσει το πλοίο σε αναγκαστικό πλειστηριασμό και να ικανοποιηθεί κατά προτίμηση από το προϊόν του πλειστηριασμού. Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Δικαίωμα να εκποιήσει το πλοίο σε αναγκαστικό πλειστηριασμό και να ικανοποιηθεί κατά προτίμηση από το προϊόν του πλειστηριασμού. Δικαίωμα να αναλάβει τη διαχείριση και εκμετάλλευση του πλοίου και να ικανοποιηθεί από τα καθαρά έσοδα του. (Ν.Δ. 3899/1958 α.1) Άλλα δικαιώματα που προκύπτουν από την σύμβαση σύστασης της υποθήκης.( Ν.Δ. 3899/1958 α.5)

Δικαίωμα να αναλάβει τη διαχείριση και εκμετάλλευση του πλοίου και να ικανοποιηθεί από τα καθαρά έσοδα του. Κατά κανόνα προϋφιστάμενες υποχρεώσεις του οφειλέτη δεν δεσμεύουν το δανειστή, κατ εξαίρεση υποχρεούται να αποπερατώσει πλου που έχει αρχίσει πριν από την ανάληψη της διαχείρισης. (Ν.Δ. 3899/1958, α.9,εδ.2) Ο δανειστής έχει εξουσία να προβαίνει σε κάθε ενέργεια και δικαιοπραξία συμφυή προς τη διαχείριση και εκμετάλλευση του πλοίου η οποία όμως να μην δεσμεύει το πλοίο για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του έτους από τον χρόνο καταβολής του χρέους. Ο δανειστής οφείλει να διαχειρίζεται το πλοίο με σύνεση και επιμέλεια. (Ν.Δ. 3899/1958 α.10) Ο οφειλέτης είναι υποχρεωμένος να καθιστά δυνατή την άσκηση του δικαιώματος διαχείρισης. Η ανάληψη της διαχείρισης δεν τερματίζει την υποθήκη, η οποία συνεχίζει μέχρι την εξόφληση του χρέους. Με την ανάληψη της διαχείρισης δεν στερείται του δικαιώματος να επιδιώξει την εξόφληση του χρέους εκ της αναγκαστικής πωλήσεως του πλοίου. (Ν.Δ. 3899/1958 α.8) Η συμφωνία σύστασης μπορεί να προβλέπει πρόσθετες προϋποθέσεις άσκησης του δικαιώματος ανάληψης εκτός από το ληξιπρόθεσμο της απαίτησης.

Άλλα δικαιώματα του ενυπόθηκου δανειστή Με τη σύμβαση της προτιμώμενης υποθήκης δύναται να παρασχεθεί στον προτιμώμενο δανειστή οποιοδήποτε άλλο δικαίωμα για διασφάλιση της απαίτησης του, όπως εκποίηση του πλοίου άνευ πλειστηριασμού κ.α. (επιβολή επιπλέον υποχρεώσεωνστονοφειλέτηωςπροςτοντρόποδιαχείρισηςκαι εκμετάλλευσης του πλοίου, δυνατότητα σύστασης άλλων υποθηκών κ.α.) Η συμφωνία δεν δύναται να καταργεί προϋφιστάμενα δικαιώματα μη συναινούντων τρίτων. Στη περίπτωση της πώλησης άνευ πλειστηριασμού το συμβατικώς πωληθέν πλοίο μεταβιβάζεται στον αγοραστή με όλα τα εμπράγματα βάρη αφού πρόκειται για συμβατική και όχι αναγκαστική πώληση. Η απαίτηση των λοιπών ενυπόθηκων δανειστών θα εξακολουθεί να ασφαλίζεται με υποθήκη.

Προστασία της αξίας του ενυπόθηκου Απλή Ναυτική Υποθήκη Ο δανειστής δικαιούται δαπάνη του οφειλέτου να ασφαλίζει το πλοίο. Εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλλει τα ασφάλιστρα ο δανειστής δικαιούται να απαιτήσει την άμεση καταβολή του χρέους. Το δικαίωμα της υποθήκης ασκείται και επί του ασφαλίσματος. (ΚΙΝΔ α.198) Εάν το πλοίο απολεσθεί ή υποστεί βλάβες που μειώνουν ουσιωδώς την αξία του ο ενυπόθηκος δανειστής δικαιούται να απαιτήσει την άμεση εξόφληση του χρέους το πιο πάνω δικαίωμα δεν υφίσταται εάν οι βλάβες δεν οφείλονται σε πταίσμα του οφειλέτη, προσφέρει δε επαρκή ασφάλεια. (ΚΙΝΔ α.194) Προτιμώμενη Ναυτική Υποθήκη Ο δανειστής δικαιούται δαπάνη του οφειλέτου να ασφαλίζει το πλοίο. Εάν ο οφειλέτης δεν καταβάλλει τα ασφάλιστρα ο δανειστής δικαιούται να απαιτήσει την άμεση καταβολή του χρέους. Το δικαίωμα της υποθήκης ασκείται και επί του ασφαλίσματος. (Ν.Δ.3899/1958 α.18) Εάν το πλοίο απολεσθεί ή υποστεί βλάβες που μειώνουν ουσιωδώς την αξία του ο προτιμώμενος ενυπόθηκος δανειστής δικαιούται να απαιτήσει την άμεση εξόφληση του χρέους το πιο πάνω δικαίωμα δεν υφίσταται εάν οι βλάβες δεν οφείλονται σε πταίσμα του οφειλέτη, προσφέρει δε επαρκή ασφάλεια. (Ν.Δ.3899/1958 α.19)

Σχέσεις μεταξύ των περισσότερων ενυπόθηκων δανειστών Οι σχέσεις μεταξύ των περισσότερων ενυπόθηκων δανειστών ρυθμίζονται με την αρχή της χρονικής προτεραιότητας. Τηρείται σειρά υποθηκικών τάξεων ανάλογα με τον χρόνο εγγραφής της κάθε υποθήκης, η οποία καθορίζει κατά την αναγκαστική εκτέλεση την σειρά ικανοποίησης των περισσότερων ενυπόθηκων δανειστών. Οενυπόθηκος δανειστής επισπεύδει αναγκαστική εκτέλεση δεν αποκτά προβάδισμα εκ της επισπεύσεως. (Ν.Δ. 3899/1958 α.21) Η ανάληψη της διαχείρισης του πλοίου από προτιμώμενο ενυπόθηκο δανειστή παρέχει το δικαίωμα σε κάθε προηγούμενο απλό ή προτιμώμενο ενυπόθηκο δανειστή την άμεσηεξόφλησητουχρέους. (Ν.Δ.3899/1958 α.14)