ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Ευρωπαϊκός σχεδιασµός: Εσωτερική Αγορά, Transaction Cost, Οικονοµική πολιτική, Πλεονεκτήµατα και κίνδυνοι, Κρίσεις, Ανάγκη για µεταρρυθµίσεις Ουσιαστικοί κανόνες της ΟΝΕ
Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση 1 u u u Προοίµιο ΣΕΕ u ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ να επιτύχουν την ενίσχυση και τη σύγκλιση των οικονοµιών τους και την ίδρυση οικονοµικής και νοµισµατικής ένωσης, η οποία θα συµπεριλαµβάνει, σύµφωνα µε τις διατάξεις της παρούσας Συνθήκης και της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένα ενιαίο και σταθερό νόµισµα. Άρθρο 3 ΣΕΕ u 4. Η Ένωση εγκαθιδρύει οικονοµικη και νοµισµατικη ένωση, της οποίας το νόµισµα είναι το ευρω. Άρθρο 119 ΣΛΕΕ u 1. Για τους σκοπούς του άρθρου 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η δράση των κρατών µελών και της Ένωσης περιλαµβάνει, σύµφωνα µε τους όρους που προβλέπουν οι Συνθήκες, τη θέσπιση µιας οικονοµικής πολιτικής, που βασίζεται στο στενό συντονισµό των οικονοµικών πολιτικών των κρατών µελών, στην εσωτερική αγορά, καθώς και στον καθορισµό κοινών στόχων, και ασκείται σύµφωνα µε την αρχή της οικονοµίας της ανοιχτής αγοράς µε ελεύθερο ανταγωνισµό. u Για διάβασµα Άρθρα 120 126 ΣΛΕΕ
Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μέλη της ΕΕ
Μέλη της ΕΥΡΩ-ΖΩΝΗΣ
Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση ;
Ενιαίο Νόµισµα Εναρµονισµένες Οικονοµίες Άρθρο 119 TFEU u 1. Για τους σκοπούς του άρθρου 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η δράση των κρατών µελών και της Ένωσης περιλαµβάνει, σύµφωνα µε τους όρους που προβλέπουν οι Συνθήκες, τη θέσπιση µιας οικονοµικής πολιτικής, που βασίζεται στο στενό συντονισµό των οικονοµικών πολιτικών των κρατών µελών, στην εσωτερική αγορά, καθώς και στον καθορισµό κοινών στόχων, και ασκείται σύµφωνα µε την αρχή της οικονοµίας της ανοιχτής αγοράς µε ελεύθερο ανταγωνισµό. u 2. Παράλληλα, και σύµφωνα µε τους όρους, και τις διαδικασίες που προβλέπουν οι Συνθήκες, η δράση αυτή περιλαµβάνει ένα ενιαίο νόµισµα, το ευρώ, και τον καθορισµό και την άσκηση ενιαίας νοµισµατικής και συναλλαγµατικής πολιτικής, πρωταρχικός στόχος των οποίων είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιµών, και, υπό την επιφύλαξη του στόχου αυτού, η υποστήριξη των γενικών οικονοµικών πολιτικών στην Ένωση, σύµφωνα µε την αρχή της οικονοµίας της ανοιχτής αγοράς µε ελεύθερο ανταγωνισµό.
Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση 2 u Άρθρο 119 ΣΛΕΕ u 3. Οι δράσεις αυτές των κρατών µελών και της Ένωσης συνεπάγονται την τήρηση των ακόλουθων κατευθυντήριων αρχών: σταθερές τιµές, υγιή δηµόσια οικονοµικά, υγιείς νοµισµατικές συνθήκες και σταθερό ισοζύγιο πληρωµών. u Για διάβασµα Άρθρα 127 133 ΣΛΕΕ
Εσωτερική Αγορά Άρθρο 3 ΣΕΕ 3. Η Ένωση εγκαθιδρύει εσωτερική αγορά. Εργάζεται για την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης µε γνώµονα την ισόρροπη οικονοµική ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιµών, την κοινωνική οικονοµία της αγοράς µε υψηλό βαθµό ανταγωνιστικότητας, µε στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο, και το υψηλό επίπεδο προστασίας και βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος. Προάγει την επιστηµονική και τεχνολογική πρόοδο. Η Ένωση καταπολεµά τον κοινωνικό αποκλεισµό και τις διακρίσεις και προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία, την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών, την αλληλεγγύη µεταξύ των γενεών και την προστασία των δικαιωµάτων του παιδιού. Η Ένωση προάγει την οικονοµική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αλληλεγγύη µεταξύ των κρατών µελών. Η Ένωση σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυµορφίας και µεριµνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονοµιάς. Ελευθερίες Παγιωµένος Ανταγωνισµός
Μείωση των Transaction Costs u Κόστος των Οικονοµικών Συναλλαγών (Ανταλλαγών) u Αναζήτηση και Πληροφόρηση για το αντικείµενο της συναλλαγής u Διαπραγµατευτικό κόστος u Κόστος εποπτείας και επιβολής (συχνά µέσω νοµικής οδού) u Κόστος νοµισµατικής συναλλαγής; u Πιθανότητα µείωσης του εν λόγω κόστους σε µία Νοµισµατική Ένωση;
Συντονισμός της Οικονομικής Πολιτικής u Άρθρο 120 ΣΛΕΕ u Τα κράτη µέλη ασκούν την οικονοµική τους πολιτική µε σκοπό να συµβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων της Ένωσης, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και στα πλαίσια των γενικών προσανατολισµών που αναφέρονται στο άρθρο 121 παράγραφος 2. Τα κράτη µέλη και η Ένωση δρουν σύµφωνα µε την αρχή της οικονοµίας της ανοιχτής αγοράς µε ελεύθερο ανταγωνισµό, που ευνοεί την αποτελεσµατική κατανοµή των πόρων, και σύµφωνα µε τις αρχές του άρθρου 119. 5 10
Άρθρο 121 ΣΛΕΕ u 1. Τα κράτη µέλη θεωρούν τις οικονοµικές τους πολιτικές θέµα κοινού ενδιαφέροντος και τις συντονίζουν στα πλαίσια του Συµβουλίου, σύµφωνα µε το άρθρο 120. u 2. Το Συµβούλιο, µετά από σύσταση της Επιτροπής, συντάσσει σχέδιο των γενικών προσανατολισµών των οικονοµικών πολιτικών των κρατών µελών και της Ένωσης και απευθύνει έκθεση µε τα πορίσµατά του στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο. u Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, αποφασίζοντας µε βάση την έκθεση αυτή του Συµβουλίου, συζητά τα συµπεράσµατα για τους γενικούς προσανατολισµούς των οικονοµικών πολιτικών των κρατών µελών και της Ένωσης. u Συντονισμός της Οικονομικής Πολιτικής Γενικοί Προσανατολισμοί και Συστάσεις Με βάση τα συµπεράσµατα αυτά, το Συµβούλιο, διατυπώνει σύσταση όπου εκτίθενται αυτοί οι γενικοί προσανατολισµοί. Το Συµβούλιο γνωστοποιεί τη σύστασή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Συντονισμός της Οικονομικής Πολιτικής - Παρακολούθηση Article 121 u 3. Προκειµένου να εξασφαλισθεί στενότερος συντονισµός των οικονοµικών πολιτικών και συνεχής σύγκλιση των οικονοµικών επιδόσεων των κρατών µελών, το Συµβούλιο, βάσει εκθέσεων που υποβάλλει η Επιτροπή, παρακολουθεί τις οικονοµικές εξελίξεις σε κάθε κράτος µέλος και στην Ένωση, καθώς και τη συνέπεια των οικονοµικών πολιτικών µε τους γενικούς προσανατολισµούς που αναφέρονται στην παράγραφο 2, και προβαίνει τακτικά σε συνολική αξιολόγηση. u Για τους σκοπούς αυτής της πολυµερούς εποπτείας, τα κράτη µέλη ενηµερώνουν την Επιτροπή για τα σηµαντικά µέτρα που λαµβάνουν στον τοµέα της οικονοµικής τους πολιτικής και της διαβιβάζουν όποιες άλλες πληροφορίες κρίνουν αναγκαίες.
Συντονισμός της Οικονομικής Πολιτικής προειδοποίηση και σύσταση Άρθρο 121 ΣΛΕΕ u 4. Όταν διαπιστώνεται, στο πλαίσιο της διαδικασίας της παραγράφου 3, ότι η οικονοµική πολιτική ενός κράτους µέλους αντιβαίνει προς τους γενικούς προσανατολισµούς της παραγράφου 2 ή ότι ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο την καλή λειτουργία της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης, η Επιτροπή µπορεί να απευθύνει προειδοποίηση στο εν λόγω κράτος µέλος. Το Συµβούλιο, µετά από σύσταση της Επιτροπής, µπορεί να απευθύνει τις αναγκαίες συστάσεις προς το εν λόγω κράτος µέλος. Το Συµβούλιο, προτάσει της Επιτροπής, µπορεί να αποφασίσει να ανακοινώσει δηµόσια τις συστάσεις του. u Στο πλαίσιο της παρούσας παραγράφου, το Συµβούλιο αποφασίζει χωρίς να λαµβάνεται υπόψη η ψήφος του µέλους του Συµβουλίου που εκπροσωπεί το ενδιαφερόµενο κράτος µέλος. u Η ειδική πλειοψηφία των λοιπών µελών του Συµβουλίου ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 238, παράγραφος 3, σηµείο α).
Ενισχύσεις σε δύσκολες περιστάσεις Article 122 ΣΛΕΕ u 1. Με την επιφύλαξη άλλων διαδικασιών που προβλέπονται στις Συνθήκες, το Συµβούλιο, προτάσει της Επιτροπής, µπορεί να θεσπίζει, σε πνεύµα αλληλεγγύης µεταξύ κρατών µελών, τα κατάλληλα µέτρα για την αντιµετώπιση της οικονοµικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασµό µε ορισµένα προϊόντα, ιδίως στον τοµέα της ενέργειας. u 2. Όταν ένα κράτος µέλος αντιµετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει µεγάλο κίνδυνο να αντιµετωπίσει σοβαρές δυσκολίες, οφειλόµενες σε φυσικές καταστροφές ή έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό του, το Συµβούλιο, προτάσει της Επιτροπής, µπορεί να αποφασίσει να του χορηγήσει, υπό ορισµένους όρους, χρηµατοδοτική ενίσχυση της Ένωσης. Ο πρόεδρος του Συµβουλίου ενηµερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη ληφθείσα απόφαση. 14
Καμία πίστωση από τις Κεντρικές Τράπεζες Άρθρο 123 ΣΛΕΕ u 1. Απαγορεύονται οι υπεραναλήψεις ή οποιουδήποτε άλλου είδους πιστωτικές διευκολύνσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή από τις κεντρικές τράπεζες των κρατών µελών, οι οποίες εφεξής αποκαλούνται «εθνικές κεντρικές τράπεζες», προς θεσµικά και λοιπά όργανα ή οργανισµούς της Ένωσης, κεντρικές κυβερνήσεις, περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δηµόσιες αρχές, άλλους οργανισµούς δηµοσίου δικαίου ή δηµόσιες επιχειρήσεις των κρατών µελών απαγορεύεται επίσης να αγοράζουν απευθείας χρεόγραφα, από τους οργανισµούς ή τους φορείς αυτούς, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή οι εθνικές κεντρικές τράπεζες. u 2. Η παράγραφος 1 δεν ισχύει για τα πιστωτικά ιδρύµατα που ανήκουν στο δηµόσιο, στα οποία οφείλουν να επιφυλάσσουν οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα την ίδια µεταχείριση όπως και στα ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύµατα όσον αφορά τη διάθεση αποθεµάτων από τις κεντρικές τράπεζες. 15
Καμία προνομιακή πρόσβαση στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα Άρθρο 124 ΣΛΕΕ Απαγορεύεται κάθε µέτρο που θεσπίζει προνοµιακή πρόσβαση των θεσµικών και λοιπών οργάνων ή οργανισµών της Ένωσης, των κεντρικών κυβερνήσεων, των περιφερειακών, τοπικών ή άλλων δηµόσιων αρχών, των άλλων οργανισµών δηµοσίου δικαίου ή των δηµόσιων επιχειρήσεων των κρατών µελών στα χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, εφόσον δεν υπαγορεύεται από λόγους προληπτικής εποπτείας. 16
Καμία Απαλλαγή με εκχώρηση απαιτήσεων Άρθρο 125 ΣΛΕΕ u 1. Η Ένωση δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαµβάνουν οι κεντρικές κυβερνήσεις, οι περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δηµόσιες αρχές, άλλοι οργανισµοί δηµοσίου δικαίου ή δηµόσιες επιχειρήσεις των κρατών µελών, ούτε τις αναλαµβάνει, µε την επιφύλαξη των αµοιβαίων χρηµατοοικονοµικών εγγυήσεων για την από κοινού εκτέλεση ενός συγκεκριµένου έργου. Κανένα κράτος µέλος δεν ευθύνεται για τις υποχρεώσεις που αναλαµβάνουν οι κεντρικές κυβερνήσεις, οι περιφερειακές, τοπικές ή άλλες δηµόσιες αρχές, άλλοι οργανισµοί δηµοσίου δικαίου ή δηµόσιες επιχειρήσεις άλλου κράτους µέλους, ούτε τις αναλαµβάνει, µε την επιφύλαξη των αµοιβαίων χρηµατοοικονοµικών εγγυήσεων για την από κοινού εκτέλεση ενός συγκεκριµένου έργου. u 2. Εάν προκύψει ανάγκη, το Συµβούλιο, αποφασίζοντας προτάσει της Επιτροπής και µετά από διαβούλευση µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, µπορεί να προσδιορίσει τους ορισµούς για την εφαρµογή των απαγορεύσεων των άρθρων 123 και 124 καθώς και του παρόντος άρθρου. 17
Δημοσιονομική πειθαρχία (Άρθρ. 126 ΣΛΕΕ) S Υποχρέωση προς αποφυγή «υπερβολικών δημόσιων ελλειμμάτων» S Σύμφωνα με το Πρωτόκολο αρ. 12 σχετικά με την διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, οι τιμές αναφοράς (παρ.1) είναι: S 3% για το λόγο μεταξύ του του προβλεποµένου ή υφισταµένου δηµοσιονοµικού ελλείµµατος και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε τιµές αγοράς, S 60% για το λόγο µεταξύ του δηµοσίου χρέους και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε τιµές αγοράς. S Έκθεση (παρ. 3 5) από την Επιτροπή S Η ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος πρέπει να αποφασισθεί από το Συμβούλιο, ύστερα από πρόταση της Επιτροπής (παρ. 6), μόνον με ομοφωνία (293 παρ. 1). Το Συμβούλιο υποχρεούται να αποφασίσει για την ύπαρξη και όχι για την μη ύπαρξη ελλείματος. S Συστάσεις στο εν λόγω κράτος µέλος από το Συµβούλιο, προκειµένου να τερµατίσει την κατάσταση αυτή εντός καθορισµένου χρονικού διαστήµατος.( para.7). Πιθανή γνωστοποίηση αυτών μετά από ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα. S Η λήψη µέτρων για τη µείωση του ελλείµµατος σύμφωνα με τις παρ.9-11, 18 αφορούν μόνον τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης (139.2.β).
ΟΡΙΣΜΟΙ Πρωτόκολο 12 της Συνθήκης της Λισαβόνας, άρθρο 2 Οι όροι «δημόσιος» και «δημοσιονομικός» νοούνται µε ευρεία έννοια, ήτοι καλύπτουν την κεντρική κυβέρνηση, την περιφερειακή ή τοπική διοίκηση και τα ταµεία κοινωνικής ασφάλισης, εξαιρουµένων των εµπορικών πράξεων, όπως ορίζονται στο ευρωπαϊκό σύστηµα ολοκληρωµένων οικονοµικών λογαριασµών, ως «έλλειµµα» νοείται ο καθαρός δανεισµός, όπως ορίζεται στο ευρωπαϊκό σύστηµα ολοκληρωµένων οικονοµικών λογαριασµών, ως «επένδυση» νοείται η δηµιουργία ακαθάριστου πάγιου κεφαλαίου, όπως ορίζεται στο ευρωπαϊκό σύστηµα ολοκληρωµένων οικονοµικών λογαριασµών, ως «χρέος» νοείται το συνολικό ακαθάριστο χρέος, στην ονοµαστική του αξία, που εκκρεµεί στο τέλος του έτους, ενοποιηµένο εντός και µεταξύ των τοµέων του κατά την ευρεία έννοια δηµοσίου, όπως ορίζεται στην πρώτη περίπτωση. 19
Ευθύνη Άρθρο 3, Πρωτόκολο Αρ. 12 Προκειµένου να διασφαλισθεί η αποτελεσµατικότητα της διαδικασίας υπερβολικού ελλείµµατος, οι κυβερνήσεις των κρατών µελών ευθύνονται, στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής, για τα ελλείµµατα του δηµοσίου υπό ευρεία έννοια, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 πρώτη περίπτωση. Τα κράτη µέλη εξασφαλίζουν ότι οι εθνικές διαδικασίες στον τοµέα του προϋπολογισµού τους επιτρέπουν να εκπληρώνουν τις σχετικές υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τις Συνθήκες. Τα κράτη µέλη γνωστοποιούν αµέσως και τακτικά, στην Επιτροπή, τα προβλεπόµενα και υφιστάµενα ελλείµµατά τους και το ύψος του χρέους τους. u 20
Μέτρα Επιβολής - 1 S Για τα Κράτη της Ευρωζώνης άρθρο 126 παρ. 9-11 ΣΛΕΕ u u u 9. Εάν ένα κράτος µέλος επιµένει να µην εφαρµόζει τις συστάσεις του Συµβουλίου, τότε το Συµβούλιο µπορεί να αποφασίσει να ειδοποιήσει το κράτος µέλος να λάβει, εντός συγκεκριµένης προθεσµίας, µέτρα για τη µείωση του ελλείµµατος την οποία το Συµβούλιο κρίνει αναγκαία για να αντιµετωπιστεί η κατάσταση αυτή. Σε αυτή την περίπτωση, το Συµβούλιο µπορεί να ζητήσει από το κράτος µέλος αυτό, να υποβάλλει εκθέσεις σύµφωνα µε συγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα, για να εξετάσει τις προσπάθειες προσαρµογής που καταβάλλει αυτό το κράτος µέλος. 10. Τα δικαιώµατα προσφυγής που προβλέπονται στα άρθρα 258 και 259 δεν µπορούν να ασκηθούν στα πλαίσια των παραγράφων 1 έως 9 του παρόντος άρθρου. 21
Μέτρα Επιβολής - 2 u 11. Το Συµβούλιο, εφόσον ένα κράτος µέλος δεν συµµορφώνεται µε απόφαση που έχει ληφθεί σύµφωνα µε την παράγραφο 9, µπορεί να αποφασίσει να εφαρµόσει ή να ενισχύσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα µέτρα: u u u u u... u u u να απαιτήσει να δηµοσιεύει το εν λόγω κράτος µέλος πρόσθετες πληροφορίες τις οποίες ορίζει το Συµβούλιο, προτού εκδώσει οµολογίες και χρεόγραφα, να καλέσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αναθεωρήσει την πολιτική δανεισµού που ασκεί έναντι του εν λόγω κράτους µέλους, να απαιτήσει από το εν λόγω κράτος µέλος να καταθέσει ατόκως στην Ένωση ποσό κατάλληλου ύψους, έως ότου, κατά τη γνώµη του Συµβουλίου, διορθωθεί το υπερβολικό έλλειµµα, να επιβάλει πρόστιµα εύλογου ύψους. 13. Το Συµβούλιο λαµβάνει τις αποφάσεις, ή τις συστάσεις του, που αναφέρονται στις παραγράφους 8, 9, 11 και 12, µετά από σύσταση της Επιτροπής. Το Συµβούλιο, όταν θεσπίζει τα µέτρα που αναφέρονται στις παραγράφους 6 έως 9, 11 και 12, αποφασίζει χωρίς να λαµβάνει υπόψη τη ψήφο του µέλους του Συµβουλίου που εκπροσωπεί το εν λόγω κράτος µέλος. Η ειδική πλειοψηφία των λοιπών µελών του Συµβουλίου ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 238, παράγραφος 3, σηµείο α).
Ειδικό καθεστώς για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης S Άρθρο 136 ΣΛΕΕ S 1. Προκειµένου να συµβάλει στην καλή λειτουργία της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης και σύµφωνα µε τις οικείες διατάξεις των Συνθηκών, το Συµβούλιο θεσπίζει, σύµφωνα µε την οικεία διαδικασία µεταξύ των προβλεποµένων στα άρθρα 121 και 126, εξαιρουµένης της διαδικασίας του άρθρου 126, παράγραφος 14, µέτρα για τα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ, προκειµένου: u u S α) να ενισχυθεί ο συντονισµός και η εποπτεία της δηµοσιονοµικής τους πειθαρχίας, S β) να χαράσσονται, ως προς τα εν λόγω κράτη, οι προσανατολισµοί οικονοµικής πολιτικής, µεριµνώντας ώστε να είναι συµβατοί µε τους καθοριζόµενους για το σύνολο της Ένωσης, και να διασφαλίζεται η εποπτεία τους. 2. Για τα µέτρα της παραγράφου 1, δικαίωµα ψήφου έχουν µόνο τα µέλη του Συµβουλίου που εκπροσωπούν κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ. Η ειδική πλειοψηφία των εν λόγω µελών ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 238, παράγραφος 3, σηµείο α). 23
Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης S Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στο Άμστερνταμ, 17 Ιουνίου 1997, ΕΕ. C 236/2.8.1997, p. 1 2 S ΕΕ C 236, 02/08/1997 P. 0001-0002 S Δεν έχει δεσμευτική δύναμη σύμφωνα με το Ενωσιακό ή το Δημόσιο Διεθνές δίκαιο, παρά μόνον «συμπαγείς πολιτικές κατευθύνσεις» (είναι όμως παρόλα αυτά δεσμευτικές;) S Βασισμένο στο άρθρο 126 ΣΛΕΕ και στο Πρωτόκολλο αρ. 12 της Συνθήκης της Λισαβόνας S Τονίζεται σε αυτό η υποχρέωση του άρθρου 126 ΣΛΕΕ για την απάλειψη των υπερβολικών ελλειμμάτων S Σκοπός: ύπαρξη υγιών, σχεδόν ισορροπημένων ισολογισμών S Τα Κράτη Μέλη παραμένουν υπεύθυνα για την δημοσιονομική τους πολιτική S Το Σύμφωνο εμπεριέχει την Απόφαση και τους Κανονισμούς 1466/97/EΚ and 1467/97/EΚ S Βλ. παρακάτω ΟΝΕ 5 24
Κανονισμός 1466/97/EΚ Το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης S Συγκεκριμένοι κανόνες για το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης στο πλαίσιο του Άρθρου 126 παρ. 3 S Σήμερα τροποποιηθείς από τον πρώτο Sixpack Κανονισμό (1173/2011/EΕ) 25
Κανονισμός 1467/97/EΚ S Συγκεκριμένοι κανόνες για την Διαδικασία, στο πλαίσιο του Άρθρου 126 παρ. 11 ΣΛΕΕ S Η επιβολή κυρώσεων είναι υποχρεωτική (και όχι απόφαση διακριτικής ευχέρειας) S Αλλά το Συμβούλιο πρέπει προηγουμένως να δηλώσει ότι το Κράτος Μέλος βρίσκεται σε κατάσταση ολιγωρίας S Καμία υποχρέωση να προβεί σε αυτή την δήλωση, βλ. ΔΕΚ - C- 27/04) S Κανονικά επιβολή καταβολής χρηματικού ποσού χωρίς τόκο σε λογαριασμό της ΕΕ, η οποία μπορεί μετά την πάροδο δύο ετών να μετατραπεί σε επιβολή χρηματικής ποινής. S Σήμερα τροποποιηθείς από τον δεύτερο Sixpack Κανονισμό (1174/2011/EU) 26
Αποδυνάμωση της πειθαρχίας S ΔΕΚ 13 Απριλίου 2004 C-27/04 Επιτροπή κατά Συμβουλίου S Κανονισμοί 1055/2005 και 1056/2005: S Υψηλότερο από το επιτρεπόμενο χρέος σύμφωνα με το άρθρο 126 ΣΛΕΕ μπορεί να επιτρέπεται, εάν αυτό είναι απαραίτητο για εθνικούς οικονομικούς λόγους και ειδικά σε περιπτώσεις για τις οποίες κρίνεται απαραίτητη η λήψη οικονομικών αποφάσεων για δομικές μεταρρυθμίσεις. S Αυτή η θέση σχετικοποιεί την πειθαρχία. Γεγονός που μαζί με την μαλακή διαδικασία του άρθρου 126 ΣΛΕΕ μπορεί να δημιουργεί προϋποθέσεις για αποφυγή των δεσμεύσεων, ώστε αυτές καθεαυτές να μην θεωρούνται αυστηρές. S S S S S Σε κάθε στάδιο της διαδικασίας του άρθρου 126 ΣΛΕΕ απαιτείται Απόφαση του Συμβουλίου, η οποία έγκειται στην διακριτική του ευχέρεια (κατόπιν, απαραιτήτως, σύσταση της Επιτροπής, εκτός από την παρ. 6) Το Συμβούλιο δεσμεύεται από την διαδικασία αλλά εναπόκειται στην διακριτική του ευχέρεια εάν θα προβεί στο επόμενο βήμα της διαδικασίας. Αυτό είναι επίσης αληθές για την έναρξη της διαδικασίας των μέτρων επιβολής σύμφωνα με το άρθρο 126 παρ. 9 ΣΛΕΕ. Εάν δεν αποφασίσει σχετικά μπορεί και να μην φέρει καμία ευθύνη για την μη ενέργειά του. Το Συμβούλιο δεν δεσμεύεται από τις συστάσεις της Επιτροπής, εκτός εάν αυτές έχουν έχουν ήδη τυπικά αναγνωρισθεί. Έτσι, η Επιτροπή δεν έχει καμία επιρροή στην Διαδικασία (εκτός από το ό,τι χωρίς τις συστάσεις της δεν μπορεί να αρχίσει η εν λόγω Διαδικασία). 27
Προβλήματα στον ορίζοντα S Μερικά ΚΜ παραμελούν τους στόχους σταθεροποίησης εξαρχής (ειδικά η Γερμανία και η Γαλλία) S Το ΔΕΚ με την απόφασή του C-27/04 αποδυνάμωσε ριζικά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. S Το Σύμφωνο δεν αποτελεί λόγω των πολλών μη δεσμευτικών κανόνων αποτελεσματικό τρόπο επιβολής των κανόνων της Συνθήκης. S Τί να περιμένεις από το εάν παραβάτες αποφασίζουν για τις παραβάσεις άλλων και τις συνέπειές τους. S Αλλά η οικονομική κρίση από το 2009 επέφερε πολλές βελτιώσεις, όπως επί παραδείγματι το six- και το two pack. 28
Δηµόσιο Χρέος στην ΕΕ
Συνολικό Κυβερνητικό Χρέος ορισµένων Κρατών Μελών της Ευρωζώνης
Συνέπειες u Νοµισµατικός επεµβατισµός στην οικονοµία? u Παρεµβατισµός στην ανταγωνιστική θέση των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών (προστατευτισµός) u Διαφορετικοί Οικονοµικοί Κύκλοι u Διαφορετικές Πολιτικές Σταθεροποίησης u Δηµοσιονοµική Πολιτική u Δηµόσια Χρέη u Εντός της ΕΕ u Πιστωτές από Τρίτες Χώρες