Ημερησία 12/10/2010 Ενστάσεις για προγράμματα, οργάνωση, μεθοδολογία αλλά και τους επιμορφωτές Της Χαράς Καλημέρη Βαθμό «κάτω από τη βάση» βάζει ο ένας στους τρεις εκπαιδευτικούς στα προγράμματα επιμόρφωσης. Το 37,2% δηλώνει από λίγο έως καθόλου ικανοποιημένο από την «εκπαίδευσή» του, με τα υψηλότερα ποσοστά να σημειώνονται σε φιλολόγους (42%), καθηγητές Γερμανικής Γλώσσας (39,3%), δασκάλους (36,9%) και νηπιαγωγούς (31,4%). Αυτό, καταγράφεται σε μελέτη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τη διερεύνηση των επιμορφωτικών αναγκών με τη συμμετοχή 32.070 μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκ των οποίων οι 27.785 είναι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικοί είναι ηλικίας κυρίως, «31-50 ετών» και υπηρετούν στα σχολεία πάνω από μία δεκαετία. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών (82%) έχει παρακολουθήσει κατά το παρελθόν πρόγραμμα επιμόρφωσης, το οποίο όμως θετικά αξιολόγησαν λιγότεροι από τους μισούς. Ενδεικτικά, το 37,2% δεν ήταν ικανοποιημένο από το περιεχόμενο των προγραμμάτων, το 32,2% εξέφρασε ενστάσεις για την οργάνωσή τους και το 35,11% για τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Μάλιστα, οι επτά στους δέκα εκπαιδευτικούς (75,3%) δήλωσαν «καθόλου» ή «λίγο» ικανοποιημένοι από τους επιμορφωτές τους. Πρόγραμμα Τι ζητούν, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί; Ως προς τη σημαντικότητα των θεματικών ενοτήτων που πρέπει να αναπτυχθούν κατά την εφαρμογή ενός επιμορφωτικού προγράμματος, οι εκπαιδευτικοί κατατάσσουν στην πρώτη θέση τη «Διαχείριση προβλημάτων σχολικής 1 / 6
τάξης» (με 80,78%) και ακολουθούν: «Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις» (76,37%), «Αξιοποίηση Νέων Τεχνολογιών» (74,84%), «Διδακτική μεθοδολογία κατά γνωστικό αντικείμενο» (70,66%) και «Ανάπτυξη δημιουργικών σχέσεων με μαθητές και γονείς» (60,51%). Σε ό,τι αφορά τα κίνητρα που πρέπει να έχουν για να παρακολουθήσουν τα προγράμματα επιμόρφωσης, στις τρεις πρώτες θέσεις βρίσκονται: η «πιστοποίηση της επιμόρφωσης» (78%), η «διεξαγωγή κατά τις πρωινές ώρες με εξασφάλιση εκπαιδευτικής άδειας (εντός σχολικού ωραρίου)» (70%) και η «σύνδεση της θεωρίας με τη διδακτική πράξη στην τάξη» (95%). Το 44% των εκπαιδευτικών κρίνει ως αποτελεσματικότερο το «Μεικτό σύστημα επιμόρφωσης (ταχύρυθμα σεμινάρια και εξ αποστάσεως επιμόρφωση με συμβατικά μέσα και προαιρετική χρήση νέων τεχνολογιών)». Έθνος Το 82% των εκπαιδευτικών υποστηρίζει ότι έχει παρακολουθήσει επιμορφωτικά προγράμματα, αλλά πάνω από ένας στους τρεις δηλώνει ότι δεν είναι ικανοποιημένος από το περιεχόμενο, τη μεθοδολογία και την οργάνωσή τους. Τα παραπάνω συμπεράσματα προκύπτουν από μεγάλη έρευνα που διεξήχθη από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τον Ιούνιο του 2010, στην οποία συμμετείχαν 27.785 εκπαιδευτικοί (16,05% του συνόλου) με θέμα "Μελέτη Διεύρυνσης Επιμορφωτικών Αναγκών". Αναφορικά με το πόσο ικανοποιημένοι είναι οι εκπαιδευτικοί από το πρόγραμμα επιμόρφωσης που παρακολούθησαν σε σχέση με το περιεχόμενο, τη μεθοδολογία και την οργάνωσή του, προκύπτει πως λίγο έως καθόλου "ψήφισε" ο ένας στους τρεις. Σχετικά με τα κίνητρα συμμετοχής, οι εκπαιδευτικοί προτάσσουν την πιστοποίηση της επιμόρφωσης, ενώ θεωρούν ότι οι πιο σημαντικές θεματικές ενότητες σε ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης είναι η διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης, οι σύγχρονες διδακτικές 2 / 6
προσεγγίσεις και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Οσον αφορά τις αποδοτικότερες μορφές επιμόρφωσης, η πλειοψηφία (44%) προτείνει το "μεικτό σύστημα", το οποίο περιλαμβάνει ταχύρρυθμα σεμινάρια και εξ αποστάσεως επιμόρφωση με συμβατικά μέσα και προαιρετική χρήση νέων τεχνολογιών, το 24% προτιμά τα ταχύρρυθμα σεμινάρια και το 14% τις ημερίδες επιμόρφωσης. Ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν τόσο για την πιστοποίηση των ξένων γλωσσών όσο και για το επίπεδο των εκπαιδευτικών στη χρήση των νέων τεχνολογιών. Σχετικά με την εξοικείωσή τους με τις νέες τεχνολογίες, το 25% δηλώνει ότι βρίσκεται σε "καλό επίπεδο", το 20% "πολύ καλό" και το 7% "άριστο". Στον αντίποδα θεωρούν ότι έχουν "μέτριο" επίπεδο το 27%, πως είναι "αρχάριοι" το 16% και ότι "δεν γνωρίζουν καθόλου" το 4%. Σύμφωνα με τους ερευνητές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, το ποσοστό των εκπαιδευτικών με πιστοποιημένη ξένη γλώσσα κρίνεται ικανοποιητικό, καθώς ανέρχεται στο 30,07%. Η έρευνα διεξήχθη από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τον Ιούνιο του 2010, συμμετείχαν 27.785 εκπαιδευτικοί, εκ των οποίων το 53% ανήκει στην πρωτοβάθμια και το 42% στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σημειώνεται ότι οι εκπαιδευτικοί που πήραν μέρος είναι ηλικίας, κυρίως, 31-50 ετών και υπηρετούν πάνω από μία δεκαετία, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία (66,2%) είναι κάτοχοι πτυχίου ΑΕΙ. Ενα ποσοστό πάνω από 5% δηλώνει πως έχει πραγματοποιήσει και "άλλες σπουδές". ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΙΒΟΛΙΑΝΙΤΗΣ mihalis77@pegasus.gr Ελευθεροτυπία 3 / 6
Ελληνες εκπαιδευτικοί σε κρίση. Απογοητευμένοι από τις καθιερωμένες ημερίδες επιμόρφωσής τους, ζητούν βοήθεια για να βγάλουν... την τάξη. Σύμφωνα με μια μεγάλη έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, η συντριπτική πλειονότητά τους ζητεί επιμόρφωση σε θέματα διαχείρισης προβλημάτων μέσα στην τάξη (80,78%), σύγχρονους τρόπους διδασκαλίας (76,37%) και σε νέες τεχνολογίες (74,84%). Οι δείκτες αξιολόγησής τους δεν είναι ενθαρρυντικοί. Περίπου οι μισοί είναι καλοί γνώστες των λεγόμενων νέων τεχνολογιών (45% καλά-πολύ καλά), λιγότεροι μιλούν ξένες γλώσσες (30%) και μόλις το 5% έχει πτυχία πέραν του βασικού. Από την άλλη, το 80% συμμετέχει στα προγράμματα επιμόρφωσης αλλά μόνο το 11% δηλώνει ικανοποιημένο. Οι υπόλοιποι απορρίπτουν συλλήβδην τους παραδοσιακούς τρόπους επιμόρφωσης (περιεχόμενο, μεθοδολογία, οργάνωση), δηλαδή τις ημερίδες και τα ταχύρρυθμα σεμινάρια των τελευταίων χρόνων. Κατά τ' άλλα, όλοι προτιμούν να επιμορφώνονται όχι με επιπλέον εργατοώρες μετά το σχολείο αλλά στο πλαίσιο εκπαιδευτικής άδειας από την οποία, μάλιστα, θα γυρίζουν με το σχετικό πιστοποιητικό παρακολούθησης, το οποίο υπερτερεί τόσο του οικονομικού κινήτρου όσο και της μοριοδότησης. Οσο για τις «επιδόσεις» ανά βαθμίδα, η δευτεροβάθμια υπερτερεί της πρωτοβάθμιας (μάστερ, διδακτορικά κ.ά.) ενώ υπεράνω όλων είναι... οι γυναίκες, αφού «υπερέχουν στην έρευνα». Κάπως έτσι διαγράφεται το προφίλ του Ελληνα εκπαιδευτικού μετά την πραγματοποίηση από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο μιας έρευνας με σκοπό τη «Μελέτη διερεύνησης επιμορφωτικών αναγκών» στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το σχεδιασμό και την υλοποίηση του νέου πλαισίου επιμόρφωσης, που ετοιμάζει το υπουργείο Παιδείας. Η έρευνα, που δημοσιεύεται και από την εκπαιδευτική πύλη www.esos.gr, έγινε τον περασμένο Ιούνιο σε ένα μεγάλο δείγμα ερωτώμενων, σε 32.070 μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, από όλες τις βαθμίδες, τις ειδικότητες και τις περιφερειακές διευθύνσεις της χώρας, ηλικίας 35-51 ετών και προϋπηρεσία πάνω από μια δεκαετία. Ητοι, 27.785 εκπαιδευτικοί (16,05% του συνόλου), 3.435 διευθυντές σχολείων, 554 σχολικοί σύμβουλοι, 4 / 6
22 προϊστάμενοι επιστημονικής και παιδαγωγικής καθοδήγησης και 274 στελέχη διοίκησης. Στα βασικά συμπεράσματα περιλαμβάνονται: * Στη μεγάλη πλειονότητά τους είναι κάτοχοι πτυχίου ΑΕΙ (66,2%) ενώ ένα ποσοστό άνω του 5% έχει πραγματοποιήσει «κι άλλες σπουδές». Οι εκπαιδευτικοί των Ιονίων Νήσων έχουν μειωμένα ποσοστά παιδαγωγικών σπουδών και αυξημένα ποσοστά στην κατοχή πτυχίου ΑΕΙ (78,8%). Αυξημένο το ποσοστό της μεταβλητής «ΑΤΕΙ» στους εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας. * Ως προς τις γνώσεις σχετικά με τη χρήση νέων τεχνολογιών, είναι μοιρασμένοι. Καλό επίπεδο 25%, πολύ καλό 20%, άριστο 7% ενώ μέτριο 27%, αρχάριου 16% και καθόλου 4%. * Στη μεγάλη πλειονότητα έχουν συμμετάσχει σε προγράμματα επιμόρφωσης αλλά η αξιολόγηση είναι απογοητευτική. Ως προς το περιεχόμενο, «καλά» και «πολύ καλά» απάντησε το 11,65%, «αρκετά» το 35,29% ενώ δεν απάντησε το 15,85%. Ανάλογα τα δεδομένα για τη μεθοδολογία και την οργάνωση. * Ως αποδοτικότερη μορφή επιμόρφωσης το 44% προτείνει κυρίως το «Μεικτό σύστημα» (ταχύρρυθμα σεμινάρια και εξ αποστάσεως επιμόρφωση με συμβατικά μέσα και προαιρετική χρήση νέων τεχνολογιών). Μικρότερα είναι τα ποσοστά για τα «ταχύρρυθμα σεμινάρια» (24%) και τις «ημερίδες επιμόρφωσης» (14%). Αξιοσημείωτη η πρόταση (από το 21,66% του δείγματος που σημείωσε την άποψή του) για «Μακράς διάρκειας» επιμόρφωση (ετήσια-διετής) και «Σύνδεση θεωρίας-πράξης» με εφαρμογή δειγματικών διδασκαλιών και βιωματικών σεμιναρίων. * Τα πιο σημαντικά θέματα επιμόρφωσης κατά την άποψή τους είναι η «Διαχείριση προβλημάτων σχολικής τάξης» (80,78%), η «Ανάπτυξη δημιουργικών σχέσεων με μαθητές και γονείς» (60,51%) και τρία θέματα που αναφέρονται στη διδασκαλία: «Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις» (76,37%), «Αξιοποίηση νέων τεχνολογιών» (74,84%) και «Διδακτική Μεθοδολογία κατά γνωστικό αντικείμενο» (70,66%). Είναι η αντανάκλαση της 5 / 6
πραγματικότητας, την οποία οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν και ζητούν να αλλάξει. * 6 / 6