Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Σμήματα Γ1, Γ2) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ Θέμα Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) ΔΟΕ (μον. 5) β) ΕθνικόνΚομιτάτον(μον. 5) γ) Σανζιμάτ(μον. 5) Μονάδες 15 Θέμα Α2 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση, τη λέξη ωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη: α) Η γαλλο-ιταλική εταιρεία ερπιέρι Ρου άρχισε τις εργασίες της στα μεταλλεία του Λαυρίου το 1856(μον. 2) β) τον ελληνικό χώρο το πρόβλημα της έγγειας ιδιοκτησίας δεν γνώρισε τις εντάσεις που παρατηρήθηκαν σε άλλα ευρωπαϊκά ή βαλκανικά κράτη. (μον 2) γ)σα αιτήματα της «νέας γενιάς» εξέφρασε σε μεγάλο βαθμό με την πολιτική του δράση ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου.(μον 2) δ)ε σύγκριση με την αστική, η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων ήταν ταχύτερη και απαιτούσε μικρότερες δαπάνες..(σωστό ή λάθος) (μον. 2) ε)μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Σράπεζα. (μον.2) Μονάδες 10 1
Θέμα Β1 Να αναφερθείτε στην κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα. Μονάδες 12 Θέμα Β2 Να αναφερθείτε στην εκλογική αναμέτρηση του Αυγούστου του 1910 στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις πολιτικές δυνάμεις που αναμετρήθηκαν, τις επιδιώξεις τους και το εκλογικό αποτέλεσμα. Μονάδες 13 ΟΜΑΔΑ ΔΕΤΣΕΡΗ Θέμα Γ1 Λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο του βιβλίου σας και το περιεχόμενο των παραπάνω πηγών: α) Να παρουσιάσετε το περιεχόμενο και τους στόχους της αγροτικής μεταρρύθμισης του 1871. (Μονάδες 13) β) Να επισημάνετε τις συνέπειες της μεταρρύθμισης στη γεωργία, στην εθνική οικονομία γενικότερα. (Μονάδες 12) Μονάδες 25 ΠΗΓΗ 1 Η αγροτική μεταρρύθμιση του 1871 Γενικώς, το ελληνικό κράτος, εθνικοποιώντας την γη στα 1828, εμφανίζεται ως πρωτοποριακό μεταξύ των συγχρόνων καπιταλιστικών κρατών, επί του θέματος της γεωργικής πολιτικής. Ομοίως, η εν συνεχεία διανομή της εθνικοποιημένης γης στα 1871 δεν ήταν παρά μια λογική συνέπεια του ίδιου θεμελιώδους κρατικού προσανατολισμού: η διανομή της γης, κατακερματισμένης σε μικρούς οικογενειακούς κλήρους, δεν ήταν αντίθετη με την προηγηθείσα εθνικοποίηση, αλλά μάλλον μια ρεαλιστικότερη εφαρμογή της ίδιας αρχής. Ο κοινός στόχος και στις δύο περιπτώσεις ήταν να εμποδιστεί η μεγάλη γαιοκτησία. Η πρόοδος της μικρής οικογενειακής επιχείρησης, ισοδυναμώντας με μια de facto εθνικοποίηση της γης, είχε ακόμη ως συνέπεια την ευρύτερη εθνικοποίηση της αγροτικής οικονομίας στο σύνολό της, θεωρούμενης ως όλου. το σημείο αυτό, η πολιτική του ελληνικού κράτους προανάγγελλε ή την ανάλογη 2
πολιτική των συγχρόνων καπιταλιστικών κρατών υπέρ μιας μικροαγροτικής γεωργίας, όπως αυτή εφαρμόστηκε στα ευρωπαϊκά κράτη από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Σο ελληνικό κράτος, είτε εθνικοποιώντας την γη στα 1828 είτε διανέμοντάς την στα 1871, ετήρησε πάντα μια καθαρώς δύσπιστη και εχθρική στάση απέναντι της μεγάλης γαιοκτησίας και του αγροτικού καπιταλισμού εν γένει. Εκ παραλλήλου, το Κράτος ευνόησε πάντα την κοινωνική ενσωμάτωση της γεωργίας, δια μέσου του προνομιούχου χώρου της αγοράς, επί τη βάσει της μικρής οικογενειακής επιχείρησης και ιδιοκτησίας. Κ. Βεργόπουλου, Το Αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα, σ. 115 ΠΗΓΗ 2 Η γεωργία και η αγροτική μεταρρύθμιση του 1871 Σελικά το Μάρτιο του 1871, ο Κουμουνδούρος, με υπουργό το ωτηρόπουλο, πέτυχε την ψήφιση νόμου με αποτέλεσμα να διανεμηθούν 2.650.000 στρέμματα σε 357.217 κλήρους με αγοραία αξία 90.000.000 δρχ. Η σημασία της αγροτικής αυτής μεταρρυθμίσεωςεκτιμάται πληρέστερα, όταν συνειδητοποιηθεί το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων χωρικών της εποχής εκείνης αποκαταστάθηκαν ως ιδιοκτήτες στη γη που καλλιεργούσαν. Οι μικροί ιδιοκτήτες καλλιεργητές επιδόθηκαν, όπως ήταν φυσικό, στις πιο κερδοφόρες καλλιέργειες και ιδιαίτερα σε εκείνες που προορίζονταν για εξαγωγή. Μέσα σε διάστημα μιας τριετίας, τα 40% και πλέον των καλλιεργούμενων εκτάσεων καλύπτονταν από φυτείες (σταφιδαμπελώνες, βαμβακοφυτείες, καπνοφυτείες, κλπ.). Οι αγαθές για την οικονομία επιπτώσεις υπήρξαν άμεσες. Από την μια πλευρά παρατηρήθηκε ραγδαία εισροή ξένου συναλλάγματος και από την άλλη τα έσοδα του ημοσίου από τους τελωνειακούς δασμούς εξαγωγής πολλαπλασιάσθηκαν. * + Η αγροτική μεταρρύθμιση έλυσε το πρόβλημα της εθνικής γης. εν έθιξε όμως καθόλου των μεγάλων ιδιωτικών εκτάσεων της Αττικής (170.000 στρέμματα ή 40% περίπου του συνόλου), τα οποία είχαν τσιφλικοποιηθεί από την εποχή της Ανεξαρτησίας. Οι γαιοκτήμονες των τσιφλικιών αυτών είχαν πετύχει μια σειρά δικαστικών αποφάσεων με τις οποίες του αναγνωρίζονταν τα δικαιώματα πλήρους ιδιοκτησίας. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΓ, σσ. 310-311 3
Θέμα Δ1 Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών και τις πληροφορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του 1862. Μονάδες 25 ΠΗΓΗ 1 Ο Όθων, δεχθείς άκων την εγκαθίδρυσινσυνταγματικούπολιτεύματος, δεν είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού. Ευθώς εξ αρχής, παραβιάζων το πνεύμα του υντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, επεμβαίνων εις τας βουλευτικάςεκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συγκεντρώση εις χείρας του περισσότερανεξουσίαν. Προ δε της αντιστάσεως, την οποίαν εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνειδήσεων, τούθ όπερεξήπτενακόμηπερισσότερον την κατ αυτού αντιπολίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του. Ο βασιλεύς όπως γράφει ο Ν. ραγούμηςέρρεπε φύσει «προς το σύστημα της συγκεντρώσεως», πολιτικοί δε, όπως ο Κωλέττης, «τελειοποιήσαντες αυτό, και τον Όθωνα ενεθάρρυναν ειςαυστηροτέρανεφαρμογήν και αυτοί εφήρμοσαναπηνέστερον... Η καταστολή της ελευθερίας των δημοκρατικών Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας εκλογάς τας τε βουλευτικάς και τας των δήμων, η αποβολή πάντων των οπωσούνανεξάρτητον εχόντων το φρόνημαδημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδος... η δια παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των νόμων, ταύτα, και άλλα εις έν μόνοναπέβλεπον, εις την σύμπτυξιν πάσης δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την δι αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως πανισχύρου και διαρκούς. [...] Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόνπνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να μη είναι ανεκταί και να υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος. Βοηθούσης δε και της αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων υνάμεων εις την πολιτικήνζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη δι επαναστάσεως, μολονότι όπως φαίνεται, δεν 4
ημφεσβητούντοωρισμέναιαρεταί του κα ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά ιδανικά της εποχής εκείνης. Α. βώλου, Σα Ελληνικά υντάγματα, σσ. 79-80 ΠΗΓΗ 2 Για ολόκληρη την περίοδο της βασιλείας του Όθωνος ο ιστορικός Σρ. Ευαγγελίδης συνοψίζοντας γράφει: «...η μακρά βασιλεία αυτού αποτελεί την ιστορίαν της πάλης.. του έθνους προς τον ηγεμόνα αυτού του έθνους, ζητούντος να κυβερνηθήσυμφώνως προς τα ήθη, τας παραδόσεις, τα ένστικτα και δια των εγκριτοτέρων αυτού τέκνων, και του ηγεμόνος, επιδιώκοντος μετά ζήλου την ιδέαν του να καταστήση την Ελλάδα τύπον ευρωπαϊκού κράτους, προς τούτο δε συγκετρούντος εν εαυτώ πάσαν εξουσία και μεταχειριζομένου όργανα ή ξένους, ή πρόσωπα μετρίαςσημασίας και επιρροής». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. ΙΓ, σ. 199 Καλή Επιτυχία! 5
6