Περιεχόμενα Α. Γενικά στοιχεία... 4 Β. Μη τεχνική περίληψη... 4 Β.1. Στόχοι του ΣΧΟΟΑΠ... 4 Β.2. Περιγραφή του ΣΧΟΟΑΠ... 6 Γ. Σκοπιμότητα και Στόχοι ΣΧΟΟΑΠ... 6 Γ.1. Ανάλυση των στόχων ΣΧΟΟΑΠ και διέπουσα νομοθεσία... 6 Γ.1.1. Σκοπιμότητα στόχοι ΣΧΟΟΑΠ... 6 Γ.1.2. Θεσμικό πλαίσιο ΣΧΟΟΑΠ... 7 Γ.1.3. Δομή μελέτης ΣΧΟΟΑΠ... 8 Γ.2. Διεθνείς, κοινοτικοί και εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας για ΣΧΟΟΑΠ... 9 Γ.2.1. Διεθνείς στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας... 9 Γ.2.2. Κοινοτικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας... 10 Γ.2.3. Εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας... 11 Γ.3. Συσχέτιση με άλλα σχέδια - πλαίσια... 12 Γ.3.1 Γενικό Πλαίσιο Χωρ. Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 128Α /2008)... 12 Γ.3.2 Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης... 14 Γ.3.2.1 Ειδικό Πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τον Τουρισμό (ΦΕΚ 1138Β/2009)... 14 Γ.3.2.2 Ειδικό Πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τις Α.Π.Ε. (ΦΕΚ 85 Α/2010)... 16 Γ.3.2.3 Ειδικό πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τη Βιομηχανία (ΦΕΚ 151 ΑΑΠ/2009)... 19 Γ.3.2.4 Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1484 Β /10.10.2003)... 19 Γ.3.2.5 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας για την περίοδο 2007 2013... 20 Γ.3.2.6. Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου... 21 Δ. Περιγραφή ΣΧΟΟΑΠ... 22 Δ.1. Γενικές Αρχές Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής... 22 Δ.2. Περιεχόμενο ΣΧΟΟΑΠ Πρόταση Β1... 23 Δ.2.1. Περιγραφή Δομικού Σχεδίου χωρικής οργάνωσης Δ.Ε. Μακρινίτσας... 23 Δ.2.1.1. Σχέσεις με ευρύτερους άξονες ανάπτυξης... 25 Δ.2.1.2. Κύριες Ζώνες Προστασίας... 27 Δ.2.1.3. Ρόλοι οικισμών στο οικιστικό δίκτυο... 28 Δ.2.1.4. Ανάδραση προς το χωροταξικό - αναπτυξιακό σχεδιασμό... 29 Δ.2.2. Οργάνωση χρήσεων γης και προστασία περιβάλλοντος... 29 Δ.2.2.1. Γενικές Αρχές... 29 Δ.2.2.2. Περιοχές Οικιστικής Ανάπτυξης... 29 Δ.2.3. Περιοχές Ειδικής Προστασίας (ΠΕΠ)... 30 Δ.2.3.1. ΠΕΠ 1 Δάση και Δασικές Περιοχές... 30 Δ.2.3.2. ΠΕΠ 2 (ΑΠ) Αναδασωτέες Περιοχές... 33 Δ2.3.3. ΠΕΠ 3 (ΑΠ) Ζώνες Προστασίας Ρεμάτων Παρόχθιων Οικοσυστημάτων Οικολογικοί Διάδρομοι... 34 Δ.2.3.4. ΠΕΠ 4 (ΑΠ) Γεωπεριβαλλοντικά ευαίσθητες Περιοχές... 35 Δ.2.3.5. ΠΕΠ 5 (ΑΠ) Ζώνες Προστασίας Οδικού Δικτύου... 37 Δ.2.3.6. ΠΕΠ 6 Αρχαιολογικοί χώροι και Μνημεία με έλεγχο δόμησης... 37 Δ.2.4. Ζώνες Περιορισμού και Ελέγχου της Δόμησης (ΠΕΠΔ)... 43 Δ.2.4.1. ΠΕΠΔ 1: Περιοχή ανάπτυξης γεωργικών χρήσεων... 44 Δ.2.4.2. ΠΕΠΔ 2: Περιοχή ανάπτυξης κτηνοτροφικών χρήσεων... 45 Ισχύουν ανά χρήση οι διατάξεις της εκτός σχεδίου δόμησης... 47 Δ.2.4.3. ΠΕΠΔ 3: Περιοχή προστασίας πηγών... 47 1
Δ.2.5. Περιοχές Ειδικών Χρήσεων (ΠΕΧ)... 48 Δ.2.6. Βασικά Δίκτυα Υποδομής... 48 Δ.2.6.1 Οδικό δίκτυο... 49 Δ.2.6.2. Ύδρευση Άρδευση... 51 Δ.2.6.3. Αποχέτευση Απορρίμματα... 52 Δ.2.6.4. Ενέργεια... 54 Δ.2.6.5. Τηλεπικοινωνίες... 56 Δ.2.8. Γενικές Διατάξεις... 57 Δ.3. Γενική Πολεοδομική Οργάνωση και ρύθμιση οικιστικών υποδοχέων... 60 Δ.3.1. Γενικές χρήσεις γης ανά οικισμό... 60 Δ.3.1.1. Γενικές Αρχές Καθορισμού Χρήσεων Γης... 60 Δ.3.1.2. Περιεχόμενο Κατηγοριών Χρήσεων Γης... 61 Δ.3.2. Όροι δόμησης και Χωρητικότητα ανά Πολεοδομική Ενότητα... 63 Δ.3.3. Προγραμματικά μεγέθη ανάγκες σε γη πολεοδομικών λειτουργιών... 66 Δ.3.4. Ζώνες κινήτρων και εν γένει πολεοδομικών μηχανισμών... 73 Ε. Εναλλακτικές δυνατότητες... 73 Ε.1. Εναλλακτικά σενάρια ΣΧΟΟΑΠ... 73 Ε.1.1. Σενάριο Τάσεων (ή μη παρέμβασης)... 74 Ε.1.2. Ρεαλιστικό Σενάριο (Ήπιας Παρέμβασης)... 74 Ε.1.3. Παρεμβατικό Σενάριο (Έντονης Παρέμβασης)... 74 Ε.2. Περιβαλλοντικά κριτήρια αξιολόγησης εναλλακτικών δυνατοτήτων... 74 Ε.2.1. Πίνακας συνοπτικής παρουσίασης των σεναρίων... 75 Ε.2.2. Αξιολόγηση εναλλακτικών προτάσεων... 76 ΣΤ. Περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης περιβάλλοντος... 77 ΣΤ.1. Φυσικό Περιβάλλον... 77 ΣΤ.1.1. Χλωρίδα... 78 ΣΤ.1.2. Πανίδα... 83 ΣΤ.1.3. Αξιόλογα Οικοσυστήματα - Περιοχές ήδη Προστατευόμενες - Φυσικά Τοπία... 86 ΣΤ.4. Κλιματολογικά χαρακτηριστικά... 91 ΣΤ.4.1. Κλιματολογικά στοιχεία... 91 ΣΤ.5. Γενικά στοιχεία ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Δ.Ε. Μακρινίτσας... 96 ΣΤ.5.1. Υφιστάμενες χρήσεις γης... 96 ΣΤ.5.2. Αναπτυξιακή φυσιογνωμία... 103 ΣΤ.5.2.1. Πληθυσμός... 103 ΣΤ.5.2.2. Πυραμίδες ηλικιών - Πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών... 107 ΣΤ.5.2.3. Αστικοποίηση... 108 ΣΤ.5.2.4. Μορφωτικό επίπεδο... 109 ΣΤ.5.2.5. Επίπεδο ανέσεων νοικοκυριών... 111 ΣΤ.5.2.7. Οικονομικές δραστηριότητες... 111 ΣΤ.6. Ιστορικό Πολιτιστικό περιβάλλον... 116 ΣΤ.6.1. Πολιτιστικό - Ιστορικό Περιβάλλον Δημοτικής Ενότητας... 116 ΣΤ.6.1.1 Διατηρητέος οικισμός... 116 ΣΤ.6.1.2. Θεσμοθετημένοι Αρχαιολογικοί Χώροι και προστατευόμενα μνημεία... 116 ΣΤ.6.1.3. Μη θεσμοθετημένα μνημεία...- 129 - ΣΤ.6.1.4. Μουσεία Πολιτιστικοί χώροι Δ.Ε. Μακρινίτσας...- 131 - ΣΤ.6.1.5. Πολιτιστική δραστηριότητα...- 132 - Ζ. Εκτίμηση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση επιπτώσεων ΣΧΟΟΑΠ...- 132 - Ζ.1. Εισαγωγή...- 132 - Ζ.2. Μεθοδολογία...- 133-2
Ζ.3. Εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων των κατευθύνσεων για ΣΧΟΟΑΠ Δ.Ε. Μακρινίτσας - Πολυκριτιριακή ανάλυση...- 135 - Ζ.4. Μέτρα για την πρόληψη, περιορισμό και αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον και δείκτες / σύστημα παρακολούθησης...- 144 - Ζ.5. Προτεινόμενο σύστημα παρακολούθησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων...- 150 - Η. Στοιχεία κανονιστικής πράξης...- 155 - Θ. Δυσκολίες που ανέκυψαν κατά την εκπόνηση της ΣΜΠΕ...- 159 - Δεν προέκυψαν σοβαρές δυσκολίες κατά την εκπόνηση της παρούσας μελέτης πέραν αυτών που οφείλονται στο γεγονός ότι οι μελέτες ΣΜΠΕ αποτελούν μια νέα μορφή περιβαλλοντικής μελέτης, αφού ενσωματώθηκε σχετικά πρόσφατα στην ελληνική νομοθεσία και στη διαδικασία εκπόνησης κι έγκρισης Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Έτσι, οι δυσκολίες σύνταξης αφορούσαν κυρίως στην έλλειψη αναλυτικών προδιαγραφών αλλά και την έλλειψη εκτενούς διεθνούς και ελληνικής βιβλιογραφίας. Παρόλ αυτά, οι δυσκολίες εκτιμάται ότι ξεπεράστηκαν με χρήση των υφισταμένων προδιαγραφών της ελληνικής νομοθεσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάθε περίπτωση, έγινε προσπάθεια, η παρούσα μελέτη να καλύψει ικανοποιητικά τόσο τις τυπικές απαιτήσεις της νομοθεσίας, όσο και τις ουσιαστικές ανάγκες ενός Γ.Π.Σχεδίου και των επιπτώσεών του στο περιβάλλον...- 159 - Ι. Βασικές μελέτες και έρευνες...- 159 - Ι.1. Μελέτες...- 159 - Ι.2. Έργα...- 166 - Κ. Βιβλιογραφία...- 172 - Λ. Παράρτημα...- 173-3
Α. Γενικά στοιχεία Η παρούσα μελέτη αποτελεί τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Δημοτικής Ενότητας ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ (πρώην Κοινότητας Μακρινίτσας Ν. Μαγνησίας), το οποίο συνέταξε η σύμπραξη γραφείων μελετών : Ολ. Γεραγά& Συνεργάτες Ε.Ε. δ.τ. «ΠΡΟΒΟΛΙΚΗ Ε.Ε.», Ράπτη Κωνσταντίνας, Ξηρουχάκη Δημήτριου, Καρίνα Αθανάσιου και Ράπτη Αριστέας - Χριστίνας. Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) στοχεύει στην εκτίμηση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να επιφέρει η εφαρμογή του Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) στο περιβάλλον [φυσικό, ανθρωπογενές και δομημένο], και προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων αυτών δίνοντας βασικές προτάσεις, κατευθύνσεις και περιορισμούς για τη χωροθέτηση, τις χρήσεις και την ανάπτυξη, προτείνοντας ταυτόχρονα τις αναγκαίες δράσεις για την υλοποίηση των κατευθύνσεων του ΣΧΟΟΑΠ. Η παρούσα μελέτη συντάσσεται με τις κατευθύνσεις της Οδηγίας 2001/42 της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων και της μεταφοράς της Οδηγίας στην Ελληνική Νομοθεσία, ΚΥΑ 107017 (ΦΕΚ 1225/Β/2006). Β. Μη τεχνική περίληψη Β.1. Στόχοι του ΣΧΟΟΑΠ Μετά την ψήφιση του Οικιστικού Νόμου 2508/97 εκδόθηκε η Υ.Α. 9572/1845/2000 (ΦΕΚ 209/7-4-2000) που αφορά στις "Τεχνικές Προδιαγραφές μελετών Γ.Π.Σ και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.", σύμφωνα με την οποία τα Γ.Π.Σ./Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. συντάσσονται στο σύνολο των διοικητικών ορίων των Καποδιστριακών Δήμων (τώρα Καλλικρατικών Δημοτικών Ενοτήτων) και αποτελούν στην ουσία τοπικά χωροταξικά που οφείλουν να εναρμονίζονται με τις επιλογές του Γενικού Χωροταξικού Σχεδιασμού και της Αειφόρου Ανάπτυξης. Με την υπ αριθμ. 25292/25-06-2003 Υ.Α. εγκρίθηκε το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας, που λειτουργεί ως κατευθυντήριο 4
πλαίσιο για τις μελέτες Γ.Π.Σ. /Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνεκτική διαχείριση του χώρου. Σημειώνεται ότι από το Υ.ΠΕ.Κ.Α. ανατέθηκε η μελέτη αναθεώρησης του Περιφερειακού Πλαισίου και έχει ήδη κατατεθεί το Α1 Στάδιο της μελέτης. Επίσης δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 285 Δ /5-3-04 η υπ αριθμ. 10788/04 Υπουργική Απόφαση με την οποία τροποποιήθηκαν τα πολεοδομικά σταθερότυπα για τον καθορισμό των αναγκών των οικισμών σε κοινωφελή και κοινόχρηστο εξοπλισμό. Μετά τα παραπάνω η Περιφέρεια Θεσσαλίας αποφάσισε να εντάξει τη μελέτη ΣΧΟΟΑΠ της Δ.Ε. Μακρινίτσας στο ΕΣΠΑ για χρηματοδότηση, να την προκηρύξει και με την υπ αριθμ. 1183/2012 Απόφαση Οικονομικής Επιτροπής Περιφέρειας Θεσσαλίας καθώς και με την με αρ. πρωτ. 765/5986/11-2-2013 Απόφαση Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας Στερεάς Ελλάδας εγκρίθηκαν τα πρακτικά του διαγωνισμού και ανατέθηκε η εκπόνηση της μελέτης στη Σύμπραξη. Οι βασικοί στόχοι της μελέτης του ΣΧΟΟΑΠ της Δ.Ε. Μακρινίτσας είναι οι εξής: Ο επαναπροσδιορισμός της εικόνας και λειτουργίας της Δ.Ε. Μακρινίτσας εντός του Καλλικρατικού δήμου Βόλου. Ο καθορισμός των μεγεθών της Οικιστικής Ανάπτυξης σ όλη την έκταση της Δ.Ε. Μακρινίτσας, με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, τις τοπικές ανάγκες και καταλληλότητες καθώς και τις κατευθύνσεις που προκύπτουν από υπερκείμενα επίπεδα σχεδιασμού. Αποτέλεσμα θα είναι η εκτίμηση των αναγκών για πιθανή επέκταση των οικισμών. Θα ληφθούν υπόψη και τα αποτελέσματα της πρόσφατης απογραφής της ΕΣΥΕ, του έτους 2011. Η πολεοδομική οργάνωση των οικισμών, η θεσμοθέτηση όρων δόμησης και ο προσδιορισμός των περιοχών που απαιτούν παρεμβάσεις αναβάθμισης μέσω του μηχανισμού των αναπλάσεων. Ο καθορισμός των ζωνών παραγωγικών, αναπτυξιακών και τουριστικών δραστηριοτήτων (χρήσεις γης) με βάση τις ανάγκες των παραγωγικών τομέων, τις δυνατότητες ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού και τις σχετικές προγραμματικές κατευθύνσεις. Η καταγραφή/αξιολόγηση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Δημοτικής Ενότητας και ο προσδιορισμός των περιοχών ειδικής προστασίας (ΠΕΠ) οι οποίες δεν πρόκειται να πολεοδομηθούν. Η εκτίμηση των αναγκών για κοινωνική και τεχνική υποδομή. Η διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της Κοινότητας. Οι ειδικότεροι στόχοι της μελέτης όπως προέκυψαν από την έρευνα που πραγματοποίησε η μελετητική ομάδα, είναι οι εξής: Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας ζωής και συνθηκών διαβίωσης για τους κατοίκους. 5
Η διατήρηση, προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος. Η διαφύλαξη και ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής. Η εφαρμογή υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών στις τουριστικές υπηρεσίες, δεδομένου ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή αποτελεί μέσο για βελτίωση των εισοδημάτων και της ποιότητας ζωής των απασχολούμενων στον κλάδο και των κατοίκων της περιοχής. Η διευθέτηση των προβλημάτων δόμησης της περιοχής και η εκτέλεση προγραμμάτων οργανωμένης οικιστικής ανάπτυξης. Η διασφάλιση θεσμικών προϋποθέσεων για τη δημιουργία υποδομών. Η προστασία του περιβάλλοντος από τις τουριστικές δραστηριότητες. Η ελαχιστοποίηση των αρνητικών κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων. Η διασφάλιση της αειφορικής ανάπτυξης της περιοχής Β.2. Περιγραφή του ΣΧΟΟΑΠ Κύριος στόχος του ΣΧΟΟΑΠ είναι η διαμόρφωση ενός πρότυπου αναπτυξιακού μοντέλου, το οποίο θα είναι εναρμονισμένο με τις αρχές της βιωσιμότητας και αειφορίας και προσαρμοσμένο στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να περιλαμβάνει: την εκτίμηση της αναμενόμενης εξέλιξης του πληθυσμού την εκτίμηση των αναγκών σε νέα πολεοδομημένη γη τον προσδιορισμό των κατάλληλων εκτάσεων που θα καλύψουν τις πρόσθετες ανάγκες παραγωγής, στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. τη διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της Δημοτικής Ενότητας. την προστασία και ανάδειξη των περιοχών φυσικού ενδιαφέροντος, τον καθορισμό των χρήσεων γης και την τροποποίηση των όρων και περιορισμών δόμησης Γ. Σκοπιμότητα και Στόχοι ΣΧΟΟΑΠ Γ.1. Ανάλυση των στόχων ΣΧΟΟΑΠ και διέπουσα νομοθεσία Γ.1.1. Σκοπιμότητα στόχοι ΣΧΟΟΑΠ Η μελέτη του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) της πρώην Κοινότητας και τώρα Δ.Ε.Μακρινίτσας, του Δήμου Βόλου, συντάσσεται σύμφωνα με τον νόμο 2508/97 "για τη βιώσιμη οικιστική ανάπτυξητων πόλεων και οικισμών της χώρας", όπως 6
συμπληρώθηκε με τον χωροταξικό νόμο 2742/99 και διαφέρει ριζικά από αυτά που προέβλεπε ο μεταβατικός νόμος 1337/83, γιατί επιδιώκει: Η διασφάλιση της προστασίας των πηγών, του δάσους και γενικά του φυσικού περιβάλλοντος. Η διαφύλαξη και ανάδειξη του παραδοσιακού χαρακτήρα του οικισμού. Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ποιότητας ζωής και συνθηκών διαβίωσης για τους κατοίκους. Η διατήρηση, προστασία, αποκατάσταση και ανάδειξη του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Η διαφύλαξη και ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής. Η εφαρμογή υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών στις τουριστικές υπηρεσίες, δεδομένου ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή αποτελεί μέσο για βελτίωση των εισοδημάτων και της ποιότητας ζωής των απασχολούμενων στον κλάδο και των κατοίκων της περιοχής. Η προστασία του περιβάλλοντος από τις τουριστικές δραστηριότητες. Η διασφάλιση της αειφορικής ανάπτυξης της περιοχής. Η διερεύνηση των αναγκών σε κοινόχρηστο και κοινωφελή εξοπλισμό. Πιθανή κήρυξη και άλλων διατηρητέων και ιστορικών μνημείων από το σημαντικό απόθεμα που διατίθεται στη Δημοτική Ενότητα. Το γεγονός ότι αν και η διαδικασία αφορά γνωμοδοτική πρόταση του Δήμου προς την Περιφέρεια, η διαδικασία διεξάγεται από το Δήμο. Γ.1.2. Θεσμικό πλαίσιο ΣΧΟΟΑΠ Το Θεσμικό Πλαίσιο της μελέτης Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. και της προστασίας του Περιβάλλοντος μέσω της μελέτης αυτής έχει στην Ελλάδα ως εξής: Γ.1.2.1. Θεσμικό Πλαίσιο για το Χωρικό Σχεδιασμό 1. Ν. Δ/γμα της 17/7/1923 2. Οικιστικός Νόμος 947/79 3. Οικιστικός Νόμος 1337/83 4. Υπ' αριθμ. 15632/1337/30-3-83 Υπουργική Απόφαση η σχετική με τον καθορισμό των προδιαγραφών εκπόνησης των μελετών των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων και τρεις τροποποιητικές (υπ' αριθμ. 35564/2642/10-6-83, 50232/3897/4-8-83 και 39710/4184/24-6-87 Αποφάσεις Υπουργού ΧΟΠ (Αντ. Τρίτση)) 5. Οικιστικός νόμος 2508/97 (ΦΕΚ 124 Α /13-6-1997) περί Βιώσιμης Οικιστικής Ανάπτυξης των πόλεων και οικισμών της χώρας 7
6. Νόμος 2742/99 περί "Χωροταξικού σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης" (ΦΕΚ 207 Α /7-10-99). 7. Υπ' αριθμ. 9572/1845/6-4-2000 (ΦΕΚ 209Δ/2000) Απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ περί "Τεχνικών προδιαγραφών μελετών Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.) και Σχεδίων Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) και αμοιβές μηχανικών για την εκπόνηση μελετών" (ΦΕΚ 209 Δ'/7-4-2000). 8. Υπ αριθμ.10788/5-3-2004 (ΦΕΚ 285 Δ/2004) Υπουργική Απόφαση περί "Πολεοδομικών Σταθεροτύπων και ανωτάτων ορίων πυκνοτήτων που εφαρμόζονται κατά την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων, των σχεδίων χωρικής και οικιστικής οργάνωσης "ανοικτής πόλης" και των πολεοδομικών μελετών". 9. Υπ. αριθμ. 4269/2014 Νόμος γιατον Πολεοδομικό και Χωροταξικό Σχεδιασμό Γ.1.2.2. Θεσμικό Πλαίσιο για το Περιβάλλον 1. Νόμος 1650 (ΦΕΚ 160 Α) "Για την προστασία του περιβάλλοντος". Γ.1.2.3. Θεσμικό Πλαίσιο για το Χωρικό Σχεδιασμό σε σχέση με το Περιβάλλον 1. Οδηγία 2001/42/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 27ης Ιουνίου 2001 σχετικά µε "την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων." 2. ΚΥΑ με αριθμ. ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ. 107017/06 (ΦΕΚ 1225 Β/5-9-2006): Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42//ΕΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001. Γ.1.3. Δομή μελέτης ΣΧΟΟΑΠ Η μελέτη «Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Δημοτικής Ενότητας Μακρινίτσας» εκπονείται σε δύο στάδια: Κατά το Α στάδιο γίνεται λεπτομερής ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης και διάγνωση των προβλημάτων της περιοχής. Η μελετητική ομάδα διερευνά τις προοπτικές και τάσεις της Δημοτικής Ενότητας και διατυπώνει πιθανές εναλλακτικές προτάσεις και σενάρια ρύθμισης της περιοχής. Το Β στάδιο περιλαμβάνει λεπτομερή επεξεργασία του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.. βασισμένη στην πρόταση που θα προκριθεί από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία. Συγκεκριμένα τα δύο στάδια της μελέτης περιλαμβάνουν τα εξής κεφάλαια: 8
Α Στάδιο: Ανάλυση Διάγνωση Προοπτικές Α.1. Χωροταξική Θεώρηση της Δ.Ε. Μακρινίτσας Α.2. Η Αναπτυξιακή Φυσιογνωμία της Δ.Ε. Μακρινίτσας Α.3. Δεδομένα του Χώρου και του Περιβάλλοντος Α.4. Πολεοδομική Οργάνωση Α.5. Αξιολόγηση δεδομένων, προβλημάτων, προοπτικών Α.6. Προκαταρκτική Πρόταση ή Εναλλακτικές Προτάσεις Β Στάδιο: Πρόταση Π.1 Δομικό Σχέδιο Χωρικής Οργάνωσης της Δ.Ε. Μακρινίτσας Π.2 Οργάνωση Χρήσεων Γης και Προστασία Περιβάλλοντος της Δ.Ε. Μακρινίτσας Π.3 Γενική Πολεοδομική Οργάνωση και Ρύθμιση των Οικιστικών και Πολεοδομικών Περιοχών Π.4 Πρόγραμμα ενεργοποίησης του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Γ.2. Διεθνείς, κοινοτικοί και εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας για ΣΧΟΟΑΠ Η διάρθρωση των στόχων περιβαλλοντικής προστασίας πραγματοποιείται σε τρία, κυρίως, επίπεδα: το διεθνές, το ευρωπαϊκό και το εθνικό. Ωστόσο, παρατηρούνται έντονες διαφοροποιήσεις στην κατηγοριοποίηση, ονοματολογία αλλά και το καθεστώς των εκάστοτε προστατευτέων στοιχείων και περιοχών, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τους στόχους που εξυπηρετούνται. Επιπρόσθετα, θα πραγματοποιηθεί μία σύντομη αναφορά της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που ισχύει, αν και στην εδαφική περιφέρεια της Δ.Ε. Tρικερίου δεν εμπίπτουν περιοχές ή τμήματα που έχουν χαρακτηρισθεί ή ρυθμίζονται από τη συγκεκριμένη περιβαλλοντική νομοθεσία. Γ.2.1. Διεθνείς στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας Στο διεθνές επίπεδο, περιλαμβάνονται οι Διεθνείς Συμβάσεις και Συνθήκες που έχουν κυρωθεί από την εκάστοτε ενδιαφερόμενη χώρα. Κυριότερες από αυτές είναι: - Σύμβαση Ramsar «Για την προστασία των Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας και ειδικά ως βιοτόπων των υδρόβιων πουλιών». - Σύμβαση για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς από τον Ο.Η.Ε. - Σύμβαση Cites,για το διεθνές εμπόριο ειδών της υπό εξαφάνιση χλωρίδας και πανίδας. - Σύμβαση της Βαρκελώνης, για την προστασία της Μεσογείου από την ρύπανση. - Σύμβαση της Βόννης, για τη διατήρηση των μεταναστευτικών ειδών άγριων ζώων. - Σύμβαση της Βέρνης, για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης. 9
- Σύμβαση του Ρίο, για τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας,και άλλες συμβάσεις για το τοπίο και την προστασία και τη διαχείριση των δασών, που έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία (Ν. 3827/10 και Ν. 3747/09 αντίστοιχα). Γ.2.2. Κοινοτικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία περιλαμβάνει Οδηγίες, Κανονισμούς και Αποφάσεις, που αποτελούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία που απευθύνεται σε όλα τα κράτη μέλη είτε σε συγκεκριμένους αποδέκτες, και χωρίζονται ανάλογα με το βαθμό παρέμβασης τους και τον κανονιστικό τους χαρακτήρα. Οι νομοθετικές, αυτές, πράξεις υπερισχύουν της εθνικής νομοθεσίας. Ειδικότερα, σχετικά με την ακολουθούμενη περιβαλλοντική πολιτική: Το 6ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον (Cardiff Ιούνιος 1998), αποσκοπεί στον καθορισμό προτεραιοτήτων και αντικειμενικών στόχων της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε. αλλά και στην απαρίθμηση των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν με γνώμονα την υλοποίηση της στρατηγικής της Ε.Ε. για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Βασική αρχή του προγράμματος είναι η υιοθέτηση και εφαρμογή μίας ολοκληρωμένης προσέγγισης της περιβαλλοντικής πολιτικής. Οι κυριότεροι τομείς δράσης του Προγράμματος, για την προστασία του περιβάλλοντος, συνοψίζονται: 1. Κλιματική αλλαγή, όπου ως κύριος στόχος τίθεται η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε επίπεδο που δε θα προκαλέσει τεχνητές μεταβολές του κλίματος στη γη. 2. Φύση και βιοποικιλότητα, όπου οι κύριοι στόχοι είναι: η προστασία, όταν είναι αναγκαίο, η αποκατάσταση της δομής και της λειτουργίας των φυσικών συστημάτων και η αναστολή της υποβάθμισης της βιοποικιλότητας, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο σε παγκόσμιο επίπεδο, και η προστασία των εδαφών από τη διάβρωση και τη ρύπανση. 3. Περιβάλλον και Υγεία, όπου επιδιώκεται η επίτευξη τέτοιας ποιότητας περιβάλλοντος όπου τα επίπεδα των ανθρωπογενών ρυπαντών, συμπεριλαμβανομένων και των διαφόρων ειδών ακτινοβολίας, να μην προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις ή κινδύνους στην ανθρώπινη υγεία. 4. Διαχείριση φυσικών πόρων και αποβλήτων, που έχει ως σκοπό τη διασφάλιση ότι η κατανάλωση των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων δε θα υπερβαίνει τη φέρουσα ικανότητα του περιβάλλοντος και η αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από τη χρήση των πόρων μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας της εν λόγω χρήσης, της απεξάρτησης της οικονομίας από τους υλικούς πόρους και της πρόληψης της παραγωγής αποβλήτων. 10
Σύμφωνα με την Απόφαση 1600/2002/ΕΚ, η Ε.Ε. ανέπτυξε και μια σειρά από θεματικές στρατηγικές (εκτός του 6 ου Προγράμματος) με στόχο να αντιμετωπιστούν περιβαλλοντικά προβλήματα προτεραιότητας. Σημαντικότερες Οδηγίες της Κοινότητας: - Οδηγία 79/409/ΕΟΚ«Περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών», η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία. Κύριο στόχο της οδηγίας αποτέλεσε η λήψη μέτρων από τα κράτη μέλη για τη διατήρηση και προστασία των άγριων πτηνών του ευρωπαϊκού χώρου. Η οδηγία αναφέρει, μεταξύ άλλων, και την υποχρέωση των κρατών μελών να καθορίζουν και να χαρακτηρίζουν ως «Ζώνες Ειδικής Προστασίας SpecialProtectedAreas (SPA)» τις καταλληλότερες περιοχές που φιλοξενούν πληθυσμούς των ανωτέρων ειδών. Επίσης, όλα τα κράτη υποχρεώνονται να μεριμνούν και να διαχειρίζονται τις περιοχές αυτές, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία και η αποκατάσταση των περιοχών αυτών. - Οδηγία 92/43/ΕΟΚ «Περί της διατηρήσεως των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας», η οποία αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές και ουσιαστικές οδηγίες για την ολιστική προσέγγιση του ζητήματος της προστασίας του περιβάλλοντος και την στροφή προς μία οριζόντια περιβαλλοντική πολιτική από την Κοινότητα. Το κύριο σημείο της οδηγίας επικεντρώνεται στην εισήγηση για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου περιοχών προστασίας, το οποίο λαμβάνει την ονομασία «NATURA 2000» και αποτελείται από περιοχές χαρακτηρισμένες ως «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης SpecialAreasofConservation (SAC)» καθώς και τις SPA (όπως προαναφέρθηκε). Γ.2.3. Εθνικοί στόχοι περιβαλλοντικής προστασίας Η Εθνική πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος πλαισιώνεται με τις νομοθετικές πράξεις του Εθνικού Δικαίου. Ωστόσο, στην περίπτωση της Ελλάδας, παρατηρούνται συχνά συσχετισμοί, αλληλεπικαλύψεις αλλά και μη συμπληρωματικότητα ανάμεσα στα πεδία άσκησης των διαφορετικών πολιτικών που ασκούνται (όπως η δασική, η περιβαλλοντική και η χωροταξική), με την παράλληλη ισχύ και λειτουργία των νομοθετικών πράξεων. Πολλές φορές, επίσης, καταγράφονται αλληλεπικαλύψεις προστατευομένων περιοχών σε διαφορετικές κατηγορίες προστασίας. Η Εθνική Στρατηγική είναι συμβατή με τις σχετικές στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ παράλληλα προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της ελληνικής πραγματικότητας. Η Εθνική Στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη αποσκοπεί στην ισορροπία του τρίπτυχου της βιωσιμότητας και θεωρεί ότι η περιβαλλοντική συνιστώσα είναι ισότιμη με τις άλλες δύο (κοινωνική, οικονομική), υιοθετώντας τις εξής βασικές αρχές περιβαλλοντικής πολιτικής: 11
- Η αρχή της πρόληψης της ρύπανσης. - Η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». - Η αρχή της ισότητας και της συνευθύνης. Η βασική εθνική περιβαλλοντική νομοθεσία, συνοψίζεται: Η κήρυξη και ο καθορισμός των προστατευομένων περιοχών, αρχικά, βασίσθηκε στη νομοθεσία του Δασικού Κώδικα. ΟΝόμος 996/71, παράλληλα με την ενσωμάτωση του Ν. 856/37 στο Δασικό Κώδικα, εισήγαγε τις κατηγορίες των προστατευόμενων περιοχών:«εθνικοί Δρυμοί», «Αισθητικά και Προστατευτικά Δάση», «Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης». Ο Νόμος 177/75 (με την τροποποίηση του από τον Ν. 2637/98) εισήγαγε τις κατηγορίες: «Καταφύγια Άγριας Ζωής», «Ελεγχόμενες Κυνηγετικές Περιοχές», «Εκτροφεία Θηραμάτων». Ο Νόμος 1650/86, όπου με την εισαγωγή των κατηγοριών προστατευόμενων περιοχών («Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης», «Περιοχή Προστασίας της Φύσης», «Εθνικό Πάρκο», «Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός», «Τοπίο», «Περιοχή Οικοανάπτυξης») αποτέλεσε το βασικό Νόμο για την προστασία του περιβάλλοντος (με τις ύστερες τροποποιήσεις του στον τομέα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων). Ο πρόσφατος Νόμος 3937/11 «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις», κωδικοποίησε τις κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών, αναδιατάσσοντας τις υπάρχουσες από τον Ν.1650/86 και των προηγούμενων νομοθετημάτων. Ο συγκεκριμένος Νόμος αποτελεί και το ισχύον νομοθέτημα που ορίζει το Εθνικό Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχώνκαι ρυθμίζει τον τρόπο θεσμοθέτησης και διαχείρισής τους. Επίσης, ο Ν. 3937/11 εισήγαγε τις κατηγορίες: «Περιφερειακό Πάρκο»,«Περιφερειακή Ζώνη Προστασίας» και ενέταξε τις «Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (SAC)» και «Ειδικές Ζώνες Προστασίας (SPA)»του δικτύου NATURA 2000 στην ειδική κατηγορία «Περιοχές Προστασίας Οικοτόπων και Ειδών». Γ.3. Συσχέτιση με άλλα σχέδια - πλαίσια Γ.3.1 Γενικό Πλαίσιο Χωρ. Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΦΕΚ 128Α /2008) Στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, το οποίο αναφέρεται σε εθνικό επίπεδο, δεν πραγματοποιείται συγκεκριμένη αναφορά στην Κοινότητα Μακρινίτσας, παρά μόνο στην ευρύτερη περιοχή. Σκοπός του Γ.Π.Χ.Σ.Α.Α. είναι ο προσδιορισμός στρατηγικών κατευθύνσεων για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου για τα επόμενα 15 χρόνια από την έγκρισή του. 12
Συγκεκριμένα για το δίπολο ανάπτυξης Λάρισα Βόλος μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής: «Ισχυροποίηση του δίπολου Λάρισα-Βόλος, το οποίο παρουσιάζει αυξανόμενα στοιχεία δικτύωσης και συμπληρωματικές εξειδικεύσεις και υποδομές, ανάδειξη του δίπολου σε κέντρο οικονομικής ανάπτυξης μίας ευρύτερης δυναμικής περιοχής στην οποία περιλαμβάνονται και σημαντικά αστικά και ημι-αστικά κέντρα των νομών Μαγνησίας και Λάρισας, ενίσχυση του Βόλου ως παραδοσιακού βιομηχανικού κέντρου με εξειδίκευση στους κλάδους της τσιμεντοβιομηχανίας και της μεταλλουργίας και ως κέντρου μιας ευρύτερης περιοχής ανάπτυξης τουρισμού (Πήλιο, Σποράδες).» 1 Στη συνέχεια προσδιορίζονται οι στόχοι για τις ορεινές περιοχές, όπου δίνεται βαρύτητα στην «ανασυγκρότηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, η συγκράτηση του πληθυσμού και η ισόρροπη σχέση μεταξύ πόλης και υπαίθρου με τη στήριξη, μεταξύ άλλων, των δυναμικότερων μικρών οικισμών». Ειδικότερες κατευθύνσεις είναι «η αντιμετώπιση της δημογραφικής αποψίλωσης με την ενίσχυση των υποδομών/ υπηρεσιών και των δυνατοτήτων απασχόλησης, η στήριξη των δραστηριοτήτων της τοπικής ενδοχώρας και προώθηση νέων που αντικαθιστούν τις φθίνουσες και ενισχύουν την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση, η διαφύλαξη των τοπίων, των δασών, των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών, καθώς και προστασία και ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων ως αναπτυξιακών πόρων, με εξειδίκευση των πολιτικών και των μέτρων ανάλογα με τα κύρια χαρακτηριστικά των επιμέρους περιοχών, διευκόλυνση της πρόσβασης σε υποδομές, επικοινωνία και γνώση, η ενίσχυση των δυναμικών ορεινών οικισμών που λειτουργούν ως κόμβοι διοίκησης, υπηρεσιών και μεταφορών, με τη διατήρηση και βελτίωση των κοινωνικών και τεχνικών υποδομών τους και την ανάδειξή τους σε κέντρα στήριξης των οικισμών της ευρύτερης περιοχής τους.» 2 Επίσηςδίνεται προτεραιότητα στην ενθάρρυνση των πολλαπλών πρωτογενών δραστηριοτήτων, με καλλιέργειες φιλικές προς το περιβάλλον, με ενίσχυση της κτηνοτροφίας και έμφαση στα προϊόντα ποιότητας και συνδυασμό με τον εναλλακτικό τουρισμό και παραθερισμό. Τέλος, όσον αφορά τις «περιοχές προτεραιότητας φυσικού πλούτου» όπως είναι η περιοχή Natura 2000 SCI-19:Φορέας Διαχείρισης Κάρλας Μαυροβουνίου, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου. 3 Για την αποτελεσματική και ολοκληρωμένη διαχείριση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς προτείνεται η ολοκλήρωση και εφαρμογή της οριοθέτησης και των διαχειριστικών σχεδίων για τις φυσικές περιοχές, με Φορέα Διαχείρισης και εξασφάλιση της καλής λειτουργίας των Κέντρων Ενημέρωσης για το Περιβάλλον, που υπάρχουν ήδη σε αυτές. Λόγω της γειτνίασης της Δ.Ε. Μακρινίτσας με περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς, ευνοείται η δημιουργία από τους συναρμόδιους φορείς συνδυασμένων λειτουργικών 1 Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, σελ. 28 2 Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, σελ. 63 3 Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, σελ. 65 13
τοπικών ενοτήτων αξιοποίησης των φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων, με κατάλληλη οργάνωση των φυσικών και πολιτιστικών χώρων, συμπληρωματικές διαδρομές κι επισκέψεις και συντονισμένες ενέργειες ανάδειξης και πληροφόρησης. Γ.3.2 Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Γ.3.2.1 Ειδικό Πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τον Τουρισμό (ΦΕΚ 1138Β/2009) Στο Ειδικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό η Δ.Ε. Μακρινίτσας εντάσσεται στις κατηγορίες (ΣΤ) Ορεινές περιοχές, (H) Περιοχές του Δικτύου Φύση (NATURA) 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας, (Θ) Παραδοσιακοί οικισμοί και (Ι) Αρχαιολογικοί Χώροι και Μνημεία. Συγκεκριμένα για κάθε κατηγορία αναφέρονται τα εξής: (ΣΤ) Ορεινές περιοχές Πρόκειται για τις περιοχές που εκτείνονται σε υψόμετρο άνω των 600 μ.. Η βασική κατεύθυνση τουριστικής αξιοποίησης συνίσταται στη μέριμνα για προστασία, αναβάθμιση και ανάδειξη των πόρων, βελτίωση της προσβασιμότητας, συγκρότηση τοπικών πολυθεματικών δικτύων, αξιοποίηση του οικιστικού πλεονάσματος των φθινόντων και εγκαταλελειμμένων οικισμών και προβολή των προορισμών. Στο πλαίσιο αυτό επιβάλλεται, επιπρόσθετα των όσων προβλέπονται ειδικά για κάθε κατηγορία χώρου και μορφή τουρισμού που συναντάται στον ορεινό χώρο, τα εξής: - Η διατήρηση της ποιότητας των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων με μέτρα πρόληψης των κινδύνων υποβάθμισης τους. - Λήψη ειδικών μέτρων ενσωμάτωσης τρίτων δραστηριοτήτων αναγκαίων για τη λειτουργία του χώρου που παρουσιάζουν ασυμβατότητες με την τουριστική δραστηριότητα και ειδικότερα μέτρων αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης των υποδομών τους (π.χ. σύνταξη ειδικών προδιαγραφών κατασκευής και λειτουργίας). - Δημιουργία βασικών προτύπων και εξειδικευμένων κατά περίπτωση κανόνων για το σχεδιασμό και τη δόμηση λαμβάνοντας υπόψη την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τις τοπικές παραδόσεις, χρήσης, υλικών και μορφών δόμησης. - Υιοθέτηση πρακτικών που θα εξασφαλίζουν μειωμένη κατανάλωση ενέργειας και χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών. - Δημιουργία ειδικών κατασκευαστικών προτύπων για την εκτέλεση έργων συμβατικών υποδομών (οδοποιία, κατασκευές δημόσιων κτιρίων, εγγειοβελτιωτικά, διαμορφώσεις χώρων κ.λπ.). - Δημιουργία δικτύων μονοπατιών και διαδρομών περιβαλλοντικής ευαισθησίας και εκπαίδευσης. 14
- Περιορισμός της δόμησης νέων υποδομών φιλοξενίας, εστίασης και λοιπών σχετικών με τον τουρισμό υποδομών εντός οικισμών. (H) Περιοχές του Δικτύου Φύση (NATURA) 2000 και λοιπές περιοχές περιβαλλοντικής ευαισθησίας Πρόκειται για τα τμήματα της περιοχής Natura και λοιπών περιοχών περιβαλλοντικής ευαισθησίας, όπως είναι τα σημαντικά δασικά συστήματα που εμπίπτουν στα διοικητικά όρια της Δ.Ε. Μακρινίτσας. Οι κατευθύνσεις του Πλαισίου περιλαμβάνουν αξιοποίηση των τοπικών πόρων για την ανάπτυξη ήπιων μορφών τουρισμού, ανάδειξη και προστασία περιβάλλοντος και τοπίου, δημιουργία δικτύων μονοπατιών και διαδρομών περιβαλλοντικής ευαισθησίας εκπαίδευσης, προώθηση προγραμμάτων στήριξης αγροτικών δραστηριοτήτων φιλικών προς το περιβάλλον (ολοκληρωμένης/βιολογικής γεωργίας, Π.Ο.Π., στήριξη παραδοσιακών τεχνικών), δημιουργία υποδομών στήριξης, προώθηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και πιστοποίησης και λειτουργική υποστήριξη των Φορέων Διαχείρισης και θέσπιση ειδικού τέλους επί των δραστηριοτήτων του τουρισμού που αναπτύσσονται στις περιοχές αυτές υπέρ των Φορέων Διαχείρισης, με σκοπό να χρησιμοποιείται για την προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των πόρων. Σε κάθε περίπτωση κατά την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων πρέπει να δίδεται η δέουσα βαρύτητα στην οικολογική συνιστώσα. (Θ) Παραδοσιακοί οικισμοί Ο οικισμός της Μακρινίτσας είναι χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός και οι κατευθύνσεις του Πλαισίου αναφέρουν τη δημιουργία μηχανισμού ελέγχου των χρήσεων γης και της έντασης της τουριστικής δραστηριότητας βάσει των εξής κριτηρίων: επιφάνεια δομημένου χώρου,συνολικός αριθμός τουριστικών επιχειρήσεων με έδρα ήπραγματική λειτουργία στον οικισμό, αριθμός υφιστάμενων κλινών με στόχο πάντα τη διαφύλαξη της αξίας του πόρου και την προστασία του παραδοσιακού χαρακτήρα. Επίσης αναφέρεται ο έλεγχος της δυνατότητας επέκτασης ή μη των οικισμών κατά τρόπο ώστε να προστατεύεται ο παραδοσιακός τους χαρακτήρας, ο άμεσος έλεγχος της δόμησης εκτός σχεδίου πόληςκαι ορίων οικισμών και η ανάπτυξη δράσεων τοπικών συμφώνων ποιότητας (πέρα από τους κατά περίπτωση ισχύοντες κτιριολογικούς κανονισμούς), που αφορούν στη διατήρησηκαι ανάδειξη αξιόλογων μορφολογικών στοιχείων καιτην ιδιαίτερη τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική τους. (Ι) Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Πρόκειται για τους οριοθετημένους αρχαιολογικούς χώρους που εντοπίζονται στην επικράτεια της Δ.Ε. και για τους οποίους απαιτείται εξασφάλιση της προσβασιμότητας, της επισκεψιμότητας και της οργάνωσής τους, εξωραϊσμός του περιβάλλοντος χώρου και έλεγχος των χρήσεων και της εγκατάστασης δικτύων υποδομής, ώστε να διασφαλίζεται η βέλτιστη ανάδειξή τους. 15
Σύμφωνα με το Πλαίσιο οι ειδικές μορφές τουρισμού που μπορούν να αναπτυχθούν επιπλέον στην Δ.Ε. Μακρινίτσας είναι ο Πολιτισμικός Τουρισμός και ο Τουρισμός φύσης (οικοτουρισμός αγροτουρισμός). Αναλυτικότερα για κάθε κατηγορία αναφέρονται τα εξής: (Δ) Πολιτισμικός Τουρισμός Για την ανάπτυξη του πολιτισμικού τουρισμού απαιτείται η ιεραρχημένη αναβάθμιση και διασύνδεση του μουσειακού, μνημειακού, αρχαιολογικού και λαογραφικού κεφαλαίου της χώρας, η διατήρηση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς (ιστορικό κέντρο οικισμού και μεμονωμένα κτίρια), η εξασφάλιση της προσβασιμότητας, της επισκεψιμότητας και οργάνωσης των αρχαιολογικών χώρωνκαι μνημείων και η ένταξή τους σε τουριστικά δίκτυα, η δημιουργία μουσείων και θεματικών πάρκων για την ανάδειξη των πολιτιστικών πόρων και ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής, η ενίσχυση δράσεων τύπου RI SE (μεταξύ άλλωνπροωθείται η σύνδεση καινοτομίας πολιτισμού) για τηδημιουργία πολυχώρων ψηφιακής αναπαράστασης ιστορικών, μυθολογικών και άλλων πολιτιστικών σεναρίων, η ενίσχυση, προβολή και καθιέρωση φεστιβάλ, πολιτισμικών θεσμών και άλλων σχετικών εκδηλώσεων και η ανάπτυξη του γαστριμαργικού τουρισμού και ηένταξή του στο τουριστικό προϊόν. Γ.3.2.2 Ειδικό Πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τις Α.Π.Ε. (ΦΕΚ 85 Α/2010) Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΦΕΚ 2464 Β /2008), η Δ.Ε. Μακρινίτσας δεν καθιστά περιοχή που μπορεί να αναπτύξει καμιά από τις δυνατότητες για Παραγωγή Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Παρόλα αυτά σε περίπτωση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για παρόμοιες επενδύσεις θα ακολουθούνται οι διατάξεις του Πλαισίου και της σχετικής νομοθεσίας (Ν.3851/10 για την επιτάχυνση ανάπτυξης των Α.Π.Ε., Ν. 3937/11 για τη Βιοποικιλότητα, Σύμβαση για το Τοπίο κ.λπ.). Αναλυτικότερα: Αιολικές εγκαταστάσεις Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο η Δ.Ε. Μακρινίτσας δεν ανήκει στις Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) και επίσης αποκλείεται η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντός: α. Των κηρυγμένων διατηρητέων μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των άλλων μνημείων μείζονος σημασίας της παρ. 5 ββ) του άρθρου 50 του ν. 3028/2002, καθώς και των οριοθετημένων αρχαιολογικών ζωνών προστασίας Α που έχουν καθορισθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου 91 του ν. 1892/1991 ή καθορίζονται κατά τις διατάξεις του ν. 3028/2002. β. Των οικοτόπων προτεραιότητας περιοχών της Επικράτειας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 σύμφωνα με την απόφαση 2006/613/ΕΚ της Επιτροπής (ΕΕ L 259 της 21.9.2006, σ. 1). 16
γ. Των οικισμών προ του 1923 ή κάτω των 2.000 κατοίκων περιοχών. δ. Των Π.Ο.Τ.Α. του άρθρου 29 του ν. 2545/97, των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα του άρθρου 10 του ν. 2742/99και των θεματικών πάρκων. ε. Των ατύπως διαμορφωμένων, στο πλαίσιο της εκτός σχεδίου δόμησης, τουριστικών και οικιστικών περιοχών. Ως ατύπως διαμορφωμένες τουριστικές και οικιστικές περιοχές για την εφαρμογή του παρόντος νοούνται οι περιοχές που περιλαμβάνουν 5 τουλάχιστον δομημένες ιδιοκτησίες με χρήση τουριστική ή κατοικία, οι οποίες ανά δύο βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων, και συνολική δυναμικότητα 150 κλίνες τουλάχιστον. Για τον υπολογισμό της δυναμικότητας κάθε δομημένη ιδιοκτησία με χρήση κατοικίας θεωρείται ισοδύναμη με 4 κλίνες ανεξαρτήτως εμβαδού. Οι ανωτέρω περιοχές θα αναγνωρίζονται στο πλαίσιο της οικείας Π.Π.Ε.Α. στ. Των τμημάτων των λατομικών περιοχών και μεταλλευτικών και εξορυκτικών ζωνών που λειτουργούν επιφανειακά. Μικρά υδροηλεκτρικά έργα Οι περιοχές αξιοποίησης υδατικού δυναμικού εντοπίζονται κυρίως σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές (δασικές ή χέρσες εκτάσεις), όπου η ύπαρξη του φυσικού πόρου (νερό) σε συνδυασμό με την υψομετρική διαφορά που επιτυγχάνεται από το σημείο υδροληψίας μέχρι τον σταθμό παραγωγής ενέργειας, εξασφαλίζουν την σκοπιμότητα και βιωσιμότητα του έργου. Κατά κανόνα, τα ΜΥΗΕ λειτουργούν με την συνεχή παροχή του υδατορεύματος και έτσι δεν απαιτείται η κατασκευή ταμιευτήρων με τη κατασκευή μεγάλων φραγμάτων, όπως συνήθως γίνεται στα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα. Ως ζώνες αποκλεισμού για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων Μ.ΥΗ.Ε., δηλαδή ζώνες στις οποίες πρέπει να αποκλείεται η εγκατάστασή τους, ορίζονται οι εξής κατηγορίες περιοχών: α. Των κηρυγμένων διατηρητέων μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των άλλων μνημείων μείζονος σημασίας της παρ. 5 ββ) του άρθρου 50 του ν. 3028/2002, καθώς και των οριοθετημένων αρχαιολογικών ζωνών προστασίας Α που έχουν καθορισθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου 91 του ν. 1892/1991 ή καθορίζονται κατά τις διατάξεις του ν. 3028/2002. β. Των οικοτόπων προτεραιότητας περιοχών της Επικράτειας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 σύμφωνα με την απόφαση 2006/613/ΕΚ της Επιτροπής (ΕΕ L 259 της 21.9.2006, σ.1). γ. Των παραδοσιακών οικισμών και των ιστορικών κέντρων ή τμημάτων πόλεων. δ. Των τμημάτων των λατομικών περιοχών και μεταλλευτικών και εξορυκτικών ζωνών που λειτουργούν επιφανειακά. 17
Ηλιακή ενέργεια Με βάση τα κριτήρια χωροθέτησης εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας (Φωτοβολταϊκά πεδία), ως περιοχές προτεραιότητας μπορεί ενδεικτικά να θεωρηθούν οι γυμνές και άγονες περιοχές σε χαμηλό υψόμετρο της ηπειρωτικής και της νησιωτικής χώρας, κατά προτίμηση αθέατες από πολυσύχναστους χώρους, και με δυνατότητες διασύνδεσης με το Δίκτυο ή το Σύστημα. Ως ζώνες αποκλεισμού για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας, δηλαδή ζώνες στις οποίες πρέπει να αποκλείεται η εγκατάστασή τους, ορίζονται οι εξής κατηγορίες περιοχών: α. Τα κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και τα άλλα μνημεία μείζονος σημασίας της παρ. 5 ββ) του άρθρου 50 του ν. 3028/2002, καθώς και οι οριοθετημένες αρχαιολογικές ζώνες προστασίας Α που έχουν καθορισθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου 91 του ν. 1892/1991 ή καθορίζονται κατά τις διατάξεις του ν. 3028/2002. β. Τα δάση και οι γεωργικές γαίες υψηλής παραγωγικότητας όπως προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 56 του ν. 2637 / 98 όπως ισχύουν. Βιομάζα ή βιοαέριο Ως προνομιακές περιοχές χωροθέτησης εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ενέργειας από βιομάζα ή βιοαέριο, θεωρούνται ενδεικτικά, οι χώροι που ευρίσκονται πλησίον γεωργικών εκμεταλλεύσεων παραγωγής της πρώτης ύλης, ΧΥΤΑ, εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων, μεγάλων κτηνοτροφικών ή πτηνοτροφικών μονάδων, μονάδων παραγωγής χαρτοπολτού, μονάδων παραγωγής χυμών και τοματοπολτού, πάσης φύσεως γεωργικών ή κτηνοτροφικών βιομηχανιών, ζωοτροφών κλπ. Σύμφωνα με τους σχετικούς χάρτες της μελέτης του Ειδικού Πλαισίου, η Μαγνησία ανήκει στην κατηγορία με χαμηλά ποσοστά σε ζωικά και αγροτικά υπολείμματα (26.489-99.248 τόνους/έτος και 50.001-150.000 τόνους/έτος αντίστοιχα). Γεωθερμική ενέργεια Η χωροθέτηση εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας είναι απόλυτα συνυφασμένη με την ύπαρξη γεωθερμικού πεδίου στο οποίο εντοπίζεται αυτοτελές γεωθερμικό δυναμικό υψηλής ενθαλπίας. Ως ζώνες αποκλεισμού των εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας, ορίζονται οι περιοχές που προσδιορίζονται από τα εδάφια α ι της παραγράφου 1 του άρθρου 6 του Ε.Π., καθώς και ζώνη πλάτους 500 μέτρων από τα όρια των παραπάνω περιοχών με στοιχεία στ, ζ και η. 18
Γ.3.2.3 Ειδικό πλαίσιο Χ.Σ.Α.Α. για τη Βιομηχανία (ΦΕΚ 151 ΑΑΠ/2009) Σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία (ΦΕΚ 151 ΑΑΠ/2009), η άσκηση χωρικής πολιτικής για τη μεταποίηση αποτελεί γενική προτεραιότητα. Παρά το γεγονός ότι δεν πραγματοποιείται καμία αναφορά στην περιοχή μελέτης, η Π.Ε. Μαγνησίας χαρακτηρίζεται ως πολύ υψηλής προτεραιότητας άσκησης χωρικής πολιτικής για τη μεταποίηση και ειδικά στην ευρύτερη περιοχή του Βόλου η οργάνωση της βιομηχανίας χρήζει εντατικοποίησης και ποιοτικής αναδιάρθρωσης. Παρόλα αυτά, λόγω του παραδοσιακού και τουριστικού χαρακτήρα της περιοχής και της μεγάλης απόστασης από το Βόλο, εκτιμάται ότι κάποιας μορφής βιοτεχνική ανάπτυξη θα είναι περιορισμένη και σε κάθε περίπτωση, απαιτείται προσεκτικός και ενδελεχής σχεδιασμός των χρήσεων αυτών. Γ.3.2.4 Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1484 Β /10.10.2003) Στο Περιφερειακό ΠλαίσιοΧωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας (ΦΕΚ 1484 Β /10-10-2003) δεν πραγματοποιείται αναφορά στην Κοινότητα Μακρινίτσας, αλλά θα ληφθούν σοβαρά υπόψη οι γενικές επιταγές και κατευθύνσεις του εν λόγω πλαισίου. Σε ότι αφορά την ευρύτερη περιοχή της Κοινότητας, εντάσσεται αφενός στην υπό διαμόρφωση μητροπολιτική ζώνη Λάρισας Βόλου και αφετέρου στην ορεινή περιμετρική ζώνη. Συγκεκριμένα επισημαίνεται ότι ως προς τη χρήση τουρισμός β κατοικία,δύο είναι οι ευρύτερες ζώνες που συγκεντρώνουν σημαντικής έκτασης και αξίας φυσικό απόθεμα με σημαντικούς ιστορικούς και καθιερωμένους τουριστικούς προορισμούς βουνού και θάλασσας. Η πρώτη στην οποία εντάσσεται και η περιοχή μελέτης αποτελείται από το τόξο Όλυμπος Όσσα Μαυροβούνι Πήλιο Σποράδες και εμφανίζει ήδη έντονες τάσεις ανάπτυξης και κατά συνέπεια προβλήματα σύγκρουσης χρήσεων. Οι κατευθύνσεις του Πλαισίου για την ευρύτερη περιοχή μελέτης αναφέρουν: «Αξιοποίηση του υπάρχοντος αποθέματος με την πολεοδόμηση των οικισμών καθώς και την προστασία και ανάδειξη διατηρητέων κτιρίων και παραδοσιακών συνόλων μέσω της επαναχρησιμοποίησης τους, ανάπτυξη εναλλακτικών ήπιων μορφών τουρισμού που θα έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση χρονικά της τουριστικής περιόδου και χωρικά της τουριστικής ανάπτυξης. Σημαντικός επίσης κρίνεται ο συντονισμός του σχεδιασμού σε επίπεδο ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ με βασική αρχή την επιδίωξη της παράλληλης, όχι απαραίτητα ισόρροπης, αλλά ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κάθε ενότητας ανάπτυξης των χρήσεων και της αποφυγής συγκρούσεων μεταξύ τους και με το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει καθορισμό χρήσεων γης, διαμόρφωση οργανωμένων 19
υποδοχέων και παράλληλα περιορισμό/κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, χρήση κατά το σχεδιασμό μηχανισμών και εργαλείων συγκέντρωσης (επεκτάσεις, ΠΕΡΠΟ, ΠΟΤΑ, ΠΟΑΠΔ) και παράλληλα τα κάθε μορφής κίνητρα να αποβλέπουν στην αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών και γενικά του τουριστικού προϊόντος». Θα πρέπει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως το ΠΠΧΣΑΑ βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης με αποτέλεσμα τα στοιχεία να μην είναι πρόσφατα και επικαιροποιημένα. Γ.3.2.5 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Θεσσαλίας για την περίοδο 2007 2013 Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για τη Χωρική Ενότητα Θεσσαλίας Ηπείρου Στερεάς Ελλάδας για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013, δεν πραγματοποιείται αναφορά στην περιοχή μελέτης (Κοινότητα Μακρινίτσας). Παρόλα αυτά οι παρατηρήσεις που αφορούν στο σύνολο της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλίας ισχύουν και για την περιοχή μελέτης. Στο κείμενο επισημαίνεται πως θεσσαλική οικονομία εμφανίζει συγκριτικά διογκωμένο πρωτογενή τομέα, δευτερογενή τομέα όμοιο με το μ.ο. της χώρας, ενώ ο τριτογενής της τομέας βρίσκεται σε σχετική υστέρηση. Όμως το νέο διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον ασκεί πιέσεις για ταχείες προσαρμογές και η ανάπτυξη θα πρέπει να θέσει κάποιες βασικές προτεραιότητες. Συνοπτικά αναφέρουμε: στον πρωτογενή τομέατον εκσυγχρονισμό, τη διασύνδεση με την έρευνα και την αγορά, την ανάπτυξη υποδομών και την αύξησης του βαθμού εξωστρέφειας, στον δευτερογενή η βελτίωση και επέκταση των παραγωγικών και τεχνολογικών υποδομών, ο τεχνολογικός και οργανωτικός εκσυγχρονισμός, η έρευνα και ανάπτυξη, η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα, οι δικτυώσεις και οι συνεργασίες, ο εξαγωγικός προσανατολισμός, η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, η διαμόρφωση ελκυστικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων. Τέλος στον τριτογενή τομέα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των υφιστάμενων κυρίαρχων κλάδων, όσο και στην ενίσχυση των νέων δυναμικών κλάδων των υπηρεσιών, όπως είναι τα σύγχρονα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, οι υπηρεσίες πληροφορικής και επικοινωνιών, το διαμετακομιστικό εμπόριο, οι συνδυασμένες μεταφορές, οι υπηρεσίες έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, η περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών εκπαίδευσης, οι σύγχρονες υπηρεσίες υγείας. Μία άλλη από τις βασικές αναπτυξιακές προτεραιότητες της περιοχής, θα πρέπει να είναι η μετουσίωση της γεωγραφικής της θέσης σε πραγματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και η έμφαση στην ενίσχυση της εξωστρέφειας της περιφερειακής οικονομίας, ώστε να αμβλυνθούν τα όποια μειονεκτήματα της διεθνοποίησης της οικονομίας και να αυξηθούν τα πλεονεκτήματα (π.χ. εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, άμεσες ξένες επενδύσεις, μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, διεθνείς 20
συνεργασίες, κ.α.). Γίνεται αναφορά σε προτάσεις σχετικές με το φυσικό περιβάλλον, την ανταγωνιστικότητα, τις μεταφορές, τον τουρισμό, την απασχόληση, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση αλλά περισσότερο ενδιαφέρον για την περίπτωση της Δ.Ε. Μακρινίτσας έχουν οι προτάσεις για τις ορεινές περιοχές (Πήλιο, αλλά και θύλακες στη δυτική Θεσσαλία) όπου υπάρχει τάση «αναγέννησης». Αυτή προσδιορίζεται από τις τάσεις για αλλαγή στη χρήση του ορεινού χώρου από παραγωγικό σε καταναλωτικό, την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ καταγόμενων και τοπικής κοινωνίας σ επίπεδο οικισμού, (β κατοικία και εποχιακή διαμονή στον οικισμό καταγωγής), και το γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότητα του ορεινού πληθυσμού οργανωμένη σε κοινότητες έχει ως κέντρο διαμονής και δραστηριοποίησης τα πεδινά αστικά και αγροτικά κέντρα. Γ.3.2.6.Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου Σύμφωνα με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Βόλου, που βρίσκεται στο τελικό στάδιο της διαβούλευσης, η Κοινότητα Μακρινίτσας ανήκει στη χωρική ενότητα Βόλου Νέας Ιώνιας και εξαρτάται άμεσα από τα κέντρα αυτά, καθώς «η σχέση τους με τον κεντρικό πυρήνα της Πόλης, το Βόλο-Νέα Ιωνία, είναι σήμερα και θα εξακολουθήσει να είναι πέραν της καθημερινής εργασιακής, διότι στην ουσία αποτελούν τον τόπο μόνιμης διαμονής κατοίκων του Πολεοδομικού Συγκροτήματος». Η βασική κατεύθυνση που δίνεται είναι ότι «οι δυο κρίσιμοι παράγοντες, οι οποίοι οφείλουν να υποστηριχθούν σθεναρά με αντίστοιχες δράσεις, αφορούν στην περαιτέρω βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού και σε αυτήν της ανάταξης των καθημερινών όρων διαβίωσης, με την τόνωση και την περαιτέρω ανάδειξη του φυσικού και του πολιτιστικού/αρχιτεκτονικού περιβάλλοντός τους». Επίσης «ηήπια τουριστική ανάπτυξη συνεχίζει να αποτελεί κυρίαρχη μορφή της δραστηριότητας στην περιοχή, συνδυασμένη με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, αλλά και με την παραγωγή τοπικών αγροτικών προϊόντων ποιότητας».σημαντικός στόχος είναι και «η ανάδειξη της γεωργικής παραγωγής, η προώθηση και αξιοποίηση της υψηλής προστιθέμενης αξίας των τοπικών προϊόντων (δενδρώδεις καλλιέργειες και κηπευτικά ποιότητας) η οποία συνδυάζεται με τις πολιτικές προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και της ανάπτυξης του ποιοτικού τουρισμού». «Η αποτελεσματική ενίσχυση της περιβαλλοντικής φυσιογνωμίας επιδιώκεται με τη συνδυασμένη υλοποίηση ενιαίων δικτύων και πλεγμάτων ιστορικής, τοπιολογικής και πολιτισμικής πληροφόρησης και με τις συνέργειες για δημιουργική και αειφόρο διαχείριση του φυσικού 21
περιβάλλοντος, στοιχεία τα οποία αποτελούν ιδιαίτερη πρόκληση για τη χωρική ανάπτυξη ενός συστήματος, το οποίο διαθέτει τέτοιου είδους χαρακτηριστικά σε αφθονία.» Συγκεκριμένα για τους χαρακτηρισμένουςπαραδοσιακούς οικισμούς όπως αυτός της Μακρινίτσας: - «απαιτείται η διατύπωση νέων όρων και περιορισμών δόμησης, λαμβάνοντας υπόψη τα υπάρχοντα ιδιαίτερα σημαντικά στοιχεία συνοδείας των κτιριακών αποθεμάτων και του φυσικού περιβάλλοντος. Το χωρικό σύνολο προσφέρεται για τη συνδυασμένη ανάδειξη του ενιαίου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.» - «υποστηρίζονται οργανωτικά και οικονομικά περαιτέρω δράσεις για την ανάδειξη των στοιχείων των ελεύθερων χώρων τους (καλντερίμια, κρηναία συγκροτήματα, μνημεία της φύσης, πλατείες, κ.λπ.)» Σημαντικός στόχος επίσης είναι η«προστασία του υδατικού κεφαλαίου και η διατήρηση καλής κατάστασης σε όλα τα υδατικά συστήματα (επιφανειακά, υπόγεια, θαλάσσια), ειδικά στους παραδοσιακούς οικισμούς προτείνεται η κατασκευή λιμνοδεξαμενών σε επιλεγμένα σημεία. Τέλος, «επιδιώκεται η πραγματοποίηση τελεφερίκ, από Άνω Βόλο προς Μακρινίτσα, Πορταριά και Χάνια, το οποίο υπό ορισμένες προϋποθέσεις θα μπορούσε να χρησιμοποιείται και ως συγκοινωνιακό μέσο». Δ. Περιγραφή ΣΧΟΟΑΠ Δ.1. Γενικές Αρχές Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής Η μελέτη του Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) της πρώην Κοινότητας και τώρα Δημοτικής Ενότητας Μακρινίτσας, του Δήμου Βόλου, έχει ως σκοπό να καθορίσει και να προτείνει για έγκριση ένα χωροταξικό σχέδιο τοπικής σημασίας στα διοικητικά όρια της Δ.Ε., το οποίο θα εντάσσεται τόσο στο χωροταξικό πλαίσιο του Δήμου Βόλου και της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας και Σποράδων, της Περιφέρειας Θεσσαλίας, όσο και σε αυτό της Χώρας. Έχει δηλαδή ως αντικείμενο την ισόρροπη ρύθμιση του εξωαστικού και του αστικού χώρου, με τη θεσμοθέτηση περιοχών προστασίας των φυσικών πόρων (της γης υψηλής παραγωγικότητας, των δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων, των αρχαιολογικών χώρων, των παραρεμάτιων περιοχών κ.λπ.), των περιοχών ελέγχου και περιορισμού της δόμησης (ΠΕΠΔ) με κυρίαρχες χρήσεις τη γεωργία, την κτηνοτροφίακαι την τουριστική ανάπτυξη, των βασικών δικτύων υποδομής (οδικό δίκτυο, ύδρευση, αποχέτευση, ενέργεια κ.λπ.) και του απαραίτητου κοινωφελούς και κοινόχρηστου 22