ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΠΛΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ

ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΠΛΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ Καθηγήτρια ΦΕΡΦΥΡΗ ΣΩΤΗΡΙΑ

ΒΑΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΧΩΡΩΝ ΣΠΙΤΙΟΥ

ΚΟΥΖΙΝΑ O χώρος της κουζίνας, διαιρείται σε τρεις βασικές λειτουργικές περιοχές: Στην περιοχή για το πλύσιμο των σκευών και των τροφίμων Την περιοχή μαγειρέματος. Την περιοχή βοηθητικών εργασιών.

Περιοχή για το πλύσιμο των σκευών και των τροφίμων Το βασικό στοιχείο αυτής της περιοχής είναι ο νεροχύτης. Δεξιά και αριστερά του νεροχύτη θα πρέπει να υπάρχει πάγκος. Από τη μια μεριά θα πρέπει να υπάρχει ελεύθερος χώρος μεγαλύτερος των 45 εκατοστών και από την άλλη ελεύθερος χώρο μεγαλύτερος των 100 εκατοστών.

Περιοχή για το πλύσιμο των σκευών και των τροφίμων Αν επίσης, δημιουργείται γωνία στον πάγκο, από τη μία πλευρά του νεροχύτη, τότε θα πρέπει να υπάρχουν 30 περίπου εκατοστά μεταξύ νιπτήρα και πάγκου.

Η περιοχή μαγειρέματος Η συσκευή μαγειρέματος (οι εστίες της κουζίνας) απαιτεί ελεύθερο χώρο και από τις δύο πλευρές περίπου 30-40 εκ. Το πρακτικότερο είναι ο πάγκος της κουζίνας, να κατασκευάζεται από άκαυστο υλικό (μάρμαρο, γρανίτης, κλπ) ώστε να μπορεί ο χρήστης της κουζίνας να αφήνει τα καυτά σκεύη πάνω στον πάγκο.

Η περιοχή μαγειρέματος Αν έχει επιλεχτεί φούρνος σε στήλη, θα πρέπει να γίνει πρόβλεψη ώστε δίπλα να υπάρχει ένας πάγκος εργασίας τουλάχιστον 40 εκ. Αν ο φούρνος ανοίγει αριστερόστροφα, τότε ο πάγκος πρέπει να βρίσκεται στη δεξιά πλευρά.

Η περιοχή βοηθητικών εργασιών Η μαγειρική είναι μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει ένα πλήθος εργασιών (κόψιμο, ξεπάγωμα, ανακάτεμα, κλπ). Οι εργασίες αυτές, εξυπηρετούνται συνήθως από τους πάγκους. Ένας τυπικός πάγκος, έχει ύψος περίπου 90 εκατοστά, αλλά το ύψος του μπορεί να ποικίλει. Το βάθος του είναι περίπου 60 εκ. Γενικά όσο πιο μακρύς είναι ο πάγκος εργασίας, τόσο το καλύτερο. Η μικρότερη διάσταση που θα πρέπει να υπολογίσετε για πάγκο είναι αυτή του 1 μέτρου. Ορισμένοι σχεδιαστές προσθέτουν στην όλη διάταξη και ένα ψήλο πάγκο σερβιρίσματος.

Η περιοχή βοηθητικών εργασιών

ΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Γενικά σε κάθε κουζίνα σχηματίζεται ένα τρίγωνο εργασίας, που ενώνει το ψυγείο, την συσκευή μαγειρέματος και το νεροχύτη Ο χρήστης του χώρου, κινείται συνήθως μεταξύ αυτών των τριών πυρήνων: την περιοχή καθαρισμού (νεροχύτη), την περιοχή μαγειρέματος (ηλεκτρική κουζίνα) και το ψυγείο.

ΤΡΙΓΩΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Τρίγωνο εργασίας ονομάζεται η νοητή κλειστή γραμμή που έχει ως κορυφές το ψυγείο, το νεροχύτη και την ηλεκτρική κουζίνα. Η περίμετρος του τριγώνου αυτού πρέπει να έχει μήκος μεταξύ 3,60 και 6,60 μ. Μικρότερο μήκος σημαίνει περιορισμένο χώρο εργασίας που δυσχεραίνει τις κινήσεις, ενώ αντίθετα μεγαλύτερο μήκος προκαλεί άσκοπες κινήσεις και περιττή απώλεια ενέργειας. Σκόπιμο είναι η πλευρά που ορίζεται από την κουζίνα και τον νεροχύτη να είναι η ελάχιστη δυνατή. Αυτονόητο είναι ότι το τρίγωνο εργασίας δεν πρέπει να διακόπτεται από άλλους πάγκους ή τραπέζι ή από κάποιο εισερχόμενο άτομο στην κουζίνα.

ΤΡΙΓΩΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Για μέγιστη εργονομία οι πλευρές αυτού του τρίγωνου δεν πρέπει να είναι μικρότερες από 1.30 μέτρα αλλά και ούτε μεγαλύτερες από 2.50 μέτρα Φυσικά, στο ενδιάμεσο απαιτείται και μια ευρύχωρη περιοχή για την προετοιμασία φαγητού, και αυτή ιδανικά πρέπει να βρίσκεται εντός του τριγώνου. Για παράδειγμα, ο βοηθητικός πάγκος θα μπορούσε να κατασκευαστεί ανάμεσα στη κουζίνα και το ψυγείο.

ΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

Ευθύγραμμος τύπος κουζίνας Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Η κουζίνα και ο νεροχύτης πρέπει να βρίσκονται κοντά. Πολύ απλή σαν σύνθεση, μόνο για μικρούς χώρους όπου καμιά άλλη λύση δεν είναι εφαρμόσιμη.

Ευθύγραμμος τύπος κουζίνας

Ευθύγραμμος τύπος κουζίνας Δεν είναι ιδιαίτερα πρακτικός από άποψη κινήσεων μέσα στην κουζίνα ενώ απαιτεί μεγάλο μήκος. Συνήθως επιλέγεται, όταν δεν διατίθεται ξεχωριστός χώρος για την κουζίνα, για παράδειγμα όταν η κουζίνα διαμορφώνεται σε έναν από τους τοίχους του καθιστικού. Η μονή σειρά στην τοποθέτηση των επίπλων στην κουζίνα είναι η πλέον ευέλικτη για μικρές περιοχές μήκους από 2 έως 3,6 μέτρα. Αυτή η διάταξη περιλαμβάνει τη γραμμική ακολουθία των επίπλων και κατά μήκος του τοίχου.

Ευθύγραμμος τύπος κουζίνας Πιστεύεται ότι σε περίπτωση που υπερβαίνει τα 3,6 μέτρα η απόσταση μεταξύ των σημείων εργασίας και συσκευών είναι πολλή μεγάλη με αποτέλεσμα να δυσκολεύει τις εργασίες. Συνήθως σε αυτές τις κουζίνες το ψυγείο και ο φούρνος καταλαμβάνουν τις άκρες ενώ στη μέση μπαίνει ο νεροχύτης έχοντας τον μπάγκο εργασίας ανάμεσα στον νεροχύτη και τον φούρνο. Για να αυξηθεί η ωφέλιμη επιφάνεια εργασίας του χώρου της κουζίνας σκόπιμο είναι να τοποθετηθούν και ψηλά ντουλάπια.

Ευθύγραμμος τύπος κουζίνας Πλεονεκτήματα Εξαιρετικά φτηνό περιορισμένος χώρος σημαίνει και μικρότερο κόστος. Εύκολο να υλοποιηθεί. Συμπαγής σχεδιασμός - η σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά είναι ο καλύτερος τρόπος να δημιουργηθεί χώρος στο υπόλοιπο χώρο της κουζίνας, εάν χρειάζεται ένα τραπέζι ή για άλλες χρήσεις. Καλή ροή εργασιών- διατηρείται τις βασικές διαδικασίες μαγειρέματος μέσα σε λίγα μέτρα.

Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο.

Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο. Πρακτική διάταξη αλλά ενδεχόμενα να δημιουργηθούν προβλήματα κινήσεων όταν δύο ή περισσότερα άτομα εργάζονται ταυτόχρονα. Η τοποθέτηση των επίπλων κατά μήκος των δύο παράλληλων τοίχων είναι ιδανική για μια ευρύχωρη κουζίνα. Ηλεκτρική κουζίνα και νεροχύτης, σύμφωνα με τους ειδικούς στην εργονομία του χώρου, καλό είναι να μπαίνουν στην μία ευθεία, να καταλαμβάνουν τον ένα τοίχο, και ψυγείο, ντουλάπια με μαγειρικά σκεύη και τρόφιμα, κατά μήκος του άλλου τοίχου. Ο ελεύθερος χώρος μεταξύ των δύο μπάγκων δεν θα πρέπει να κλείνει από την πόρτα του ψυγείου όταν ανοίγει. Η απόσταση μεταξύ των δύο σειρών δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των 120 εκατοστών.

Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο Η λογική αυτή είναι αντίστοιχη με αυτή της διάταξης σε έναν τοίχο. Μόνο που η απέναντι πλευρά απέναντι δηλαδή από το νεροχύτη περιλαμβάνει τα ντουλάπια και το ψυγείο. Έτσι, ο χώρος είναι πιο λειτουργικός, με τις εστίες, το φούρνο και το νεροχύτη τοποθετημένα από την απέναντι πλευρά. Η συγκεκριμένη διάταξη, εφ' όσον φυσικά μπορεί να εφαρμοστεί στο χώρο που διαθέτουμε, έχει το πλεονέκτημα ότι προσφέρει πλούσιους χώρους αποθήκευσης τροφίμων, αλλά και μαγειρικών σκευών, σερβίτσιων κι άλλων απαραίτητων στην κουζίνα

Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο Πλεονεκτήματα Κατάλληλη για ορθογώνιο χώρο Αποτελεσματική για ένα μικρό χώρο κουζίνας Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος Μπορεί εύκολα να διαιρέσει την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας Μειονεκτήματα Μέσω της κίνησης μπορεί να προκαλέσει συμφόρηση Δεν είναι αποτελεσματική για μεγάλες κουζίνες Δεν είναι καλή για πολλούς μάγειρες Δεν λειτουργεί καλά για ανοικτά σχέδια σπιτιών

ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΥΠΟΥ «Γ» Στη διάταξη αυτή τα έπιπλα είναι τοποθετημένα σε δύο τοίχους κάθετους μεταξύ τους. Η διάταξη αυτή επιτρέπει να εκμεταλλευτεί πλήρως ο ένας τοίχος με την τοποθέτηση ντουλαπιών, εφ' όσον κάτι τέτοιο δένει αρμονικά με το σύνολο. Συνήθως οι αρχιτέκτονες υιοθετούν αυτή τη λύση σε περιπτώσεις που οι κουζίνες είναι μικρές. Έτσι, και ελευθερία κινήσεων υπάρχει, και λειτουργικότητα και εργονομία και, πάνω απ' όλα πολλά ντουλάπια.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΥΠΟΥ «Γ» Η διάταξη των ηλεκτρικών συσκευών είναι θέμα μελέτης. Η πιο συνηθισμένη λύση είναι φούρνος, νεροχύτης και εστίες στην πλευρά με τον πάγκο ενώ το ψυγείο στην άλλη πλευρά. Βεβαίως υπάρχουν και τα δύσκολα σημεία. Ένα από αυτά είναι το σημείο στο οποίο ενώνονται τα δύο κομμάτια της κουζίνας. Στα ντουλάπια θα χρειαστούν περιστροφικοί μύλοι, ώστε να εκμεταλλεύεται όλος ο χώρος και παράλληλα να διευκολύνεται το άνοιγμα και το κλείσιμο.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΥΠΟΥ «Γ» Πλεονεκτήματα Κατάλληλη για γωνιακούς χώρους. Αποτελεσματική για τις μικρές και μεσαίους χώρους κουζίνας. Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος. Μπορεί εύκολα να διαιρούν την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας. Δεν δημιουργεί θέματα κίνησης ώστε διαταράξουν τις ζώνες εργασίας. Μια τραπεζαρία (δηλαδή τραπέζι και καρέκλες), μπορεί εύκολα να προστεθεί σε αυτή τη διάταξη. Μειονεκτήματα Δεν είναι κατάλληλος σχεδιασμός για μεγάλες κουζίνες. Δεν είναι κατάλληλος για πολλούς μάγειρες.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΥΠΟΥ «Π» Στο σχήμα Π τα έπιπλα αναπτύσσονται σε τρεις τοίχους, χωρίς να εμποδίζουν την κυκλοφορία των ατόμων στην κουζίνα και να παρέχει άνετη πρόσβαση στα τρία κέντρα δραστηριότητας. Για μια τέτοια κουζίνα απαιτείται χώρος πάνω από 10,12 τετραγωνικά μέτρα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η απόσταση μεταξύ των επίπλων πρέπει να είναι μεταξύ 1,2 έως 2,8 μέτρα. Αν η απόσταση είναι μικρότερη δεν θα μπορούν να κινηθούν μέσα αν βρεθούν πάνω από ένα άτομο, ενώ αν είναι περισσότερο η απόσταση μεταξύ των μπάγκων και συσκευών θα είναι πολύ μεγάλη.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΥΠΟΥ «Π» Πλεονεκτήματα Αποτελεσματική για ένα μικρό, μεσαίο ή μεγάλο χώρο κουζίνας Μπορεί εύκολα να διαιρεί την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας Η κυκλοφορία δεν διαταράσσει τις ζώνες εργασίας Ευρύ «Π» μπορεί να υποστηρίξει μια νησίδα Μειονεκτήματα Δεν είναι αποτελεσματικό για μεγάλες κουζίνες χωρίς μια νησίδα Δεν είναι αποτελεσματικό για την κουζίνα κάτω από 10-πόδια μήκος Τα χαμηλά γωνιακά ντουλαπάκια έχουν δύσκολη πρόσβαση

ΚΟΥΖΙΝΑ ΜΕ «ΝΗΣΙΔΑ» Τη νησίδα τη συναντάμε σε χώρους κουζίνας πολλές δεκαετίες πριν, οπού χρησίμευε σαν πάγκος εργασίας. Τα τελευταία χρόνια όμως με την αύξηση των συσκευών που εντάσσονται στο χώρο της κουζίνας, την αλλαγή λειτουργίας του χώρου, η νησίδα έχει μετατραπεί σε ένα προλειτουργικό στοιχείο.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΜΕ «ΝΗΣΙΔΑ» Η νησίδα στο κέντρο της κουζίνας μπορεί να αποτελέσει συμπλήρωμα για όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις, καθώς εκτός από τους πολύτιμους αποθηκευτικούς χώρους δίνει προσωπικότητα στο χώρο. Είναι εξαιρετική λύση για χώρους με μεγάλη κουζίνα που δεν υπάρχει λειτουργικότητα. Στην περίπτωση, όμως που ο χώρος δεν είναι αρκετά μεγάλος για να χωρέσει ένα τέτοιο έπιπλο, αυτό μπορεί να δυσκολέψει τη λειτουργικότητα του τριγώνου εργασίας. Το έπιπλο-«νησίδα» συνήθως μπορεί να περιλαμβάνει στο επάνω μέρος συσκευή μαγειρέματος εφοδιασμένη με σύστημα αυτό εξαερισμού ή με απορροφητήρα - ερμάρια, ράφια και πρόσθετο χώρο εργασίας αλλά μπορεί να ενσωματωθεί και σ αυτό ένα μικρό ψυγείο, ένας πρόσθετος νεροχύτης, πλυντήριο πιάτων, κάβα ποτών, μπαρ και πάγκος για φαγητό.

ΚΟΥΖΙΝΑ ΜΕ «ΝΗΣΙΔΑ» Αν υπάρχει συσκευή μαγειρέματος και απορροφητήρας, ο χώρος από πάνω είναι ιδεώδης για να εγκαταστήσετε ένα κρεμαστό ράφι για κατσαρόλες ή καλάθια. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί απλά ως πάγκος εργασίας με ερμάρια στο κάτω μέρος και προϋποθέτει ελεύθερο χώρο περιμετρικά. Επίσης μπορεί να είναι κατάλληλη για κουζίνα τοποθετημένη στην άκρη ενιαίου χώρου καθιστικού όπου οι χώροι δουλειάς και παραμονής διαχωρίζονται μ ένα πάγκο ή ένα ανεξάρτητο έπιπλο-«νησίδα».

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Το πλυντήριο δίπλα από το νεροχύτη διευκολύνει να καθαρίζετε τα πιάτα και να τα βάζετε στο καλάθι, αποφεύγοντας λεκέδες στη διαδρομή. Ο φούρνος σε ψηλή θέση είναι πολύ πιο άνετος και πολύ πιο ασφαλής αφού τα παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στο φούρνο. Βάλτε τα εξαρτήματα που χρησιμοποιείτε πιο συχνά σε ένα συρτάρι δίπλα από τον φούρνο και τις εστίες.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Μην τοποθετείτε μια βρύση μπροστά από ένα παράθυρο που ανοίγει προς τα μέσα. Μην βάζετε συρτάρια στις γωνίες καθώς μπορούν να καταστρέψουν πόρτες και χερούλια ή να εμποδίσουν πλαϊνά ντουλάπια. Μην βάζετε την κουζίνα ή το φούρνο δίπλα στον τοίχο. Θα χάσετε χώρο και θα λερώνετε τον τοίχο.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Αφήστε τουλάχιστον 60 cm επιφάνεια εργασίας, ανάμεσα στο νεροχύτη και στη κουζίνα Αφήστε τουλάχιστον 50 cm ανάμεσα στη κουζίνα και σε όλα τα ντουλάπια. Αφήστε τουλάχιστον 40 cm (50 cm εάν είναι δυνατόν) σε κάθε πλευρά της κουζίνας.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΆ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Προβλέψτε επιφάνειες που θα έχουν διαφορετικά ύψη. Ο τυπικός πάγκος της κουζίνας έχει ύψος 0.90 μέτρα, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις θεωρείται πολύ χαμηλός για τα ψηλά άτομα, που αναγκάζονται να σκύβουν, και πολύ ψηλός για τα κοντά άτομα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Μετατρέψτε το τραπέζι του φαγητού σε πάγκο εργασίας. Αν στο τραπέζι της κουζίνας, που έχει ύψος 0,70-0,75 μέτρα, τοποθετήσετε μια επιφάνεια από χοντρό γυαλί, τότε μετατρέπεται σε τραπέζι εργασίας. Το γυαλί αντέχει σε κοψίματα, γρατζουνιές, λεκέδες κλπ. Ένα τέτοιο τραπέζι, είναι πρακτικό για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που δεν αντέχουν την ορθοστασία και μπορούν να ετοιμάσουν μεγάλο μέρος του φαγητού καθισμένοι στην καρέκλα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Τοποθετήστε μηχανισμούς κύλισης ή περιστροφής στα ράφια. Οι μηχανισμοί αυτοί διευκολύνουν ιδιαίτερα, την πρόσβαση στα αποθηκευμένα αντικείμενα Υψώστε το πλυντήριο πιάτων, δημιουργώντας από κάτω ένα συρτάρι. Με αυτόν τον τρόπο δε θα χρειάζεται να σκύβετε.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ Τοποθετήστε τους φούρνους (ηλεκτρικούς και μικροκυμάτων) στο ύψος περίπου του ώμου σας. Έτσι είναι πολύ πιο εύκολο και πρακτικό να τοποθετείτε και να ελέγχετε τακτικά το φαγητό.