ΕπιµόρφωσηΕκπαιδευτικών Πληροφορικής [Β2] Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος
Σκοπός & Στόχοι Σκοπός παρουσίαση του τρόπου σχεδιασµού και οργάνωσης µιας διδασκαλίας Στόχοι: να µπορούν οι εκπαιδευτικοί να: επιλέγουν τις κατάλληλες διδακτικές τεχνικές σύµφωνα µε το θέµα της διδασκαλίας, τους διδακτικούς στόχους και τις ανάγκες των µαθητών κρίνουν ποιες διδακτικές τεχνικές είναι κατάλληλες σε διάφορα θέµατα του γνωστικού αντικειµένου της Πληροφορικής σχεδιάζουν και να οργανώνουν τη διδασκαλία που θα ακολουθήσουν σε ένα θέµα του γνωστικού αντικειµένου της Πληροφορικής Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 2
Περιεχόµενα Παρουσίασης Προγραµµατισµός ιδασκαλίας Εκπαιδευτικές Ανάγκες ιδακτική Στοχοθεσία Σχεδιασµός Περιεχοµένου και Μεθοδολογίας ιδακτικές Τεχνικές ιδακτικές Προσεγγίσεις σε µαθήµατα Προγραµµατισµού Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 3
ιακρίνεται σε: ιδασκαλία φυσική: συντελείται ασυνείδητα, ευκαιριακά και οπουδήποτε εκτός σχολείου συστηµατική: είναι ενσυνείδητη, µεθοδικά οργανωµένη και συντελείται στο σχολείο θέτει στόχους σύµφωνα µε τις ανάγκες του µαθητή και της κοινωνίας χρησιµοποιεί µεθοδολογικά σχήµατα και στρατηγικές, λαµβάνοντας υπόψη τους µαθητές, το γνωστικό αντικείµενο και το περιβάλλον της τάξης αξιολογεί µε έγκυρα και αντικειµενικά κριτήρια το βαθµό επίτευξης των στόχων εµπεριέχει στοιχεία της δηµιουργίας και της προσωπικής σύλληψης του εκπαιδευτικού (Τριλιανός, 2004) Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 4
ιδακτικός Σχεδιασµός ή Προγραµµατισµός της ιδασκαλίας αφορά στις προδιδακτικές δραστηριότητες του εκπαιδευτικού λαµβάνονται αποφάσεις σχετικά µε τη µορφή και το περιεχόµενο της διδασκαλίας καθορίζεται η ακολουθία των διδακτικών ενεργειών που πρέπει να πραγµατοποιηθούν σε ένα µάθηµα Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 5
Γιατί είναι απαραίτητος ο προγραµµατισµός της διδασκαλίας; µπορεί να επιλύσει το πρόβληµα της διδασκαλίας ενός θέµατος σε περιορισµένα χρονικά όρια βοηθά τον εκπαιδευτικό να φανταστεί εκ των προτέρων την εξελικτική διαδικασία της διδασκαλίας δίνει αίσθηµα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης στον εκπαιδευτικό και διευκολύνει τον αυτοέλεγχό του βοηθά στην έγκαιρη πρόβλεψη των προβληµάτων συµβάλλει στην εξοικονόµηση χρόνου προσανατολίζει τον εκπαιδευτικό στο µαθησιακό έργο που πρέπει να επιτευχθεί αποκαλύπτει τις παιδευτικές δυνατότητες του περιεχοµένου που πρόκειται να διδαχτεί (Ματσαγγούρας, 2001; Τριλιανός, 2004) Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 6
Προγραµµατισµός ιδασκαλίας Μακροπρόθεσµος Μεσοπρόθεσµος Εβδοµαδιαίος Ωριαίος Αντικείµενο της παρουσίασης & Αποκλειστικό έργο του εκπαιδευτικού προσδιορισµός και η ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών των µαθητών διατύπωση των διδακτικών στόχων επιλογή των στρατηγικών και των τεχνικών υλοποίησης της διδασκαλίας διαδικασίες της αξιολόγησης (Ματσαγγούρας 2001; Τριλιανός 2004) Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 7
Προσδιορισµός & Ανάλυση Εκπαιδευτικών Αναγκών Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να συνυπολογίσει: τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των µαθητών, όπως µαθησιακά ενδιαφέροντα στυλ µάθησης πρότερη γνώση τυχόν εσφαλµένες αντιλήψεις ή ελλιπείς γνώσεις εσωτερική παρώθηση (κίνητρα) ηλικία φύλο πολιτιστικό και γλωσσικό υπόβαθρο Προκαταρκτική Αξιολόγηση υπό τη µορφή γραπτής δοκιµασίας ή προφορικών ερωτήσεων τις διαφορετικές ικανότητες και προσδοκίες κάθε µαθητή τις δυνατότητες και το ρυθµό µάθησης των µαθητών ως οµάδα Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 8
Οι διδακτικοί στόχοι ιδακτική Στοχοθεσία αφορούν στα προσδοκώµενα µαθησιακά αποτελέσµατα πρέπει να προσδιορίζουν: τι επιδιώκεται να πετύχουν οι µαθητές τι αναµένεται να µπορούν να «κάνουν» οι µαθητές τι χρειάζεται να γνωρίζουν οι µαθητές προκειµένου να επιτελέσουν τις διδακτικές δραστηριότητες πρέπει να... γνωστοποιούνται στους µαθητές καθορίζονται µε ακρίβεια και σαφήνεια και το ύφος να είναι φιλικό περιγράφονται µε σύντοµο τρόπο µπορεί να καθορίζονται από τον εκπαιδευτικό µαζί µε τους µαθητές Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 9
Μοντέλα ιδακτικών Στόχων Το µοντέλο των αντικειµενικών στόχων: περιγράφουν συµπεριφορές των µαθητών, οι οποίες είναι µετρήσιµες και επαληθεύσιµες πρέπει να καθορίζονται οι συνθήκες, οι προϋποθέσεις και ο βαθµός επάρκειας του στόχου Το µοντέλο των γενικευµένων στόχων: διατύπωση γενικών θεµατικών στόχων Το συνδυαστικό µοντέλο: διατύπωση γενικού διδακτικού στόχου µε τη µορφή των γενικευµένων στόχων διδασκαλίας εξειδίκευση του γενικού στόχου σε επιµέρους µε τη µορφή αντικειµενικών στόχων Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 10
Σχεδιασµός Περιεχοµένου & Μεθοδολογίας Σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβεί ο εκπαιδευτικός ώστε να σχεδιάσει το περιεχόµενο και τη µεθοδολογία της διδασκαλίας του; επιλογή κατάλληλων στρατηγικών ή τεχνικών διδασκαλίας οργάνωση της τάξης ανάλογα µε την στρατηγική ή τεχνική διδασκαλίας που έχει επιλεχθεί καθορισµός των διδακτικο-µαθησιακών δραστηριοτήτων, της αλληλουχίας τους και του χρονοπρογραµµατισµού τους δηµιουργία κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού επιλογή εποπτικών και διδακτικών µέσων εξαρτάται από... διδακτικούς στόχους, στρατηγική/τεχνική διδασκαλίας, προφίλ µαθητών και διαθέσιµους πόρους αξιολόγηση της µάθησης που επιτεύχθηκε στο πλαίσιο της διδασκαλίας Να συζητήσετε και αναλύσετε τις παραπάνω ενέργειες... Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 11
Σχεδιασµός Περιεχοµένου & Μεθοδολογίας: Σχέδιο ή Πλάνο ή Σενάριο Μαθήµατος (Ι) αποτύπωση υπό τη µορφή ενός γραπτού σχεδίου του σχεδιασµού της διδασκαλίας ελλοχεύει ο κίνδυνος τα τυποποιηµένα σχέδια µαθήµατος να οδηγήσουν σε µηχανοποίηση της διδασκαλίας και να θέσουν φραγµούς στους εκπαιδευτικούς (Ματσαγγούρας 2001) Ερωτήσεις: 1. Χρειάζεται να δηµιουργούµε σενάρια/ σχέδια µαθήµατος; 2. Ποιους άξονες πρέπει να περιλαµβάνει ένα σχέδιο/σενάριο µαθήµατος; Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 12
Σχεδιασµός Περιεχοµένου & Μεθοδολογίας: Σχέδιο ή Πλάνο ή Σενάριο Μαθήµατος (ΙΙ) Ενδεικτικοί άξονες για το σχεδιασµό ενός σεναρίου/σχεδίου µαθήµατος: Αντικείµενο ιδασκαλίας Βαθµίδα/Τάξη Εκπαιδευτικές Ανάγκες Γνωστικό Υπόβαθρο µαθητών Γενικός ιδακτικός στόχος του µαθήµατος Αντικειµενικοί ή Ειδικοί στόχοι µαθήµατος (προσδοκώµενα αποτελέσµατα) ιδακτικές Τεχνικές/Προσεγγίσεις Χρονοπρογραµµατισµός ιδασκαλίας Εποπτικά και ιδακτικά µέσα ιαδικασία & Πλαίσιο Χρησιµοποίησης των ιδακτικών Τεχνικών/Προσεγγίσεων Εργασίες για το σπίτι Πλαίσιο Αξιολόγησης των µαθητών Συνοπτικό Σχεδιάγραµµα Μαθήµατος: Κατασκευάζεται ένα διάγραµµα (π.χ. µε τη µορφή πίνακα, εννοιολογικού χάρτη, κ.λπ) στο οποίο παρουσιάζονται οι φάσεις της διδασκαλίας και οι διδακτικο-µαθησιακές δραστηριότητες Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 13
ιδακτικές Τεχνικές ή Τεχνικές ιδασκαλίας αφορά στο παιδαγωγικό «εργαλείο» που αξιοποιείται στο πλαίσιο των διδακτικο-µαθησιακών δραστηριοτήτων χαρακτηρίζουν τη διδακτική µορφή της διδασκαλίας πρέπει να χρησιµοποιούνται εναλλακτικά ανάλογα µε τους διδακτικούς στόχους, τις συνθήκες, τις απαιτήσεις και τις ανάγκες των µαθητών Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 14
Τεχνικές ιδασκαλίας Ενδεικτικές τεχνικές διδασκαλίας: Εισήγηση ή ιάλεξη ή Μονολογική Παρουσίαση Συζήτηση ή ιάλογος Ερωταποκρίσεις Χιονοστιβάδα Καταιγισµός Ιδεών Επίδειξη Πρακτική άσκηση Οµάδες Εργασίας Παιχνίδι ρόλων Μελέτη Περίπτωσης Εννοιολογική Χαρτογράφηση & Εννοιολογικός Χάρτης Ποιες από τις παραπάνω τεχνικές έχετε χρησιµοποιήσει στη διδασκαλία σας; Να αναφέρετε παραδείγµατα αξιοποίησής τους. Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 15
Παιχνίδι Ρόλων οµάδα µαθητών αναλαµβάνει την αναπαράσταση µιας λειτουργίας ή ενός γεγονότος συνδυάζει την ενεργητική συµµετοχή µε τη συνεργατική και βιωµατική µάθηση Η εφαρµογή περιλαµβάνει τρία στάδια: Προετοιµασία της δραστηριότητας: καθορισµός διδακτικών στόχων ποιος θα είναι ο ρόλος του εκπαιδευτικού πόσος χρόνος θα διατεθεί για το παιχνίδι ποιος χώρος θα χρησιµοποιηθεί γενικό πλαίσιο της δραστηριότητας ειδικοί ρόλοι των µαθητών αναλυτικές οδηγίες για κάθε ρόλο καθώς και για το πλαίσιο διεξαγωγής της δραστηριότητας Εκτέλεση της δραστηριότητας: παρουσίαση του πλαισίου µέσα στο οποίο θα διεξαχθεί η δραστηριότητα ανάθεση ρόλων σε συγκεκριµένους µαθητές, εθελοντική συµµετοχή µαθητών Συζήτηση και αξιολόγηση της δραστηριότητας: µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε συγκεκριµένες ερωτήσεις ή µε ένα κατάλληλο φύλλο εργασίας Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 16
Μελέτη Περίπτωσης Μια περίπτωση είναι ένα πραγµατικό ή υποθετικό παράδειγµα που αντανακλά µια ευρύτερη κατάσταση ΜελέτηΠερίπτωσηςωςπρόβληµαπροςεπίλυση: σχεδιασµός κατάλληλων καθοδηγητικών ερωτηµάτων για την ανάλυση και την επεξεργασία του προβλήµατος που παρουσιάζει η περίπτωση συνήθως εκπονούνται στο πλαίσιο οµάδων εργασίας και στη συνέχεια πραγµατοποιείται στην τάξη συζήτηση των απαντήσεων των οµάδων Περίπτωση ως παράδειγµα αναφοράς: περιλαµβάνει την περιγραφή του προβλήµατος τη λύση κάποιου ειδικού τα βήµατα που ακολούθησε ο ειδικός για να λύσει το πρόβληµα την εξήγηση των βηµάτων αυτών το τελικό αποτέλεσµα Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 17
Εννοιολογική Χαρτογράφηση & Εννοιολογικός Χάρτης (ΕΧ) Αναπτύχθηκε από τον J. Novak (Novak & Gowin 1984) ο οποίος βασίστηκε στη θεωρία της µάθησης µε νόηµα (meaningful learning) του Ausubel (Ausubel et al. 1978) Βασικά συστατικά στοιχεία του ΕΧ: Οι κόµβοι αναπαριστούν τις έννοιες (αντικείµενα ή γεγονότα) και κάθε κόµβος έχει µια ετικέτα Οι σύνδεσµοι προσδιορίζουν τις σχέσεις µεταξύ των εννοιών περιγράφοντας πώς µια έννοια συνδέεται µε µια άλλη Κεντρική έννοια: η βασική έννοια που περιγράφεται από τις έννοιες στις οποίες αναλύεται (συνήθως απεικονίζεται στην κορυφή του χάρτη) Η τριάδα Έννοια-Σύνδεσµος-Έννοια δηµιουργεί µια πρόταση π.χ. Χωρητικότητα - έχει βασική µονάδα µέτρησης- Byte Η διαδικασία κατασκευής ενός χάρτη καλείται εννοιολογική χαρτογράφηση Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 18
Εννοιολογικός Χάρτης: Παράδειγµα Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 19
Εννοιολογικός Χάρτης: Χαρακτηριστικά Στατικοί & υναµικοί Σύνδεσµοι µεταξύ των εννοιών Στατικοί σύνδεσµοι π.χ. «Ανάλυση Ψηφιογραφικού Γραφικού - είναι ο αριθµός των - Εικονοστοιχεία» υναµικοί σύνδεσµοι π.χ. «Ανάλυση Ψηφιογραφικού Γραφικού - είναι καλύτερη όσο αυξάνεται ο αριθµός των - Εικονοστοιχεία» οµή του χάρτη: Ιεραρχική / Κυκλική / Υβριδική Σύνθετες συνδέσεις: αναπαριστούν σχέσεις µεταξύ εννοιών που βρίσκονται σε διαφορετικές περιοχές/πεδία του χάρτη Παράδειγµα:διευκρινίζει το νόηµα της έννοιας µε την οποία συνδέεται Ποιοτικός ή ποσοτικός χαρακτηρισµός της κεντρικής έννοιας ή των επιµέρους εννοιών Ερώτηση εστίασης: καθορίζει το πρόβληµα ή το θέµα, το οποίο θα αναλυθεί/αναπαρασταθεί µέσω της κατασκευής του ΕΧ Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 20
Ο ΕΧ στην Εκπαιδευτική ιαδικασία διδακτική τεχνική και στρατηγική για το σχεδιασµό και την οργάνωση της διδασκαλίας του γνωστικού αντικειµένου της εκπαιδευτικής διαδικασίας (curriculum planning) εργαλείο αναπαράστασης και αξιολόγησης του «τι γνωρίζουν» οι µαθητές στη φάση της προκαταρκτικής αξιολόγησης για τη διερεύνηση των πρότερων αντιλήψεων των µαθητών στις φάσεις της διαµορφωτικής και της τελικής αξιολόγησης µαθησιακή στρατηγική (learning strategy) Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 21
Ο ΕΧ στη ιδασκαλία Σε συνδυασµό µε άλλες τεχνικές (π.χ. εισήγηση, ερωταποκρίσεις, συζήτηση, οµάδες εργασίας), µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως οργανόγραµµα του µαθήµατος, π.χ. παρουσίαση του πλάνου του γνωστικού αντικειµένου παρουσίαση της σχεδίασης µιας διδασκαλίας, όπου θα απεικονίζονται οι στόχοι, το περιεχόµενο, οι διδακτικές τεχνικές, το εποπτικό υλικό, ο χρονοπρογραµµατισµός της διδασκαλίας εισαγωγικός χάρτης προοργανωτής (advance organizer) 1. παρουσιάζεται ο ΕΧ (προοργανωτής) αναπαριστώντας έννοιες οικείες στους µαθητές 2. παρουσιάζονται οι νέες έννοιες και γίνεται η επεξεργασία τους 3. ενσωµατώνονται οι νέες έννοιες στον προοργανωτή και συνδέονται µε τις έννοιες που ήδη αναπαρίστανται 4. εφαρµόζεται ο προοργανωτής σε νέες φάσεις του εκπαιδευτικού έργου ή στην ερµηνεία προβληµατικών καταστάσεων και στην επίλυση προβληµάτων χάρτης επανάληψης Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 22
ραστηριότητες Εννοιολογικής Χαρτογράφησης (Ι) Ανάλογα µε τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα που επιδιώκεται να επιτευχθούν, οι δραστηριότητες µπορεί να αφορούν σε εργασίες, όπως κατασκευή ενός χάρτη που αφορά σε µια κεντρική έννοια ή σε µια ερώτηση ή µετά από µελέτη σχετικού υλικού διόρθωση ενός χάρτη: π.χ. τροποποιήσεις, διαγραφές στις έννοιες που απεικονίζονται και στις µεταξύ τους συνδέσεις) επέκταση ενός χάρτη: προσθήκες στο δοσµένο χάρτη νέων εννοιών/συνδέσµων συµπλήρωση ενός χάρτη: συµπλήρωση ενός δοµηµένου και ηµισυµπληρωµένου χάρτη µε έννοιες ή/και µε συνδέσµους σχολιασµός ενός χάρτη από τους µαθητές ή απάντηση σε ερωτήσεις µετά από µελέτη σχετικού χάρτη οποιοσδήποτε συνδυασµός των παραπάνω π.χ. αξιολόγηση/διόρθωση και επέκταση ενός δοσµένου χάρτη Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 23
ιδακτικές Προσεγγίσεις σε µαθήµατα Προγραµµατισµού Κλασσική (Παραδοσιακή) προσέγγιση παρουσίαση των βασικών προγραµµατιστικών εννοιών/δοµών µέσω µιας συγκεκριµένης γλώσσας προγραµµατισµού Εναλλακτικές προσεγγίσεις που δίνουν έµφαση στη χρησιµοποίηση εναλλακτικών µορφών αναπαράστασης της λύσης στον πειραµατισµό και στη διερεύνηση στη συνεργατική µάθηση στην αξιοποίηση εκπαιδευτικών εργαλείων Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 24
Η Προσέγγιση «Μαύρο-Κουτί» ιαδικασία: 1. εκτέλεση απλών προγραµµάτων (των οποίων οι µαθητές δε γνωρίζουν τον κώδικα και τη λειτουργία «µαύρα κουτιά») 2. «διάλογος» µε τον υπολογιστή - είσοδος δεδοµένων 3. µελέτη του κώδικα του προγράµµατος 4. απαντήσεις σε ερωτήσεις σχετικά µε τις εντολές που χρησιµοποιούνται 5. επίλυση αποριών µε το διδάσκοντα Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 25
ιαδικασία: Προσέγγιση βασισµένη στις «ιερευνήσεις» 1. µελέτη του κώδικα του προγράµµατος 2. απαντήσεις σε ερωτήσεις σχετικές µε τη λειτουργία και τα αποτελέσµατα της εκτέλεσης των προγραµµατιστικών δοµών που χρησιµοποιούνται 3. πρόβλεψη της «συµπεριφοράς» του προγράµµατος σε είσοδο δεδοµένων 4. εκτέλεση του προγράµµατος 5. σύγκριση και έλεγχος των απαντήσεων του βήµατος 3 και των αποτελεσµάτων της εκτέλεσης του προγράµµατος Σε περίπτωση που οι προβλέψεις δεν ανταποκρίνονται στα πραγµατικά αποτελέσµατα, τότε οι µαθητές καθοδηγούµενοι από ειδικά σχεδιασµένες ερωτήσεις/εργασίες καλούνται να εξηγήσουν/τεκµηριώσουν τις απαντήσεις τους Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 26
Προσέγγιση βασισµένη στη συνεργασία: Προγραµµατίζοντας σε Ζευγάρια ιαδικασία: 1. το ένα µέλος της οµάδας, παίζει το ρόλο του «οδηγού» (driver) και έχει τον έλεγχο του µολυβιού/ποντικιού/ πληκτρολογίου στην ανάπτυξη του προγράµµατος 2. το δεύτερο µέλος είναι ο «παρατηρητής» (observer) που διαρκώς ελέγχει το έργο του «οδηγού» θέτοντας ερωτήσεις, διερευνώντας εναλλακτικές λύσεις, παρατηρώντας ελλείψεις, κ.λπ. 3. οι ρόλοι του «οδηγού» και του «παρατηρητή» εναλλάσσονται µεταξύ των δύο ατόµων Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 27
Προσέγγιση βασιζόµενη στο πλαίσιο ECLiP ιδακτικό πλαίσιο για το σχεδιασµό ενός ολοκληρωµένου συνόλου δραστηριοτήτων που καλύπτουν και επιτυγχάνουν µαθησιακούς στόχους σε διαφορετικά επίπεδα γνωστικών δεξιοτήτων Υιοθετεί χαρακτηριστικά από τη διερευνητική και συνεργατική µάθηση Υποστηρίζει για το σχεδιασµό των διδακτικο-µαθησιακών δραστηριοτήτων µία διαδικασία τριών βηµάτων: 1. ηµιουργία κινήτρου για µάθηση 2. Οικοδόµηση της γνώσης µέσω της ιερεύνησης+συνεργασίας 3. Εφαρµογή Εκλέπτυνση της γνώσης Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 28
Πλαίσιο ECLiP: ηµιουργίακινήτρου για µάθηση Επιτυγχάνεται µέσα από δραστηριότητες που δηµιουργούν στους µαθητές την ανάγκη για µάθηση ή προκαλούν την περιέργεια τους για το επικείµενο θέµα/έννοια ραστηριότητες που... παρουσιάζουν ενδιαφέρον και κρίνονται σηµαντικές από τους µαθητές προκαλούν την περιέργεια τους και τους δίνουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις τους συνδέουντηνέαγνώσηµετηνπροϋπάρχουσακαι αναδεικνύουν ενδεχόµενες ελλείψεις των µαθητών Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 29
Πλαίσιο ECLiP: Οικοδόµησητηςγνώσης µέσω της ιερεύνησης+συνεργασίας Επιτυγχάνεται µέσω γνωστικών δραστηριοτήτων, όπως παρατήρηση, διερεύνηση και κοινωνική αλληλεπίδραση Αξιοποίηση κατευθυνόµενων διερευνητικών δραστηριοτήτων ραστηριότητες που... αξιοποιούν ιερευνητικές Προσεγγίσεις όπως οι προσεγγίσεις «Μαύρο-Κουτί» και «ιερευνήσεις» (Γρηγοριάδου κ.ά. 2002) ζητούν από τους µαθητές να συνεργαστούν σε οµάδες, να διερευνήσουν τις εναλλακτικές λύσεις ενός προβλήµατος (χρησιµοποίηση εναλλακτικών προγραµµατιστικών δοµών), και να σχολιάσουν τους δυνατούς τρόπους επίλυσης του προβλήµατος Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 30
Πλαίσιο ECLiP: Εφαρµογή Εκλέπτυνση της γνώσης Επιτυγχάνεται µέσω του αναστοχασµού και της εφαρµογής της γνώσης ραστηριότητες που... ναανακαλέσουντηνέαγνώση, ναπειραµατιστούν/ δοκιµάσουν/αξιολογήσουν εναλλακτικούς τρόπους εφαρµογής της γνώσης να συνεργαστούν να αξιολογήσουν τις λύσεις άλλων Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 31
Βιβλία Ενδεικτικές Πηγές Γρηγοριάδου, Μ., Γόγουλου, Α., Γουλή, Ε., Γλέζου, Κ., Μπούµπουκα, Μ., Παπανικολάου, Κ., Τσαγκάνου, Γ., Κανίδης, Ε., Βεργίνης, Η., & ουκάκης,. (2008). ιδακτικές Προσεγγίσεις και Εργαλεία για τη διδασκαλία της Πληροφορικής. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών (υπό έκδοση) Κόµης, Β. (2005). Εισαγωγή στη ιδακτική της Πληροφορικής. Αθήνα: Εκδόσεις Κλειδάριθµος. Ματσαγγούρας, Η. (2001). Στρατηγικές ιδασκαλίας. Η κριτική σκέψη στη ιδακτική Πράξη, Θεωρία και Πράξη της ιδασκαλίας, Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg. Τριλιανός, Α. (2004). Μεθοδολογία της Σύγχρονης ιδασκαλίας. Καινοτόµες επιστηµονικές προσεγγίσεις στη διδακτική πράξη. Τόµος Α και Β, 3η έκδοση. Αθήνα: Αυτοέκδοση. Περιοδικά Γουλή, Ε., Γόγουλου, Α. & Γρηγοριάδου, Μ. (2006). Ο Εννοιολογικός Χάρτης στην Εκπαιδευτική ιαδικασία του µαθήµατος της Πληροφορικής: Μια Πιλοτική ιερεύνηση. Θέµατα στην Εκπαίδευση, Ειδικό Αφιέρωµα: Σύγχρονη έρευνα στη ιδακτική της Πληροφορικής, 7:3, 351-377. Εκδόσεις Ελληνικά Γράµµατα. Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 32
Ενδεικτικές Πηγές ηµοσιεύσεις σε Εθνικά Συνέδρια Γόγουλου, Α., Γουλή, Ε. & Γρηγοριάδου, Μ. (2008). Αξιοποίηση του e-eclip στη διδασκαλία βασικών προγραµµατιστικών δοµών. 4o Πανελλήνιο Συνέδριο «ιδακτική της Πληροφορικής», Πάτρα, 35-44. Γουλή, Ε., Γόγουλου, Α., Παπανικολάου, Κ. & Γρηγοριάδου, Μ. (2005). Αξιοποιώντας τον εννοιολογικό χάρτη ως εργαλείο διδασκαλίας και αξιολόγησης στο µάθηµα Πληροφορικής Γυµνασίου. Στο Α. Τζιµογιάννης (επιµ.), Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου " ιδακτική της Πληροφορικής", Κόρινθος, 233-241. Γρηγοριάδου, Μ., Γόγουλου, Α. & Γουλή, Ε. (2002). Εναλλακτικές ιδακτικές Προσεγγίσεις σε Εισαγωγικά Μαθήµατα Προγραµµατισµού, Στο Α. ηµητρακοπούλου (επιµ.) Πρακτικά Εισηγήσεων 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου µε ιεθνή Συµµετοχή «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση», Ρόδος, 239-248. Γρηγοριάδου, Μ., Γόγουλου, Α., Γουλή, Ε. & Σαµαράκου Μ. (2004). Σχεδιάζοντας ιερευνητικές + Συνεργατικές δραστηριότητες σε εισαγωγικά µαθήµατα προγραµµατισµού. Στο Π. Πολίτης (επιµ.) Πρακτικά 2ης ιηµερίδας µε ιεθνή Συµµετοχή µε τίτλο: «ιδακτική της Πληροφορικής», Βόλος, 86-96. Κανίδης, Ε. (2005). Η Τεχνική ιδασκαλίας 'Παιχνίδι Ρόλων' και η εφαρµογή της στη διδασκαλία του αλγορίθµου ταξινόµησης των στοιχείων ενός πίνακα. Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου " ιδακτική της Πληροφορικής", Κόρινθος. Κυριακού, Χ., Μπούµπουκα, Μ., Παπανικολάου, Μ. & Γρηγοριάδου, Μ. (2007). ιδακτική πρόταση για τη οµή Επανάληψης στον Προγραµµατισµό που συνδυάζει την εκπόνηση Συνθετικής Εργασίας υποστηριζόµενη από διαδικτυακό εκπαιδευτικό υλικό σε µορφή Μελετών Περίπτωσης. Στα Πρακτικά του 4ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος. Παπανικολάου, K., Γόγουλου Α., Γλέζου, Κ. & Γρηγοριάδου Μ. (2005a). Mια ιδακτική Πρόταση για την επαναληπτική δοµή: «Μαύρο-Κουτί» + MicroWorlds Pro. 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος. Παπανικολάου, Κ., Γόγουλου, Α., Γλέζου, Κ. & Γρηγοριάδου. (2005b) Μ. Εναλλακτικές ιδακτικές Προσεγγίσεις για την Έννοια της «ιαδικασίας». Στο Α. Τζιµογιάννης (επιµ.), Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου " ιδακτική της Πληροφορικής", Κόρινθος. Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 33
Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Cañas, A. & Novak, J. (2006). Re-examining the foundations for effective use of concept maps. Ιn A. Cañas and J. Novak (eds.) Concept Maps: Theory, Methodology, Technology, Proceedings of the Second International Conference on Concept Mapping, Vol. 1, San José, Costa Rica, 494-502. Coffey, J., Carnot, M., Feltovich, P., Feltovich, J., Hoffman, R., Cañas, A. & Novak, J. (2003). A Summary of Literature Pertaining to the Use of Concept Mapping Techniques and Technologies for Education and Performance Support. (Technical Report submitted to the US Navy Chief of Naval Education and Training). Pensacola, FL: Institute for Human and Machine Cognition. Available at: http://www.ihmc.us/users/acanas/publications/ ConceptMapLitReview/IHMCLiteratureReviewonConceptMapping.pdf (visited 2007) Eggen, P. & Kauchak, D. (2001). Strategies for Teachers. Teaching Content and Thinking Skills. Boston: Allyn and Bacon. Fuller, U., Johnson, C., Ahoniemi, T., Cukierman, D., Herman-Losada, I., Jackova, J., Lahtinen, E., Lewis, T., Thompson, D., Riedesel, C. & Thompson, E. (2007). Developing a computer science-specific learning taxonomy. ACM SIGCSE Bulletin, 39(4), 152-170. Joyce, B., Weil, M. & Calhoun, E. (2000). Models of Teaching. Boston: Allyn and Bacon. Mayer, R. (2002). A taxonomy for computer-based assessment of problem solving. Computers in Human Behaviour, 18, 623-632. Novak, J. & Gowin, B. (1984). Learning How to Learn. New York: Cambridge University Press. Novak, J. & Cañas, A. (2006). The Theory Underlying Concept Maps and How to Construct Them. Technical Report IHMC CmapTools 2006-01, Florida Institute for Human and Machine Cognition, 2006, available at: http://cmap.ihmc.us/publications/researchpapers/ TheoryUnderlyingConceptMaps.pdf Pyatt, E. (2004). Using Cases in Teaching. Teaching and Learning with Technology. Penn State University. Available at: http://tlt.its.psu.edu/suggestions/cases/index.html (last accessed 05/2007) Vosniadou, S. (2001). How children learn. Educational Practices Series, n 7. http:// www.ibe.unesco.org/international/publications/educationalpractices/prachome.htm Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών Πληροφορικής Ενότητα 2η (Οργάνωση και Σχεδίαση Μαθήµατος) Μέρος Β ( ιδακτική της Πληροφορικής) 34