Κείμενο: 2 ο Προτεινόμενο Θέμα στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Λυκείου - Ξενοφώντος Ελληνικά Οἱ δ αὐτόν ὑπεδέχοντο, τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουρούς ὑποσπόνδους ἀφέντες οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἒφυγον εἰς τὸν Πόντον, ὓστερον δ εἰς Ἀθήνας καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι. Λύσανδρος δὲ τοὺς τε φρουρούς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἲ τινά που ἂλλον ἲδοι Ἀθηναῖον, ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας, διδούς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἂλλοθι δ οὒ, εἰδώς ὃτι ὃσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἂστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἒνδειαν ἒσεσθαι. Ερωτήσεις: 1)Να μεταφράσετε το παραπάνω απόσπασμα του κειμένου. (μονάδες 40) 2)α) να κλιθούν τα ουσιαστικά στον αριθμό που βρίσκεται το καθένα: φρουρούς, ἀσφάλειαν, ἀστυ. β) ὑπεδέχοντο: να γίνει χρονική αντικατάσταση (μονάδες 6) ἐφυγον: να κλιθεί η προστακτική του ρήματος στον χρόνο που βρίσκεται το ρήμα. ἐσεσθαι: να γράψετε τα απαρέμφατα των άλλων χρόνων. (μονάδες 8) γ)πλείους, θᾶττον: να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός των επιθέτων στο αρσενικό γένος σε ενικό και πληθυντικό αριθμό. (μονάδες 4)
δ)αὐτόν, τινά, ἀλλον: να γράψετε τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό. (μονάδες 3) 3)ὑποσπόνδους, Ἀλκιβιάδῃ, Ἀθηναῖοι, τινά, θᾶττον, τῶν ἐπιτηδείων: να αναγνωρίσετε συντακτικά τις λέξεις. (μονάδες 12) 4) Ποιο ήταν το σχέδιο του Λυσάνδρου για να καταλάβει την Αθήνα; Να περιγράψετε όλα τα στάδια του σχεδίου του. 5) Τι γνωρίζετε για τη ζωή του Ξενοφώντα; (μονάδες 10) (μονάδες 10) 6) ὑπεδέχοντο, προδόντες, ἐφυγον, ἐγένοντο, ἀπέπεμπεν, συλλεγῶσιν, ἐσεσθαι : να γράψετε από ένα ομόρριζο για κάθε μία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου. Καλή επιτυχία! (μονάδες 7) Φιλολογική επιμέλεια: Κατσακιώρη Δήμητρα, απόφοιτος κλασικής φιλολογίας Ενδεικτικές απαντήσεις: 1)Και αυτοί τον υποδέχθηκαν, αφού άφησαν ελεύθερους ύστερα από επίσημη συμφωνία τους φρουρούς των Αθηναίων. Και εκείνοι που πρόδωσαν στον Αλκιβιάδη το Βυζάντιο, τότε κατέφυγαν στον Πόντο, και ύστερα στην Αθήνα και έγιναν Αθηναίοι πολίτες. Ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και όποιον άλλο Αθηναίο έβλεπε κάπου, τους έστελνε στην Αθήνα παρέχοντας ασφάλεια μόνο σε εκείνους που ταξίδευαν για εκεί και όχι για άλλο μέρος, γιατί ήξερε πως όσο πιο πολλοί συγκεντρωθούν στην πόλη της Αθήνας και στον Πειραιά, τόσο γρηγορότερα θα υπάρξει έλλειψη τροφίμων.
2)α) οἱ φρουροί ἡ ἀσφάλεια τό ἄστυ τῶν φρουρῶν τῆς ἀσφαλείας τοῦ ἄστεως τοῖς φρουροῖς τῇ ἀσφαλείᾳ τῷ ἄστει τοῦς φρουροῦς τήν ἀσφάλειαν τό ἄστυ ὧ φρουροί ὧ ἀσφάλεια ὧ ἄστυ β) Εν. ὑποδέχονται Παρ. ὑπεδέχοντο Μελλ. ὑποδέξονται/ ὑποδεχθήσονται Αορ. ὑπεδέξαντο/ὑπεδέχθησαν Παρκ. ὑποδεδεγμένοι εἰσί (ν) Υπερ. ὑποδεδεγμένοι ἦσαν Προστακτική: - Φύγε Φυγέτω - Φύγετε Φυγόντων /φυγέτωσαν
Εν. εἶναι Μελλ. ἔσεσθαι Αορ. γενέσθαι Πρκ. γεγονέναι γ) ὁ πλείων οἱ πλείονες/πλείους πλείονος πλείονι πλείονα/πλείω πλεῖον/πλέον πλειόνων πλείοσι πλείονας/πλείους πλείονες/πλείους ὁ θάττων οἱ θάττονες/θάττους θάττονος θάττονι θάττονα/θάττω θᾶττον θαττόνων θάττοσι θάττονας/θάττους θάττονες/θάττους δ) αὐτός τίς ἄλλος αὐτοῦ τινός/τοῦ ἄλλου αὐτῷ τινί/τῳ ἄλλῳ αὐτόν τινά ἄλλον - - -
3) ὑποσπόνδους= επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ἀφέντες Ἀλκιβιάδῃ= έμμεσο αντικείμενο στο προδόντες Ἀθηναῖοι = κατηγορούμενο στο οὗτοι Τινά= επιθετικός προσδιορισμός στο Ἀθηναῖον θᾶττον = επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔσεσθαι τῶν ἐπιτηδείων= γενική αντικειμενική στο ἔνδειαν 4) Ο Λύσανδρος, ως ικανότατος στρατηγός, εφαρμόζει ένα πολύ έξυπνο σχέδιο προκειμένου να επιτύχει το στόχο του, δηλαδή την κατάληψη της Αθήνας. Συγκεκριμένα, στρέφεται πρώτα εναντίον των συμμαχικών πόλεων των Αθηναίων, όπως το Βυζάντιο και την Καλχηδόνα επιθυμώντας έτσι τη στρατιωτική και πολιτική αποδυνάμωση της Αθήνας. Ο Λύσανδρος ακολούθησε μία πολύ έξυπνη στρατηγική. Έστελνε εγγυήσεις για ασφάλεια μόνο σε εκείνους που θα επέστρεφαν στην πόλη της Αθήνας και στον Πειραιά. Στόχος του ήταν η υπέρμετρη αύξηση του πληθυσμού και των αναγκών επισιτισμού των κατοίκων. Η Αθήνα θα αντιμετώπιζε έντονο πρόβλημα τροφοδότησης του πληθυσμού της, καθώς πολιορκημένη από το 413 π.χ. από τη μεριά της Δεκέλειας, ο μοναδικός τρόπος ανεφοδιασμού της ήταν η εισαγωγή σίτου από τον Πόντο και τη Θράκη. Όμως ο Λύσανδρος είχε κλείσει τους θαλάσσιους δρόμους ανεφοδιασμού της. Μετά την κατάληψη του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας, ο Λύσανδρος έκλεισε τους θαλάσσιους δρόμους ανεφοδιασμού της Αθήνας. Το έξυπνο σχέδιό του ολοκληρώθηκε με την επιστροφή του στη Λάμψακο για την επισκευή των πλοίων του. Στόχος του ήταν ο ναυτικός αποκλεισμός της Αθήνας και κατ επέκταση η παράδοσή της στη Σπάρτη.
5) O Ξενοφών γεννήθηκε (μεταξύ 431 και 429 π.χ.) στον δήμο της Ερχιάς της Αττικής. O πατέρας του Γρύλλος ήταν εύπορος κτηματίας, ο Ξενοφών πήρε καλή μόρφωση και διατήρησε σ όλη του τη ζωή την αγάπη για τα άλογα και για την οργάνωση και διαχείριση ενός αγροκτήματος. Yπηρέτησε στο σώμα των ιππέων, μαζί με άλλους εύπορους νέους της εποχής του, γνωρίστηκε με τον Σωκράτη και έζησε τις περιπέτειες της Αθήνας στα ταραγμένα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου ως την ήττα του 404 π.χ., την άνοδο των τριάκοντα τυράννων στην εξουσία και την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 403 π.χ. O φίλος του Πρόξενος του πρότεινε να μετάσχει στην εκστρατεία που ετοίμασε ο Κύρος, για να εκθρονίσει τον αδελφό του, τον βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη Β. Συγκροτήθηκε εκστρατευτικό σώμα με δέκα χιλιάδες μισθοφόρους από διάφορες πόλεις. Μετά τη μάχη στα Κούναξα και τον θάνατο του Κύρου (401 π.χ.), ο Ξενοφών ανέλαβε ηγετικές πρωτοβουλίες για την επιστροφή των μισθοφόρων στην Ελλάδα. H περιπετειώδης πορεία τους κατέληξε στον Εύξεινο Πόντο και από εκεί στο Βυζάντιο και στα παράλια του Αιγαίου. O Ξενοφών, έμπειρος στρατιωτικός πλέον, παρέμεινε για σύντομο χρονικό διάστημα στη Θράκη ως μισθοφόρος του βασιλιά Σεύθη των Οδρυσών, και κατόπιν ήλθε σε επαφή με τις μονάδες του σπαρτιατικού στρατού στα παράλια της Μ. Ασίας (399 π.χ.). O βασιλιάς Αγησίλαος ανέλαβε την ηγεσία των μονάδων αυτών (396 π.χ.) και ο Ξενοφών εντυπωσιάστηκε από την προσωπικότητά του, ώστε τον ακολούθησε μαζί με τον σπαρτιατικό στρατό, στη μάχη της Κορωνείας (394 π.χ.) εναντίον του ευρύτερου αντισπαρτιατικού συνασπισμού, στον οποίο πρωτοστατούσαν η Αθήνα και η Θήβα. Μετά τη νίκη των Σπαρτιατών, ακολούθησε τον Αγησίλαο στους Δελφούς για τους επινίκιους πανηγυρισμούς. Η εξορία του από την πατρίδα του, την Αθήνα, ήταν και αναπόφευκτη και δικαιολογημένη. Οι Σπαρτιάτες του πρόσφεραν «προξενίαν», άδεια διαμονής στη Σπάρτη και πολύ σύντομα του παραχώρησαν ένα μεγάλο κτήμα στον Σκιλλούντα, κοντά στην Ολυμπία, όπου έζησε περίπου είκοσι χρόνια ήρεμη οικογενειακή ζωή με τη γυναίκα του
και τους δύο γιους του, τον Γρύλλο και τον Διόδωρο, και ασχολήθηκε με τη συγγραφή πολλών έργων του. Η ήττα των Σπαρτιατών από τους Θηβαίους στη μάχη των Λεύκτρων (371 π.χ.) εξασθένισε τη θέση τους, οι Ηλείοι ανακατέλαβαν την περιοχή του Σκιλλούντα και ο Ξενοφών αναγκάστηκε να μετακομίσει στην Κόρινθο για νέα μακρόχρονη εγκατάσταση (370 π.χ.). Η προσέγγιση Αθηναίων και Σπαρτιατών, για να αντιμετωπισθεί ο νέος κοινός εχθρός, οι Θηβαίοι (365 π.χ.), οδήγησε στην άρση του ψηφίσματος για εξορία του συγγραφέα. Δεν είναι βέβαιο πότε γύρισε στην Αθήνα. Έστειλε πάντως τους γιους του να υπηρετήσουν στον αθηναϊκό στρατό και ο Γρύλλος σκοτώθηκε πολεμώντας κατά των Θηβαίων στη μάχη της Μαντινείας (362 π.χ.). Οι τιμητικές εκδηλώσεις για τον θάνατό του δείχνουν ότι το όνομα του πατέρα του ήταν πολύ γνωστό. O Ξενοφών πέθανε οπωσδήποτε μετά το 355 π.χ., πιθανώς την επόμενη χρονιά, αφήνοντας πίσω του εκτεταμένο και πολυσχιδές συγγραφικό έργο. 6) αποδοχή, προδοσία, φυγάδευση, γέννηση, πομπή, συλλογή, παρουσία.