Δ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ (ΙΑΟ 409) Συντονιστής μαθήματος: Αλέξιος Μπένος, Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής. Τηλ. 2310999137, e-mail: benos@med.auth.gr Σκοπός του μαθήματος: Η εκπαίδευση των φοιτητών/τριών στις πραγματικές συνθήκες καθημερινής ιατρικής εκτός νοσοκομείου, η καλύτερη προετοιμασία τους για την άσκηση υπηρεσίας υπαίθρου και γενικά την επιστημονική και κοινωνική συγκρότησή τους μέσα από τη γνωριμία με το εύρος των δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής. Διδάσκοντες: Μπένος Α, Παναγοπούλου Ε, Σμυρνάκης Ε, Γαβανά Μ, Γιαννακόπουλος Σ, Κονδύλης Η, Ζδούκος Θ, και οι εκπαιδευτές ιατροί των Κέντρων Υγείας. Επιδιωκόμενοι στόχοι: Μετά την παρακολούθηση της άσκησης οι φοιτητές θα πρέπει: να αναγνωρίζουν την επιδημιολογική πληθυσμιακή οπτική των προβλημάτων υγείας στην κοινότητα, να γνωρίζουν τις δυνατότητες πρόληψης της νόσου και προαγωγής της υγείας, μέσα από την επαφή τους με όλο το φάσμα των αντίστοιχων υπηρεσιών και προγραμμάτων να έχουν κατανοήσει το εύρος των επιστημονικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών της φροντίδας υγείας στην κοινότητα, το οποίο περιλαμβάνει την προαγωγή της υγείας, την πρόληψη της νόσου, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την κοινωνική επανένταξη να μπορούν να διακρίνουν τα όρια μεταξύ των βαθμίδων υπηρεσιών υγείας και τη λειτουργία της διασύνδεσης μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας/ τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων, όπως και τις προσδοκίες των ασθενών από τους Γενικούς Ιατρούς τους σε θέματα διάγνωσης και διαχείρισης των προβλημάτων τους ανεξάρτητα από ηλικία, εθνικότητα και φύλο να γνωρίσουν το φάσμα των οξέων περιστατικών και χρόνιων ασθενειών που απαντώνται στην κοινότητα, όπως και τους ποικίλους τρόπους πρωτοεμφάνισης της
νόσου και να αποκτήσουν εμπειρία στην άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση προβλημάτων των ασθενών να μπορούν να παρακολουθούν την πορεία της νόσου, από την πρώτη της εμφάνιση μέχρι την τελική έκβαση μέσα από την ολιστική προσέγγιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. (Oδηγός Σπουδών στα Παραρτήματα). Μορφή εκπαίδευσης: Το μάθημα «Άσκηση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και τη Γενική Ιατρική» εντάσσεται ως μάθημα κορμού στο ΙΑ ή ΙΒ εξάμηνο σπουδών (με βάση την κυκλική εναλλαγή) με συνολική διάρκεια τέσσερις (4) εβδομάδες. Περιλαμβάνει ένα εισαγωγικό σεμινάριο, άσκηση σε Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και την τελική αξιολόγηση. Η άσκηση στις Μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας χωρίζεται στις εξής εκπαιδευτικές ενότητες: Τακτικό Ιατρείο Γενικής Ιατρικής στο Κέντρο Υγείας ή το Περιφερειακό Ιατρείο. Λειτουργία Μικροβιολογικού & Ακτινολογικού Εργαστηρίου. Δραστηριότητες νοσηλευτών, μαιών, επισκεπτών υγείας & κοινωνικών λειτουργών. Ιατρείο υποδοχής επειγόντων. Τακτικό Ιατρείο άλλων ειδικοτήτων. Κατ οίκον επίσκεψη. Δραστηριότητες στην κοινότητα. 24ωρη εφημερία στο Κέντρο Υγείας. Oμάδες εργασίας. Ατομική μελέτη - ανασκόπηση βιβλιογραφίας - εφαρμογές Η/Υ. Oι ενότητες αυτές καλύπτουν το ημερήσιο πρόγραμμα της άσκησης το οποίο διαρκεί -εκτός της εφημερίας- από τις 8:30 μέχρι τις 13:30 με ημίωρο διάλειμμα μεταξύ 10:30 και 11:00. Oι φοιτητές ασκούνται σε Κέντρα Υγείας που συνεργάζονται για το σκοπό αυτό με το ΑΠΘ. Διδακτικές μονάδες: 10 Περιεχόμενο μαθήματος: Το μάθημα επικεντρώνει στα παρακάτω αντικείμενα: 1. Κοινωνική Ιατρική: Γνώσεις και δεξιότητες της Κοινωνικής Ιατρικής που είναι απαραίτητες στην ΠΦΥ και τη Γενική Ιατρική.
2. Σχεδιασμός και οργάνωση υπηρεσιών υγείας: Η πληροφορική και αρχές διαχείρισης των υπηρεσιών του Κέντρου Υγείας. 3. Κλινικές δεξιότητες: Εφαρμογή στην πράξη σε πραγματικούς ασθενείς υπό επίβλεψη, όλων των κλινικών δεξιοτήτων που διδάσκονται στο «Εργαστήριο Κλινικών Δεξιοτήτων» της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ. 4. Ομάδα Υγείας: Η διεπιστημονική ομάδα υγείας (ορισμοί διάκριση ρόλων), διεπιστημονική διατομεακή και διεπαγγελματική φροντίδα υγείας του πληθυσμού. 5. Διασύνδεση μεταξύ Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Φροντίδας Υγείας: Κοινή διαχείριση των προβλημάτων των χρόνιων ασθενών (shared care) μεταξύ των γιατρών Γενικής Ιατρικής και των γιατρών νοσοκομειακών ειδικοτήτων, διαδικασίες παραπομπής και απόφαση για παραπομπή. 6. Επικοινωνία: Σχέση γιατρού-αρρώστου, επικοινωνία με ασθενείς, την οικογένεια και φορείς της κοινότητας. 7. Επαγγελματική συμπεριφορά και επιστημονική δεοντολογία: Κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, ανάλυση ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της ιατρικής, συνεχιζόμενη εκπαίδευση και αυτομόρφωση. Ώρες - Διάρκεια διδασκαλίας: Η άσκηση διαρκεί τέσσερις (4) εβδομάδες. Το μάθημα αποτελείται από 35 ώρες την εβδομάδα άσκηση (σύνολο 140 ώρες το μήνα) σε Κέντρα Υγείας και σε Περιφερειακά Ιατρεία. Η άσκηση γίνεται σε καθημερινή βάση από τις 8:30 μέχρι τις 13:30 - εκτός της εφημερίας με ημίωρο διάλειμμα μεταξύ 10:30 και 11:00. Ενδεικτικό Πρόγραμμα-Ημερομηνίες εκπαίδευσης 1η ημέρα: Ιατρική Σχολή ΑΠΘ 9:00 14:00 Εισαγωγικό Σεμινάριο στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Εισαγωγή στην Άσκηση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας & τη Γενική Ιατρική Οργάνωση διανομή έντυπου υλικού Από την 2η ημέρα της 1ης εβδομάδας, μέχρι και την 3η ημέρα της 4ης εβδομάδας εκπαίδευση στα Κέντρα Υγείας: Δύο φορές τη βδομάδα συμμετοχή σε Τακτικά Ιατρεία Γενικής Ιατρικής. Δύο φορές τη βδομάδα συμμετοχή ή σε Τακτικό Ιατρείο άλλων Ειδικοτήτων ή στη λειτουργία μικροβιολογικού, ακτινολογικού εργαστηρίου ή στις δραστηριότητες νοσηλευτών, μαιών, επισκεπτών υγείας, κοινωνικών λειτουργών. Μία φορά τη βδομάδα συμμετοχή στο Ιατρείο Υποδοχής των Επειγόντων.
Μία φορά τη βδομάδα συνάντηση της Oμάδας Εργασίας. Μία φορά τη βδομάδα σεμινάριο στην ΠΦΥ, που θα έχει τη μορφή είτε παρουσίασης ενδιαφέροντος περιστατικού που συνάντησαν οι φοιτητές κατά τη διάρκεια της βδομάδας, είτε παρουσίασης ενός θέματος από τον κατάλογο προτεινόμενων θεμάτων ΠΦΥ. Oι παρουσιάσεις θα γίνονται από τους φοιτητές και θα ακολουθεί συζήτηση με τους εκπαιδευτές. Μία φορά τη εβδομάδα επίσκεψη σε προεπιλεγμένα σπίτια ασθενών. Μία φορά τη βδομάδα δραστηριότητες στην κοινότητα (επίσκεψη σε ΚΑΠΗ, σε σχολεία κ.λπ.). Μία φορά τη βδομάδα θα δίνεται χρόνος για ατομική μελέτη στη βιβλιοθήκη του Κ.Υ. για ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και για εκμάθηση αναζήτησης άρθρων στο διαδίκτυο με τη χρήση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Μία εφημερία τη βδομάδα (από Δευτέρα έως Παρασκευή) από 14:00 έως 20:00. 4η ημέρα της 4ης εβδομάδας: Παρουσίαση εργασιών στο Κέντρο Υγείας 5η ημέρα της 4ης εβδομάδας: Τελική αξιολόγηση της άσκησης στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ Αξιολόγηση Με στόχο τη συνεχή βελτίωση της άσκησης η διαδικασία της αξιολόγησης είναι πολλαπλή και περιλαμβάνει τόσο την αξιολόγηση των φοιτητών, όσο και της ίδιας της άσκησης. O φοιτητής συμπληρώνει τα έντυπα αξιολόγησης που του δίνονται από την πρώτη ημέρα της άσκησης, με στόχο την αυτογνωσία και την κάλυψη των αδυναμιών του. 1. Αξιολόγηση των φοιτητών Κάθε φοιτητής στο τέλος της άσκησης παρουσιάζει: τον προσωπικό του φάκελο την εκτενή παρουσίαση περιστατικού, την τελική εργασία. Στο Κέντρο Υγείας αξιολογείται η ολοκλήρωση του φακέλου με τις εργασίες των φοιτητών και η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα και τις εφημερίες. Στο ΑΠΘ γίνεται η τελική αξιολόγηση των φοιτητών με την παρουσίαση του περιστατικού και της επιδημιολογικής εργασίας. 2. Αξιολόγηση της άσκησης από τους εκπαιδευτές και από τους φοιτητές Εκπαιδευτικό υλικό Βιβλία Σημειώσεις «Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας & Γενική Ιατρική» Βιβλιοθήκη
Η χρήση της Βιβλιοθήκη του Εργαστηρίου Υγιεινής ΑΠΘ, με δυνατότητες αναγνωστηρίου και δανεισμού είναι ελεύθερη στο πρωινό ωράριο εργασίας. Στους φοιτητές θα διατεθεί κατάλογος σχετικών με το αντικείμενο διευθύνσεων του διαδικτύου. Διεύθυνση αναφοράς με όλο το υλικό και το πρόγραμμα: www.healthp.org/courses Γραμματειακή υποστήριξη Γραμματεία Εργαστηρίου Υγιεινής Α.Π.Θ. όλες τις εργάσιμες ημέρες και ώρες τηλ. 2310 999135, pfyauth@gmail.com