ΤΕΕ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ιεύθυνση Επαγγελµατικής ραστηριότητας Τµήµα Επαγγελµατικής Ανάπτυξης Γραφείο ΓΟΚ & Πολεοδοµικών Εφαρµογών Τµήµα Επιστηµονικού & Αναπτυξιακού Έργου Η Μ Ε Ρ Ι Α ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΘΕΜΑ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΠΟΙΟΤΗΤΑ - ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΣΟΥΛΑΣ, Γενικός ιευθυντής Συνδέσµου Ελληνικών Βιοµηχανιών Ετοίµου Σκυροδέµατος ΑΘΗΝΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Το τρίπτυχο Πιστοποίηση Ποιότητα Έλεγχος δοµικών υλικών αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά θέµατα του κλάδου των κατασκευών. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η Πιστοποίηση µέσα από πρότυπα και Κανονισµούς συµβάλει αποφασιστικά στην καλύτερη κατασκευή των έργων όταν εφαρµόζεται µε συνείδηση και επαγγελµατισµό. Η πραγµατικότητα όµως παρουσιάζεται µε µια τελείως διαφορετική εικόνα. Παρ όλο που η Οδηγία 89/106/ΕΟΚ αναφέρεται ρητά στην υποχρεωτική χρησιµοποίηση Πιστοποιηµένων οµικών Προϊόντων σε κάθε κατασκευή και σε κάθε τεχνικό έργο γενικότερα λίγα βήµατα έχουν γίνει στα περασµένα 17 χρόνια για την απρόσκοπτη εφαρµογή της οδηγίας αυτής στην χώρα µας. Η Ελληνική ικανότητα της αναβολής και της αδιαφορίας έχει οδηγήσει την κατάσταση στο να είναι υποχρεωτική η εφαρµογή περίπου µέχρι τέλος του 2006 σε 200 πρότυπα, πως θα το καταφέρουµε και πότε παραµένει ένα µεγάλο ερωτηµατικό. Όσον αφορά τώρα τα δοµικά υλικά µόνον για το Τσιµέντο και τα χηµικά πρόσθετα έχει εκδοθεί εναρµονισµένο πρότυπο από τον ΕΛΟΤ µε σήµανση CE. Ειδικά δε για το Τσιµέντο η όλη διαδικασία προχώρησε και αυτό παρακαλώ να το προσέξετε, µόνον αφού ασκήθηκε πίεση από τους ίδιους τους Παραγωγούς που αφ ενός µεν ήθελαν να εναρµονισθούν µε τις Ευρωπαϊκές αγορές αλλά και να δηλώσουν κατηγορηµατικά ότι στηρίζουν όλες τις προσπάθειες που έχουν σαν στόχο την αναβάθµιση της ποιότητας του Παραγόµενου προϊόντος και των προσφερόµενων υπηρεσιών τους. Ακολούθησε η εφαρµογή της σήµανσης CE και στα Λατοµικά προϊόντα. υστυχώς όµως µόνον 7-8 Λατοµεία σε όλη την Ελλάδα έχουν προχωρήσει µέχρι στιγµής στην εφαρµογή του κανονισµού και από αυτά µόνο 3 στην περιοχή του Λεκανοπεδίου Αττικής, όλα τ άλλα παράγουν υλικό η ποιότητα του οποίου εναπόκειται στο φιλότιµο του παραγωγού. Στο σηµείο αυτό θα ήθελα να επισηµάνω ότι καµία οδηγία, κανένας κανονισµός έστω και αν έχει καλυφθεί νοµοθετικά δεν τυγχάνει σωστής εφαρµογής αν δεν προβλέπονται από τον νοµοθέτη, έλεγχος και ποινές σε περιπτώσεις καταστρατήγησης ή και αδιαφορίας στην εφαρµογή των νόµων. Η κατάσταση αυτή έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις, οφείλεται κατά κύριων λόγο στην δυσκινησία της πολιτείας να ολοκληρώσει το έργο που αναλαµβάνει και δηµιουργεί Νοοτροπία η οποία δύσκολα µετά µπορεί να αλλάξει. Φυσικά ο χρόνος ως αµείλικτος κριτής θα µας αναγκάσει να τρέχουµε να καλύψουµε τις υποχρεώσεις µας πάντα την τελευταία στιγµή όταν υποχρεωτικές εφαρµογές οδηγιών των Βρυξελλών θα πρέπει άµεσα να ενσωµατώνονται στο εθνικό µας πλαίσιο και θα πιεζόµεθα να εργαστούµε µε πρότυπα σε ξένες γλώσσες αφού ελάχιστα έχουν µεταφραστεί στα Ελληνικά (π.χ. το ΕΝ 206-1 για το Σκυρόδεµα) το οποίο ισχύει από τον Ιούλιο του 2005 και δεν έχει µεταφραστεί ακόµα στα Ελληνικά, ενώ εκκρεµεί και η εφαρµογή του αφού δεν έχει εκδοθεί ακόµη το απαραίτητο Εθνικό Προσάρτηµα το οποίο επεξεργάζεται ο ΕΛΟΤ. Μια πολύ σοβαρή προσπάθεια έγινε από τον κο Σκαρλάτο Βασίλη της ΤΕΚΤΩΝ ΑΕ µέλους του ΣΕΒΕΣ ο οποίος προχώρησε µε δική του πρωτοβουλία και µε δικά του έξοδα στην πολύ προσεγµένη µετάφραση του ΕΝ 206-1. Πρέπει λοιπόν όλοι µας να συνειδητοποιήσουµε την Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 2
σοβαρότητα της κατάστασης και να δηµιουργήσουµε µια κατάσταση ποιοτικής διαχείρισης µέσα από την σωστή εφαρµογή των κανονισµών. Η εξασφάλιση της ποιότητας δεν είναι µια αφηρηµένη έννοια. Αποτελεί προϋπόθεση και µέσα από εργαλεία τα οποία είναι απαραίτητα για την εξασφάλιση της θα δηµιουργήσει µέσα στο χρόνο µια καλύτερη ποιότητα ή µια ηθική ποιότητας. Ο ΣΕΒΕΣ (Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Ετοίµου Σκυροδέµατος) επανειληµµένα µε ανακοινώσεις του, δηµοσιεύσεις, οµιλίες έχει αναφερθεί στην αναγκαιότητα δηµιουργίας αυτής της πίστης ή ηθικής στην ποιότητα. Ειδικότερα για το Έτοιµο Σκυρόδεµα το οποίο αποτελεί το κυρίαρχο δοµικό υλικό αλλά συγχρόνως και πολύ ευαίσθητο η σήµανση CE θα αργήσει και πιθανώς δεν θα γίνει ποτέ (δεν προβλέπεται από το ΕΝ 206-1). Ο έλεγχος της ποιότητας του Ετοίµου Σκυροδέµατος και των Βιοµηχανιών Ετοίµου Σκυροδέµατος αν και νοµοθετικά καλυµµένος (απόφαση 14/43309 ΦΕΚ 332/Β 28.3.2001) έχει ανατεθεί στην πολιτεία, ο έλεγχος όµως είναι ανεπαρκής ως µηδενικός. Οι επιτροπές που έχουν συγκροτηθεί δεν λειτουργούν (Υπάλληλοι ΚΕ Ε, Περιφερειών). Όσες φορές έγιναν έλεγχοι και επιβλήθηκαν πρόστιµα, για παράβαση των διατάξεων του άρθρου 21 του Ν. 1418/1984 (ΦΕΚ 112/Α6-6-2001) τα πρόστιµα δεν πληρώθηκαν. Λειτουργούν Μονάδες Παραγωγής Ετοίµου Σκυροδέµατος χωρίς καµία απολύτως άδεια. Συχνά µε διαβήµατα µας σε όλους τους αρµόδιους φορείς ζητούµε την λήψη µέτρων για να τεθούν επιτέλους φραγµοί στην εκµετάλλευση του χώρου των δοµικών έργων από ασυνεπείς παραγωγούς, ενίοτε και ψευδεπίγραφα παραγωγούς (που δεν διαθέτουν άδεια παραγωγικής µονάδας, είτε δεν διαθέτουν καν παραγωγική µονάδα), που δεν πληρούν τους όρους Παραγωγής Σκυροδέµατος και συνιστούν µείζονα κίνδυνο για την ασφάλεια των πολιτών, την αξιοπιστία και την ποιότητα των έργων γενικότερα. Τονίζεται ότι η προώθηση τέτοιων ουσιαστικών ρυθµίσεων για την προστασία της ποιότητας του Σκυροδέµατος συνιστά αναγκαία µέριµνα της Πολιτείας, ιδίως σε µία χώρα που έχει υποστεί επανειληµµένα καταστροφές από σεισµούς, ταυτόχρονα όµως προστατεύεται έτσι ο καταναλωτής από τους ασυνεπείς και ανεπαρκείς Παραγωγούς, προστατεύονται τα ηµόσια και Ιδιωτικά έργα, προστατεύονται οι υπεύθυνοι Μηχανικοί και Κατασκευαστές και προστατεύεται ο ελεύθερος και υγιείς Ανταγωνισµός. Στην συνέχεια αυτής της προσπάθειας και ως απαίτηση για ποιοτικά αναβαθµισµένο προϊόν και υπηρεσίες, ορισµένες Βιοµηχανίες Ετοίµου Σκυροδέµατος προχώρησαν στη διαδικασία πιστοποίησης του τελικού προϊόντος, παίρνοντας Πιστοποιητικά Συµµόρφωσης για τις δύο κύριες κατηγορίες της αγοράς, που είναι το C16/20 και το C20/25,από τον εξουσιοδοτηµένο και αρµόδιο φορέα που είναι ο ΕΛΟΤ και ο οποίος συνέταξε µαζί µε όλους τους ενδιαφερόµενους (ΥΠΕΧΩ Ε ΣΕΒΕΣ Επαγγελµατικές οργανώσεις κλπ) έναν πρόσθετο και αυστηρό κανονισµό για την πιστοποίηση του εργοταξιακού σκυροδέµατος σαν προϊόν: τον «ΕΙ ΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ». Τι είναι και τι αντιπροσωπεύει το Πιστοποιητικό Συµµόρφωσης (Σήµα Ποιότητας) Σκυροδέµατος. Είναι µια βεβαιωτική πράξη, ότι ένα συγκεκριµένο εργοστάσιο Παραγωγής Σκυροδέµατος και για συγκεκριµένη κατηγορία προϊόντος, αντεπεξέρχεται συνεχώς µε επιτυχία στους όρους κα στις απαιτήσεις ενός προγράµµατος, όπως αυτό καθορίζεται µε Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 3
βάση τον προαναφερθέντα «ΕΙ ΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ». Αυτό (το πρόγραµµα) συνιστάται σε λεπτοµερή αρχικό έλεγχο των εγκαταστάσεων του εργοστασίου παραγωγής, αν ο εξοπλισµός, οι διαδικασίες και το ανθρώπινο δυναµικό είναι ικανό για ποιοτικό προϊόν. Κατόπιν επί τετράµηνο, συχνότατη παρακολούθηση και έλεγχο της παραγωγής του συγκεκριµένου προϊόντος και στη συνέχεια, άτακτα επαναλαµβανόµενοι και διασταυρούµενοι έλεγχοι από ανεξάρτητα και διάσπαρτα στην επικράτεια ανεγνωρισµένα εργαστήρια, αντίστοιχα πιστοποιηµένα από το Ε.Σ.Υ.. Φυσικά δεν µπορεί να ισχυρισθεί κανείς πως µε το Σήµα Ποιότητας (η Σήµα Συµµόρφωσης Προϊόντος) επιτεύχθηκε το απόλυτο. Χρειάζεται να γίνουν ακόµα πολλά, όµως κάτω από τις σηµερινές συνθήκες οι Βιοµηχανίες Ετοίµου Σκυροδέµατος που πιστοποίησαν τα προϊόντα τους, ήταν το περισσότερο που µπορούσαν να κάνουν σήµερα. Το έργο τους δεν ήταν εύκολο. Η αναγνώριση της προσπάθειας τους δέχθηκε αδικαιολόγητες κριτικές και η αναµενόµενη ανταπόκριση από τον κόσµο των κατασκευαστών κινείται σε χαµηλά επίπεδα. Ελπίζουµε ότι σύντοµα η Πολιτεία µέσα από τα αρµόδια Όργανα που διαθέτει θα υιοθετήσει απόλυτα τις θέσεις του ΣΕΒΕΣ και να ζητήσει την αυστηρή εφαρµογή του θεσµικού πλαισίου που υπάρχει σήµερα (ΚΤΣ 97) και όπως προσµένετε σύντοµα και η αποδοχή του Ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 206-1. Συγχρόνως πρέπει να προχωρήσει και να επιβάλει : Α) Την χρησιµοποίηση Σκυροδέµατος για όλα τα δοµικά έργα πιστοποιηµένου µε Σήµα Ποιότητας, έτσι ώστε να επεκταθεί η πιστοποίηση σε περισσότερες Εταιρίες Παραγωγής και ιδιαίτερα στην επαρχία µε συµµετοχή περισσοτέρων εργαστηρίων. Β) ΣΗΜΑΝΣΗ CE σε όλα τα δοµικά υλικά µε αυστηρές ποινές σε όσους δεν διαθέτουν σωστό προϊόν. Τα κρατικά εργαστήρια να είναι σε θέση να πραγµατοποιούν τις απαιτούµενες για την πιστοποίηση µε CE των δοµικών υλικών (αδρανή, χηµικά πρόσθετα κλπ) διαδικασίες και ελέγχους. Η χρήση πιστοποιηµένων ασφαλών προϊόντων είναι ένα πολύ σηµαντικό και απαραίτητο βήµα για την ασφάλεια των κατασκευών. Θα πρέπει όµως αντίστοιχα κατά τη γνώµη µας και οι χρήστες να γνωρίζουν (πιστοποιηµένα) ότι µπορούν να χειριστούν σωστά τα δοµικά υλικά όπως το σκυρόδεµα και τον χάλυβα, καθώς όπως όλοι γνωρίζουµε, κακή λάθος χρήση µπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσµατα. Έτσι όπως σε κάποιες εργασίες είναι υποχρεωτική η χρήση προσωπικού πιστοποιηµένου για την συγκεκριµένη εργασία (π.χ. ηλεκτροσυγκολητές, ηλεκτρολόγοι εγκαταστάσεων, κλπ.), έτσι θα έπρεπε να υπάρχει και πιστοποίηση σιδεράδων (γνώση σωστής κάµψης σιδηροπλισµού, αναµονών, µατίσεων, τοποθέτηση και κάµψη συνδετήρων, κλπ.), «µπετατζήδων» (σωστή διάστρωση, συµπύκνωση, συντήρηση σκυροδέµατος), αλλά πιστοποίηση και των ανθρώπων που παίρνουν δοκίµια σκυροδέµατος στο έργο, τα οποία δοκίµια όχι µόνο «κρίνουν» αν το έργο είναι σύµφωνο µε τις προδιαγραφές αλλά και ότι η εταιρεία σκυροδέµατος έχει παραδώσει το συµφωνηθέν προϊόν (και όλοι ξέρουµε πως λαµβάνονται αν λαµβάνονται τα δοκίµια στα έργα και τι συνέπειες µπορεί να έχει η κακή λάθος λήψη των δοκιµίων). Ένα άλλο µεγάλο θέµα που πρέπει επίσης να αντιµετωπισθεί και να αποσαφηνισθεί µε συγκεκριµένο θεσµικό πλαίσιο αφορά την εγκατάσταση εργοταξιακών Σκυροδεµάτων από Τεχνικές Εταιρίες. Συγκεκριµένα, οι ανάδοχες Τεχνικές Εταιρίες, κατά την εκτέλεση διαφόρων έργων υποδοµής που έχουν αναλάβει, εγκαθιστούν, επί τόπου, συχνά εντός κατοικηµένων περιοχών, συγκροτήµατα παραγωγής σκυροδέµατος, προκειµένου να εξυπηρετήσουν (?) τις ανάγκες του έργου που υποχρεούνται να φέρουν σε Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 4
πέρας. Σε ορισµένες περιπτώσεις µάλιστα πωλούν το σκυρόδεµα σε άλλες τεχνικές εταιρίες ή ακόµα και σε ιδιώτες. Η εγκατάσταση των ανωτέρω συγκροτηµάτων διέπεται από ασαφές νοµοθετικό καθεστώς έκδοσης αδειών και δηµιουργεί συνθήκες αθέµιτου ανταγωνισµού σε βάρος των Μόνιµων Μονάδων Παραγωγής Ετοίµου Σκυροδέµατος. Ειδικότερα στην Αττική δραστηριοποιούνται (65) εργοστάσια Παραγωγής Ετοίµου Σκυροδέµατος, διάσπαρτα σε όλο το νοµό, η παραγωγική ικανότητα των οποίων είναι σε θέση να καλύψει πλήρως, (ποσοτικά, ποιοτικά και εγκαίρως), την ζήτηση που δηµιουργεί η κατασκευή οποιουδήποτε Μεγάλου Έργου υποδοµής. Επιπλέον αξίζει να σηµειωθεί ότι τα Μόνιµα Εργοστάσια Παραγωγής Ετοίµου Σκυροδέµατος που διαθέτουν οι Εταιρίες Μέλη µας λειτουργούν, τηρώντας απαρέγκλιτα την ισχύουσα νοµοθεσία και ιδίως τις διατάξεις που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος εξασφαλίζοντας έτσι την απαιτούµενη ποιότητα του Παραγόµενου Σκυροδέµατος. Κατά συνέπεια θεωρούµε αναγκαίο και επιβεβληµένο να επιληφθεί του όλου ζητήµατος η Πολιτεία και να προχωρήσει στην επίλυση αυτού του χρόνιου και σοβαρότατου προβλήµατος, ώστε να εξασφαλιστεί η συµµετοχή των εξακοσίων (600) και πλέον Βιοµηχανιών Σκυροδέµατος που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική Επικράτεια, στην αγορά των µεγάλων ηµόσιων και Ιδιωτικών Έργων, γεγονός που αναµφίβολα θα στηρίξει έναν ολόκληρο βιοµηχανικό κλάδο, που απασχολεί 20.000 άτοµα µε επενδυµένα κεφάλαια εκατοµµυρίων ευρώ, που βασίζει την παραγωγή του προϊόντος του καθ ολοκληρία σε Ελληνικές πρώτες ύλες και αποτελεί το βασικότερο οικοδοµικό υλικό και προϊόν ασφαλείας συγχρόνως των Κατασκευών στην χώρα µας. Συγκεκριµένα στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας διατυπώνουµε µια σειρά προτάσεων οι οποίες µπορούν να αποτελέσουν µια σωστή αρχή και βοήθεια για την επίλυση του χρόνιου αυτού προβλήµατος. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ : 1. εν χρειάζεται εγκατάσταση Εργοταξιακού Σκυροδέµατος όταν σε απόσταση µικρότερη των 30 km υπάρχουν Μόνιµες Μονάδες Παραγωγής Ετοίµου Σκυροδέµατος. 2. Υποβολή και έγκριση όλων των όρων αδειοδότησης που ισχύουν για τις Μόνιµες Μονάδες και ειδικότερα έγκριση των µελετών περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων. 3. Αδειοδότηση µόνον όταν πρόκειται για Μεγάλο Τεχνικό Έργο και όταν πληρούνται οι προτάσεις 1 και 2 και το έργο έχει προϋπολογισµό άνω των 10.000.000. Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 5
Από πολλά έτη ο Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Ετοίµου Σκυροδέµατος προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει τον χώρο των Κατασκευών κα την Πολιτεία για την ανάγκη θεσµών Ποιότητας και Ελέγχου στην οικεία αγορά. Πάντοτε στάθηκε αρωγός και συµµέτοχος σε όσα ζητήθηκαν σε κάθε σχετική προσπάθεια όλων των αρµόδιων φορέων γύρω από το αντικείµενό του. Πολλά έχουν γίνει, αλλά ακόµα περισσότερα πρέπει να γίνουν. Η υπόθεση Ποιότητα µας αφορά όλους. Κων/νος Απ. Καρασούλας Γενικός ιευθυντής ΣΕΒΕΣ Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 6