ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ Α 'ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ. ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ, ΕΞΑΓΩΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ. ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΦΟΡΟΙ (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ.) ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ κ.πιπιλιαγκοπουλοσ ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΑΒΑΛΑ 2002
ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ Α 'Κ Α Ι Β'ΚΑ ΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ, ΕΞΑΓΩΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ. ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΦΟΡΟΙ (Φ.Π.Α., Φ.Μ.Υ.) ^ο<{\ I ' Ιο. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ κ.πιπιλιαγκοπουλοσ ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΚΑΒΑΛΑ 2002
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... -1 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 2 3. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ...5 α. Αντικείμενο του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων...5 β. Υπόχρεοι σε τήρηση Βιβλίων και Στοιχείων... 5 γ. Διάκριση Επιτηδευματιών...10 4. ΒΙΒΛΙΑ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ...12 α. Ένταξη επιτηδευματιών σε κατηγορία τήρησης βιβλίων...12 β. βιβλία πρώτης κατηγορίας...19 γ. βιβλία δεύτερης κατηγορίας... 20 δ. βιβλίο απογραφών...23 ε. έννοια Υποκαταστήματος, βιβλία υποκαταστήματος...26 ζ. Πρόσθετα βιβλία...28 5. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΘΕΩΡΗΣΗ-ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ...31 α. Χρόνος ενημέρωσης...31 β. Τρόπος ενημέρωσης των βιβλίων και έκδοσης των στοιχείων... 35 γ. Θεώρηση βιβλίων και στοιχείων... 36 δ. Τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων. Χρόνος διαφύλαξης αυτών...37 6. ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΈΚΔΟΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ... 39 7. ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (Φ.Π.Α.)... 42 α. Γενικά...42 β. Δήλωση Φ.Π.Α. και συναφείς υποχρεώσεις... 45 γ. Ηλεκτρονική Υποβολή Δηλώσεων (TAXISNET)...48 1. Υποβολή περιοδικής Δήλωσης Φ.Π.Α... 53 2. Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος...54 8. ΦΟΡΟΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ... 55 α. Γενικά...55 9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌΣ ΑΚΑΘΆΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΟΎ ΕΙΣΟΔΉΜΑΤΟΣ... 57 α. Για επιτηδευματίες που τηρούν Α' κατηγορίας βιβλίων... 57 β. Για επιτηδευματίες που τηρούν Β' κατηγορίας βιβλίων...59 Β' ΜΕΡΟΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ... 61
11. α. Εφαρμογή επιχείρησης που τηρεί Α'κατηγορίας βιβλία...62 - Υπολογισμός και Απόδοση ΦΠΑ.....68 - Προσδιορισμός καθαρού κέρδους - Ε3.....71 β. Εφαρμογή επιχείρησης του τηρεί Β'κατηγορίας βιβλίων... 71 - Υπολογισμός και Απόδοση ΦΠΑ....80 - Προσδιορισμός καθαρού κέρδους - Ε3....82 - Απόδοση Φ.Μ.Υ...81 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...84 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...85
1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο λόγος που με ώθησε να ασχοληθώ στην πτυχιακή μου εργασία με την τήρηση λογιστικών βιβλίων Α' και Β' κατηγορίας, την εξαγωγή οικονομικού αποτελέσματος και τους παρακρατούμενους φόρους, είναι η ολοένα αύξηση του αριθμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων τα τελευταία χρόνια, που υφίστανται ως οικονομικές μονάδες και εντάσσονται στις παραπάνω κατηγορίες τήρησης βιβλίων. Επιχειρείται να δοθεί η μεθοδικότητα που πρέπει να ακολουθηθεί ώστε να πραγματοποιούνται λογιστικές εγγραφές σωστές και σύννομες, σύμφωνα με τον κώδικα βιβλίων και στοιχείων και τη νομοθεσία της φορολογίας εισοδήματος. Απαιτείται η γνώση για το ποια βιβλία χρειάζεται μια επιχείρηση για να λειτουργεί νόμιμα, πώς να τα χρησιμοποιεί και πώς και πότε να τα ενημερώνει. Στην ανάλυση που ακολουθεί δίνονται όλα τα γεγονότα που αφορούν τις διαδικασίες προσδιορισμού των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη δραστηριότητα μιας οικονομικής μονάδας μέσα σε μια διαχειριστική περίοδο, ώστε να γίνεται αντιληπτό και να παρέχεται πλήρης ενημέρωση σε οποιονδήποτε λάβει στα χέρια του αυτό το εγχειρίδιο.
2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Λογιστική είναι ένα σύστημα γνώσεων που δεν υπόκειται σε νόμους αντικειμενικούς και αμετάβλητους, αλλά στηρίζεται σε αρχές που αναπτύσσονται και εξελίσσονται ανάλογα με τις ανάγκες που διαμορφώνονται στο εμπορικό και βιομηχανικό περιβάλλον και γενικότερα μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο των μεταβαλλόμενων οικονομικών, πολιτικών και οικονομικών συνθηκών. Η θεωρία της Λσγιστικής καλύπτει ένα σύνολο γνώσεων που είναι προϊόν μακροχρόνιας εμπειρίας και συνθέτει ένα σύστημα μεθόδων και αρχών. Η λογιστική δεν λειτσυργεί μόνο ως διαδικασία καταχώρησης και δημιουργίας αρχείων και πληροφοριών αλλά και ως όργανο λήψης ορθολογικών αποφάσεων. Για να παρακολουθεί τα ειδικά προβλήματα των διαφόρων κλάδων της οικονομίας και για τη σωστότερη καταγραφή των λογιστικών γεγονότων κάθε οικονομικής μονάδας σε μια διαχειριστική περίοδσ και τον προσδιορισμό του οικονομικού τους αποτελέσματος η λογιστική διακρίνει τις οικονομικές αυτές μονάδες με βάση την νομική τους μορφή, τα ακαθάριστα έσοδα που πραγματοποιούν σε κατηγορία τήρησης βιβλίων, δηλαδή Α', Β' Γ' κατηγορίας. Το πώς ενεργούν λογιστικά αυτές οι οικονομικές μονάδες αναλύεται στην παρούσα εργασία. Η εργασία αυτή παρσυσιάζεται με απλότητα και πληρότητα, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του κώδικα βιβλίων και στοιχείων καθώς και της φορολογίας εισοδήματος. Επίσης τα όρια του κώδικα βιβλίων και στοιχείων αναφέρονται διαμορφωμένα σε, ύστερα από την αντικατάσταση της δραχμής ως νόμισμα της χώρας από το Ευρώ. Η εργασία χωρίζεται σε δυο ενότητες που συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται. Στο Α' Μέρος (θεωρητικό) αναπτύσσονται με κάθε
λεπτομέρεια τα άρθρα με τα οποία γίνεται η διάκριση των επιτηδευματιών και των υπόχρεων σε τήρηση βιβλίων και στοιχείων Α' και Β' κατηγορίας και οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από αυτό. Αναλύονται τα λογιστικά γεγονότα που αφορούν την κάθε οικονομική μονάδα με αποτέλεσμα τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων από την δραστηριότητά της. Ακόμη η εργασία αυτή παρουσιάζει ακόμη και παρακρατούμενους φόρους, φόρους προστιθέμενης αξίας και φόρους μισθωτών υπηρεσιών, που απορρέουν από τις δραστηριότητες των επιτηδευματιών, τον τρόπο υπολογισμού τους και απόδοσής τους. Στο β' μέρος (εφαρμοσμένο) παρατίθενται παραδείγματα - ασκήσεις ώστε να επιτυγχάνεται και να γίνεται αντιδιαστολή με τη θεωρία. Στην ενότητα αυτή επισυνάπτονται και τα απαραίτητα έντυπα απόδοσης των φόρων. Ο διαχωρισμός αυτός της εργασίας σε δυο ενότητες επιδιώκει την όσο το δυνατό καλύτερη παρουσίαση του θέματος.
A 'ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ
3. ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ α. Αντικείυενο του Κώδικα Βιβλίων και ΣτοΐΥΕί'ων Σύμφωνα με το άρθρο 1 με τις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων ορίζονται οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των επιτηδευματιών, σχετικά με την τήρηση των βιβλίων και την έκδοση των στοιχείων, για την εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων. Ο Νόμος 1989/1999, άρθρο 9, προβλέπει ότι με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών, ότι μπορεί να αντικαθίστανται μερικώς ή και στο σύνολό τους, να καταργούνται, να τροποποιούνται, να συμπληρώνονται και να κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο με τον τίτλο "Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων" οι διατάξεις περί τηρήσεως βιβλίων και στοιχείων. β. Υπόχρ^ρι ςτξ τήρηςτη Βιβλίγυν κμ\ ξτριχ^ίων Σύμφωνα με το άρθρο 2 υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και στοιχείων Κάθε ημεδαπό ή αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κοινωνία του Αστικού Κώδικα, που ασκεί δραστηριότητα στην ελληνική επικράτεια και αποβλέπει στην απόκτηση εισοδήματος από εμπορική ή βιομηχανική ή βιοτεχνική ή γεωργική επιχείρηση ή από ελεύθερο επάγγελμα ή από οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση, καθώς και οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες, αναφερόμενοι στο εξής με όρο "επιτηδευματίες", τηρεί, εκδίδει, παρέχει, ζητά, λαμβάνει, υποβάλλει, διαφυλάσσει τα βιβλία, τα στοιχεία, τις καταστάσεις και κάθε άλλο μέσο σχετικό με την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων που ορίζονται από τον κώδικα αυτό, κατά περίπτωση.
Τις παραπάνω υποχρεώσεις έχει και η κοινοπραξία επιτηδευματιών, που θεωρείται επιτηδευματίας για την εφαρμογή των Διατάξεων του Κώδικα αυτού, εφόσον έχει ορισμένη επαγγελματική διεύθυνση, αποβλέπει στην διενέργεια συγκεκριμένης πράξης, αποδεικνύεται με έγγραφη συμφωνία, που κατατίθεται στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ) πριν από την έναρξη των εργασιών της, και τα μέλη της είναι φυσικά ή νομικά πρόσωπα που το καθένα ασκεί δική του επιχείρηση ή ελεύθερο επάγγελμα ή είναι ομόρρυθμο μέλος διαφορετικής ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρίας. Η προϋπόθεση της διενέργειας συγκεκριμένης πράξης δεν απαιτείται προκειμένου για κοινοπραξίας επιτηδευματιών που έχει ως αντικείμενο εργασιών την αποκλειστικά εκτός της χώρας πώληση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών ή προβολή και προώθηση ελληνικών προϊόντων με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και την εκμετάλλευση συγκοινωνιακών γραμμών πλοίων. Το Δημόσιο και κάθε άλλο νομικό πρόσωπο μη επιτηδευματίας, οι επιτροπές και οι ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι ξένες αποστολές και οι διεθνείς οργανισμοί, υποχρεούνται μόνο στην έκδοση υποβολή και φύλαξη των στοιχείων που ορίζονται ρητά από τον Κώδικα αυτό. Τα πρόσωπα αυτά, εκτός από το Δημόσιο, όταν ενεργούν πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών^ που υπάγονται στο Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). θεωρούνται επιτηδευματίες μόνο για την δραστηριότητά τους αυτή και έχουν τις υποχρεώσεις που προαναφέρθηκαν. Δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν λογιστικά βιβλία, τα φυσικά πρόσωπα που απασχολούνται με σχέση εργασίας που μοιάζει με εκείνη της εξαρτημένης εργασίας και δεν υπόκεινται σε Φ.Π.Α. Οι δημόσιοι υπάλληλοι (καθηγητές Α.Ε.Ι. κ.λ.π.) για την έκδοση και πώληση των βιβλίων τους δεν τηρούν βιβλία ' Παράδοση αγαθών θεωρείται κάθε πράξη με την οποία μεταβιβάζεται σε κάποιο πρόσωπο το δικαίωμα να μπορεί να διαθέτει σαν κύριος, ενσώματα κινητά αγαθά και ακίνητα. Παροχή υπηρεσιών θεωρείται κάθε πράξη που δεν είναι παράδοση αγαθού.
ούτε και εκδίδουν στοιχεία (εγκ. Σ. 2736/90). Το ίδιο ισχύει και για τους υτταλλήλους εκπαιδευτές επιμορφωτικών σεμιναρίων (Α.Υ.Π. 107859/90), καθώς και για τις νοικοκυρές, φοιτητές, σπουδαστές κ.λ.π. όταν απασχολούνται περιστασιακά και εισπράττουν μικροποσά. Δεν υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων και στην έκδοση στοιχείων του Κώδικα αυτού, με εξαίρεση το δελτίο αποστολής της παραγράφου 2 του άρθρου 11, 0! αγρότες και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις που ορίζονται από τα άρθρα 33 και 34 του ν. 1642/1986, εφόσον δεν έχουν ενταχθεί στο κανονικό καθεστώς του νόμου αυτού. Οι γεωργοί, οι κτηνοτρόφοι, οι πτηνοτρόφοι, οι μελισσοκόμοι, οι σηροτρόφοι, οι ξυλοκόποι, οι ψαράδες στα ελληνικά χωρικά ύδατα, οι σπογγαλιείς κ.τ.λ εφόσον για τα είδη που παράγουν δεν διαθέτουν δικό τους κατάστημα για την πώλησή τους και τα πωλούν χωρίς καμία επεξεργασία και εφόσον δεν ασκούν το επάγγελμά τους με μορφή εταιρίας ή αγροτικού συνεταιρισμού, δηλαδή όταν έχουν μόνο απλή συμμετοχή σε συνεταιριστική οργάνωση, δεν υποχρεούνται να τηρούν λογιστικά βιβλία και ανήκουν στο ειδικό καθεστώς των αγροτών. Η απλή συμμετοχή σε συνεταιριστική οργάνωση δεν θεωρείται αγροτικός συνεταιρισμός ώστε να χρειάζεται να τηρούνται λογιστικά βιβλία.^ Δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν λογιστικά βιβλία, ούτε να εκδίδουν αποδείξεις λιανικής πώλησης και παροχής υπηρεσιών, αυτοί που ασχολούνται, ως επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα, με την αγορά και πώληση εμπορεύσιμων αγαθών χωρίς να τα επεξεργάζονται ή με την αγορά πρώτων και βοηθητικών υλών με σκοπό την επεξεργασία τους και την πώληση στη συνέχεια των παραγόμενων από αυτές προϊόντων ή και με την παροχή υπηρεσιών (μικρή δραστηριότητα), εφόσον τα παραπάνω ακαθάριστα έσοδα της προηγούμενης χρήσης (συμπεριλαμβανομένων και των τυχόν εσόδων από παροχή υπηρεσιών) δεν ξεπερνούν τα 7.500,00 και Τότσης Ν. Χρήστος, Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων.
εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα από παροχή υπηρεσιών δεν υπερβαίνουν τα 3000,00. Τα ίδια φυσικά πρόσωπα δεν τηρούν βιβλία και στοιχεία εφόσον παρέχουν μόνο υπηρεσίες και αυτές είναι μέχρι 3000,00. Παοάδεινυα Αν μια επιχείρηση πραγματοποιεί κατά το 2002 περίπτωση Ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις 2002 6000,00 Ακαθάριστα έσοδα από παροχή υπηρεσιών 2002 2500,00 Σύνολο 8500,00 Επειδή 8500,00>7500,00, η επιχείρηση για το 2003 θα τηρήσει βιβλία β' κατηγορίας. 2^ π ρίπτωσο Ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις 2002 2000,00 Ακαθάριστα έσοδα από παροχή υπηρεσιών 2002 3500.00 Σύνολο 5500,00 Παρόλο που 5500,00<7500,00, η επιχείρηση για το έτος 2003 θα τηρήσει βιβλία β' κατηγορίας, επειδή 3500,00>2000,00. Επίσης, φυσικά πρόσωπα που εκμεταλλεύονται φορτηγά πλοία, που η συνολική χωρητικότητά τους δεν ξεπερνά τους 500 κόρους, δεν υποχρεώνονται στην τήρηση λογιστικών βιβλίων, ούτε στην έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών.
Ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων, απαλλάσσονται επίσης από την τήρηση βιβλίων οι πράκτορες κρατικών λαχείων και παιγνίων (ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ και συναφή) μόνο για τη δραστηριότητα αυτή (δεν απαλλάσσονται όμως από την τήρηση του πρόσθετου βιβλίου της διάθεσης λαχείων. Ίδια απαλλαγή ισχύει και για τους εφημεριδοπώλες (υποπρακτορείο εφημερίδων και περιοδικών) (εγκ. Υπ. Οικ. 105121/24.5.99). Επίσης απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων οι εκμεταλλευτές μέχρι και 7 δωματίων δηλαδή δεν εκδίδουν ούτε αποδείξεις παροχής υπηρεσιών προς τους ιδιώτες ούτε αποδίδουν Φ.Π.Α., ούτε και υποβάλλουν συγκεντρωτικές καταστάσεις, εφόσον όμως υποβάλλουν δήλωση μεταβολών από 1.1./10.1. και ενταχθούν έτσι οικειοθελώς στους απαλλασσόμενους (άρθρο 6 (Ν. 2753/99). Εκδίδουν όμως στις περιπτώσεις αυτές αθεώρητες αποδείξεις είσπραξης, σημειώνοντας επάνω και το γεγονός της απαλλαγής τους, για να το χρησιμοποιήσουν έτσι οι αντισυμβαλλόμενοι ως στοιχείο δαπάνης. Αν όμως οι αντισυμβαλλόμενοι είναι επιχειρήσεις, τότε οι ίδιες αυτές επιχειρήσεις εκδίδουν αποδείξεις δαπανών του άρθρου 15 του Κ.Β.Σ χωρίς παρακράτηση φόρου, ούτε χαρτόσημου, υποβάλλουν όμως συγκεντρωτικές καταστάσεις σημειώνοντας τον κώδ. 1. Αν η επιχείρηση έχει και δεύτερη δραστηριότητα, τότε οι δαπάνες που αφορούν τη δραστηριότητα μέχρι 7 δωματίων δεν καταχωρούνται στα τηρούμενα για την άλλη δραστηριότητα βιβλία (Εγκ. Υπ. Οικ. 1014096/10.2.00). Απαλλάσσονται ακόμα, από την τήρηση βιβλίων και την έκδοση στοιχείων, τα φυσικά πρόσωπα που δεν θεωρούνται ότι ασκούν δραστηριότητα υπαγόμενη στο Φ.Π.Α., ούτε έχουν την ιδιότητα του επιτηδευματία από άλλη αιτία και παρέχουν υπηρεσίες προς το Δημόσιο και τα Ν.Π. Στην περίπτωση αυτή, εκδίδονται, από αυτούς που καταβάλλουν την αμοιβή, αθεώρητες αποδείξεις δαπανών του άρθρου 15 του Κ.Β.Σ. Δηλαδή, οι
δακτυλογράφοι, οι διατρήτριες, οι καθαρίστριες κλπ. που παρέχουν υπηρεσίες με σύμβαση έργου στο Δημόσιο, στα Ν.Π.Δ.Δ. κλπ., καθώς επίσης και οι υπάλληλοι εκπαιδευτές μορφωτικών σεμιναρίων και οι συγγραφείς δημόσιοι υπάλληλοι επειδή δεν θεωρούνται επιτηδευματίες δεν υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και στοιχεία, άσχετα, αν οι ετήσιες αμοιβές τους υπερβαίνουν το όριο των 3000,00. Τα παραπάνω δεν ισχύουν για νομικά πρόσωπα Π.Χ. Α.Ε. και Ε.Π.Ε. που τηρούν πάντα βιβλία γ' κατηγορίας ανεξάρτητα από το αντικείμενο δραστηριότητας (π.χ. μόνο βενζίνες) για τις Ο.Ε., Ε.Ε., κοινωνίες, κοινοπραξίες και αστικές εταιρίες οι οποίες τηρούν βιβλία από β' κατηγορίας και πάνω (εκτός από τις εξαιρέσεις), ούτε για τους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι τηρούν πάντα βιβλία β' κατηγορίας και πάνω, αλλά ούτε για τους άλλους επιτηδευματίες που πραγματοποιούν ακαθάριστα έσοδα κατά ποσοστό τουλάχιστον 60% από χονδρικές πωλήσεις (από κεντρικά και υποκαταστήματα συνολικά) ή από εξαγωγές ανεξάρτητα από ποσοστό καθώς και για τους επιτηδευματίες που υποχρεούνται στην τήρηση πρόσθετων βιβλίων, οι οποίοι τηρούν οπωσδήποτε βιβλία από β' κατηγορίας και πάνω. * V. Διάκριση Επιτηδευυατιών Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Κ.Β.Σ. οι επιτηδευματίες διακρίνονται ανάλογα με το αντικείμενο των εργασιών τους: α) σε εκείνους που πωλούν αγαθά, χονδρικώς ή λιανικώς αυτούσια ή μετά από επεξεργασία, ιδίως κατεργασία ή εξευγενισμό ή συναρμολόγηση ή διασκευή ή συσκευασία * Καραγιάννης Δημ, Λογιστικά-Κοστολόγηση-Φοροτεχνικά-Κ.Β.Σ.
β) σε εκείνους που παρέχουν υπηρεσίες γ) σε εκείνους που πωλούν αγαθά και παρέχουν υπηρεσίες (μικτή δραστηριότητα). Για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα αυτού θεωρείται α) χονδρική πώληση, η πώληση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών σε άλλο επιτηδευματία για την άσκηση του επαγγέλματος τους ή την εκτέλεση του σκοπού τους, η πώληση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών εκτός της χώρας καθώς και η πώληση εισαγωγικού δικαιώματος, β) λιανική πώληση, η πώληση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών σε φυσικό πρόσωπο, για την ικανοποίηση ατομικών ή οικογενειακών αναγκών γ) χονδροπωλητής κατά κύριο λόγο, ο επιτηδευματίας του οποίου τα έσοδα από χονδρικές πωλήσεις υπερβαίνουν τα εξήντα στα εκατό (60%) του συνόλου των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων του, δ) ως παροχή υπηρεσιών και η περίπτωση κατά την οποία χρησιμοποιούνται υλικά, των οποίων το κόστος σε κάθε περίπτωση δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) της συνολικής αμοιβής, με την προϋπόθεση ότι από τη χρησιμοποίηση των υλικών αυτών δεν παράγεται νέο είδος αγαθού. Ακόμη για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα αυτού ως είδος θεωρείται η ουσιώδης ποιοτική διάκριση των αγαθών, η οποία επηρεάζει σημαντικά τουλάχιστον την απόδοση ή το κόστος ή την τιμή πώλησης διαζευκτικά ή αθροιστικά. Ειδικά, για τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές η ονοματολογία - περιγραφή του είδους λαμβάνεται όπως αυτή καθορίζεται από τη σχετική κοινοτική νομοθεσία.
4. ΒΙΒΛΙΑ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ α. Ένταξη επιτηδευυατιών σε κατηνοοία τήρησης βιβλίων Υπάρχουν 3 κατηγορίες λογιστικών βιβλίων. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κ.Β.Σ. οι επιτηδευματίες εντάσσονται σε μια από τις 3 αυτές κατηγορίες λογιστικών βιβλίων από την έναρξη των εργασιών τους με βάση τα παρακάτω δεδομένα: 1) Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται από την έναρξη των εργασιών τους και διατηρούν στη συνέχεια, βιβλία α' κατηγορίας (εκτός από Ε.Π.Ε. ή Α.Ε.) ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους και ανεξάρτητα από τον πληθυσμό της πόλης ή του χωριού που είναι εγκατεστημένοι, οι παρακάτω: α) Ο πρατηριούχος υγρών καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων, για την εμπορία βενζίνης και πετρελαίου (η πώληση λιπαντικών, ανταλλακτικών ή αξεσουάρ αυτοκινήτων ή η εκμετάλλευση πλυντηρίου θεωρείται ως δεύτερος κλάδος για τις υποχρεώσεις τήρησης βιβλίων). β) Ο επιτηδευματίας που διαθέτει τα είδη του αποκλειστικά λιανικώς στις κινητές λαϊκές αγορές (όχι οι πλανόδιοι λιανοπωλητές ή οι λιανοπωλητές οι οποίοι τηρούν τουλάχιστον βιβλία β' κατηγορίας). κυρίως Τα πρόσωπα αυτά υποχρεούνται να έχουν μαζί τους τα τιμολόγια αγοράς, το βιβλίο αγορών και την περιοδική δήλωση Φ.Π.Α. του προηγούμενου τριμήνου (Ν. 2166/93 άρθρο 15 παρ. 43). Εξαιρούνται από τις υποχρεώσεις αυτές οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων για τη διάθεση των προϊόντων παραγωγής τους μόνο από τις λαϊκές αγορές, γ) ο εκμεταλλευτής περιπτέρου, δ) ο λιανοπωλητής ψιλικών και συναφών ειδών, εφημερίδων, περιοδικών και τσιγάρων (δηλαδή, αυτός που πουλάει ότι περίπου πουλάει κι ένα περίπτερο), καθώς και οι εκμεταλλεύσεις κινητών καντίνων (Α.Υ.Ο
1042718/12.3.98). Όποιος από τους επιτηδευματίες τνω περιπτώσεων α', β', γ'(εκτός από Ε.Π.Ε. ή Α.Ε.) διατηρεί και κλάδο πώλησης άλλων αγαθών ή παροχής υπηρεσιών τηρεί για τον κλάδο αυτό τα βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχεί στα ετήσια ακαθάριστα έσοδα του κλάδου αυτού, όχι όμως κατηγορίας κατώτερης της δεύτερης. Στην περίπτωση αυτή οι αγορές και τα έξοδα του πρώτου κλάδου μπορεί να παρακολουθούνται στα βιβλία του δεύτερου κλάδου, σε ιδιαίτερες στήλες ή σε ιδιαίτερο χώρο, αν τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων ή σε ιδιαίτερους λογαριασμούς, αν τα βιβλία αυτά είναι τρίτης κατηγορίας χωρίς να υπάρχει υποχρέωση διενέργειας απογραφής στο τέλος της χρήσης των αποθεμάτων του πρώτου κλάδου. Αυτό σημαίνει ότι ο πρώτος κλάδος δεν αποκτά τις υποχρεώσεις των βιβλίων του δεύτερου κλάδου, αλλά εξακολουθεί να θεωρείται ότι τηρείται για τον κλάδο αυτό βιβλίο αγορών (π.χ. δεν εκδίδονται αποδείξεις για τις λιανικές πωλήσεις του α' κλάδου και τα έσοδα υπολογίζονται τεκμαρτά κ.λ.π.). Όποιος από τους λιανοπωλητές ψιλικών, δηλαδή όποιος από τους επιτηδευματίες της περίπτωσης δ' διατηρεί και κλάδο πώλησης άλλων αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, τηρεί για όλες του τις δραστηριότητες τα βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχεί στο σύνολο των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων του, όχι όμως κατηγορίας κατώτερης της δεύτερης. Φυσικό, για τις ατομικές επιχειρήσεις και στις περιοχές που επιτρέπεται, μπορεί να τηρείται βιβλίο αγορών για το σύνολο των δραστηριοτήτων αυτών αν τα συνολικά ακαθάριστα έσοδά της είναι μέχρι 75.000,00. Όσοι επιτηδευματίες εντάσσονται στην πρώτη κατηγορία τηρούν βιβλία αγορών. Ακόμη αν κάποιος επιτηδευματίας τηρεί νόμιμα βιβλίο αγορών και στην συνέχεια ιδρύει υποκατάστημα σε άλλη περιοχή και για το ίδιο αντικείμενο υποχρεώνεται στο υποκατάστημα να τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων.
τότε και στο κεντρικό θα τηρεί στο εξής βιβλίο εσόδων-εξόδων και όχι βιβλίο αγορών. Στη δεύτερη κατηγορία λογιστικών βιβλίων εντάσσονται από την έναρξη των εργασιών τους και στη συνέχεια τηρούν επίσης βιβλία της β' κατηγορίας ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους οι παρακάτω: Ο ελεύθερος επαγγελματίας, ο εκτελωνιστής, ο εκμεταλλευτής αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης, ο παραγωγός ασφαλειών, ο μεσίτης, ο εκμεταλλευτής γεωργικών μηχανημάτων ή ελαιοτριβείο, ο εκμεταλλευτής εκπαιδευτηρίου ή φροντιστηρίου, ο εκμεταλλευτής πλοίου της δεύτερης κατηγορίας του άρθρου 3 του Ν, 27/1975, ο εκμισθωτής μηχανημάτων, αυτοκινήτων ή οποιονδήποτε άλλων κινητών πραγμάτων, ο πράκτορας εφημερίδων και περιοδικών, ο κατασκευαστής ιδιωτικών ή δημόσιων τεχνικών έργων, του οποίου τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται με ειδικό τρόπο σύμφωνα με τη νομοθεσία περί φορολογίας εισοδήματος, ο πωλητής χρυσών και λοιπών νομισμάτων, ο πρατηριούχος χονδρικής πώλησης καπνοβιομηχανικών προϊόντων, ο πωλητής πετρελαιοειδών ως αντιπρόσωπος εταιρίας διανομής των ειδών αυτών και ο πρατηριούχος υγραερίου αυτοκινήτων. Π.χ. φροντιστήριο με 400.000.000 δρχ. έσοδα μπορεί να τηρεί νόμιμα βιβλίο εσόδων-εξόδων. Όποιος από τους παραπάνω επιτηδευματίες διατηρεί κλάδο παροχής άλλων υπηρεσιών ή πώλησης άλλων αγαθών τηρεί, για όλες τις δραστηριότητες, τα βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχεί στο σύνολο των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων του, όχι όμως κατηγορίας κατώτερης της δεύτερης. Όσες επιχειρήσεις εντάσσονται στη δεύτερη κατηγορία τηρούν βιβλίο εσόδων-εξόδων και βιβλίο απογραφών.
Στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους οι παρακάτω ημεδαπές και αλλοδαπές Α.Ε. και Ε.Π.Ε. τηρούν γ' κατηγορίας βιβλία ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους, καθώς και οι κοινοπραξίες ή άλλης νομικής μορφής επιχειρήσεις κατασκευής δημόσιων έργων (π.χ. Ο.Ε., ατομικές κ.λ.π.), εφόσον κατασκευάζουν το έργο και όχι ως ανάδοχοι και ο προϋπολογισμός του έργου και όχι ως ανάδοχοι και ο προϋπολογισμός του έργου που αναλαμβάνουν (και όχι οι μετέπειτα τροποποιήσεις ή αναπροσαρμογές, ούτε και οι φόροι υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων που περιέχονται στην αξία του έργου) υπερβαίνει το όριο τήρησης βιβλίων γ' κατηγορίας που σήμερα είναι 900.000,00. Αν π.χ. μια τεχνική επιχείρηση αναλάβει ένα δημόσιο έργο 600.000,006 και ύστερα ένα δεύτερο 400.000,006 δεν είναι υποχρεωμένη να τηρήσει βιβλία γ' κατηγορίας γιατί κανένα έργο δεν υπερβαίνει το όριο 900.000,006. Αν όμως το δεύτερο έργο ήταν αξίας πάνω από 900.000,006 τότε η επιχείρηση αυτή θα ήταν υποχρεωμένη να τηρήσει βιβλία γ' κατηγορίας για το δεύτερο αυτό έργο ενώ για το πρώτο έργο μπορεί να τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων ή ιδιαίτερους λογ/σμούς στα τηρούμενα να για το δεύτερο έργο βιβλία γ' κατηγορίας. Η υποχρέωση αυτή αρχίζει από την ανάληψη του έργου (υπογραφή σύμβασης) και λήγει για μεν τις κοινοπραξίες (Ο.Ε., ατομικές κ.λ.π.) στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου στην οποία παραδόθηκε οριστικά το έργο κατ' εξαίρεση, μπορούν να τηρήσουν βιβλία δεύτερης κατηγορίας οι αλλοδαπές γενικά επιχειρήσεις που εγκαθίστανται στην Ελλάδα με βάση τις διατάξεις των Α.Ν. 89/1967 και 378/1968, καθώς και τα υποκαταστήματα των αλλοδαπών αεροπορικών επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα και απαλλάσσονται από τη φορολογία εισοδήματος με τον όρο της αμοιβαιότητας. Όσες επιχειρήσεις εντάσσονται στην τρίτη κατηγορία τηρούν όλα τα λογιστικά βιβλία με το διπλογραφικό σύστημα, κατά
TO οποίο κάθε οικονομική πράξη επιφέρει διπλή, ταυτόχρονη και ισόποση μεταβολή των οικονομικών μεγεθών. Κατηγορίες τήρησης λογιστικών βιβλίων με βάση το ύψος των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου. Οι λοιποί επιτηδευματίες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα που δεν αναφέρονται στις παραπάνω κατηγορίες, καθώς και οι νέοι επιτηδευματίες για τους οποίους δεν προβλέπεται ειδική ένταξη, εντάσσονται στη κατηγορία τήρησης λογιστικών βιβλίων με βάση τα ετήσια ακαθάριστα έσοδά τους, όχι όμως σε κατηγορία κατώτερης της δεύτερης. Κατ' εξαίρεση, οι επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα, που ασκούν τη δραστηριότητά τους σε πόλη ή χωριό με πληθυσμό κάτω από 5000 κατοίκους (με βάση της τελευταίας απογραφής της Στατιστικής Υπηρεσίας), και δεν έχουν χαρακτηριστεί ως τουριστικές περιοχές, εντάσσονται κατά την έναρξη των εργασιών τους στην πρώτη κατηγορία βιβλίων και στη συνέχεια στην κατηγορία βιβλίων που αντιστοιχεί στα ετήσια ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης της προηγούμενης διαχειριστικής τους περιόδου, εκτός από τους επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα των περιφερειών αυτών που έχουν ως αντικείμενο εργασιών την παροχή υπηρεσιών ή την πώληση αγαθών και την παροχή υπηρεσιών (μικτή δραστηριότητα) ή την εκμετάλλευση κέντρου διασκέδασης ή καταστήματος που υπόκεινται σε αγορανομική κατάταξη (εστιατόρια, ταβέρνες), οι οποίοι εντάσσονται από την έναρξη των εργασιών τους στην κατηγορία που αντιστοιχεί στα ετήσια ακαθάριστα έσοδά τους, όχι όμως σε κατηγορία κατώτερης της δεύτερης. Ειδικά, τα φυσικά πρόσωπα που εκμεταλλεύονται παραδοσιακά καφενεία στις παραπάνω περιοχές, παρόλο που παρέχουν υπηρεσίες τηρούν βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχεί στα ετήσια ακαθάριστα έσοδά τους.
Τα όρια, για την κατηγορία τήρησης βιβλίων, ορίζονται, με βάση το ύψος των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου, ως ακολούθως: Κατηγορίες βιβλίων Όρια ακαθάριστων εσόδων Πρώτη μέχρι και Ευρώ 75.000,00 Λεύτερη υέχρι και Ευρώ 900.000,00 Τρίτη άνω των Ευρώ 900.000,00 Ακαθάριστα έσοδα θεωρούνται οι τόκοι καθώς και οι τόκοι υπερημερίας των συναλλαγματικών από εμπορικές συναλλαγές και οι τόκοι των πωλήσεων "επί πιστώσει". Δεν θεωρούνται όμως ακαθάριστα έσοδα, οι επιδοτήσεις επιτοκίων δανείων, οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις, τα έσοδα από πριν λόγω εξαγωγών, οι φόροι και τα άλλα δικαιώματα υπέρ δημόσιου ή τρίτων, τα έσοδα από πωλήσεις παγίων, οι συναλλαγματικές διαφορές, οι τόκοι καταθέσεων και τα έσοδα από εκμίσθωση ακινήτων, οι αυτοπαραδόσεις αγαθών, τα δείγματα και τα δώρα μικρής αξίας, ούτε και τα ποσά καλής εκτέλεσης δημοσίων τεχνικών έργων. Για τα πρακτορεία ταξειδίων ως ακαθάριστο έσοδο, για την ένταξη σε κατηγορία βιβλίων θεωρείται η προμήθεια και όχι η αξία των εισιτηρίων. Έσοδο θεωρείται και η αξία του ξένου νομίσματος που προκύπτει από τη διαφορά της τιμολογιακής αξίας CIF και FOB και περιλαμβάνεται στο σχετικό τιμολόγιο. Αν η προηγούμενη διαχειριστική περίοδος είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη των 12 μηνών, τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων βρίσκονται με αναγωγή. Για παράδειγμα μια επιχείρηση με βιβλίο εσόδων-εξόδων κάνει έναρξη εργασιών στις 1/6. Πραγματοποιεί ακαθάριστα έσοδα μέχρι 31.12 210.000.000δρχ. Με
την αναγωγή, τα ακαθάριστα έσοδα γίνονται 360.000.000 δηλαδή 210.000.000 (1.056.493,00 > 300.000.000 (900.000,00 ). Κατά συνέπεια, για την επόμενη χρονιά η επιχείρηση θα τηρήσει βιβλία γ' κατηγορίας. Όταν η επιχείρηση βρίσκεται για ορισμένους μήνες σε αδράνεια, τότε δεν γίνεται αναγωγή των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης σε ετήσια βάση. Όταν πωλούνται αγαθά για λογαριασμό τρίτου, ως ακαθάριστο έσοδο για την τήρηση βιβλίων θεωρείται η αξία των αγαθών που πωλήθηκαν για λογαριασμό τρίτων και όχι το ποσό της προμήθειας. Ό επιτηδευματίας από την έναρξη της διαχειριστικής του περιόδου, μπορεί να τηρήσει βιβλία ανώτερης κατηγορίας από εκείνη στην οποία εντάσσεται, με την προϋπόθεση της τήρησης όλων των βιβλίων και των στοιχείων, που ορίζονται για την κατηγορία αυτή. Στην περίπτωση αυτή, αν η μετάταξη γίνεται προαιρετικά από επιχείρηση που είναι απαλλασσόμενη στο ειδικό καθεστώς (α' κατηγορίας βιβλία) ή στο κανονικό καθεστώς (β' ή γ' κατηγορίας βιβλία) ή από επιχείρηση που είναι στο ειδικό καθεστώς μετάταξη στο κανονικό καθεστώς, τότε θα πρέπει η επιχείρηση να παραμείνει στο δεύτερο αυτό καθεστώς τουλάχιστον 5 συνεχείς διαχειριστικές περιόδους. Ο επιτηδευματίας που τηρεί βιβλία β' κατηγορίας μπορεί από την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου, να τηρήσει προαιρετικά βιβλία γ' κατηγορίας και την άλλη χρονιά να τηρήσει και πάλι βιβλία β' κατηγορίας (εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις) χωρίς να υπάρχει η δέσμευση της παραπάνω δετίας. Επίσης και εκείνος που τηρεί προαιρετικά βιβλία γ' κατηγορίας και που με βάση τον Κ.Β.Σ. εντάσσεται στη β' κατηγορία, μπορεί με δήλωση μεταβολών, που υποβάλλεται στη Δ.Ό.Υ. από 1.1-10.1 της επόμενης χρονιάς, να μεταπηδήσει από 1.1 της επόμενης αυτής χρονιάς στα βιβλία β' κατηγορίας του Κ.Β.Σ. Όταν ιδρύεται μια επιχείρηση και μέχρις όταν θεωρήσει τα κανονικά δικά της βιβλία, για τις δαπάνες που αφορούν την ίδρυση και οργάνωσή της,
καθώς και για τις αγορές που γίνονται (κυρίως πάγιων στοιχείων), θεωρούνται προσωρινά βιβλία (συνήθως ένα βιβλίο εσόδων-εξόδων) στο όνομα του ιδρυτή της επιχείρησης. Σ' αυτό καταχωρούνται όλες οι παραπάνω δαπάνες. Στη συνέχεια, όταν η επιχείρηση θεωρήσει δικά της βιβλία, μεταφέρονται και καταχωρούνται συγκεντρωτικά από τα προσωρινά βιβλία όλες οι παραπάνω δαπάνες σε αντίστοιχους αναλυτικούς λογαριασμούς των δικών της βιβλίων. Η καταχώρηση αυτή θα πρέπει να γίνει πριν από κάθε άλλη καταχώρηση και μετά φυσικά από τις εγγραφές σύστασης της επιχείρησης. β. Βιβλία πρώτης KOTnyopiac Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κ.Β.Σ., ο επιτηδευματίας της πρώτης κατηγορίας, για την άσκηση του επαγγέλματός του, τηρεί βιβλίο αγορών, σε ξεχωριστές στήλες του οποίου καταχωρεί. α) Το είδος του δικαιολογητικού, τον αύξοντα αριθμό και τη χρονολογία έκδοσης ή λήψης του και το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία του εκδότη. β) Με την αξία αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών, τα έξοδα, το Φ.Π.Α. των πράξεων αυτών και τις επιστροφές και εκπτώσεις που γίνονται με ιδιαίτερα στοιχεία, οι οποίες μπορεί να καταχωρούνται αφαιρετικά από τις αντίστοιχες στήλες. γ) Σε ιδιαίτερες στήλες ή σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου καταχωρείται η αξίας αγοράς των παγίων στοιχείων κατά συντελεστή Φ.Π.Α. ο φόρος προστιθέμενης αξίας αυτών, καθώς και τα δάνεια που χορηγούνται ή λαμβάνονται. Όσον αφορά τα δάνεια που παίρνει η επιχείρηση από τις Τράπεζες ή από τους διάφορους τρίτους και τα δάνεια που δίνει η επιχείρηση σε τρίτους καλό είναι να καταχωρούνται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου.
δ) Στο βιβλίο αγορών καταχωρούνται οι αγορές αγαθών (εμπορευμάτων, α' και β' υλών, ειδών συσκευασίας κ.λ.π.) σε χωριστές στήλες για κάθε συντελεστή Φ.Π.Α. και για κάθε μοναδικό συντελεστή υπολογισμού των καθαρών κερδών, σε άλλες στήλες οι δαπάνες που πραγματοποιούνται χωριστά με δικαίωμα έκπτωσης και χωριστά οι απαλλασσόμενες και οι δαπάνες χωρίς δικαίωμα έκπτωσης και σε άλλες χωριστές στήλες ο Φ.Π.Α. πυ επιβαρύνει τις αγορές και τις δαπάνες χρήσης. Δηλαδή αν σε μια ομάδα αγαθών που ανήκει στον ίδιο μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους, υπάρχουν αγαθά που ανήκουν σε διαφορετικούς συντελεστές Φ.Π.Α., τότε θα πρέπει να δημιουργηθούν για την ομάδα αυτή και αντίστοιχες στήλες κατά συντελεστή Φ.Π.Α. Μπορεί να γίνει για την αξία κάθε πράξης και μεγαλύτερη ανάλυση αγορών και δαπανών ανάλογα με τις φορολογικές ανάγκες της επιχείρησης, σε στήλες του τηρούμενου βιβλίου αγορών ή σε αθεώρητες καταστάσεις το αργότερο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή φορολογικών δηλώσεων. Δηλαδή για το Φ.Π.Α. μέσα σε 20 μέρες από τη λήξη του τριμήνου και για τη φορολογία εισοδήματος μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. V. Βιβλία δεύτεonc κατηνοοίαο Ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας, για την άσκηση του επαγγέλματός του, τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων. Στις στήλες των εσόδων (εκροών) καταχωρούνται το είδος του δικαιολογητικού, ο αύξοντας αριθμός και η χρονολογία έκδοσης. Επίσης, σε ξεχωριστές στήλες καταχωρούνται τα ακαθάριστα έσοδα (χωρίς Φ.Π.Α.) από τις πωλήσεις εμπορευμάτων, προϊόντων, πρώτων υλών παροχές υπηρεσιών και από διάφορες άλλες πράξεις αλλά και χωριστά όμως κατά συντελεστή Φ.Π.Α. (δηλαδή σε
ξεχωριστές στήλες κατά μοναδικό συντελεστή καθαρού κέρδους και σε ξεχωριστές στήλες κατά συντελεστή Φ.Π.Α.). Επίσης, σε χωριστές στήλες καταχωρούνται τα έσοδα από λιανικές πωλήσεις και χωριστά τα έσοδα από χονδρικές πωλήσεις. Αν ο επιτηδευματίας παρέχει υπηρεσίες και στερείται αξιόλογων αποθεμάτων στο τέλος της χρήσης, δεν είναι υποχρεωτικό να γίνεται ανάλυση των ακαθάριστων εσόδων του κατά συντελεστή καθαρού κέρδους. Σε ιδιαίτερη στήλη ή σε ιδιαίτερες στήλες χωριστά κατά συντελεστή Φ.Π.Α. γράφονται τα ποσά του Φ.Π.Α. που αναλογούν στα ακαθάριστα έσοδα. Τα ποσά των ακαθάριστων εσόδων (όχι των αγορών και εξόδων) και ο Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί σ' αυτά μπορεί να καταχωρούνται καθημερινά στις στήλες που αψορούν, με ένα ποσό, για κάθε ένα είδος και σειρά στοιχείων που εκδόθηκαν την ίδια μέρα με αναγραφή του πρώτου και τελευταίου αριθμού (μετρητοίς ή επί πιστώσει). Σε περίπτωση χρήσης ταμειακής μηχανής αναγράφεται ο αριθμός του ημερήσιου δελτίου "Ζ" και πάνω σ αυτό γίνεται κάθε μέρα η αποφορολόγηση εκτός αν το Φ.Π.Α. στο "Ζ" αναγράφεται χωριστά, οπότε δεν γίνεται αποφορολόγηση. Η αμοιβή του συμβολαιογράφου για τα συμβόλαια που συντάσσει, αναγράφεται συνολικά ανά ημέρα στο βιβλίο εσόδων-εξόδων, με αναγραφή του πρώτου και τελευταίου αριθμού των συμβολαίων που συνέταξε την ίδια μέρα. Στις στήλες των εξόδων (εισροών) καταχωρούνται για κάθε φορολογικό στοιχείο χωριστά το είδος του δικαιολογητικού, ο αύξοντας αριθμός και η χρονολογία έκδοσης ή λήψης του, καθώς και το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του εκδότη των στοιχείων αγορών και εξόδων. Επίσης, σε ξεχωριστές στήλες καταχωρούνται τα ποσά που δαπανώνται για αγορά αγαθών, διακεκριμένα και ανάλογα με τον προορισμό τους για μεταπώληση ή
παραγωγή προϊόντων, οι δαπάνες λήψης υπηρεσιών, τα γενικά έξοδα και λοιπές πράξεις. Οι αγορές ή εισαγωγές των εμπορεύσιμων αγαθών (χωρίς Φ.Π.Α.) που αγοράζει η επιχείρηση και τα προορίζει για μεταπώληση ή για παραγωγή προϊόντων της, καταχωρούνται κατά συντελεστή Φ.Π.Α. (όχι όμως και κατά συντελεστή καθαρού κέρδους). Επίσης, σε άλλες ξεχωριστές στήλες καταχωρούνται οι διάφορες κατηγορίες εξόδων και σε ιδιαίτερη στήλη ή σε ιδιαίτερες στήλες χωριστά κατά συντελεστή Φ.Π.Α. καταχωρούνται τα ποσά του Φ.Π.Α., που επιβαρύνουν τις αγορές, εισαγωγές και γενικά έξοδα. Το ποσό της κάθε μιας από τις παραπάνω πράξεις, μπορεί να αναλύεται ανάλογα με τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος και του Φ.Π.Α. Η ανάλυση αυτή όμως μπορεί να γίνει και σε αθεώρητες καταστάσεις, το αργότερο μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, δηλαδή μέχρι τις 20 του επόμενου μήνα από τη λήξη του διμήνου για το Φ.Π.Α. και μέχρι το χρόνο υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος δηλαδή μέχρι την 1 Μαρτίου του επόμενου έτους όταν πρόκειται για τους συντελεστές καθαρού κέρδους της φορολογίας εισοδήματος. Σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου καταχωρούνται: α) τα έσοδα και έξοδα που πραγματοποιούνται για λογαριασμό τρίτου, β) οι αυτοπαραδόσεις αγαθών ή η ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών γ) η αξία αγοράς παγίων στοιχείων, ο Φ.Π.Α. που αναλογεί σε αυτά καθώς και οι αποσβέσεις τους, όταν εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα. δ) οι καταθέσεις και οι αναλήψεις κεφαλαίων, τα δάνεια που χορηγούνται και λαμβάνονται, καθώς και οι εισπράξεις ή οι καταβολές που γίνονται για μερική ή ολική εξόφλησή τους. Για παράδειγμα στις 5 τελευταίες σελίδες του βιβλίου εσόδων-εξόδων μπορεί να καταχωρούνται τα ποσά των δανείων που χορηγούνται στο προσωπικό και γενικά σε τρίτους, τα δάνεια
που λαμβάνονται από Τράπεζες, τα ποσά που καταβάλλονται για την εξόφληση των δανείων αυτών, οι καταθέσεις και οι αναλήψεις των εταίρων. ε) σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου εσόδων-εξόδων καταχωρούνται διακεκριμένα οι αποσβέσεις των παγίων στοιχείων, όταν εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα. Οι επιστροφές και οι εκπτώσεις των πωλούμενων ή αγοραζόμενων αγαθών που γίνονται με πιστωτικά τιμολόγια, καταχωρούνται στις ίδιες αντίστοιχες στήλες αρνητικά ή σε ιδιαίτερες στήλες (όχι αρνητικά). Μετά τη λήξη του έτους και μέσα στο μήνα Ιανουάριο του επόμενου έτους, στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου εσόδων, εξόδων, γίνονται οι εξής καταχωρήσεις: α) Ανάλυση των ακαθάριστων εσόδων από πωλήσεις αγαθών και από παροχή υπηρεσιών χωριστά κατά συντελεστή Φ.Π.Α. και χωριστά οι χονδρικές από τις λιανικές πωλήσεις. β) Ανάλυση των γενικών εξόδων σε αμοιβές προσωπικού (μισθούς, ημερομίσθια) σε αμοιβές τρίτων ενοίκια, τόκους και λοιπά έξοδα. δ. Βιβλίο Απονοαοών υε Βιβλία β' κατηνοοίαο του Κ.Β.Σ. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες (όχι οι παρέχοντες υπηρεσίες που τηρούν βιβλίο εσόδων-εξόδων είναι υποχρεωμένοι να τηρούν βιβλία απογραφών για τα εμπορεύσιμα περιουσιακά τους στοιχεία εφόσον το ύψος των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων τους από πωλήσεις αγαθών είναι πάνω από 75.000,00. Σε περίπτωση που είναι μικρός ο αριθμός των ειδών, η απογραφή των εμπορεύσιμων αγαθών μπορεί να καταχωρηθεί σε χωριστές σελίδες στο τέλος του τηρούμενου βιβλίου εσόδων-εξόδων (μηχανογραφικού ή μη) και να μην θεωρηθεί από τη Δ.Ο.Υ ούτε και να τηρηθεί ιδιαίτερο βιβλίο
απογραφών. Επίσης δεν απαγορεύεται η χειρόγραφη καταχώρηση της απογραφής σε τηρούμενα μηχανογραψικώς βιβλία εσόδων-εξόδων. Αν η διαχειριστική περίοδος είναι μικρότερη από 12 μήνες, τότε τα ακαθόριστα έσοδα για την υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών προσδιορίζονται με αναγωγή. Η τήρηση βιβλίου απογραφών γίνεται μόνο για τα εμπορεύματα, τις α' και β' ύλες, τα υλικά συσκευασίας τα έτοιμα προϊόντα, τα ημιτελή προϊόντα, τα υποπροϊόντα, και τα υπολείμματα. Η ενημέρωση του βιβλίου απογραφών γίνεται μέχρι τις 20.2 για την ποσοτική καταγραφή των αγαθών καθώς και για την αντίστοιχη αξία και όχι αργότερα από την ημερομηνία υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης του Φ.Π.Α. ή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Αυτό γίνεται για να συμπληρώνονται οι δηλώσεις και με την αξία αποτίμησης της απογραφής. Αν είναι εμπορεύματα αποτιμούνται στην μικρότερη τιμή μεταξύ της τιμής κτήσης και της τιμής που μπορεί να τα αγοράσει η επιχείρησή με 31.12, ενώ αν είναι προϊόντα αποτιμούνται στην μικρότερη τιμή μεταξύ της τιμής του πραγματικού κόστους παραγωγής και της τιμής που μπορεί να παράγει η επιχείρηση με 31.12. Αν δεν γίνει απογραφή ή γίνει εκπρόθεσμη ενημέρωση της απογραφής, τότε επιβάλλεται πρόστιμο. Δεν έχει υποχρέωση να τηρήσει βιβλίο ο επιτηδευματίας της δεύτερης κατηγορίας, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες και χρησιμοποιεί διάφορα υλικά για την διεξαγωγή των εργασιών του. Όταν όμως οι συνολικές αγορές των υλικών σε ετήσια βάση, ξεπεράσουν το 1/3 του συνόλου των ακαθάριστων εσόδων και εφόσον το σύνολο αυτό των ακαθάριστων εσόδων ξεπεράσει τα 75.000,00 τότε πρόκειται και για κλάδο πώλησης αγαθών οπότε υφίσταται υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών.
Η αττογραφή γίνεται χωριστά κατά αποθηκευτικό χώρο. Για τα υποκαταστήματα που είναι στο ίδιο νομό με το κεντρικό ή μέχρι 50χλμ., απογράφονται τα αγαθά διακεκριμένα στο βιβλίο του κεντρικού. Όταν όμως είναι σε άλλο νομό και σε απόσταση πάνω από 50χλμ., τότε θεωρούνται διπλότυπες καταστάσεις απογραφής, όπου και καταχωρούνται τα αποθέματα. Στη συνέχεια, το ένα αντίτυπο από τις καταστάσεις αυτές, μεταφέρεται στο κεντρικό και με βάση αυτές καταχωρούνται μέχρι 20.2 στο βιβλίο απογραφών του κεντρικού σε μια σειρά τα αποθέματα του υποκαταστήματος. Οι επιχειρήσεις που τελούν σε αδράνεια έχουν υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών. Οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία β' κατηγορίας του Κ.Β.Σ. και έχουν ως κύριο αντικείμενο εργασιών τους πάνω από το 50% του συνόλου των ακαθάριστων εσόδων από πώληση αγαθών, μια από τις απαλλασσόμενες δραστηριότητες, απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών, για το σύνολο της επιχείρησης. Αντίθετα, αν τα ακαθάριστα έσοδα από την απαλλασσόμενη ή τις απαλλασσόμενες δραστηριότητες είναι κάτω από το 50% του συνόλου των ακαθάριστων εσόδων. Για παράδειγμα, επιχείρηση με αντικείμενο εργασιών την εμπορία ειδών κιγκαλερίας και χρωμάτων στις 31.12.01 πραγματοποιήσει ακαθάριστα έσοδα ως εξής: από είδη κιγκαλερίας 15.000.000, από χρώματα 25.000.000, σύνολο 40.000.000. Η παραπάνω αυτή επιχείρηση δεν απαλλάσσεται, γιατί τα έσοδα της απαλλασσόμενης δραστηριότητας (είδη κιγκαλερίας) είναι κάτω του 50% του συνόλου της επιχείρησης, δηλαδή 15.000.000/40.000.000=30%. Επομένως, έχει υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφής τόσο για τα χρώματα όσο και για τα είδη κιγκαλερίας.
Οι επιχειρήσεις εκμίσθωσης κινητών πραγμάτων τα οποία αποτελούν πάγια στοιχεία της επιχείρησης (π.χ. ενοικιάσεις αυτοκινήτων) εφόσον αποκτούν έσοδα, από την πώληση των παγίων αυτών, δεν τηρούν βιβλίο απογραφής από το λόγο αυτό. Τα απαξιωμένα αποθέματα μπορούν να αποτιμηθούν με την πιθανή τιμή πώλησης τους, ενώ τα υπόλοιπα αγαθά αποτιμώνται σύμφωνα με κάποια από τις μεθόδους αποτίμησης. Οι επιτηδευματίες με β' κατηγορίας βιβλία του Κ.Β.Σ. μπορούν να καταγράφουν τα αγαθά τους στο βιβλίο απογραφών κατά ομάδες ομοίων ειδών. Στην κάθε ομάδα μπορεί να περιλαμβάνονται όμοια είδη, των οποίων η διαφορά μεταξύ της μεγαλύτερης και της χαμηλότερης τιμής κτήσης των ειδών της κάθε ομάδας δεν θα υπερβαίνει το 10% της χαμηλότερης τιμής κτήσης του είδους της κάθε ομάδας. Τα είδη της κάθε ομάδας από την αποτίμηση θα θεωρούνται ως ένα είδος. ε. Έννοια και Βιβλία υποκαταστήυατο Μια επιχείρηση μπορεί να διατηρήσει υποκατάστημα. Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κ.Β.Σ., σύμφωνα με το Άρθρο 9, υποκατάστημα είναι οποιαδήποτε εκτός της έδρας της επιχείρησης επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία, στην οποία ενεργείται παραγωγική ή συναλλακτική δραστηριότητα. Δεν θεωρείται ότι στις επαγγελματικές εγκαταστάσεις του επιτηδευματία ενεργείται συναλλακτική δραστηριότητα όταν πραγματοποιούνται μόνο απλές παραλαβές ή παραδόσεις αγαθών ή όταν ενεργούνται εργασίες διοικητικές, προβολής αγαθών ή άλλες συναφείς
εργασίες και οι δοσοληψίες στις εγκαταστάσεις αυτές περιορίζσνται μόνα στη διενέργεια των εξόδων λειτουργίας του. Ο επιτηδευματίας ττου τηρεί βιβλία πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας, τηρεί και στο υποκατάστημα όμοια βιβλία με την έδρα και κατά τις διακρίσεις των αντίστοιχων βιβλίων της έδρας. Δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης βιβλίων υποκαταστήματος στις εξής περιπτώσεις: α) στο υποκατάστημα που στεγάζεται σε συνεχόμενο ή στον ίδιο κτιριακό χώρο με την έδρα ή άλλο υποκατάστημα. β) στις σποιεσδήποτε πρόσκαιρες εγκαταστάσεις, όπως τα εργοτάξια κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι χώροι συγκέντρωσης, επεξεργασίας και μεταφοράς αγροτικών προϊόντων, οι αυτοκινητοτράπεζες και οι προσωρινοί εκθεσιακοί χώροι. Τα στοιχεία των συναλλαγών των εγκαταστάσεων της περίπτωσης αυτής, καταχωρούνται στα βιβλία της έδρας ή του υποκαταστήματος στο οποίο ανήκουν το αργότερο μέχρι τη δέκατη πέμπτη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση ή τη λήψη τους. Με αίτηση του επιτηδευματία και έγκριση του προϊσταμένου της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας της έδρας, μπορεί να επιτραπεί από την έναρξη της λειτουργίας τους ή της διαχειριστικής περιόδου η ενσωμάτωση των δεδομένων των βιβλίων υποκαταστημάτων, πσυ δεν εξάγουν αυτοτελές αποτέλεσμα, στα βιβλία άλλου υποκαταστήματος με αυτοτελές αποτέλεσμα. Επίσης, μπορεί να επιτραπεί η ενσωμάτωση των δεδσμένων των βιβλίων υπσκαταστημάτων που δεν εξάγουν αυτοτελές αποτέλεσμα στα βιβλία της έδρας, μέσω των βιβλίων άλλου υποκαταστήματος, το οποίο επίσης δεν εξάγει αυτοτελές αποτέλεσμα. Οι ανωτέρω εγκρίσεις κσινοποισύνται στον
προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ, στον οποίο υπάγεται το υποκατάστημα. Τα δεδομένα των βιβλίων των υποκαταστημάτων τα οποία ενσωματώνονται στα βιβλία άλλου υποκαταστήματος, εμφανίζονται χωριστά από τα δεδομένα των βιβλίων του υποκαταστήματος αυτού. Με αίτηση του επιτηδευματία και έγκριση του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ της έδρας, μπορεί να επιτραπεί η μη τήρηση ή η κατά διάφορο τρόπο τήρηση όλων ή μερικών βιβλίων του υποκαταστήματος. Η έγκριση αυτή κοινοποιείται και στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ στον οποίο υπάγεται το υποκατάστημα. Επί ποσοτικής παραλαβής εμπορεύσιμων αγαθών που δεν συνοδεύονται με στοιχείο διακίνησης που προβλέπεται από το Κ.Β.Σ. ή δεν εκδίδεται άμεσα τιμολόγια αγοράς τους, τηρείται βιβλίο ποσοτικής παραλαβής στο οποίο καταχωρούνται η χρονολογία παραλαβής, το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία, το επάγγελμα και η διεύθυνση του αποστολέα, το είδος και η ποσότητα των αγαθών και ο σκοπός της παραλαβής. Επίσης βιβλίο ποσοτικής παραλαβής τηρείται και από τους επισκευαστές ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών όταν παραλαμβάνουν στην επαγγελματικής τους εγκατάσταση αγαθά για επισκευή πσυ δεν συνοδεύονται με στοιχείο διακίνησης που προβλέπεται από τον Κ.Β.Σ. Το βιβλίο αυτό τηρείται και στο υποκατάστημα. Το βιβλίο ποσοτικής παραλαβής μπορεί να αντικατασταθεί με θεωρημένο διπλότυπο δελτίο ποσοτικής παραλαβής, που εκδίδεται για κάθε παραλαβή και περιέχει τα δεδομένα του βιβλίου αυτού. Έξοδα πρώτης εγκατάστασης αγορές και λοιπές συναλλαγές αναγκαίες για τη σύσταση του νομικού προσώπου ή την έναρξη της λειτουργίας της
επιχείρησης καταχωρούνται σε βιβλία που θεωρούνται στο όνομα του ιδρυτή από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ της κατοικίας ή της έδρας του, με μνεία της υπό σύσταση επιχείρησης. Αν ο ιδρυτής είναι πρόσωπο που έχει έδρα, κατοικία, διαμονή ή εγκατάσταση σε άλλη χώρα, τα βιβλία θεωρούνται στο όνομα του νόμιμου εκπροσώπου του στην Ελλάδα. Οι εγγραφές που καταχωρήθηκαν στα προσωρινά βιβλία μεταφέρονται στα οριστικά βιβλία αναλυτικά ή συγκεντρωτικά αμέσως μετά από την σύσταση του νομικού προσώπου ή την έναρξη της λειτουργίας της επιχείρησης. Ο επιτηδευματίας που τηρεί βιβλία πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας του Κ.Β.Σ. τηρεί βιβλίο επενδύσεων, στο οποίοι τηρούνται κατά αναπτυξιακό νόμο.: α) λογαριασμός επενδύσεων, ο οποίος χρεώνεται κατά χρονολογική σειρά με τις δαπάνες απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν παραγωγικές επενδύσεις και πιστώνεται με την αξία πώλησης ή επιστροφής των περιουσιακών αυτών στοιχείων. β) λογαριασμός αφορολόγητου αποθεματικού ο οποίος πιστώνεται με το ποσό της αφορολόγητης έκπτωσης ή του αποθεματικού. γ) χωριστούς λογαριασμούς για κάθε είδους περιουσιακού στοιχείου, ο οποίος χρεώνεται με τις δαπάνες απόκτησης αυτσύ και πιστώνεται με την αφορολόγητη έκπτωση που σχηματίζεται κάθε φορά ή με την αξία πώλησής του. Ο επιτηδευματίας ανεξάρτητα από την κατηγορία των βιβλίων που τηρεί ή την απαλλαγή του από την τήρηση βιβλίων, τηρεί και τα ακόλουθα βιβλία, κατά περίπτωση: α) ο εκμεταλλευτής οίκου ευγηρίας, ξενοδοχείου, ξενώνα, επιπλωμένων διαμερισμάτων και οικιών, καθώς και ο εκμεταλλευτής κάμπινγκ, τηρεί βιβλίο κίνησης πελατών, στο οποίο καταχωρεί το
ονοματεπώνυμο πελάτη, το ονοματεπώνυμο ή την επωνυμία εκείνου κατ εντολή του οποίου διαμένει ο πελάτης (ένοικος), την ημερομηνία άφιξης και αναχώρησής του και τον αριθμό του δωματίου. Επιπλέον ο εκμεταλλευτής κάμπινγκ καταχωρεί τον αριθμό των ατόμων που συνοδεύουν κάθε πελάτη, καθώς και το είδος του κατασκηνωτικού και μεταφορικού μέσου. Σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών «πακέτο» καταχωρεί και τις περιλαμβανόμενες στο «πακέτο» υπηρεσίες και αγαθά. β) ο εκμεταλλευτής παιδικού σταθμού, εκπαιδευτηρίου, σχολής, φροντιστηρίου, εργαστηρίου ελευθέρων σπουδών και κάθε άλλης φύσης επιχείρησης ή οργανισμού, με χαρακτήρα διδακτικό ή επαγγελματικής κατάρτισης τηρεί και μητρώο μαθητών στο οποίο καταχωρεί το ονοματεπώνυμο, τη διεύθυνση των μαθητών που φοιτούν, τη χρονολογία έναρξης της φοίτησης, το ποσό που συμφωνείται, χωριστά, των διδακτόρων, των τροφείων, των μεταφορικών και των λοιπών δικαιωμάτων και τη χρονολογία διακοπής της φοίτησης. γ) ο εκμεταλλευτής κλινικής ή θεραπευτηρίου τηρεί: γα) βιβλίο εισόδου και εξόδου ασθενών, στο οποίο καταχωρεί τη χρονολογία εισόδου του ασθενή, το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνση αυτού, καθώς και την χρονολογία της εξόδου, γβ) βιβλίο ασθενών, με ιδιαίτερη μερίδα για κάθε ασθενή στην οποία καταχωρεί πλέον των δεδομένων του βιβλίου εισόδου και εξόδου ασθενών, την κατηγορία της θέσης νοσηλείας του, το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών νοσηλείας και τον αύξοντα αριθμό της απόδειξης παροχής υπηρεσιών. Σε περίπτωση αλλαγής της κατηγορίας θέσης καταχωρεί τη χρονολογία αυτής και την κατηγορία της νέας θέσης.
5. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΘΕΩΡΗΣΗ-ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ α. Xpovoc evnueoujanc των βιβλίων Σύμφωνα με το άρθρο 17 του Κ.Β.Σ. η ενημέρωση των βιβλίων πρώτης και δεύτερης κατηγορίας γίνεται μέχρι τη δέκατη πέμτπη (15'') ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση ή λήψη του δικαιολογητικού, και των ταμιακών πράξεων από τη διενέργειά του. Η ενημέρωση των βιβλίων, στην περίπτωση που κατά τη διάρκεια της χρήσης λαμβάνονται στοιχεία αγοράς αγαθών πριν από την παραλαβή τους, γίνεται κατά την παραλαβή των αγαθών. Κάθε νομικό πρόσωπο μη επιτηδευματίας, οι επιτροπές και οι ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι ξένες αποστολές και οι διεθνείς οργανισμοί καταχωρούν στα βιβλία που ορίζονται από άλλες διατάξεις ή από τα καταστατικά τους εντός δεκαπέντε (15) ημερών τις αγορές και πωλήσεις αγαθών, τις δαπάνες για υπηρεσίες που τους παρέχουν τρίτοι και τις αμοιβές για υπηρεσίες που παρέχουν αυτά προς τρίτους, καθώς και τους ληξιπρόθεσμους και απαιτητούς τόκους από δάνεια ή πιστώσεις. Τα δεδομένα των βιβλίων του υποκαταστήματος μεταφέρονται στα βιβλία της έδρας το αργότερο μέχρι τη δέκατη πέμπτη (15'') ημέρα του μήνα υποβολής των κατά περίπτωση φορολογικών δηλώσεων, όταν σ αυτό τηρούνται βιβλία πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Εφόσον συντρέχουν ειδικοί λόγοι, ο προϊστάμενος Δ.Ο.Υ μπορεί με έγκρισή του να παρατείνει την προθεσμία ενημέρωσης των βιβλίων μέχρι πενήντα ημέρες. Η παράταση αυτή δεν συνεπάγεται παράταση των προθεσμιών υποβολής των φορολογικών δηλώσεων ή καταστάσεων.
Η ποσοτική καταγραφή των αποθεμάτων στο βιβλίο απογραφών ή σε καταστάσεις γίνεται μέχρι την εικοστή (20'') ημέρα του μεθεπόμενου από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου μήνα. Οι πράξεις του ισολογισμού καθώς και το κλείσιμο αυτού, περαιούνται εντός τριών μηνών από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, για τις ατομικές επιχειρήσεις, προσωπικές εταιρίες, αστικές εταιρίες και εντός έξι μηνών από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις. Οι προθεσμίες αυτές δεν μπορούν να υπερβούν την προθεσμία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η ενημέρωση του ημερολογίου μεταφοράς γίνεται πριν από την εκκίνηση του αυτοκινήτου. Η ενημέρωση των πρόσθετων βιβλίων γίνεται : α) του βιβλίου ποσοτικής παραλαβής, με την παραλαβή των αγαθών β) του βιβλίου κίνησης πελατών, με την είσοδο του πελάτη γ) του μητρώου μαθητών, με την εγγραφή του μαθητή δ) του βιβλίου εισόδου και εξόδου ασθενών, με την είσοδο και έξοδο του ασθενή ε) του βιβλίου ασθενών εντός της επόμενης από την είσοδο την τταροχή υπηρεσιών νοσηλείας και την αλλαγή της θέσης στ) του βιβλίου μεριδολογίου γιατρών εντός της επόμενης της ειδικής ιατρικής περίθαλψης του ασθενή ζ) του βιβλίου επίσκεψης ασθενών, μόλις τελειώσει η εξέταση και πριν την αποχώρηση του ασθενή η) του βιβλίου εκπαιδευόμενων οδηγών, με την έναρξη και τη λήξη του μαθήματος ή της εξέτασης θ) του βιβλίου πρέσσας, με τη δεματοποίηση