EL
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 07.06.2002 COM(2002) 244 τελικό 2002/0124 (COD) Πρόταση Ο ΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση των οδηγιών 72/166/EΟΚ, 84/5/EΟΚ, 88/357/EΟΚ, 90/232/EΟΚ του Συµβουλίου και της οδηγίας 2000/26/ΕΚ σχετικά µε την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχηµάτων (υποβληθείσα από την Επιτροπή)
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.1. Οι υφιστάµενες οδηγίες ασφάλισης αυτοκινήτων Οι οδηγίες για την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων (οδηγίες ασφάλισης αυτοκινήτων) 1 χρονολογούνται από το 1972, όταν εκδόθηκε η πρώτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στον τοµέα αυτό έλαβε χώρα το 2000, µε την έκδοση της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων. Με τις τρεις πρώτες οδηγίες, η Κοινότητα θέσπισε θεµελιώδη µέτρα για την εγκαθίδρυση µιας ενιαίας αγοράς στον τοµέα της ασφάλισης των αυτοκινήτων: θεσπίστηκε η υποχρέωση όλα τα αυτοκίνητα οχήµατα της Κοινότητας να καλύπτονται µε ασφάλιση αστικής ευθύνης (υποχρεωτική ασφάλιση αυτοκινήτων) και καθορίστηκαν τα ελάχιστα ποσά αυτής της ασφαλιστικής κάλυψης εξασφαλίστηκε η ελεύθερη κυκλοφορία των αυτοκινήτων οχηµάτων µε την γενική καθιέρωση του πιστοποιητικού ασφάλισης µε ισχύ σε όλη την επικράτεια της Κοινότητας, καταργώντας την ανάγκη ελέγχων της ασφάλισης στα σύνορα. Αυτό αποτέλεσε ένα σηµαντικό βήµα για την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και των εµπορευµάτων µεταξύ των διαφόρων χωρών εξασφαλίστηκε ότι τα θύµατα ατυχηµάτων που προκαλούνται από οχήµατα αγνώστων στοιχείων ή ανασφάλιστα οχήµατα θα αποζηµιώνονται µε τη δηµιουργία οργανισµών αποζηµίωσης (ταµεία εγγύησης) σε όλα τα κράτη µέλη εξασφαλίστηκε ότι όλοι οι επιβάτες του οχήµατος (συµπεριλαµβανοµένων των µελών της οικογενείας του οδηγού) εµπίπτουν στον ορισµό των θυµάτων που καλύπτονται από την υποχρεωτική ασφάλιση. Με τις τρεις πρώτες οδηγίες δηµιουργήθηκε το σύστηµα της "πράσινης κάρτας" που θεσπίστηκε για να διευκολυνθεί ο διακανονισµός των αξιώσεων σε ατυχήµατα που προκαλούνται από οδηγό σε κράτος µέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του. Το σύστηµα αυτό εξασφαλίζει την καταβολή αποζηµίωσης σε θύµατα ατυχηµάτων που προκαλούνται από οχήµατα που επισκέπτονται άλλες χώρες, µέσω ενός ιδιωτικού δικτύου γραφείων πράσινης κάρτας που δηµιουργούνται από τους ασφαλιστές και υπάρχουν σε όλα τα κράτη µέλη. 1 Οδηγία 72/166/EΟΚ, ΕΕ L 103, 2.5.1972, σ. 1 (Πρώτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 84/5/EΟΚ, ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17 ( εύτερη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 90/232/EΟΚ, ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33 (Τρίτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων), οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων). 2
Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα σηµαντικό κενό: δεδοµένου ότι ο αρχικός στόχος ήταν η κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα όσον αφορά την ασφάλιση, το σύστηµα "πράσινης κάρτας" κάλυπτε τα θύµατα µόνο όταν βρίσκονταν στη χώρα καταγωγής τους. εν κάλυπτε το διακανονισµό αξιώσεων όταν το ατύχηµα λάµβανε χώρα εκτός του κράτους µέλους κατοικίας του θύµατος (θύµατα ατυχηµάτων που επισκέπτονται άλλες χώρες). Το κενό αυτό καλύφθηκε από την τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων 2 η οποία προβλέπει επίσης έναν αποτελεσµατικό µηχανισµό για το διακανονισµό των αξιώσεων όσον αφορά τέτοιου είδους ατυχήµατα. 1.2. Η ανάγκη έκδοσης µιας πέµπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων Είναι απαραίτητο να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος. Η διασυνοριακή κυκλοφορία οχηµάτων αυξάνεται συνεχώς και η Επιτροπή εξακολουθεί να λαµβάνει µεγάλο αριθµό ερωτήσεων, καταγγελιών και προσφυγών από µεµονωµένα άτοµα και µέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τη λειτουργία των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων. Ορισµένες πτυχές των οδηγιών που εκδόθηκαν στη δεκαετία του 1970 ή 1980 όχι µόνο πρέπει να επικαιροποιηθούν (ειδικότερα, αναπροσαρµογή του ελάχιστου ποσού της κάλυψης), αλλά πρέπει επίσης να καλυφθούν κενά ή να δοθούν λύσεις σε προβλήµατα που προκύπτουν πολύ συχνά. Αυτό ισχύει ιδίως για τα εξής: ένα µεγάλο αριθµό των ατόµων (π.χ. σπουδαστές, εργαζόµενοι που διαµένουν προσωρινά στο εξωτερικό και άτοµα µε δευτερεύουσες κατοικίες) που διαµαρτύρονται για τις δυσχέρειες που αντιµετωπίζουν όσον αφορά την εξεύρεση ασφάλισης για προσωρινή παραµονή σε ένα άλλο κράτος µέλος τα άτοµα που επιθυµούν να αγοράσουν ένα καινούργιο ή µεταχειρισµένο αυτοκίνητο σε άλλο κράτος µέλος και που αντιµετωπίζουν δυσχέρειες για την εξεύρεση µιας βραχυπρόθεσµης ασφαλιστικής κάλυψης πριν το όχηµα εγγραφεί στη χώρα εισαγωγής την αυξανόµενη ζήτηση για ασφαλιστική κάλυψη όσον αφορά πεζούς και ποδηλάτες τους αυτοκινητιστές που επιθυµούν να λάβουν από τον τρέχοντα ασφαλιστή τους δήλωση σχετικά µε το ιστορικό των αξιώσεων και των ατυχηµάτων τους έτσι ώστε να διαπραγµατευθούν ασφαλιστήριο συµβόλαιο µε άλλη ασφαλιστικής επιχείρηση. Τέλος, η τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων εφαρµόζεται µόνο για το διακανονισµό αξιώσεων όσον αφορά ατυχήµατα που έλαβαν χώρα εκτός του κράτους µέλους κατοικίας του θύµατος. Ο µηχανισµός διακανονισµού έχει διττό στόχο: αφενός να εξασφαλίσει ότι οι ζηµιωθέντες που επισκέπτονται άλλη χώρα αποζηµιώνονται γρήγορα και αφετέρου να εισαγάγει ένα αποτελεσµατικό σύστηµα αποζηµίωσης µε το οποίο τα νοµικά έξοδα περιορίζονται στο ελάχιστο. Στη νέα οδηγία προτείνεται να επεκταθεί ο µηχανισµός διακανονισµού σε όλα τα ατυχήµατα, ανεξάρτητα από το κράτος µέλος κατοικίας του ζηµιωθέντος. 2 Οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων). 3
Η ανάγκη αναθεώρησης και εκσυγχρονισµού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων επιβεβαιώθηκε στο πλαίσιο της ευρείας διαβούλευσης που ξεκίνησε η Επιτροπή το 1999 µε τις εθνικές αρχές, τους εκπροσώπους του κλάδου και οµάδες που εκπροσωπούν χρήστες και θύµατα ατυχηµάτων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας επίγνωση των επιπτώσεων της ασφάλισης αυτοκινήτων στην καθηµερινή ζωή των ατόµων, εξέδωσε τον Ιούλιο του 2001 ψήφισµα στο οποίο συνιστά την έκδοση µιας πέµπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων. Η παρούσα πρόταση οδηγίας είναι η απάντηση της Επιτροπής στο ανωτέρω αίτηµα. 1.3. Οι στόχοι της πρότασης Η πρόταση σκοπό έχει την αναθεώρηση των οδηγιών για την ασφάλιση των αυτοκινήτων έτσι ώστε να επιτευχθούν οι ακόλουθοι βασικοί στόχοι: (1) να εκσυγχρονιστεί και να βελτιωθεί η προστασία των θυµάτων τροχαίων ατυχηµάτων µε υποχρεωτική ασφάλιση (2) να καλυφθούν κενά και να διευκρινισθούν ορισµένες διατάξεις των οδηγιών, εξασφαλίζονται τη µεγαλύτερη σύγκλισή τους όσον αφορά την ερµηνεία και την εφαρµογή τους από τα κράτη µέλη (3) να βρεθούν λύσεις σε προβλήµατα που παρουσιάζονται συχνά έτσι ώστε να δηµιουργηθεί µια αποτελεσµατικότερη ενιαία αγορά στον τοµέα της ασφάλισης αυτοκινήτων. 1.4. Το περιεχόµενο της πρότασης: τα θέµατα που αντιµετωπίζονται Οι διάφοροι λόγοι που οδήγησαν στην αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισµό των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων περιγράφονται αναλυτικά στη συνέχεια. Οι προτεινόµενες λύσεις επεξηγούνται στην "περιγραφή των άρθρων" στο δεύτερο µέρος της παρούσας αιτιολογικής έκθεσης. (a) Προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας [άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο α] Ο ορισµός "του εδάφους εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του" στο άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ αναφέρεται στο έδαφος του κράτους του οποίου το όχηµα φέρει πινακίδες αλλά δεν προσδιορίζεται κατά πόσο οι πινακίδες κυκλοφορίας πρέπει να είναι προσωρινές ή µόνιµες. Παρουσιάστηκαν δυσχέρειες στην περίπτωση ορισµένων οχηµάτων που έφεραν προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας για την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης στο κράτος µέλος στο οποίο ήταν εγγεγραµµένα. Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε παρερµηνεία της διάταξης αυτής, ο ορισµός θα πρέπει να τροποποιηθεί µε την προσθήκη µιας ρητής µνείας στις προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας. (β) Οχήµατα χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή µε πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχηµα [άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο β] Όταν προκαλείται ατύχηµα από όχηµα που δε φέρει πινακίδες κυκλοφορίας ή φέρει πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχηµα, ο ορισµός του "εδάφους εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του" δηµιουργεί ένα πρόβληµα το οποίο δεν είναι εύκολο να επιλυθεί. 4
Κατά την ερµηνεία των οδηγιών, το ικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει αποφανθεί ότι "όταν ένα όχηµα το οποίο, κατά τη διέλευση των συνόρων, φέρει πινακίδες κυκλοφορίας που έχουν χορηγηθεί κανονικά από τις αρχές ενός κράτους µέλους, αλλά είναι αντικανονικές λόγω του γεγονότος ότι στην πραγµατικότητα οι πινακίδες κυκλοφορίας έχουν χορηγηθεί σε άλλο όχηµα, πρέπει να θεωρηθεί ότι σταθµεύει κανονικά στο έδαφος του κράτους που έχει εκδώσει τις εν λόγω πινακίδες κυκλοφορίας" 3 και ότι απαιτείται συστηµατικός έλεγχος για να διαπιστωθεί κατά πόσο οι πινακίδες κυκλοφορίας ήταν έγκυρες. 4 Λόγω των αποφάσεων αυτών του ικαστηρίου, τα εθνικά γραφεία είναι συχνά υποχρεωµένα να αντιµετωπίζουν τις οικονοµικές επιπτώσεις ατυχηµάτων που δεν έχουν καµία σχέση µε το κράτος µέλος στο οποίο είναι εγκατεστηµένα. Ωστόσο, οι αποφάσεις του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων δεν εµποδίζουν τον κοινοτικό νοµοθέτη να προβλέψει διαφορετική λύση για το µέλλον. Το συµβούλιο των γραφείων πρότεινε ότι, στην περίπτωση οχηµάτων που δε φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας ή πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχηµα, ως έδαφος εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του θα πρέπει, για τους σκοπούς του διακανονισµού, να θεωρείται το έδαφος του κράτους µέλους στο οποίο έλαβε χώρα το ατύχηµα. (γ) Έλεγχοι της ασφάλισης [άρθρο 1, παράγραφος 2] Προκειµένου να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των οχηµάτων και των προσώπων στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το άρθρο 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καταργούσε τους ελέγχους της πράσινης κάρτας για τα οχήµατα που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους σε κράτος µέλος όταν εισέρχονται στην επικράτεια άλλου κράτους µέλους. ηµιουργήθηκε κάποια σύγχυση όσον αφορά την έννοια των "δειγµατοληπτικών ελέγχων" που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 1. Το πρώτο πρόβληµα ερµηνείας συνίσταται στο κατά πόσο η τελευταία πρόταση της δεύτερης υποπαραγράφου θα πρέπει να εφαρµόζεται επίσης και στην πρώτη υποπαράγραφο. ηλαδή, σε ποιο βαθµό οι "δειγµατοληπτικοί έλεγχοι" επιτρέπονται στην περίπτωση οχηµάτων που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους σε ένα κράτος µέλος όταν εισέρχονται στην επικράτεια ενός άλλου κράτους µέλους. Το δεύτερο πρόβληµα αφορά την ερµηνεία του όρου "δειγµατοληπτικοί έλεγχοι", το νόηµα του οποίου δεν είναι σαφές, ιδίως ενόψει της δυσχέρειας εξεύρεσης µιας κατάλληλης µετάφρασης στις άλλες κοινοτικές γλώσσες. Η Επιτροπή επιθυµεί να διευκρινίσει το ζήτηµα αυτό και προτείνει οι έλεγχοι της ασφάλισης όσον αφορά την ενδοκοινοτική κυκλοφορία να δικαιολογούνται, υπό ορισµένες προϋποθέσεις, για λόγους δηµόσιας τάξης (π.χ. µετά από ατύχηµα ή άλλο έκτακτο γεγονός). Οι προϋποθέσεις είναι ότι οι έλεγχοι πρέπει να είναι µη συστηµατικοί, να µην εισάγουν διακρίσεις και να µην αποσκοπούν στον έλεγχο της ύπαρξης ασφάλισης. 3 4 Απόφαση Fournier Απόφαση Gambetta 5
(δ) Παρέκκλιση από την υποχρέωση ασφάλισης ορισµένων οχηµάτων [άρθρο 1, παράγραφος 3] Το άρθρο 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ προβλέπει ότι τα κράτη µέλη δύνανται να εξαιρέσουν από την υποχρεωτική ασφάλιση ορισµένους τύπους οχηµάτων που έχουν ειδικές πινακίδες κυκλοφορίας, υπό τον όρο ότι οι εξαιρέσεις αυτές κοινοποιούνται από το ενδιαφερόµενο κράτος µέλος στα άλλα κράτη µέλη και στην Επιτροπή. Η παράγραφος (α) αναφέρεται σε οχήµατα που ανήκουν σε ορισµένα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα για τα οποία τα κράτη µέλη που εφαρµόζουν την παρέκκλιση αυτή θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι θα καταβάλλεται αποζηµίωση σε περίπτωση ατυχηµάτων που λαµβάνουν χώρα σε άλλα κράτη µέλη. Η εφαρµογή της παραγράφου αυτής δεν δηµιουργεί ιδιαίτερα προβλήµατα δεδοµένου ότι η καταβολή της αποζηµίωσης εξασφαλίζεται από το κράτος µέλος. Η παράγραφος (β) επιτρέπει σε ένα κράτος µέλος να εξαιρέσει από την υποχρεωτική ασφάλιση "ορισµένους τύπους οχηµάτων ή ορισµένα οχήµατα µε ειδικές πινακίδες κυκλοφορίας" (π.χ. ορισµένα οχήµατα χαµηλής ταχύτητας και ορισµένα αυτοκίνητα µηχανήµατα). Τα κράτη µέλη δεν είναι υποχρεωµένα να εξασφαλίσουν την αποζηµίωση των θυµάτων για τα ατυχήµατα που προκαλούν αυτά τα οχήµατα σε άλλα κράτη µέλη. Η παράγραφος αυτή επιτρέπει στα άλλα κράτη µέλη να πραγµατοποιούν συνοριακούς ελέγχους όσον αφορά τα οχήµατα αυτά προκειµένου να εξακριβώσουν ότι ο οδηγός διαθέτει πράσινη κάρτα ή έχει συνάψει σύµβαση ασφάλισης στα σύνορα. Ωστόσο, αυτοί οι συνοριακοί έλεγχοι που διενεργούνται βάσει της οδηγίας όσον αφορά τα οχήµατα που αναφέρονται στο άρθρο 4, παράγραφος (β) δεν επιτρέπονται πλέον στα εσωτερικά σύνορα των κρατών µελών µετά τη συµφωνία του Σένγκεν. Συνεπώς, δεν ισχύουν πλέον οι προϋποθέσεις για την εφαρµογή της παρέκκλισης αυτής. (ε) Αναπροσαρµογή των ελάχιστων ποσών κάλυψης [άρθρο 2] Σύµφωνα µε το άρθρο 6, παράγραφος 2 της οδηγίας 84/5/EΟΚ, η Επιτροπή οφείλει, "να υποβάλει ενδεχοµένως, προτάσεις, κυρίως όσον αφορά την αναπροσαρµογή των ποσών που προβλέπονται στο άρθρο 1, παράγραφος 2 και 4". Ωστόσο, τα υφιστάµενα ελάχιστα ποσά κάλυψης δεν έχουν αναπροσαρµοστεί µετά την έκδοση της οδηγίας. Στο διάστηµα που µεσολάβησε, πραγµατοποιήθηκαν σηµαντικές εξελίξεις στην εθνική νοµοθεσία των κρατών µελών στον τοµέα αυτό: οκτώ κράτη µέλη θέσπισαν απεριόριστη κάλυψη για τις σωµατικές βλάβες και πολλά από αυτά θέσπισαν ποσά κάλυψης πολύ υψηλότερα από τα ελάχιστα που προβλέπονται στην οδηγία για την αποζηµίωση των υλικών ζηµιών. Αν λάβουµε υπόψη την επίδραση του πληθωρισµού στα σηµερινά ποσά 5 από την έκδοση της οδηγίας το 1984, τα ποσά θα είναι τα εξής: σωµατικές βλάβες: 5 Τα σηµερινά ελάχιστα ποσά για την υποχρεωτική ασφάλιση είναι: Σωµατικές βλάβες: 350 000 ευρώ για ένα θύµα, 500 000 ευρώ κατά αξίωση αν υπάρχουν περισσότερα θύµατα Υλικές ζηµίες: 100 000 ευρώ κατά αξίωση Σωµατικές βλάβες και υλικές ζηµίες: 600 000 ευρώ κατά αξίωση. 6
605 500 ευρώ για ένα θύµα και 865 000 ευρώ κατά αξίωση αν υπάρχουν περισσότερα θύµατα υλικές ζηµίες: 173 000 ευρώ κατά αξίωση σωµατικές βλάβες και υλικές ζηµίες: 1 038 000 ευρώ κατά αξίωση. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την έκδοση µιας πέµπτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει µια ενιαία ελάχιστη κάλυψη 2 000 000 ευρώ, χωρίς όµως να παρέχεται επεξήγηση για τον υπολογισµό αυτού του ποσού. (στ) Κατάργηση της δυνατότητας των κρατών µελών να περιορίζουν την αποζηµίωση για υλικές ζηµίες σε περίπτωση ατυχηµάτων που προκαλούνται από οχήµατα αγνώστων στοιχείων [άρθρο 2] Το άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ προβλέπει ότι τα κράτη µέλη ιδρύουν ή εγκρίνουν οργανισµό, αποστολή του οποίου είναι να αποκαθιστά, τουλάχιστον εντός των ορίων της υποχρεωτικής ασφάλισης, τις υλικές ζηµίες ή τις σωµατικές βλάβες που προκαλούνται από όχηµα αγνώστων στοιχείων ή µη ασφαλισµένο όχηµα. Ωστόσο, η τέταρτη υποπαράγραφος της διάταξης αυτής προβλέπει εξαίρεση η οποία µπορεί να περιορίσει σοβαρά την έκταση της αποζηµίωσης που παρέχει ο οργανισµός. Συγκεκριµένα προβλέπει ότι " τα κράτη µέλη µπορούν να περιορίσουν ή να αποκλείσουν την παρέµβαση του οργανισµού αυτού σε περίπτωση που οι υλικές ζηµίες προκλήθηκαν από όχηµα αγνώστων στοιχείων". Αυτή η εξαίρεση δικαιολογείται στην τελευταία πρόταση της έκτης αιτιολογικής σκέψης της οδηγίας όπου αναφέρεται η φράση "δεδοµένων των κινδύνων απάτης". Σύµφωνα µε διάφορες καταγγελίες που έλαβαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής από θύµατα ατυχηµάτων, φαίνεται ότι ορισµένα κράτη µέλη αποκλείουν την καταβολή αποζηµίωσης από τους εθνικούς φορείς για υλικές ζηµίες ακόµα και στην περίπτωση στην οποία οι συγκεκριµένες περιστάσεις αποκλείουν κάθε κίνδυνο απάτης, π.χ. όταν το θύµα έχει υποστεί σωµατικές βλάβες καθώς και υλικές ζηµίες κατά το ίδιο ατύχηµα. (ζ) Καθεστώς των αντιπροσώπων στο πλαίσιο της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών [άρθρο 3] Η πρώτη πρόταση της δεύτερης υποπαραγράφου του άρθρου 12α παράγραφος 4 της οδηγίας 88/357/EΟΚ (δεύτερη οδηγία για τις ασφάλειες του κλάδου ζηµιών), όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 90/618/EΟΚ (ελεύθερη παροχή υπηρεσιών τοµέας αυτοκινήτων), προβλέπει ότι "το κράτος µέλος παροχής των υπηρεσιών (δηλαδή το κράτος µέλος στο οποίο βρίσκεται ο κίνδυνος) ορίζει αντιπρόσωπο µε κατοικία ή εγκατάσταση στο έδαφός του ο οποίος συλλέγει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά µε τις απαιτήσεις". Στην τελευταία πρόταση της τετάρτης υποπαραγράφου ορίζεται ότι "ο αντιπρόσωπος δεν δικαιούται να αναλαµβάνει, για λογαριασµό της επιχείρησης αυτής, δραστηριότητα συνιστάµενη σε πρωτασφάλιση". Η τελευταία διάταξη εµποδίζει τα υποκαταστήµατα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων να αναλαµβάνουν το ρόλο του αντιπροσώπου διακανονισµού ζηµιών υπό καθεστώς ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, παρόλο που οι θυγατρικές επιχειρήσεις (οι οποίες αποτελούν αυτόνοµα νοµικά πρόσωπα) δεν επηρεάζονται από την απαγόρευση αυτή. Αυτό µπορεί να συνεπάγεται πρόσθετο κόστος. 7
Σκοπός της διάταξης αυτής, που δεν προσδιορίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις της οδηγίας, ήταν ίσως να αποφευχθεί η ταυτόχρονη άσκηση του δικαιώµατος ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και του δικαιώµατος εγκατάστασης. Ωστόσο, σε µεταγενέστερο στάδιο, οι τρίτες οδηγίες κατήργησαν όλους τους περιορισµούς για την ταυτόχρονη άσκηση αυτών των δυο λειτουργιών. Συνέπεια αυτής της νοµοθετικής εξέλιξης είναι ότι, σύµφωνα µε τις υφιστάµενες ασφαλιστικές οδηγίες, τα υποκαταστήµατα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων µπορούν να λειτουργούν ως αντιπρόσωποι παροχής υπηρεσιών για όλες τις ασφαλιστικές πράξεις εκτός από την ασφάλιση αυτοκινήτων. (η) Κάλυψη για επιβάτες οι οποίοι γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο οδηγός ήταν υπό την επήρεια οινοπνεύµατος ή οποιασδήποτε άλλης τοξικής ουσίας [άρθρο 4, παράγραφος 1] εν αµφισβητείται η πρόθεση των ασφαλιστικών οδηγιών να εξασφαλιστεί ότι η υποχρεωτική ασφάλιση καλύπτει όλους τους επιβάτες του οχήµατος. Ωστόσο, σύµφωνα µε ορισµένες ερµηνείες, οι επιβάτες ενδέχεται να µην καλυφθούν εάν γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήµατος ήταν υπό την επήρεια οινοπνεύµατος ή άλλης τοξικής ουσίας κατά την στιγµή του ατυχήµατος. Η ερµηνεία αυτή έχει συµπεριληφθεί στην εθνική νοµοθεσία ορισµένων κρατών µελών. Συνήθως, ο επιβάτης δεν είναι σε θέση να εκτιµήσει ορθά το βαθµό στον οποίο ο οδηγός έχει επηρεαστεί από οινόπνευµα ή άλλη τοξική ουσία. Σε κάθε περίπτωση, η έµφαση θα πρέπει να δοθεί στην προστασία του θύµατος. Η προσπάθεια να αποθαρρυνθούν τα άτοµα που βρίσκονται υπό την επήρεια τοξικών ουσιών από την οδήγηση αποτελεί απολύτως θεµιτό στόχο, αλλά δεν είναι σκόπιµο να επιτευχθεί το αποτέλεσµα αυτό µε τη µείωση της ασφαλιστικής κάλυψης για τους επιβάτες που είναι θύµατα τροχαίων ατυχηµάτων. Συνεπώς, είναι σηµαντικό να διευκρινιστεί το σηµείο αυτό των οδηγιών σύµφωνα µε τη νοµολογία του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 6 (θ) Πεζοί και ποδηλάτες [άρθρο 4, παράγραφος 2] Ενώ οι πεζοί και οι ποδηλάτες µπορεί να ευθύνονται για ορισµένα ατυχήµατα, τα αυτοκίνητα οχήµατα προκαλούν τα περισσότερα ατυχήµατα. Ανεξάρτητα από το πρόσωπο που φέρει την ευθύνη του ατυχήµατος, οι πεζοί και οι ποδηλάτες πλήττονται σε µεγαλύτερο βαθµό από ατυχήµατα στα οποία ενέχονται αυτοκίνητα οχήµατα. Στην περίπτωση ατυχήµατος που δεν έχει προκληθεί από τον οδηγό, η κατάσταση των πεζών και των ποδηλατών διαφέρει αισθητά από το ένα κράτος µέλος στο άλλο. Ορισµένα κράτη µέλη δεν παρέχουν ασφαλιστική κάλυψη και τα δικαστήρια προσπαθούν συχνά να προσδιορίσουν την ευθύνη του οδηγού κατά τέτοιο τρόπο ώστε το θύµα να µπορέσει να συµπεριληφθεί στην κάλυψη της ασφάλισης του αυτοκινήτου. Σε άλλα κράτη µέλη, η νοµοθεσία προβλέπει ότι οι πεζοί και οι ποδηλάτες καλύπτονται από την ασφάλιση του οχήµατος που ενέχεται στο ατύχηµα, ανεξάρτητα εάν η υπαιτιότητα είναι του οδηγού, παρόλο που οι ειδικές περιστάσεις 6 Υπόθεση C-129/94 Ruiz Bernáldez. 8
υπό τις οποίες υπάρχει αστική ευθύνη του πεζού ή του ποδηλάτη διαφέρουν από τη µια εθνική νοµοθεσία στην άλλη. Στο βαθµό που γνωρίζει η Επιτροπή, η κάλυψη των πεζών και των ποδηλατών στην εθνική νοµοθεσία ορισµένων κρατών µελών δεν φαίνεται να έχει σηµαντικές επιπτώσεις στο κόστος της ασφάλισης. (ι) Κάλυψη στο σύνολο της επικράτειας της Κοινότητας καθόλη τη διάρκεια του ασφαλιστηρίου συµβολαίου (προσωρινή παραµονή σε άλλα κράτη µέλη) [άρθρο 4, παράγραφος 3] Η Επιτροπή λαµβάνει πολλές επιστολές από πολίτες που καταγγέλλουν τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν για την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης κατά την προσωρινή παραµονή τους στο εξωτερικό, που οφείλονται στις πρακτικές που ακολουθούν ορισµένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Ορισµένες ασφαλιστικές επιχειρήσεις προβλέπουν στα ασφαλιστήρια συµβόλαιά τους ότι το συµβόλαιο παύει να ισχύει εφόσον το ασφαλισµένο όχηµα έχει παραµείνει για ένα ορισµένο χρονικό διάστηµα σε ένα άλλο κράτος µέλος. Σε άλλα συµβόλαια αναφέρεται ότι ο κάτοχος του ασφαλιστηρίου συµβολαίου πρέπει να ενηµερώσει την ασφαλιστική επιχείρηση εάν το όχηµα παραµείνει στο εξωτερικό πέραν ενός ορισµένου χρονικού διαστήµατος έτσι ώστε να αναπροσαρµοστούν τα ασφάλιστρα. Η µη ειδοποίηση της ασφαλιστικής εταιρείας µπορεί να συνεπάγεται την πρόωρη λήξη του συµβολαίου. Και τα δύο είδη των ρητρών αυτών έχουν παρόµοιες επιπτώσεις : εµποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων καθώς και τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Αντιβαίνουν στο άρθρο 2, πρώτη περίπτωση, της οδηγίας 90/232/EΟΚ, που υποχρεώνει τα κράτη µέλη να εξασφαλίζουν ότι τα συµβόλαια υποχρεωτικής ασφάλισης για την αστική ευθύνη που προκύπτει από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων πρέπει να καλύπτουν ολόκληρη την κοινοτική επικράτεια µε βάση ένα ενιαίο ασφάλιστρο. Θα ήταν ίσως σκόπιµο να διευκρινιστεί το θέµα αυτό για να εξασφαλιστεί η αποτελεσµατική εφαρµογή της αρχής αυτής έτσι ώστε ο ασφαλισµένος που διακινείται από ένα κράτος µέλος σε άλλο σε προσωρινή βάση, είτε για επαγγελµατικούς είτε για ιδιωτικούς λόγους, να µη χάνει την ασφαλιστική του κάλυψη. Ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις υποχρεώσεις βάσει της εθνικής νοµοθεσίας των κρατών µελών όσον αφορά την εγγραφή των οχηµάτων. (κ) Ασφαλιστική κάλυψη για εισαγόµενα οχήµατα [άρθρο 4, παράγραφος 4] Κάθε χρόνο χιλιάδες πολίτες υποβάλλουν αιτήσεις στο κράτος µέλος της µόνιµης κατοικίας τους για την εγγραφή ιδιωτικού οχήµατος που ήταν προηγουµένως εγγεγραµµένο σε άλλο κράτος µέλος. 7 Το όχηµα µπορεί να είναι µεταχειρισµένο που έχει αγοραστεί σε άλλο κράτος µέλος από τον ίδιο τον αιτούντα ή από αντιπρόσωπο ή να πρόκειται για νέο όχηµα που αγοράστηκε σε άλλο κράτος µέλος. 7 Η προθεσµία για τη νέα εγγραφή των οχηµάτων δεν είναι εναρµονισµένη. ιαφέρει αισθητά εντός του ΕΟΧ: µια µέρα για την Ιρλανδία, τρεις µέρες για την Αυστρία, δεκατέσσερις µέρες για τη ανία, ένας µήνας για τη Φινλανδία την Πορτογαλία και τη Σουηδία, τρεις µήνες για τη Γαλλία και το Ηνωµένο Βασίλειο, έξι µήνες για την Ελλάδα, το Λουξεµβούργο και την Ισπανία και ένας χρόνος για τη Γερµανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Νορβηγία. 9
Υπάρχουν αισθητές διαφορές στις τιµές εντός της Κοινότητας και είναι φυσικό οι πολίτες να επιθυµούν να επωφεληθούν από την ενιαία αγορά. Για το ταξίδι στο κράτος µέλος προορισµού, το όχηµα πρέπει να καλύπτεται από ασφαλιστήριο συµβόλαιο που είχε εκδοθεί από εταιρεία που έχει άδεια λειτουργίας στο κράτος µέλος προέλευσης. Αυτές οι βραχυπρόθεσµες ασφαλίσεις είναι συνήθως πολύ ακριβότερες σε σχέση µε την ασφάλιση για µια κανονική περίοδο ή είναι συχνά πιο δύσκολο να βρεθεί ασφαλιστικής επιχείρηση που είναι διατεθειµένη να προσφέρει µια τέτοια βραχυπρόθεσµη κάλυψη. Όταν το όχηµα φτάσει στο κράτος µέλος προορισµού, πρέπει να καλύπτεται από ασφάλιση µέχρις ότου ολοκληρωθεί η νέα εγγραφή του. Στο κράτος µέλος εξαγωγής, η ασφάλιση του οχήµατος συχνά δεν προσφέρει κάλυψη για την περίοδο αυτή και είναι δύσκολο να βρεθεί εναλλακτική ασφάλιση στο κράτος µέλος προορισµού. Οι οδηγίες θα πρέπει να προβλέψουν µια λύση έτσι ώστε να διευκολυνθεί η εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης για τα οχήµατα αυτά. (λ) Βεβαίωση ατυχηµάτων παρεχόµενη από τον ασφαλιστή [άρθρο 4, παράγραφος 4] Όταν, κατά τον τερµατισµό ενός ασφαλιστικού συµβολαίου, ο κάτοχος του ασφαλιστηρίου συµβολαίου αποφασίσει να συνάψει νέο συµβόλαιο µε ασφαλιστική επιχείρηση που είναι εγκατεστηµένη σε άλλο κράτος µέλος (επειδή έχει αλλάξει ο τόπος κατοικίας του ή επιθυµεί να συνάψει διασυνοριακή ασφάλιση), ενδέχεται να αντιµετωπίσει δυσχέρειες για τη χορήγηση βεβαίωσης από τον προηγούµενο ασφαλιστή του όσον αφορά την επίδοση του βάσει του προηγούµενου συµβολαίου. Το γεγονός ότι δεν είναι σε θέση να αποδείξει το ιστορικό των ατυχηµάτων του βάσει του προηγούµενου συµβολαίου, συνεπάγεται συχνά ότι ο ασφαλισµένος δεν είναι σε θέση να διαπραγµατευθεί το χαµηλότερο ασφάλιστρο µε το νέο ασφαλιστή. Συνεπώς, θα πρέπει οι οδηγίες να προβλέπουν την υποχρέωση του ασφαλιστή να παρέχει την προαναφερθείσα βεβαίωση µετά τη λήξη της συµβατικής σχέσης. Η υποχρέωση αυτή δεν θα πρέπει να επηρεάζει την ελευθερία των µερών να καθορίζουν το ασφάλιστρο για το ασφαλιστήριο συµβόλαιο. (µ) Απαλλαγές [άρθρο 4, παράγραφος 4] Οι απαλλαγές αποτελούν µέρος των αξιώσεων για αποζηµιώσεις που πρέπει να πληρωθούν από τον ασφαλισµένο και όχι από τον ασφαλιστή. Η αποτελεσµατική προστασία των θυµάτων απαιτεί ότι οι απαλλαγές που προβλέπονται στην εθνική νοµοθεσία ή συµφωνούνται στο ασφαλιστήριο συµβόλαιο δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται κατά του θύµατος του ατυχήµατος στο µέτρο που αυτό αφορά την υποχρεωτική ασφάλιση. Τα ποσά αυτά θα πρέπει να επιτρέπονται µόνο στο πλαίσιο της σχέσης µεταξύ ασφαλισµένου και ασφαλιστή. 10
(ν) Επέκταση σε όλα τα ατυχήµατα των µηχανισµών της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων 8 για τον ταχύ και αποτελεσµατικό διακανονισµό των ζηµιών [άρθρο 4, παράγραφος 4] Ο µηχανισµός που προβλέπεται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων για τον διακανονισµό των ζηµιών που προκύπτουν από ατυχήµατα έχει δύο στόχους: να εξασφαλίσει ότι τα θύµατα θα αποζηµιωθούν χωρίς καθυστέρηση και να θεσπίσει ένα αποτελεσµατικό σύστηµα αποζηµίωσης µε το οποίο οι νοµικές δαπάνες διατηρούνται σε ένα ελάχιστο επίπεδο. Η οδηγία εφαρµόζεται για το διακανονισµό ζηµιών όσον αφορά ατυχήµατα που λαµβάνουν χώρα εκτός του κράτους µέλους κατοικίας του θύµατος. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισµού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων, θεωρήθηκε σκόπιµο να επεκταθούν οι διατάξεις που θεσπίστηκαν από την τέταρτη οδηγία στο διακανονισµό των ζηµιών όσον αφορά όλα τα είδη ατυχηµάτων, ανεξάρτητα από το κράτος µέλος κατοικίας του θύµατος. Η επέκταση αυτή πρέπει να είναι συµβιβάσιµη µε το υφιστάµενο σύστηµα των γραφείων ασφαλίσεων που προβλέπεται στο άρθρο 2, παράγραφος 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ για το διακανονισµό των ζηµιών όσον αφορά ατυχήµατα που προκαλούνται από οχήµατα µε συνήθη στάθµευση στο έδαφος άλλου κράτους µέλους. Ο µηχανισµός που προτείνεται περιλαµβάνει τα εξής στοιχεία: ικαίωµα ευθείας αγωγής για τα θύµατα οποιουδήποτε τροχαίου ατυχήµατος Το άρθρο 3 της τέταρτη οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει ότι τα θύµατα ατυχηµάτων που λαµβάνουν χώρα είτε σε κράτος µέλος διαφορετικό από εκείνο του κράτους µέλους κατοικίας του ζηµιωθέντος είτε σε τρίτη χώρα που ανήκει στο σύστηµα πράσινης κάρτας, διαθέτουν δικαίωµα άσκησης ευθείας αγωγής κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης που καλύπτει την αστική ευθύνη του υπευθύνου. Το δικαίωµα ευθείας αγωγής αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάλληλη εφαρµογή της διαδικασίας αιτιολογηµένης προσφοράς (βλέπε κατωτέρω). Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το δικαίωµα άσκησης ευθείας αγωγής του θύµατος κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης δεν αποτελεί διαδικασία ή θέµα αστικού δικαίου άγνωστο στον ασφαλιστικό τοµέα. Η θέσπιση ενός βελτιωµένου συστήµατος υποχρεωτικής ασφάλισης στην Κοινότητα µε ένα κατάλληλο επίπεδο προστασίας των θυµάτων απαιτεί την επέκταση του δικαιώµατος άσκησης ευθείας αγωγής σε όλα τα θύµατα τροχαίων ατυχηµάτων. ιορισµός εκ µέρους της ασφαλιστικής επιχείρησης αντιπροσώπου για τον διακανονισµό των ζηµιών Το άρθρο 4, παράγραφος 1 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων απαιτεί από κάθε ασφαλιστική επιχείρηση το διορισµό ενός αντιπροσώπου σε όλα τα κράτη µέλη για το διακανονισµό των ζηµιών. Τα καθήκοντα αυτού του αντιπροσώπου περιορίζονται προς το παρόν στα ατυχήµατα που καλύπτονται 8 Οδηγία 2000/26/EΚ, ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65 (Τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων). 11
από την οδηγία (ατυχήµατα που λαµβάνουν χώρα εκτός του κράτους µέλους κατοικίας του θύµατος). ιαδικασία αιτιολογηµένης προσφοράς Το άρθρο 4, παράγραφος 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων προβλέπει ότι τα κράτη µέλη θεσπίζουν υποχρέωση σύµφωνα µε την οποία η ασφαλιστική επιχείρηση του υπαιτίου του ατυχήµατος υποχρεούνται εντός τριών µηνών από την ηµεροµηνία υποβολής της αίτησης αποζηµίωσης να υποβάλει αιτιολογηµένη προσφορά αποζηµίωσης σε περίπτωση που η ευθύνη δεν αµφισβητείται και η ζηµία έχει αποτιµηθεί ή να παράσχει αιτιολογηµένη απάντηση σε περίπτωση αµφισβήτησης. Η υποχρέωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από κατάλληλες, αποτελεσµατικές και συστηµατικές οικονοµικές ή ισοδύναµες διοικητικές κυρώσεις. Ίδρυση κέντρων πληροφοριών Το άρθρο 5 της οδηγίας 2000/26/EΚ υποχρεώνει κάθε κράτος µέλος να ιδρύσει ένα κέντρο πληροφοριών το οποίο είναι υπεύθυνο για την τήρηση µητρώου που θα περιέχει συγκεκριµένες πληροφορίες για τη διευκόλυνση του διακανονισµού των ζηµιών. Ωστόσο, η επέκταση των οργανισµών αποζηµίωσης που προβλέπονται στο άρθρο 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων σε όλα τα ατυχήµατα δεν θα ήταν σκόπιµη δεδοµένου ότι η λειτουργία των οργανισµών αυτών θα παρεµβαλλόταν µε το υφιστάµενο σύστηµα των γραφείων "πράσινης κάρτας" για το διακανονισµό των ζηµιών όσον αφορά ατυχήµατα που προκαλούνται από οχήµατα που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους µέλους. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ Άρθρο 1, παράγραφος 1 Προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας οχήµατα χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή µε πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχηµα Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού τροποποιείται η πρώτη περίπτωση του άρθρου 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 72/166/EΟΚ, όπου υπάρχει ο ορισµός του εδάφους του κράτους όπου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του. Στόχος της τροποποίησης αυτής είναι να αποκλεισθεί οποιαδήποτε παρερµηνεία της διάταξης. Το κείµενο καθιστά σαφές ότι ο ορισµός ισχύει τόσο για τις προσωρινές όσο και για τις µόνιµες πινακίδες. Με την παράγραφο 2 προστίθεται µια πρόταση στον ανωτέρω ορισµό του εδάφους στο οποίο το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του. Με την τροποποίηση αυτή διευκρινίζεται η εφαρµογή του ορισµού στην περίπτωση των οχηµάτων χωρίς πινακίδες κυκλοφορίας ή µε πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν στο όχηµα. Αναφέρει ότι, σε περίπτωση ατυχήµατος, το έδαφος στο οποίο τα οχήµατα αυτά πρέπει να θεωρηθεί ότι έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους είναι το έδαφος εντός του οποίου έλαβε χώρα το ατύχηµα. Παρόλο που εξετάστηκαν και ορισµένα άλλα εναλλακτικά κριτήρια (όπως το έδαφος της τελευταίας πινακίδας κυκλοφορίας που είχε νόµιµα χορηγηθεί στο όχηµα), η πρόταση ακολουθεί τη σύσταση των γραφείων ασφάλισης σχετικά µε το θέµα αυτό δεδοµένου ότι διευκολύνεται ο διακανονισµός των απαιτήσεων από ατυχήµατα στα οποία ενέχονται τα οχήµατα αυτά. 12
Προκειµένου να καλυφθούν όλες οι πιθανές παράνοµες καταστάσεις όσον αφορά τις πινακίδες κυκλοφορίας (πλαστές και παραποιηµένες πινακίδες, απουσία πινακίδων και µη έγκυρες πινακίδες), η διάταξη αναφέρεται σε οχήµατα "που δεν φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας ή φέρουν πινακίδες κυκλοφορίας που δεν αντιστοιχούν ή δεν αντιστοιχούν πλέον στο όχηµα". Άρθρο 1, παράγραφος 2 Έλεγχοι της ασφάλισης ηµιουργήθηκε κάποια σύγχυση όσον αφορά το πεδίο εφαρµογής του όρου "δειγµατοληπτικοί έλεγχοι" που χρησιµοποιείται στο άρθρο 2, παράγραφος 1 της οδηγίας 72/166/EΟΚ καθώς και την ερµηνεία του. Στην πρόταση διευκρινίζεται η εφαρµογή της διάταξης αυτής ως προς δύο σηµαντικές πτυχές: πρώτον, περιορίζεται το πεδίο εφαρµογής της απαγόρευσης για τη διενέργεια ελέγχων της ασφάλισης των οχηµάτων σε αυτά που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους µέλους καθώς και σε οχήµατα που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους στο έδαφος τρίτης χώρας και εισέρχονται στο έδαφός τους προερχόµενα από το έδαφος άλλου κράτους µέλους δεύτερον, αποφεύγεται ο όρος "δειγµατοληπτικοί έλεγχοι" και ορίζονται οι έλεγχοι που επιτρέπονται µε τρεις αρνητικούς όρους: οι έλεγχοι πρέπει να είναι µη συστηµατικοί, να µη συνιστούν διακρίσεις και να µην έχουν ως αποκλειστικό στόχο τον έλεγχο της ύπαρξης ασφάλειας. Άρθρο 1, παράγραφος 3 Παρέκκλιση από την υποχρέωση ασφάλισης ορισµένων οχηµάτων Η πρόταση οδηγίας καταργεί το άρθρο 4, παράγραφος β) της οδηγίας 72/166/EΟΚ. Το άρθρο 4 της πρώτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων επιτρέπει στα κράτη µέλη να παρεκκλίνουν σε ορισµένες περιπτώσεις από τη γενική υποχρέωση παροχής υποχρεωτικής ασφάλισης για αυτοκίνητα οχήµατα. Το άρθρο 4, παράγραφος α) προβλέπει ορισµένες περιπτώσεις παρέκκλισης (οχήµατα που ανήκουν σε συγκεκριµένα νοµικά πρόσωπα) στις οποίες τα κράτη µέλη πρέπει να εξασφαλίσουν την καταβολή αποζηµίωσης για τυχόν ζηµίες ή σωµατικές βλάβες που έχουν προκληθεί από ατυχήµατα στο έδαφος άλλων κρατών µελών. εδοµένου ότι, στις περιπτώσεις αυτές, εξασφαλίζεται η προστασία των θυµάτων των µη ασφαλισµένων οχηµάτων, η παρέκκλιση µπορεί να διατηρηθεί. Η παράγραφος β) του προαναφερθέντος άρθρου προβλέπει άλλες περιπτώσεις παρέκκλισης (οχήµατα µε ειδικά χαρακτηριστικά) στις οποίες η οδηγία επιτρέπει στα κράτη µέλη να ζητούν την παρουσίαση έγκυρης πράσινης κάρτας ή ασφαλιστηρίου συµβολαίου στα σύνορα, προκειµένου να εξασφαλιστεί η καταβολή αποζηµίωσης στα θύµατα ατυχηµάτων που προκαλούνται από οχήµατα που προέρχονται από άλλο κράτος µέλος. Ωστόσο, µετά την κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα εντός της Κοινότητας βάσει της συµφωνίας του Σένγκεν, η καταβολή αποζηµίωσης στα θύµατα ατυχηµάτων που προκαλούνται εκτός του εδάφους στο οποίο είναι εγγεγραµµένα τα οχήµατα που υπόκεινται στην παρέκκλιση αυτή δεν µπορεί πλέον να εξασφαλιστεί. Συνεπώς, η παρέκκλιση αυτή πρέπει να καταργηθεί. Άρθρο 2 Ελάχιστα ποσά κάλυψης Κατά την αναπροσαρµογή των ελάχιστων ποσών κάλυψης που συµφωνήθηκαν πριν από πολλά χρόνια, η Επιτροπή απέρριψε το ενδεχόµενο θέσπισης απεριόριστης κάλυψης όπως ισχύει σε ορισµένα κράτη µέλη. Επίσης απέρριψε το ενδεχόµενο µιας ενιαίας ελάχιστης κάλυψης για σωµατικές βλάβες και υλικές ζηµίες. Θεωρεί ότι οι σωµατικές βλάβες είναι σηµαντικότερες για το θύµα από ό,τι οι υλικές ζηµίες και απαιτούν µεγαλύτερη προστασία. 13
Η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 1, παράγραφος 2 της οδηγίας 84/5/EΟΚ και προβλέπει ένα ελάχιστο ποσό κάλυψης 1 000 000 ευρώ ανά θύµα για σωµατικές βλάβες και 500 000 ευρώ ανά αξίωση για υλικές ζηµίες. Το συνολικό ελάχιστο ποσό ανά αξίωση για σωµατικές βλάβες όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα θύµατα και το συνολικό ποσό για τις σωµατικές βλάβες και τις υλικές ζηµίες καταργούνται. Η Επιτροπή θεώρησε ότι τα προτεινόµενα ποσά πρέπει να αντιπροσωπεύουν ένα αποδεκτό ελάχιστο όριο, όχι µόνο για να λαµβάνεται υπόψη ο πληθωρισµός και η οικονοµική κατάσταση όλων των κρατών µελών, αλλά και για να βελτιωθεί η προστασία των θυµάτων. Η κατάργηση των ποσών αυτών, εκτός από την αύξηση του ελάχιστου ποσού κάλυψης, έχουν αποφασιστική σηµασία για τη βελτίωση της προστασίας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η πρόθεση της Επιτροπής είναι όχι µόνο να διατηρηθεί η οικονοµική αξία των υπαρχόντων κατωτάτων ορίων µε την αναπροσαρµογή τους προκειµένου να ληφθεί υπόψη ο πληθωρισµός, αλλά και η αισθητή βελτίωση της προστασίας που παρέχεται στα θύµατα. Η νέα παράγραφος 3 αντικαθιστά την παλαιά παράγραφο 3 του τροποποιηµένου άρθρου. Η παλαιά παράγραφος 3 περιείχε µια ρήτρα όσον αφορά την τιµή µετατροπής η οποία δεν ισχύει πλέον ενόψει της εισαγωγής του ευρώ. Η νέα διάταξη προβλέπει µια ρήτρα περιοδικής αναπροσαρµογής που εξασφαλίζει ότι τα ελάχιστα ποσά θα αναθεωρούνται χωρίς να χρειάζεται τροποποίηση της οδηγίας. Ο σαφέστερος και αντικειµενικότερος δείκτης είναι πιθανότητα ο ευρωπαϊκός δείκτης τιµών καταναλωτή ο οποίος δηµοσιεύεται από την Ευρωστάτ. Για να διευκολυνθεί η εφαρµογή της ρήτρας αναπροσαρµογής, η Επιτροπή πρέπει να ενηµερώνει το Συµβούλιο και το Κοινοβούλιο σχετικά µε την αναθεώρηση και τα προσαρµοσµένα ποσά και να εξασφαλίζει τη δηµοσίευση των ποσών αυτών στην Επίσηµη Εφηµερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Τέλος, προκειµένου να βελτιωθεί η προστασία που παρέχεται στα θύµατα στην περίπτωση ζηµιών που προκαλούνται από οχήµατα αγνώστων στοιχείων, προτείνεται µια τροποποίηση του άρθρου 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ. Σκοπός της τροποποίησης αυτής είναι ο περιορισµός της διακριτικής ευχέρειας των κρατών µελών να µειώνουν ή να αποκλείουν την καταβολή πληρωµών από τον οργανισµό αποζηµίωσης προκειµένου να αποφευχθούν περιπτώσεις απάτης. Τα κράτη µέλη δεν έχουν τη διακριτική αυτή ευχέρεια όταν κατά το ίδιο ατύχηµα έχουν προκύψει υλικές ζηµίες και σηµαντικές σωµατικές βλάβες και, συνεπώς, ο κίνδυνος απάτης είναι αµελητέος. Λόγω των δυσχερειών που υπάρχουν για την υιοθέτηση ενός εναρµονισµένο ορισµού των σηµαντικών σωµατικών βλαβών, ο ορισµός της έννοιας αυτής επαφίεται στην εθνική νοµοθεσία. Άρθρο 3 Αντιπρόσωποι παροχής υπηρεσιών Το άρθρο 12α παράγραφος 4 της οδηγίας 88/357/ΕΟΚ τροποποιείται έτσι ώστε να µπορούν τα υποκαταστήµατα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων να καταστούν αντιπρόσωποι όσον αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, όπως ήδη συµβαίνει για όλες τις άλλες ασφαλιστικές δραστηριότητες εκτός από την ασφάλιση αυτοκινήτων. Άρθρο 4, παράγραφος 1 Γνώση των επιβατών σχετικά µε την ανικανότητα του οδηγού Η διάταξη αυτή σκοπό έχει να επανορθώσει οποιαδήποτε λανθασµένη ερµηνεία των οδηγιών και να εξασφαλίσει την πλήρη κάλυψη όλων των επιβατών. Σύµφωνα µε ορισµένες ερµηνείες σε κάποια κράτη µέλη, οι επιβάτες µπορεί να αποκλειστούν από την ασφαλιστική κάλυψη εάν γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι ο οδηγός του οχήµατος ήταν υπό την επήρεια 14
οινοπνεύµατος ή άλλων τοξικών ουσιών. Η στέρηση της ασφαλιστικής κάλυψης του επιβάτη σε µια τέτοια περίπτωση θα ήταν σαφώς ασυµβίβαστη µε το πνεύµα των ασφαλιστικών οδηγιών καθώς και µε τη νοµολογία του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η κάλυψη των επιβατών αυτών βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης για το όχηµα δεν προδικάζει οποιαδήποτε υποθετική ευθύνη ενδέχεται να υπέχουν οι επιβάτες αυτοί σύµφωνα µε την ισχύουσα εθνική νοµοθεσία ή το επίπεδο των αποζηµιώσεων σε συγκεκριµένο ατύχηµα, που πρέπει να προσδιοριστούν από τα εθνικά δικαστήρια. Άρθρο 4, παράγραφος 2 Πεζοί και ποδηλάτες Προστίθεται µια νέα διάταξη στην οδηγία 84/5/EΟΚ έτσι ώστε στην κάλυψη που παρέχεται από την ασφάλιση του οχήµατος να καλύπτονται οι σωµατικές βλάβες που υφίστανται οι πεζοί και οι ποδηλάτες σε ατυχήµατα στα οποία ενέχονται αυτοκίνητα οχήµατα. Αυτή η κάλυψη θα εφαρµόζεται βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης του οχήµατος, ανεξάρτητα αν υπάρχει ή όχι υπαιτιότητα του οδηγού. Για να αποφευχθεί τυχόν σύγχυση µεταξύ των ασφαλιστικών θεµάτων (που καλύπτονται από τις ασφαλιστικές οδηγίες) και του αστικού δικαίου (που καλύπτεται από την εθνική νοµοθεσία), σε µια αιτιολογική σκέψη αναφέρεται ότι η αστική ευθύνη των πεζών και των ποδηλατών πρέπει να διέπεται από την ισχύουσα νοµοθεσία των κρατών µελών. Με άλλα λόγια, οι σωµατικές βλάβες του θύµατος, πρέπει, καταρχήν, να καλύπτονται από την ασφάλιση του οχήµατος. Η κάλυψη αυτή βάσει της υποχρεωτικής ασφάλισης του αυτοκινήτου οχήµατος δεν προσδιορίζει την αστική ευθύνη του πεζού ή του ποδηλάτη σε ένα συγκεκριµένο ατύχηµα ή το επίπεδο µιας τυχόν αποζηµίωσης. Τα θέµατα αυτά πρέπει να διέπονται από την ισχύουσα εθνική νοµοθεσία και τα εθνικά δικαστήρια. Άρθρο 4, παράγραφος 3 Κάλυψη για όλο το έδαφος της Κοινότητας καθόλη τη διάρκεια της σύµβασης Το άρθρο 2, πρώτη περίπτωση, της οδηγίας 90/232/EΟΚ προβλέπει ότι η ασφαλιστική κάλυψη θα πρέπει να καλύπτει όλο το έδαφος της Κοινότητας βάσει ενός ενιαίου ασφαλίστρου. Το άρθρο 4 παράγραφος 3 της πρότασης οδηγίας σκοπό έχει να διευκρινίσει την υποχρέωση αυτή και να αποτρέψει τους ασφαλιστές από την εφαρµογή πρακτικών που περιορίζουν την υποχρέωση αυτή. Στόχος είναι ότι ο ασφαλισµένος που διακινείται από ένα κράτος σε άλλο σε προσωρινή βάση, είτε πρόκειται να επαγγελµατικούς είτε για ιδιωτικούς λόγους, δεν πρέπει να στερείται άµεσα ή έµµεσα από την ασφαλιστική του κάλυψη. Άρθρο 4, παράγραφος 4 Ασφαλιστική κάλυψη εισαγόµενων οχηµάτων Τα άτοµα που επιθυµούν να αγοράσουν καινουργή ή µεταχειρισµένα αυτοκίνητα σε ένα κράτος µέλος και να τα εισαγάγουν σε άλλο κράτος µέλος αντιµετωπίζουν συχνά δυσχέρειες όσον αφορά την εξεύρεση ασφαλιστικής κάλυψης. Θεωρώντας ότι το κράτος µέλος όπου εισάγεται το όχηµα αποτελεί το έδαφος εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του για µια περίοδο τριάντα ηµερών µετά την παράδοση, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις στο εν λόγω κράτος µέλος θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν τον κίνδυνο κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής χωρίς να είναι υποχρεωµένες να τηρούν τις διαδικασίες που προβλέπουν οι ασφαλιστικές οδηγίες όσον αφορά την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών. Αυτό θα διευκολύνει την απόκτηση ασφαλιστικής 15
κάλυψης για τις πρώτες τριάντα ηµέρες µετά την παράδοση και θα επιτρέπει στον αγοραστή να πραγµατοποιήσει την εισαγωγή και την εγγραφή του αυτοκινήτου κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής. Εάν κατά τη διάρκεια των τριάντα αυτών ηµερών το εισαγόµενο όχηµα εµπλακεί σε ατύχηµα χωρίς να καλύπτεται από ασφάλιση, υπεύθυνος πρέπει να θεωρηθεί ο οργανισµός αποζηµίωσης του εισάγοντος κράτους µέλους. Η αρµοδιότητα του οργανισµού αποζηµίωσης αποτελεί στην περίπτωση αυτή απόρροια της διάταξης σύµφωνα µε την οποία το εισάγον κράτος µέλος θεωρείται ως το έδαφος εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Άρθρο 4, παράγραφος 4 Βεβαίωση του ασφαλιστή σχετικά µε τα ατυχήµατα Η διάταξη αυτή σκοπό έχει να επιτρέψει στον ασφαλισµένο που επιθυµεί να συνάψει ένα νέο ασφαλιστήριο συµβόλαιο µε άλλη ασφαλιστική επιχείρηση να αποδείξει την επίδοσή του ως προς τις αξιώσεις ή τα ατυχήµατά του κατά τη διάρκεια του παλαιού συµβολαίου. Το άρθρο αυτό προβλέπει την υποχρέωση του ασφαλιστή να χορηγήσει στον κάτοχο του ασφαλιστηρίου συµβολαίου, εντός δεκαπέντε ηµερών από τη λήξη της συµβατικής σχέσης, δήλωση σχετικά µε τις αξιώσεις στις οποίες ενεχόταν το όχηµά του κατά τη διάρκεια της συµβατικής αυτής σχέσης, εντός ενός χρονικού ορίου πέντε ετών. Ωστόσο, η πρόταση δεν αποσκοπεί στον προσδιορισµό του τρόπου µε τον οποίο θα πρέπει να λαµβάνονται υπόψη τα προηγούµενα ατυχήµατα από το νέο ασφαλιστή προκειµένου να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι ή να προσδιοριστεί το ασφάλιστρο. Οι οδηγίες δεν πρέπει να παρεµβαίνουν µε την αρχή της ελευθερίας προσδιορισµού των τιµών που εφαρµόζεται στην ενιαία αγορά για τις χρηµατοπιστωτικές υπηρεσίες. Συνεπώς, η διάταξη αυτή δεν επηρεάζει την ελευθερία των µερών να καθορίζουν το ασφάλιστρο για ένα ασφαλιστήριο συµβόλαιο. Άρθρο 4, παράγραφος 4 Απαλλαγές Για να εξασφαλιστεί η πλήρης προστασία των θυµάτων τροχαίων ατυχηµάτων, τα κράτη µέλη δεν θα πρέπει να επιτρέπουν τη χρησιµοποίηση των απαλλαγών κατά ενός ζηµιωθέντος µέρους, εκτός από τις εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες αυτό επιτρέπεται από τις οδηγίες (π.χ. άρθρο 1, παράγραφος 4 της οδηγίας 84/5/EΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 4 της παρούσας πρότασης, προκειµένου να αποφεύγονται περιπτώσεις απάτης). Άρθρο 4, παράγραφος 4 ικαίωµα ευθείας αγωγής Η διάταξη αυτή επεκτείνει το δικαίωµα της ευθείας αγωγής που προβλέπεται στο άρθρο 3 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων στα θύµατα που υπέστησαν υλικές ζηµίες ή σωµατικές βλάβες σε οποιοδήποτε τροχαίο ατύχηµα. Ο προσδιορισµός του κατά πόσο το θύµα ενός ατυχήµατος έχει δικαίωµα να επικαλεστεί την ασφαλιστική σύµβαση και να προβάλει την αξίωσή του απευθείας κατά της ασφαλιστικής επιχείρησης αποτελεί ένα σηµαντικό στοιχείο της ασφαλιστικής σχέσης που έχει µεγάλη σηµασία για την προστασία του θύµατος. εν δικαιολογείται στο πλαίσιο του εκσυγχρονισµού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων να περιοριστεί το δικαίωµα αυτό στα θύµατα ατυχηµάτων που λαµβάνουν χώρα εκτός του κράτους µέλους κατοικίας όπως προβλέπεται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων. Τα θύµατα άλλων τροχαίων ατυχηµάτων πρέπει να έχουν τον ίδιο βαθµό προστασίας. 16
Άρθρο 4, παράγραφος 4 Αντιπρόσωποι για τον διακανονισµό των ζηµιών και διαδικασία αιτιολογηµένης προσφοράς Όπως και για το δικαίωµα ευθείας αγωγής, δεν θεωρείται δικαιολογηµένο στο πλαίσιο του εκσυγχρονισµού των οδηγιών ασφάλισης αυτοκινήτων, να περιοριστεί η εφαρµογή των διατάξεων που µπορεί να είναι ιδιαίτερα σηµαντικές για την προστασία των θυµάτων, στο περιορισµένο πεδίο εφαρµογής της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων. Η διάταξη αυτή επεκτείνει τη διαδικασία αιτιολογηµένης προσφοράς που προβλέπεται στο άρθρο 4, παράγραφος 6 της τέταρτης οδηγίας ασφάλισης αυτοκινήτων σε οποιοδήποτε είδος τροχαίου ατυχήµατος. Επιπλέον, δεδοµένου ότι η ορθή λειτουργία της διαδικασίας αυτή απαιτεί κάθε ασφαλιστική επιχείρηση να διαθέτει έναν αντιπρόσωπο διακανονισµού των ζηµιών σε όλα τα κράτη µέλη και δεδοµένου ότι η τέταρτη οδηγία ήδη υποχρεώνει τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις να διορίσουν έναν τέτοιο αντιπρόσωπο, η πρόταση, χρησιµοποιώντας τον υφιστάµενο µηχανισµό, επεκτείνει τα καθήκοντα του αντιπροσώπου έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιµετωπίζει οποιοδήποτε ατύχηµα προκαλείται από όχηµα που καλύπτεται από υποχρεωτική ασφάλιση. Το άρθρο 4 παράγραφος 4 της πρότασης συµβιβάζεται µε το σύστηµα των γραφείων που προβλέπονται στο άρθρο 2, παράγραφος 2 της οδηγίας 72/166/EΟΚ για τον διακανονισµό των ζηµιών όσον αφορά ατυχήµατα που προκαλούνται από οχήµατα που έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους στο έδαφος άλλου κράτους µέλους, ανεξάρτητα από το κατά πόσο τα οχήµατα αυτά είναι ασφαλισµένα Άρθρο 4, παράγραφος 4 Κέντρα πληροφοριών Προκειµένου να διευκολυνθεί το θύµα στην αναζήτηση αποζηµίωσης, τα κέντρα πληροφοριών που προβλέπονται στην τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων δεν θα πρέπει να περιορίζονται στα ατυχήµατα στα οποία αναφέρεται η οδηγία αυτή, αλλά να παρέχουν επίσης πληροφορίες και στην περίπτωση οποιουδήποτε ατυχήµατος έχει προκληθεί από όχηµα που καλύπτεται από υποχρεωτική ασφάλιση. Άρθρο 5 ιαγραφή της παραποµπής σε άρθρο που έχει καταργηθεί Το άρθρο 5 της πρότασης οδηγίας καταργεί το άρθρο 4, παράγραφος β) της οδηγίας 72/166/EΟΚ, το οποίο προβλέπει ορισµένες παρεκκλίσεις από την ασφάλιση των αυτοκινήτων οχηµάτων. Συνεπώς, θα πρέπει να καταργηθεί η παραποµπή στη διάταξη αυτή στο άρθρο 5 της οδηγίας 2000/26/EΚ. 17
2002/0124 (COD) Πρόταση Ο ΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση των οδηγιών 72/166/EΟΚ, 84/5/EΟΚ, 88/357/EΟΚ, 90/232/EΟΚ του Συµβουλίου και της οδηγίας 2000/26/ΕΚ σχετικά µε την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχηµάτων (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 47 παράγραφος 2 πρώτη και τρίτη πρόταση, το άρθρο 55 και το άρθρο 95 παράγραφος 1, την πρόταση της Επιτροπής 1, τη γνώµη της Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής 2, αποφασίζοντας σύµφωνα µε τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης 3, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: (1) Η ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων (ασφάλιση αυτοκινήτων) έχει ιδιαίτερη σηµασία για τους ευρωπαίους πολίτες, είτε είναι κάτοχοι ασφαλιστηρίων συµβολαίων είτε θύµατα ατυχήµατος. Επίσης αποτελεί βασική µέριµνα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, δεδοµένου ότι αποτελεί τον κύριο όγκο των δραστηριοτήτων τους στον κλάδο ασφάλισης ζηµιών στην Κοινότητα. Η ασφάλιση αυτοκινήτων έχει επίσης επιπτώσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των οχηµάτων. Εποµένως, η ενίσχυση και η εδραίωση της ενιαίας ασφαλιστικής αγοράς όσον αφορά την ασφάλιση αυτοκινήτων θα πρέπει να αποτελέσει βασικό στόχο της δράσης της Κοινότητας στο πεδίο των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών. 1 2 3 ΕΕ C ΕΕ C ΕΕ C 18
(2) Σηµαντικά βήµατα προς την κατεύθυνση αυτή έχουν γίνει µε την οδηγία 72/166/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 24ης Απριλίου 1972 περί εναρµονίσεως των νοµοθεσιών των κρατών µελών των σχετικών µε την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων και µε τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής 4, την δεύτερη οδηγία 84/5/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 30ής εκεµβρίου 1083 για την προσέγγιση των νοµοθεσιών των κρατών µελών των σχετικών µε την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων 5, την τρίτη οδηγία 90/232/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 14ης Μαΐου 1990 για την προσέγγιση των νοµοθεσιών των κρατών µελών σχετικά µε την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων 6, και την οδηγία 2000/26/ΕΟΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 16ης Μαΐου 2000 για την προσέγγιση των νοµοθεσιών των κρατών µελών σχετικά µε την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχηµάτων και για την τροποποίηση των οδηγιών 73/239/ΕΟΚ και 88/357/ΕΟΚ του Συµβουλίου (τέταρτη οδηγία ασφάλισης αυτοκινήτων) 7. (3) Το κοινοτικό σύστηµα ασφάλισης οχηµάτων χρειάζεται προσαρµογή και βελτίωση. Η ανάγκη αυτής επιβεβαιώθηκε από τις διαβουλεύσεις που πραγµατοποιήθηκαν µε ενώσεις του κλάδου, των καταναλωτών και θυµάτων ατυχηµάτων. (4) Προκειµένου να αποκλειστεί οποιαδήποτε παρερµηνεία των ισχυουσών διατάξεων της οδηγίας 72/166/EΟΚ και για να καταστεί ευκολότερη η ασφαλιστική κάλυψη των αυτοκινήτων που φέρουν προσωρινές πινακίδες κυκλοφορίας, ο ορισµός του εδάφους εντός του οποίου το όχηµα έχει τη συνήθη στάθµευσή του θα πρέπει να αναφέρεται στο έδαφος του κράτους µέλους που εξέδωσε τις πινακίδες κυκλοφορίας, ανεξάρτητα µε το αν οι εν λόγω πινακίδες είναι µόνιµες ή προσωρινές. (5) Σύµφωνα µε την οδηγία 72/166/EΟΚ, τα οχήµατα που φέρουν πλαστές ή παράνοµες πινακίδες θεωρούνται ότι έχουν τη συνήθη στάθµευσή τους στο έδαφος του κράτους µέλους που εξέδωσε τις εν λόγω πινακίδες. Συνεπεία του κανόνος αυτού τα εθνικά γραφεία υποχρεώνονται να αντιµετωπίζουν τις οικονοµικές συνέπειες ατυχηµάτων που δεν έχουν καµία σχέση µε το κράτος µέλος όπου είναι εγκατεστηµένα. Χωρίς να µεταβάλλεται το γενικό κριτήριο της πινακίδας κυκλοφορίας για τον καθορισµό του εδάφους το οποίο έχει τη συνήθη στάθµευσή του το όχηµα, θα πρέπει να θεσπισθεί ένας ειδικός κανόνας σε περίπτωση ατυχήµατος που προκαλεί όχηµα χωρίς πινακίδα κυκλοφορίας ή που φέρει πινακίδα κυκλοφορίας η οποία δεν αντιστοιχεί ή δεν αντιστοιχεί πλέον στο όχηµα. Στην περίπτωση αυτή, και µε µοναδικό σκοπό το διακανονισµό των σχετικών αξιώσεων, το έδαφος στο οποίο έχει τη συνήθη στάθµευσή του το όχηµα θα πρέπει να θεωρηθεί το έδαφος στο οποίο συνέβη το ατύχηµα. 4 5 6 7 ΕΕ L 103, 2.5.1972, σ. 1, οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία µε την οδηγία 84/5/EΟΚ, ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17. ΕΕ L 8, 11.1.1984, σ. 17, οδηγία όπως τροποποιήθηκε τελευταία µε την οδηγία 90/232/ΕΟΚ, ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33. ΕΕ L 129, 19.5.1990, σ. 33. ΕΕ L 181, 20.7.2000, σ. 65. 19