ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ του Αντιπυράρχου Σπυρίδωνα Γ. Βαρσάμη (πρώην: Περιφερειακού Εκπροσώπου Κ. Μακεδονίας της Ένωσης Αξ/κων ΠΣ & Αιρετού Εκπροσώπου στο Συμβούλιο Μεταθέσεων Αξιωματικών) Στα πλαίσια της συζήτησης που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του κου Υπουργού Δ.Τ. & Προστασίας του Πολίτη για νομοθετική πρωτοβουλία σχετικά με την αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΣ), θα ήθελα να καταθέσω δημόσια τις προτάσεις μου για το θέμα, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις δραματικές μεταβολές που επήλθαν στη Χώρα και τους πολίτες της, λόγω κυρίως της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Οι περισσότερες από τις προτάσεις αυτές έχουν υποβληθεί την τελευταία πενταετία τόσο στην ΕΑΠΣ αλλά και σε εκπροσώπους της Ηγεσίας του Σώματος, αλλά δυστυχώς ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει για την εξέλιξη του ΠΣ αυτό το διάστημα. 1. Οργάνωση Διοικητική Λειτουργία του ΠΣ α. Μεταβίβαση των κύριων αρμοδιοτήτων του Αρχηγείου στις Περιφερειακές Διοικήσεις Πυρ/κών Υπηρεσιών (ΠΔΠΥ). Το Αρχηγείο θα πρέπει να λειτουργεί σε επίπεδο ανώτερου επιτελικού σχεδιασμού και εθνικού συντονισμού. Επίσης θα πρέπει να χειρίζεται τα θέματα διεθνούς συνεργασίας. Οι ΠΔΠΥ θα πρέπει να συγκροτήσουν επιτελεία με την αξιοποίηση των Διοικητικών Αξιωματικών και να χειρίζονται όλα τα θέματα λειτουργίας των Υπηρεσιών τους πλην των κεντρικών προμηθειών (πχ οχήματα), προσλήψεων μονίμου προσωπικού και μεταθέσεων Αξιωματικών. Σε κάθε ΠΔΠΥ να συγκροτηθεί γραφείο διενέργειας ΕΔΕ. β. Στο Αρχηγείο ΠΣ θα συνεχίσει να υπάγεται η Πυροσβεστική Ακαδημία, και το ΣΕΚΥΠΣ - ΣΚΕΔ, ενώ οι Διευθύνσεις και τα Τμήματα (θα περιοριστούν στα απολύτως απαραίτητα) θα διατηρήσουν ελεγκτικό ρόλο. γ. Κατάργηση του θεσμού των Γενικών Επιθεωρητών ΠΥ Ν & Β Ελλάδος και καθιέρωση της θέσης του Γ. Επιθεωρητή με ουσιαστικές αρμοδιότητες επιθεώρησης - αξιολόγησης και αντίστοιχο επιτελείο. δ. Σταδιακή απεμπλοκή από το στρατιωτικό βαθμολόγιο (που δεν εξυπηρετεί την αποστολή και τη δομή του Σώματος) και εφαρμογή βαθμολογίου θέσης( πχ Αξιωματικός Υπηρεσίας, Διοικητής, Περιφερειάρχης). Ουσιαστικά και αντικειμενικά κριτήρια κρίσεων και προαγωγών, αξιολόγηση (γνώσεων, δυνατοτήτων και φυσικής κατάστασης) του προσωπικού. ε. Αξιοποίηση πολιτικού προσωπικού από μετατάξεις για τη στελέχωση διοικητικών θέσεων (γραφεία γραμματείας, διοικητικού, πυρασφάλειας, πληροφορικής κ.α.). Εθελοντική μετάταξη όσων ένστολων το επιθυμούν στο πολιτικό προσωπικό.
στ. Επικαιροποίηση του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας (ΚΕΥΠΣ) ώστε να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα και ειδικά στις ανάγκες τις δασοπυρόσβεσης. Κωδικοποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας. Κατάργηση αναχρονιστικών διαταγών και έκδοση ΠΔ που θα ρυθμίζουν σημαντικά θέματα όπως πχ το ωράριο εργασίας και ο τρόπος εφαρμογής αυτού (υπάρχει αντίστοιχο ΠΔ στην ΕΛ.ΑΣ.). Υποχρεωτική χορήγηση των αδειών σύμφωνα με τον προγραμματισμό καθώς και των οφειλόμενων αναπαύσεων εντός εξαμήνου. Υποχρέωση των Διοικήσεων να αιτιολογούν επαρκώς τη μη υλοποίηση των ανωτέρω. ζ. Οι Πυρ/κοί Σταθμοί στις ΔΠΥ θα πρέπει να μετατραπούν σε ΠΥ με όλες τις αρμοδιότητες αυτών (πυρασφάλεια, ανακριτικό, διαχείριση). Ως Πυρ/κοί Σταθμοί θα συνεχίσουν να λειτουργούν μόνο οι Σταθμοί Λιμένων και Αεροδρομίων αφού έχουν ειδικό αντικείμενο (σε όσες πόλεις λειτουργούν ΠΥ αεροδρομίων ή λιμένων, αυτές θα πρέπει να μετατραπούν σε Πυρ/κούς Σταθμούς). Οι Διοικήσεις Πόλεων να έχουν συντονιστικό ρόλο με μικρή γραμματεία και 199 Κέντρο Ασύρματης Επικοινωνίας (ΚΑΕ) [σε όσες πόλεις λειτουργούν Συντονιστικά Περιφερειακά Κέντρα (ΣΠΕΚ) να συνενωθούν με τα ΚΑΕ]. η. Όσον αφορά το από 13/1/2012 πόρισμα της επιτροπής του ΑΠΣ σχετικά με την αναδιοργάνωση του ΠΣ υπάρχουν οι εξής παρατηρήσεις: i. Παγκοσμίως είναι αποδεκτή μία σχέση 1,1 πυροσβέστης ανά 1000 κατοίκους. Η σχέση αυτή είναι αρκετά κοντά στην πρόβλεψη του Νομοθέτη για την οργανική δύναμη του ΠΣ (12000 άτομα). Πολλές φορές ξεχνάμε βέβαια ότι αναφερόμαστε σε ένα επαγγελματικό πυροσβεστικό- διασωστικό σώμα και όχι ένα φορέα δασοπυρόσβεσης, με αποτέλεσμα στις προσπάθειες αξιολόγησης να εισάγουμε μεγάλα μεγέθη σχετικά με τα δασικά δεδομένα, αλλοιώνοντας έτσι τα εξαγόμενα αποτελέσματα. Πιστεύω ότι τα βασικά και κύρια κριτήρια που πρέπει να ληφθούν υπόψη σχετικά με το ποιες Υπηρεσίες θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν και με τι δύναμη, είναι ο πληθυσμός σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας (ΠΕ) (Νομού) και η συμμετοχή της ΠΕ στο ΑΕΠ της Χώρας, ενώ όλα τα υπόλοιπα κριτήρια που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι δευτερεύοντα. Στον αριθμό των υπηρετούντων σε κάθε ΠΕ δε θα προσμετρούνται οι υπηρετούντες στους Σταθμούς Αεροδρομίων, Λιμένων, ΕΜΑΚ & Εθνικών Οδών (ΕΟ). [Χαρακτηριστικό παράδειγμα άναρχης τοποθέτησης προσωπικού (με μεγάλη αξιολόγηση του δασικού κινδύνου) τη τελευταία 15ετία αποτελεί ο Νομός Χαλκιδικής. Μέχρι το 1997 υπηρετούσαν στο Νομό περίπου 30 πυροσβεστικοί υπάλληλοι, ενώ ο πληθυσμός του ανέρχεται στις 108.000 και η συμμετοχή στο ΑΕΠ στο 1%. Σήμερα υπηρετούν περίπου 180 μόνιμοι πυροσβεστικοί υπάλληλοι και 130 πενταετείς (περισσότεροι από 300 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης σε ένα Νομό που δε δικαιολογεί ούτε 100, την ώρα που τμήματά του καλύπτονται επιχειρησιακά από τη 2 η ΕΜΑΚ και το ΠΚ Σταυρού-ΔΠΥ Θεσ/νίκης)]. ii. Όλες οι ΠΥ στις έδρες ΠΕ της ηπειρωτικής Χώρας θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ενισχυμένες σε σχέση με τις υπόλοιπες ΠΥ & ΠΚ. Τα Πυροσβεστικά Κλιμάκια (ΠΚ) να διακρίνονται σε Α & Β Τάξης (19 & 13 άτομα αντίστοιχα). Τα ΠΚ Β
Τάξης θα λειτουργούν σε περιοχές που έχουν υψηλό δασικό ενδιαφέρον αλλά δε δικαιολογούν μεγάλο αριθμό επαγγελματιών πυροσβεστών σε μόνιμη βάση). Στα Κλιμάκια ΕΟ, εφόσον λειτουργήσουν, θα πρέπει να στελεχώνεται ένα πυροσβεστικό όχημα 1 ης επέμβασης και ο υπόλοιπος εξοπλισμός να στελεχώνεται από την αρμόδια ΠΥ ή ΠΚ. iii. iv. Στις ΠΔΠΥ όπου θα καταργηθούν οι ΕΜΑΚ να προβλέπεται η συγκρότηση σε εθελοντική βάση ολιγομελών ομάδων διάσωσης (με χορήγηση επιπλέον εκτός έδρας στους συμμετέχοντες για την πραγματοποίηση εκπαιδεύσεων). Να επανεξεταστεί εξολοκλήρου η λειτουργία της ΥΕΜΠΣ και η πιθανή συγχώνευση με τις αντίστοιχες Υπηρεσίες των άλλων ΣΑ και ΕΚΑΒ. v. Σχετικά με τα αναφερόμενα στο πόρισμα για τις Υπηρεσίες της Β. Ελλάδας με βάση προσωπική άποψη, προτείνω: Από τις ΠΥ Ορεστιάδας και Διδυμότειχου να παραμείνει η μία ως Β Τάξης και η άλλη ως ΠΚ Α Τάξης. Οι ΠΥ Νάουσας και Αλεξάνδρειας να παραμείνουν ως Δ Τάξης. Το ΠΚ Μαρμαρά να παραμείνει ως Β Τάξης και το ΠΚ Κασσάνδρας ως Α Τάξης. Το ΠΚ Καρυών να παραμείνει ΠΚ με ενισχυμένη στελέχωση και να υπαχθεί στην ΠΥ Σταγείρων - Ακάνθου (Ιερισσού). Η ΠΥ Γουμένισσας να υποβιβαστεί σε ΠΚ. 2. Επιχειρησιακή Λειτουργία του ΠΣ α. Απεμπλοκή του ΠΣ από τους απεγκλωβισμούς ατόμων από τους ανελκυστήρες, πλην των περιπτώσεων γενικευμένων διακοπών ρεύματος ή τραυματισμού εγκλωβισθέντα. β. Δημιουργία Γραφείων Δασοπυρόσβεσης σε όλες τις Π Υ και 12μηνη απασχόληση συγκεκριμένων στελεχών στο αντικείμενο. Στενή συνεργασία με τα Δασαρχεία στο σχεδιασμό, πρόληψη και συντονισμό κατάσβεσης δασικών πυρκαγιών. Τα στελέχη δασοπυρόσβεσης θα έχουν το κύριο λόγο συντονισμού των δασικών πυρκαγιών υπό την καθοδήγηση των τοπικών Διοικητών. γ. Αλλαγές στο σχεδιασμό και στη διαδικασία δασοπυρόσβεσης (πχ αυξομείωση των μέτρων δασοπυρόσβεσης με βάση τον δείκτη επικινδυνότητας που θα πρέπει να ανανεώνεται σε τουλάχιστον 6ωρη βάση και για μικρότερες περιοχές). Συγκρότηση ομάδων διαχείρισης δασικών πυρκαγιών (από συγκεκριμένους υπαλλήλους) σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, που θα μεταβαίνουν σε σοβαρές δασικές πυρκαγιές σε όλη τη χώρα για υποβοήθηση του έργου των τοπικών υπευθύνων.
δ. Επανασύσταση και επανεκπαίδευση των πεζοπόρων τμημάτων με βάση τη διεθνή εμπειρία. Ο συνολικός αριθμός των πεζοπόρων τμημάτων είναι ιδιαίτερα μεγάλος και για αυτό προτείνεται μέρος του προσωπικού να μετακινηθεί στις ΠΥ. ε. Συνέχιση της απασχόλησης εποχικού προσωπικού για τις ανάγκες δασοπυρόσβεσης με αλλαγή της διαδικασίας επιλογής, πρόσληψης και απασχόλησης. Κατάργηση της πρόσληψης πυροφυλάκων από το ΠΣ. Στελέχωση πυροφυλακίων με ευθύνη των ΟΤΑ και αξιοποίηση εθελοντικών οργανώσεων. στ. Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών όπως GIS, δορυφορική ανίχνευση πυρκαγιών, ανίχνευση κεραυνών κλπ. 3. Εκπαίδευση Απασχόληση α. Αναβάθμιση της πυρ/κής εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης. Θεωρητική εκπαίδευση 6 μηνών και υποχρεωτική υπηρεσία ενός έτους σε Αθήνα & Θεσ/νίκη για τους δόκιμους πυρ/στες. Λειτουργία κέντρων μετεκπαίδευσης σε Αθήνα & Θεσ/νίκη. Κατασκευή ενός τουλάχιστον σύγχρονου πεδίου ασκήσεων. Έκδοση σύγχρονων πυροσβεστικών εγχειριδίων για όλα τα θέματα πυροσβεστικής εκπαίδευσης (αξιοποίηση ξένης βιβλιογραφίας). β. Αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στο τμήμα Ανθ/γών της Πυρ/κής Ακαδημίας κυρίως μέσω της επιλογής του διδακτικού προσωπικού. γ. Οι Δόκιμοι Αξ/κοί να παρακολουθούν εκπαίδευση εκπαιδευτών και να πιστοποιούνται ως εκπαιδευτές σύμφωνα με τα εθνικά πρότυπα (ΕΟΠΠΕΠ). Παρόμοια διαδικασία να ακολουθηθεί για όλους τους υπηρετούντες Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς προκειμένου να χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτές εντός και εκτός της Υπηρεσίας. Η Δ/νση Εκπαίδευσης του Αρχηγείου Π.Σ. να τηρεί μητρώο πιστοποιημένων εκπαιδευτών. δ. Όσοι παρακολουθούν εκπαιδεύσεις και εκδηλώσεις στο εξωτερικό να είναι υποχρεωμένοι να παρουσιάζουν τις γνώσεις και το υλικό που λαμβάνουν στην ιστοσελίδα του Σώματος ή στην Πυρ/κή Επιθεώρηση. ε. Να λειτουργούν κέντρα πυρ/κής εκπαίδευσης σε συνεργασία με ΚΕΚ στις έδρες των ΠΔΠΥ για τρίτους( προσωπικό Σ.Α. & Ε.Δ., προσωπικό Δ.Υ. & Οργανισμών, ιδιωτικών επιχειρήσεων, εθελοντών) στ. Να καλύπτονται υποχρεωτικά κάθε χρόνο οι θέσεις των Πτυχιούχων Αξιωματικών Γ.Κ. Πολυτεχνικών & Θετικών Επιστημών. Οι προσλαμβανόμενοι να παρακολουθούν την εκπαίδευση του πυρ/στη να υπηρετούν για ένα πλήρες έτος ως πυρ/στες και μετά να εισάγονται στη σχολή Ανθ/γών (Τμήμα Πολυτεχνικών). Εάν απαιτούνται άλλες ειδικότητες πτυχιούχων αυτοί να προσλαμβάνονται ως διοικητικοί ή ως πολιτικό προσωπικό ( πχ Νομικοί, Οικονομολόγοι, Πληροφορικοί ).
ζ. Το ωράριο εργασίας των μάχιμων υπηρεσιών να αποφασίζεται με συμφωνία της πλειοψηφίας των υπαλλήλων και του Διοικητή (ανώτερο επιτρεπόμενο το 24ωρο). Ευελιξία στη χορήγηση των αναπαύσεων ώστε να εξυπηρετούνται οι υπηρεσιακές ανάγκες. η. Σταδιακή μετατροπή των υπηρετούντων πυροσβεστών πενταετούς υποχρέωσης σε μόνιμους και κατάργηση του θεσμού. Διατήρηση του θεσμού των εποχικών υπαλλήλων δασοπυρόσβεσης (όπως ισχύει σε όλες τις χώρες του κόσμου που αντιμετωπίζουν δασικές πυρκαγιές). θ. Οι προσλήψεις των πυροσβεστών να γίνονται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας και οι προσλαμβανόμενοι να μετατίθενται σε επίπεδο Περιφέρειας για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών (η παραπάνω ρύθμιση δεν θα ισχύει για τους προσλαμβανόμενους σε νησιά). Ελπίζω όλες οι παραπάνω προτάσεις μαζί με όσες υποβληθούν και από άλλους συναδέλφους να αποτελέσουν τη βάση για μια καλοπροαίρετη και ουσιαστική συζήτηση που θα καταλήξει στο νέο θεσμικό πλαίσιο για τη εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του ΠΣ στα επόμενα χρόνια.