Μηχανισμοί χρηματοδότησης έργων βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη

IEE Project BiogasIN Μηχανισμοί χρηματοδότησης έργων βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη D.6.4, WP 6 Συντάκτες: Henning Hahn, Asya Jentsch Fraunhofer Institute for Wind Energy and Energy System Technology (IWES) Οκτώβριος 2012

Συντάκτες: Henning Hahn, Asya Jentsch Ανασκόπηση: Arthur Wellinger, Ana Kojakovic, Dominik Rutz, Κωνσταντίνος Σιούλας, Jan Stambasky, Ilze Dzene, Augustin Ofiteru, Barbara Roposa, Petko Apostolov, Nathalie Bachmann Πληροφορίες: Fraunhofer Institute for Wind Energy and Energy System Technology IWES Division Bioenergy System Technology Henning Hahn Email: Henning.Hahn@iwes.fraunhofer.de phone: +49 (0)561 7294 261 Königstor 29 34119 Kassel, Germany www.iwes.fraunhofer.de Υποστηρίζεται από Η πλήρης ευθύνη του περιεχομένου αυτής της έκδοσης εναπόκειται στους συντάκτες της. Δεν απεικονίζει κατ ανάγκη την άποψη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το EACI και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Ιστοσελίδα του BiogasIN: www.biogasin.org 2

Πίνακας περιεχομένων Πίνακας περιεχομένων... I Πρόλογος... II Συντομεύσεις... II 1. Εισαγωγή... 1 2. Βασικά σημεία για μηχανισμούς χρηματοδότησης βιοαερίου... 2 2.1. Μηχανισμοί χρηματοδότησης βάσει τιμής... 3 2.1.1. Έμφαση στην παραγωγή... 3 2.1.2. Έμφαση στην επένδυση... 4 2.2. Μηχανισμοί χρηματοδότησης βάσει ποσότητας... 5 2.3. Εθελοντικές προσεγγίσεις... 6 2.4. Έμμεσοι μηχανισμοί χρηματοδότησης... 6 2.5. Διεθνής μηχανισμοί στήριξης... 7 3. Υφιστάμενοι μηχανισμοί χρηματοδότησης βιοαερίου στην Ευρώπη και στις χώρες του BiogasIN... 9 3.1. Υποστηρικτικά εργαλεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση... 9 3.2. Τιμές για τον ηλεκτρισμό που παράγεται από βιοαέριο...11 3.3. Χρηματοδότηση με έμφαση στην επένδυση... 14 4. Συστάσεις για επιτυχή υποστήριξη έργων βιοαερίου... 15 Αναφορές...18 I

Πρόλογος Το έργο BiogasIN «Ανάπτυξη βιώσιμης αγοράς βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη» (Συμβόλαιο αριθ. IEE/09/848) υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράμματος «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη». Αντικείμενο του έργου BiogasIN είναι η αποτελεσματική βελτίωση του πλαισίου εγκατάστασης νέων μονάδων βιοαερίου σε 7 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ελλάδα, Λετονία, Ρουμανία, Σλοβενία. Το έργο BiogasIN υλοποιείται από 10 Ευρωπαϊκούς οργανισμούς ως εταίρους. Το έργο συντονίζεται από το Ενεργειακό Ινστιτούτο της Κροατίας «Hrvoje Pozar». Η πλήρης ευθύνη του περιεχομένου αυτής της έκδοσης εναπόκειται στους συντάκτες της. Δεν απεικονίζει κατ ανάγκη την άποψη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρει ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε αυτήν. Συντομεύσεις ΚΑΕ ΣΗΘ ΕΕ EEG IEE kw kwh NREAP RED ΑΠΕ Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας Ευρωπαϊκή Επιτροπή German Renewable Energy Law, Γερμανικός Νόμος για τις ΑΠΕ Intelligent Energy Europe Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη κιλοβάτ κιλοβατώρα National Renewable Energy Action Plan (Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις ΑΠΕ) Renewable energy directive (Οδηγία για τις ΑΠΕ) Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας II

1. Εισαγωγή Το βιοαέριο ως μία από τις καλύτερες δυνατότητες για την αξιοποίηση των αποβλήτων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και πολύτιμο εδαφοβελτιωτικό μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που θέτει η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (RED, 2009/28/ΕΚ), η οποία καθορίζει ότι το 20% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας πρέπει να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2020. Κύριοι παράγοντες του αυξανόμενου ενδιαφέροντος στον τομέα του βιοαερίου δεν είναι μόνο η διαχείριση των αποβλήτων και η παραγωγή ενέργειας, αλλά και κοινωνικο-οικονομικά οφέλη για τις αγροτικές περιοχές με σημαντικό αγροτικό τομέα. Η παραγωγή βιοαερίου και η αξιοποίησή του ανοίγουν νέα πεδία δραστηριότητας στον αγροτικό τομέα. Η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (ΚΑΕ) παρέχει μεγάλες δυνατότητες για την παραγωγή και την αξιοποίηση βιοαερίου λόγω του σημαντικού αγροτικού τομέα. Το δυναμικό αυτό παραμένει ανεκμετάλλευτο, λόγω ανεπαρκών συνθηκών για την κατασκευή νέων μονάδων βιοαερίου από την άποψη των πολύπλοκων διαδικασιών αδειοδότησης και ακατάλληλων μηχανισμών χρηματοδότησης. Ένα από τα κύρια σημεία του έργου BiogasIN, που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη», είναι η βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για έργα βιοαερίου σε επτά χώρες: Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ελλάδα, Λετονία, Ρουμανία και Σλοβενία (Φωτογραφία 1). Φωτογραφία 1: Γεωργαφική κάλυψη του έργου BiogasIN Υπόμνημα: Πράσινο Χώρες στόχος του έργου BiogasIN 1

Η έκθεση βασίζεται κυρίως στα αποτελέσματα των μελετών και ερευνών που σχετίζονται με τoυς υπάρχοντες μηχανισμούς χρηματοδότησης στις χώρες του έργου BiogasIN. Δίνει μια επισκόπηση σχετικά με τους μηχανισμούς χρηματοδότησης βιοαερίου και επισημαίνει τις κύριες διαφορές όσον αφορά στη διαθεσιμότητα των δυνατοτήτων χρηματοδότησης για τις μονάδες βιοαερίου και προσφέρει συστάσεις για την επιτυχή υποστήριξη των μονάδων βιοαερίου με την προσαρμογή των μηχανισμών χρηματοδότησης. 2. Βασικά σημεία για μηχανισμούς χρηματοδότησης βιοαερίου Οι μηχανισμοί χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμοι για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο μπορεί γενικά να διακριθούν μεταξύ άμεσων και έμμεσων εργαλείων πολιτικής. Τα άμεσα εργαλεία πολιτικής αποσκοπούν στην προώθηση της υλοποίησης νέων μονάδων παραγωγής βιοαερίου στο εγγύς μέλλον, ενώ τα έμμεσα εργαλεία επικεντρώνονται στη μακροπρόθεσμη βελτίωση του πλαισίου. Εκτός από κανονιστικές πράξεις, οι εθελοντικές προσεγγίσεις για την υποστήριξη των μονάδων βιοαερίου βασίζονται κατά κύριο λόγο στην επιθυμία των πολιτών να πληρώσουν ένα επιπλέον ποσό (premium) για πράσινη ηλεκτρική ενέργεια. Ένα άλλο σημαντικό κριτήριο κατάταξης είναι αν το εργαλείο σχετίζεται με την τιμή ή την ποσότητα, και αν υποστηρίζει την επένδυση ή την παραγωγή. Ο Πίνακας 1 παρέχει μια ταξινόμηση των χρηματοδοτικών μηχανισμών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ακολουθείται από μια περιγραφή των πιο σημαντικών μηχανισμών και πρακτικά παραδείγματα από Ευρωπαϊκές χώρες. Πίνακας 1: Είδη μηχανισμών χρηματοδότησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Κανονιστικά Έμφαση στην επένδυση Έμφαση στην παραγωγή Εθελοντικά Έμφαση στην επένδυση Έμφαση στην παραγωγή Πηγή: Ragwitz et al. (2007) Βάσει τιμής Άμεσα Κίνητρα επενδύσεων Φοροαπαλλαγές Χαμηλότοκα δάνεια Εγγυημένες τιμές Εγγυημένες διαφορικές τιμές Προγράμματα μετόχων Προγράμματα συνεισφοράς Πράσινες τιμές Βάσει ποσότητας Προκηρύξεις για επιχορηγήσεις επενδύσεων Προκηρύξεις για μακροχρόνια συμβόλαια Εμπορεύσιμα πράσινα πιστοποιητικά Έμμεσα Περιβαλλοντικοί φόροι Απλοποίηση αδειοδοτικής διαδικασίας Χρεώσεις δικτύου, balancing costs Εθελοντικές συμφωνίες 2

2.1. Μηχανισμοί χρηματοδότησης βάσει τιμής Σε γενικές γραμμές, οι μηχανισμοί χρηματοδότησης με βάση την τιμή υποστηρίζουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με επιδότηση ανά kw εγκατεστημένης ισχύος ή με μία σταθερή πληρωμή ανά kwh που παράγεται και πωλείται. Υπάρχουν δύο κύριες στρατηγικές: Στρατηγικές εστιασμένες στην επένδυση και στρατηγικές εστιασμένες στην παραγωγή οι οποίες επεξηγούνται εν συντομία στις ακόλουθες ενότητες. 2.1.1. Έμφαση στην παραγωγή Οι μηχανισμοί που εστιάζουν στην παραγωγή προσφέρουν οικονομική υποστήριξη μέσω καθορισμένων εγγυημένων τιμών (feed-in tariffs) ή μέσω καθορισμένης πριμοδότησης (premium) που καταβάλλεται επιπλέον στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Καθορισμένο σχήμα Εγγυημένες τιμές (Feed-in tariffs) Ένα από τα εθνικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται κυρίως για την προώθηση της παραγωγής βιοαερίου είναι το σύστημα εγγυημένης τιμής. Πρόκειται για ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο στην περίπτωση που οι εγγυημένες τιμές είναι αρκετά υψηλές και η περίοδος της εγγυημένης τιμής είναι μεγάλη. Οι εγγυημένες τιμές μπορούν να επιταχύνουν τις επενδύσεις σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και παραγωγής βιοαερίου. Συνήθως οι εγγυημένες τιμές βασίζονται στο κόστος παραγωγής της κάθε τεχνολογίας ανανεώσιμων πηγών. Σε τεχνολογίες όπως η αιολική ενέργεια, για παράδειγμα, δίνεται χαμηλότερη τιμή ανά kwh, ενώ υψηλότερες τιμές προσφέρονται για τεχνολογίες, όπως τα φωτοβολταϊκά και το βιοαέριο, λόγω του υψηλότερου κόστους παραγωγής. Επιπρόσθετα, οι εγγυημένες τιμές συχνά περιλαμβάνουν μια σταδιακή μείωση των τιμών, ένας μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο η τιμή μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό γίνεται προκειμένου να παρακολουθηθεί και να ενθαρρυνθεί η μείωση του κόστους της τεχνολογίας, αλλά και για να επιτευχθεί μια γρήγορη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών. Ο στόχος των εγγυημένων τιμών είναι να προσφέρουν αποζημίωση του κόστους για τους παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας, παρέχοντας την εγγυημένη τιμή, καθώς και μακροπρόθεσμες συμβάσεις που βοηθούν στη χρηματοδότηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εγγυώνται την εκτίμηση του χρηματοοικονομικού κινδύνου. Το σύστημα εγγυημένων τιμών στη Γερμανία είναι το κύριο νομοθετικό εργαλείο για την προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία ευκαιριών για χρηματοδότηση σε μονάδες βιοαερίου, δεδομένου ότι εξασφαλίζει έσοδα για 20 χρόνια. Αν και αρχικά προοριζόταν να είναι η μόνη αποζημίωση, οι εγγυημένες τιμές παρέχουν επίσης πριμοδοτήσεις (premiums). Για παράδειγμα, από τις αρχές του 2012 οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας που πωλούν την ηλεκτρική ενέργεια στην αγορά λαμβάνουν πριμοδότηση. Οι πριμοδοτήσεις είναι επίσης 3

διαθέσιμες για την ζύμωση υλικών με χαμηλό ενεργειακό περιεχόμενο ή για την αποδοτική αξιοποίηση της ενέργειας από βιοαέριο σε μονάδες ΣΗΘ με σχεδιασμό εκτεταμένης αξιοποίησης της θερμότητας. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη σχετικά με τις εγγυημένες τιμές είναι το λεγόμενο «breathing cap» που εφαρμόστηκε στη Γερμανία για τα φωτοβολταϊκά. Η προοδευτική μείωση των εγγυημένων τιμών συνδέεται με την ανάπτυξη κατά το προηγούμενο έτος: οι τιμές πέφτουν πιο γρήγορα αν επιτευχθεί ένας καθορισμένος στόχος εγκατεστημένης ισχύος. Καθορισμένο σύστημα πριμοδότησης Η διαφορά μεταξύ των εγγυημένων τιμών και της πριμοδότησης είναι ότι η συνολική εγγυημένη τιμή είναι καθορισμένη, ωστόσο για ένα σύστημα πριμοδότησης αυτό που είναι καθορισμένο είναι το ποσό που πρέπει να προστεθεί στην τιμή του ηλεκτρισμού. Για τον ιδιοκτήτη της μονάδας βιοαερίου, η τελική τιμή για κάθε kwh που παράγεται είναι λιγότερο προβλέψιμη σε ένα σύστημα πριμοδότησης από ό, τι σε ένα σύστημα εγγυημένης τιμής, λόγω της αστάθειας των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Παρ' όλα αυτά, οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας αποκτούν κίνητρα για να προσαρμόσουν την παραγωγή τους στα μηνύματα τιμής από την αγορά που οδηγεί σε παραγωγή ενέργειας προσανατολισμένη στη ζήτηση. Οι πριμοδοτήσεις στην τιμή του ηλεκτρισμού αποτελούν το σημαντικότερο εργαλείο υποστήριξης της ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο στην Ολλανδία. Ο νόμος για τις ΑΠΕ στη Γερμανία που τροποποιήθηκε το 2012 εφάρμοσε επίσης ένα σύστημα πριμοδότησης για φορείς λειτουργίας μονάδων βιοαερίου, οι οποίοι πωλούν την παραγομένη ηλεκτρική ενέργεια απευθείας στην αγορά. 2.1.2. Έμφαση στην επένδυση Οι μηχανισμοί που επικεντρώνονται στην επένδυση παρέχουν οικονομική στήριξη μέσω επιδότησης της επένδυσης, δάνεια με ευνοϊκούς όρους ή φορολογικές ελαφρύνσεις, συνήθως ανάλογα με την εγκατεστημένη ισχύ. Επενδυτικά κίνητρα Σε γενικές γραμμές η αρχική επένδυση σε μονάδες βιοαερίου είναι πολύ υψηλή και απαιτεί προσαρμοσμένα εργαλεία χρηματοδότησης, ιδίως κατά τη διάρκεια της περιόδου υλοποίησης όπου δεν υπάρχουν έσοδα από τη λειτουργία της μονάδας. Επενδυτικά κίνητρα ή επιδοτήσεις για επενδύσεις προσφέρουν αρχικές πληρωμές, τα ποσά των οποίων εξαρτώνται από την συνολική εγκατεστημένη ισχύ. Στη Γερμανία, οι επιδοτήσεις ανέρχονταν μέχρι και το 40% της αρχικής επένδυσης υλοποίησης μονάδων βιοαερίου σε ομοσπονδιακό επίπεδο, για την επιτάχυνση της ανάπτυξης μιας περιφερειακής αγοράς βιοαερίου κατά την πρώιμη φάση ανάπτυξης (Hahn κ.α. 2010). 4

Φορολογικά κίνητρα D.6.4 Μηχανισµοί χρηµατοδότησης έργων βιοαερίου στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη Οι επενδυτές έργων βιοαερίου μπορούν επίσης να υποστηρίζονται από διάφορες φορολογικές απαλλαγές ή εκπτώσεις - π.χ. απαλλαγή από τους περιβαλλοντικούς φόρους, όπως οι φόροι επί των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η απαλλαγή από τους φόρους προστιθέμενης αξίας για την πώληση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, κλπ. Ένα παράδειγμα των φορολογικών κινήτρων είναι επίσης η επιταχυνόμενη απόσβεση (Jacobs 2009). Σε αυτή την περίπτωση ο παραγωγός ανανεώσιμης ενέργειας υποστηρίζεται με μεγαλύτερες εκπτώσεις φόρου κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός περιουσιακού στοιχείου (π.χ. εξοπλισμός που απαιτείται για το έργο βιοαερίου, όπως χωνευτής, σύστημα θέρμανσης, αντλίες και αναδευτήρες, κλπ.). Το γεγονός αυτό αυξάνει τα μετά φόρων έσοδα του έργου βιοαερίου κατά την αρχική φάση της λειτουργίας της μονάδας βιοαερίου (Batlle et al. 2012). Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται είναι απαλλαγμένη από φόρους (BMU 2012). Χαμηλότοκα δάνεια Επιπλέον, τα χαμηλότοκα δάνεια προσφέρονται σε μια μεγάλη ποικιλία. Δάνεια με χαμηλά επιτόκια ή/και μεγάλες προθεσμίες πληρωμής είναι σημαντικά οικονομικά κίνητρα για την εξασφάλιση δυνατοτήτων χρηματοδότησης τόσο κατά την αρχική φάση του έργου, αλλά και καθ' όλη τη διάρκεια ενός έργου βιοαερίου. Χαμηλότοκα δάνεια είναι διαθέσιμα σε ορισμένες χώρες από τις εθνικές ή διεθνείς τράπεζες. Αυτά τα δάνεια προσφέρουν ελκυστικά επιτόκια (κάτω από τα αντίστοιχα της αγοράς) και μεγάλες περιόδους αποπληρωμής. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, τα χαμηλότοκα δάνεια παρέχονται από τον τραπεζικό όμιλο KfW. Οι επενδυτές έργων βιοαερίου μπορούν να υποβάλουν αίτηση για ένα τέτοιο δάνειο με ευνοϊκούς όρους για μέχρι το 40% του ποσού της απαιτούμενης αρχικής επένδυσης (Hahn κ.α. 2011). 2.2. Μηχανισμοί χρηματοδότησης βάσει ποσότητας Ο μηχανισμός χρηματοδότησης βάσει ποσότητας στηρίζεται σε αποφάσεις κυβερνήσεων σχετικά με το επιθυμητό επίπεδο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από διαφορετικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέτουν ένα επιθυμητό στόχο ή ποσόστωση, συνήθως με μια καταληκτική ημερομηνία, για την ενθάρρυνση της διείσδυσης στην αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Haas 2011b). Οι πιο σημαντικές στρατηγικές είναι τα πράσινα πιστοποιητικά (green certificates) και οι προκηρύξεις. Πράσινα πιστοποιητικά Ένα σύστημα με εμπορεύσιμα πράσινα πιστοποιητικά έχει ως στόχο να εγγυάται ένα ορισμένο μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα (Schweighofer κ.α. 2006). Σε σύγκριση με τα εργαλεία με γνώμονα την τιμή το σύστημα δεν παρέχει μια σταθερή τιμή για κάθε κιλοβατώρα (kwh) παραγόμενη ενέργειας. 5

Η ποσόστωση ορίζεται από τη ρυθμιστική αρχή και γενικά ισχύει για το σύνολο της χώρας. Σε κάθε kwh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ απονέμονται εμπορεύσιμα πιστοποιητικά και μία ξεχωριστή αγορά υπάρχει για τα εν λόγω πιστοποιητικά. Για να εξασφαλιστεί μια συνολική επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ο αριθμός των πιστοποιητικών διαφοροποιείται μεταξύ των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας. Έτσι, σε τεχνολογίες με υψηλό κόστος δίνονται περισσότερα πιστοποιητικά για την ίδια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τις τεχνολογίες με χαμηλότερο κόστος παραγωγής (IEA 2011; Batlle κ.α. 2012). Για παράδειγμα στην Ιταλία ο αριθμός των πιστοποιητικών για το βιοαέριο εξαρτάται από τον τύπο της πρώτης ύλης, καθώς και το μέγεθος της μονάδας βιοαερίου (BMU 2012). Αρκετές χώρες χρησιμοποιούν τα πράσινα πιστοποιητικά ως ένα εργαλείο για να υποστηρίξουν την παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας με έναν τρόπο πιο κοντά στην αγορά, αντί του πιο γραφειοκρατικού εργαλείου της υποστήριξης των επενδύσεων και των εγγυημένων τιμών. Τέτοια εθνικά συστήματα εμπορίας χρησιμοποιούνται σε χώρες όπως π.χ. η Ρουμανία, η Πολωνία, η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία. Προκηρύξεις Οι προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος αφορούν έργα συγκεκριμένης ισχύος. Ο μειοδότης επιλέγεται και λαμβάνει ένα εγγυημένο τιμολόγιο για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα. Στη Λετονία, για παράδειγμα, οι προκηρύξεις είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τη στήριξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σύμφωνα με μια ποσόστωση που καθορίζεται κάθε χρόνο από την κυβέρνηση. Οι φορείς εκμετάλλευσης μονάδων βιοαερίου υποχρεούνται να συμμετέχουν στους διαγωνισμούς για ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από βιοαέριο. 2.3. Εθελοντικές προσεγγίσεις Οι εθελοντικές προσεγγίσεις βασίζονται κυρίως στην προθυμία των κατοίκων (καταναλωτών) να πληρώσουν επιπλέον τιμή για την πράσινη ενέργεια. Εθελοντικές προσεγγίσεις με γνώμονα την επένδυση είναι για παράδειγμα προγράμματα εμπλεκομένων, δωρεές και «εισροές ηθικής». Αλλά μπορούν επίσης να βασίζονται στην παραγωγή όπως τα πράσινα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, με ή χωρίς σήμανση. 2.4. Έμμεσοι μηχανισμοί χρηματοδότησης Εκτός από τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που αφορούν άμεσα στην υποστήριξη του βιοαερίου ή των μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπάρχουν και άλλοι μηχανισμοί χρηματοδότησης που μπορεί να έχουν έμμεσο αντίκτυπο στις μονάδες ανανεώσιμης ενέργειας. Οι πιο σημαντικοί είναι: 6 Περιβαλλοντικοί φόροι (Eco taxes) στην ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτές πηγές. Φόροι/άδειες στις εκπομπές CO2.

Φοροαπαλλαγές που δίνονταν πριν στην παραγωγή από ορυκτά και πυρηνικά. Τα μέτρα αυτά καθιστούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πιο ανταγωνιστικές στην αγορά. Μέτρα έμμεσης χρηματοδότησης περιλαμβάνουν επίσης τη θεσμική στήριξη της ανάπτυξης των ΑΠΕ και των μονάδων βιοαερίου, όπως η ύπαρξη χωροταξικού σχεδιασμού, η εύκολη σύνδεση με το δίκτυο και οι λειτουργικές συνθήκες παροχής του ηλεκτρισμού στο σύστημα. 2.5. Διεθνής μηχανισμοί στήριξης Εκτός από τα εθνικά συστήματα στήριξης υπάρχουν στις χώρες του έργου BiogasIN και διεθνής μηχανισμοί στήριξης. Τα διαθέσιμα συστήματα υποστήριξης είναι παρόμοια για τις περισσότερες χώρες του BiogasIN, με εξαίρεση την Κροατία, η οποία δεν είναι ακόμη μέλος της ΕΕ και ως εκ τούτου δεν είναι επιλέξιμη για όλα τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Τα βασικά εργαλεία για τη στήριξη του τομέα του βιοαερίου αναφέρονται παρακάτω (τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι επιλέξιμα για τα προγράμματα αυτά): Το Ταμείο Συνοχής είναι ένα ευρωπαϊκό διαρθρωτικό μέσο προώθησης των έργων που αφορούν στο περιβάλλον και τα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών. Εφαρμόζεται σε κράτη μέλη της ΕΕ με Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα (ΑΕΕ) κατώτερο του 90% του κοινοτικού μέσου όρου και χρηματοδοτεί μέχρι και το 85% των επιλέξιμων δαπανών των έργων. Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης - ΕΓΤΑΑ χρηματοδοτεί προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τα σχέδια αγροτικής ανάπτυξης που υποβάλλονται από κάθε χώρα. Περίοδος: 2007-2013. Το LIFE+ είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο προώθησης περιβαλλοντικών έργων. Στόχος είναι να συμβάλει στην εφαρμογή, ενημέρωση και ανάπτυξη της κοινοτικής περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας συγχρηματοδοτώντας πιλοτικά ή επιδεικτικά έργα. Καλύπτει έως το 50% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών του έργου και είναι ανοικτό σε δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς, φορείς ή οργανισμούς που εδρεύουν στην ΕΕ. Το 7 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα συνεργασίας με στόχο την τόνωση και τη βελτίωση των δεσμών μεταξύ βιομηχανίας και έρευνας εντός ενός διακρατικού πλαισίου. Υποστηρίζει επιστημονικές έρευνες, τη διάδοση των πληροφοριών και ανταλλαγή δραστηριοτήτων. Περίοδος: 2007-2013. Το Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία (ΠΠΑΚ) ενθαρρύνει τη χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας, τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Περίοδος: 2007-2013). Ειδικά υποπρογράμματα του ΠΠΑΚ που συμβάλλουν στον τομέα του βιοαερίου είναι τα εξής: Πρόγραμμα «Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία»: παρέχει χρηματοδότηση για την ανάπτυξη καινοτόμων περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών. Απευθύνεται σε Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), εταιρείες με υψηλές δυνατότητες 7

ανάπτυξης και παραδοσιακές μικρο-επιχειρήσεις και µικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη» (ΙΕΕ): υποστηρίζει τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την υιοθέτηση των νέων και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά για αυτές τις πηγές ενέργειας, τη διαφοροποίηση ενέργειας και καυσίμων, την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Το ELENA (European Local Energy Assistance) είναι ένα χρηματοδοτικό μέσο παροχής τεχνικής βοήθειας, χρησιμοποιώντας πόρους του ΙΕΕ. Παρέχει τεχνική βοήθεια σε Δημόσιους Φορείς (για επενδύσεις ελάχιστου ποσού 6 εκ. ). Το ELENA καλύπτει ένα τμήμα του κόστους της τεχνικής βοήθειας που είναι αναγκαία για την προετοιμασία, την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση του επενδυτικού προγράμματος, όπως μελετών σκοπιμότητας και αγοράς, διάρθρωση των προγραμμάτων, επιχειρηματικών σχεδίων, ενεργειακών επιθεωρήσεων, προετοιμασία διαγωνισμών. Η Western Balkans Sustainable Energy Direct Financing Facility (WeBSEDFF) είναι μία διευκόλυνση επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ). Παρέχει δάνεια για έργα ΑΠΕ και βιομηχανικά έργα ενεργειακής απόδοσης σε Μικρές και Μεσαίες επιχειρήσεις στα Δυτικά Βαλκάνια. Ένας έμμεσος τρόπος για την υποστήριξη έργων βιοαερίου είναι η παροχή κεφαλαίων στις τράπεζες στις χώρες στόχο για περαιτέρω δανειοδότηση έργων βιοαερίου. Αρκετά τέτοια συστήματα υποστήριξης υπάρχουν: Western Balkans Private Sector Support Facility: Ένα σύστημα δανειοδότησης της ΕΤΑΑ για τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης και έργων ΑΠΕ στον ιδιωτικό τομέα. Το πρόγραμμα υποστηρίζει από τη μία πλευρά επενδύσεις από ΜΜΕ για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ένταξη στην ΕΕ και από την άλλη επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης και ΑΠΕ. Τα προγράμματα Turn Around Management (TAM) και Business Advisory Services (BAS): Τα δύο αυτά προγράμματα της ΕΤΑΑ έχουν στόχο να βοηθήσουν ιδιωτικές επιχειρήσεις να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της οικονομίας της αγοράς. Το TAM έχει μια ευρεία προσέγγιση εστιάζοντας σε σημαντικές διοικητικές και διαρθρωτικές αλλαγές εντός των εταιρειών. Το BAS υποστηρίζει σχέδια με αυστηρά καθορισμένους στόχους και γρήγορη απόσβεση. Έργα TAM έχουν υλοποιηθεί σε 28 χώρες από την Κεντρική Ευρώπη μέχρι την Κεντρική Ασία και την Ρωσική Άπω Ανατολή. 8

3. Υφιστάμενοι μηχανισμοί χρηματοδότησης βιοαερίου στην Ευρώπη και στις χώρες του BiogasIN Το κεφάλαιο αυτό παρέχει μια επισκόπηση για τους υφιστάμενους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς στην Ευρώπη και στις «χώρες του BiogasIN», και βασίζεται σε συγκεκριμένες πληροφορίες ανά χώρα που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο του έργου «BiogasIN». Στους επόμενους μηχανισμούς χρηματοδότησης όλες οι χώρες χαρακτηρίζονται από: μηχανισμούς στήριξης, επίπεδο τιμών για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από βιοαέριο, διαφοροποίηση σε διαφορετικές κατηγορίες τιμών, ποσοστό μείωσης της εγγυημένης τιμής για το παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο, καθώς και από την εγγυημένη διάρκεια πληρωμής. Επιπλέον, δίνεται μία επισκόπηση σχετικά με τους μηχανισμούς χρηματοδότησης κάθε χώρας που επικεντρώνονται στην επένδυση. 3.1. Υποστηρικτικά εργαλεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Σε γενικές γραμμές τα κράτη μέλη της ΕΕ υποστηρίζουν την ανάπτυξη των μονάδων βιοαερίου και ΑΠΕ με εγγυημένες τιμές (feed-in tariffs), εγγυημένες διαφορικές τιμές (feed-in premiums), επιχορηγήσεις επενδύσεων και φορολογικά κίνητρα. Ο αριθμός των χωρών της ΕΕ που χρησιμοποιούν εγγυημένες τιμές έχει αυξηθεί σταθερά σε 24. Τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της ΕΕ χρησιμοποιούν τις εγγυημένες τιμές ως το βασικό μέσο στήριξης, ενώ κάποιες άλλες ως μέσο στήριξης για ορισμένες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Ragewitz κ.α. 2012.). Πρόσφατα επίσης, κράτη μέλη με συστήματα ποσοστώσεων εισήγαγαν τις εγγυημένες τιμές σε συνδυασμό με τις ποσοστώσεις τους. Μια επισκόπηση σχετικά με τους μηχανισμούς στήριξης στις χώρες της ΕΕ δίνεται στο Σχήμα 1. 9

Σχήμα 1: Επισκόπηση των υποστηρικτικών μηχανισμώναπε στις χώρες της Ε.Ε. Πηγή: Ragewitz κ.α. 2012 Η χρήση του μηχανισμού εγγυημένων διαφορικών τιμών (feed-in premium) έχει αυξηθεί στην Ευρώπη κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών. Σήμερα, η Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σλοβακία, Σλοβενία και Ισπανία χρησιμοποιούν τον μηχανισμό εγγυημένων διαφορικών τιμών σε συνδυασμό με άλλους μηχανισμούς στήριξης ή ως το κύριο βασικό εργαλείο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (Ragewitz κ.α. 2012). 10

3.2. Τιμές για τον ηλεκτρισμό που παράγεται από βιοαέριο Μία επισκόπηση σχετικά με τις τιμές ανά kwh el που παράγεται σε αγροτικές μονάδες βιοαερίου στις χώρες που αναλύθηκαν παρουσιάζεται στο Σχήμα 2. Η Ιταλία με τιμή μέχρι 28 ct/kwh el εγγυάται την υψηλότερη τιμή μεταξύ των «χωρών του έργου BiogasIN». Η χαμηλότερη τιμή δίνεται στη Γερμανία, αλλά αυτή ισχύει μόνο για ένα μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από μονάδες βιοαερίου με εγκατεστημένη ισχύ άνω των 5 MW. Σχήμα 2: Επισκόπηση για τιμές ηλεκτρικής ενέργειας από βιοαέριο Πηγή: BMU 2012, Σιούλας κ.α. 2011, Hahn κ.α. 2010 Οι εγγυημένες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από βιοαέριο στις χώρες του BiogasIN ποικίλλουν βάσει διαφόρων παραγόντων. Σε γενικές γραμμές μια βασική τιμή είναι εγγυημένη, ανάλογα με το μέγεθος της μονάδας βιοαερίου και την εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ. Επιπλέον, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από αγροτικές μονάδες βιοαερίου κερδίζουν υψηλότερες τιμές από ό, τι το βιοαέριο των Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) η των Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ). Οι τιμές βιοαερίου από ΕΕΛ και ΧΥΤΑ δεν λαμβάνονται υπόψη στο Σχήμα 2. Η Γερμανία, Ολλανδία και Ρουμανία έχει διαφορετική τιμολόγηση για διαφορετικά αγροτικά υποστρώματα, όπως κοπριές και ενεργειακές καλλιέργειες. Προκειμένου να διασφαλιστεί μία υψηλή απόδοση για την αξιοποίηση του παραγόμενου βιοαερίου επιπλέον τιμές καταβάλλονται για την αξιοποίηση της θερμότητας στη Γερμανία, τη Δανία, την Αυστρία, τη Λετονία και τη Ρουμανία. Η Ιταλία και η Αυστρία περιορίζουν τη μεταφορά της πρώτης ύλης για μονάδες βιοαερίου έως 70 και 100 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Η Αυστρία και η Γερμανία 11

παρέχουν επιπλέον τιμές για την παραγωγή βιομεθανίου που χρησιμοποιείται ως καύσιμο οχημάτων ή σε μονάδες συμπαραγωγής με έλεγχο της θερμότητας με έναν πολύ αποτελεσματικό τρόπο. Μία επισκόπηση σχετικά με τα κριτήρια που επηρεάζουν την τιμολόγηση για ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο παρουσιάζεται στον Πίνακας 2. Πίνακας 2: Κριτήρια που επηρεάζουν την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από βιοαέριο Χώρα / ιαφοροποίηση τιµής Εγκατεστηµένη ισχύς Βιοαέριο από ΕΕΛ, ΧΥΤΑ, αγροτικό τοµέα Είδος αγροτικής πρώτης ύλης Αξιοποίηση θερµότητας Απόσταση µεταφοράς πρώτης ύλης Αναβάθµιση βιοαερίου Γερµανία Ιταλία Ολλανδία ανία Αυστρία Βουλγαρία Κροατία Τσεχία Ελλάδα Λετονία Ρουµανία Σλοβενία Πηγή: Hahn κ.α. 2010, Σιούλας κ.α. 2012, BMU 2012 12

To Σχήμα 3 δίνει μία επισκόπηση σχετικά με την περίοδο εγγυημένων τιμών ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο. Όλες οι χώρες εγγυώνται τις τιμές για μία περίοδο μεταξύ 15 και 20 έτη. Για να δίνεται στους επενδυτές έργων βιοαερίου επαρκή ασφάλεια σχεδιασμού και επενδυτική ασφάλεια, η διάρκεια εξασφάλισης εγγυημένης τιμής συνιστάται να είναι τουλάχιστον 15 έτη. Σχήμα 3: Διάρκεια εξασφάλισης εγγυημένης τιμής για ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο στις χώρες που αναλύθηκαν Πηγή: BMU 2012, Σιούλας κ.α. 2011, Hahn κ.α. 2010 13

3.3. Χρηματοδότηση με έμφαση στην επένδυση Οι μηχανισμοί με έμφαση στην επένδυση συμπληρώνουν τα μέσα που δίνουν έμφαση στην παραγωγή και παρέχουν οικονομική στήριξη για την αρχική επένδυση σε μονάδες βιοαερίου. Μελέτες στα πλαίσια του έργου έχουν δείξει ότι όλες οι χώρες του BiogasIN παρέχουν επενδυτικά κίνητρα για την αρχική επένδυση των μονάδων βιοαερίου (Πίνακας 3). Φορολογικά κίνητρα και χαμηλότοκα δάνεια για επενδύσεις σε έργα βιοαερίου χορηγούνται από τις τράπεζες των περισσοτέρων χωρών. Τα προγράμματα δανεισμού έχουν ελκυστικά χαρακτηριστικά, όπως χαμηλότερο επιτόκιο από το αντίστοιχο της αγοράς και μεγάλες περιόδους αποπληρωμής. Ο Πίνακας 3 παρουσιάζει τους μηχανισμούς χρηματοδότησης με έμφαση στην επένδυση. Πίνακας 3: Επισκόπηση των μηχανισμών χρηματοδότησης βιοαερίου με έμφαση στην επένδυση Εργαλεία χρηµατοδότησης / χώρα Εργαλεία χρηµατοδότησης βασιζόµενα στην επένδυση Επενδυτικά κίνητρα Φορολογικά κίνητρα Χαµηλότοκα δάνεια Γερµανία Ιταλία Ολλανδία ανία Αυστρία Βουλγαρία Κροατία Τσεχία Ελλάδα Λετονία Ρουµανία Σλοβενία Πηγή: Hahn κ.α. 2010, Σιούλας κ.α. 2012, BMU 2012. 14

4. Συστάσεις για επιτυχή υποστήριξη έργων βιοαερίου Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης παρουσιάζουν σημαντικό δυναμικό για παραγωγή βιοαερίου λόγω του μεγάλου αγροτικού τους τομέα. Το Σχήμα 4 συγκρίνει την παραγωγή βιοαερίου των Ευρωπαϊκών χωρών το 2010 με τους στόχους παραγωγής το 2020, σύμφωνα με τα Εθνικά Σχέδια Δράσεις για τις ΑΠΕ. Επιπρόσθετα, οι κόκκινες στήλες δείχνουν το δυναμικό βοαερίου ανά χώρα για το 2020. Το δυναμικό υπολογίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Βιομάζας (AEBIOM), θεωρώντας παραγωγή βιοαερίου από το 50% της διαθέσιμης κοπριάς και ενεργειακές καλλιέργειες από το 5% των καλλιεργούμενων εκτάσεων κάθε χώρας. Σχήμα 4: Παραγωγή βιοαερίου το 2010, δυναμικό και στόχοι το 2020 Πηγή: τροποποιήσεις των EBA 2011; AEBIOM 2009; Beurskens κ.α. 2011 Οι έρευνες και οι συζητήσεις κατά την διάρκεια των εκδηλώσεων ενδυνάμωσης ικανοτήτων και των φόρουμ επιβεβαίωσαν ότι η έλλειψη μηχανισμών χρηματοδότησης, αλλά και οι διαδικασίες αδειοδότησης αποτελούν τα σημαντικότερα εμπόδια για την ανάπτυξη μίας επιτυχημένης αγοράς βιοαερίου στις χώρες ΚΑΕ παρά τις αναξιοποίητες για την ώρα δυνατότητες παραγωγής βιοαερίου. Πολλά προβλήματα είναι κοινά σε όλες τις χώρες. Αυτό το κεφάλαιο συνοψίζει τα κύρια προβλήματα και παρέχει συστάσεις για την επιτυχή υποστήριξη των μονάδων βιοαερίου. Η βασική ιδέα όλων των μηχανισμών χρηματοδότησης μονάδων βιοαερίου είναι η προσπάθεια να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα εμπόδια για την ανάπτυξη της αγοράς. Η επιτυχία της 15

πολιτικής για το βιοαέριο συνδέεται με την ικανότητα να ξεπεραστούν αυτά τα οικονομικά και μη οικονομικά εμπόδια. Βάσει μίας έρευνας μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης μονάδων βιοαερίου, επενδυτών και αρχών τα εμπόδια που εντοπίστηκαν στις χώρες που αναλύθηκαν φαίνονται στον Πίνακας 4. Πίνακας 4: Κύρια εμπόδια που εντοπίστηκαν στις χώρες στόχο του έργου BiogasIN Εμπόδιο Περιγραφή Οικονομικά Μη-οικονομικά Οικονομικά και εμπόδια της αγοράς Ρυθμιστικά και Διοικητικά Έλλειψη εργασίας Έλλειψη πληροφόρησης εξειδικευμένης Υψηλό κόστος επένδυσης Υψηλό κόστος κεφαλαίου που οφείλεται σε υψηλό αναμενόμενο κίνδυνο Περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοδότηση Ασταθές πλαίσιο πολιτικής και νομοθετικό πλαίσιο Αριθμός εμπλεκομένων αρχών και αναποτελεσματικές διαδικασίες αδειοδότησης Μη ύπαρξη κανονισμού προτεραιότητας στο δίκτυο για ηλεκτροπαραγωγή από βιοαέριο Έλλειψη εξειδικευμένης εργασίας (πχ. για τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση) Έλλειψη γνώσεων σχετικά με τα οφέλη του βιοαερίου και μηχανισμών υποστήριξης μεταξύ των αρχών, των στελεχών τραπεζών και των επενδυτών Εφοδιαστική αλυσίδα βιοαερίου Αβεβαιότητα διασφάλισης πρώτης ύλης και εκτάσεων διάθεσης του χωνεμένου υπολείμματος Οι επενδυτές μονάδων βιοαερίου αναζητούν σταθερά εθνικά συστήματα υποστήριξης, σαφείς και γρήγορες διαδικασίες αδειοδότησης, καθώς και πρόσβαση σε δυνατότητες χρηματοδότησης. Η εξασφάλιση αδειών και τραπεζικού δανεισμού στις χώρες ΚΑΕ εξακολουθούν να είναι μία μακρόχρονη, πολύπλοκη και δαπανηρή διαδικασία. Για το λόγο αυτό, οι ακόλουθες γενικές συστάσεις, ως αποτέλεσμα του έργου, μπορούν να δοθούν για την επιτυχή ανάπτυξη του βιοαερίου: Η συνεχής και μακροχρόνια επενδυτική σταθερότητα οποιουδήποτε εφαρμοζόμενου μηχανισμού χρηματοδότησης έργων βιοαερίου αποτελεί βασικό κριτήριο για μία σταθερή ανάπτυξη της αγοράς βιοαερίου, καθώς και την επίτευξη των στόχων ΑΠΕ. Οι περισσότερες επιτυχημένες περιπτώσεις υποστήριξης ΑΠΕ κατά το παρελθόν βασίστηκαν στον μηχανισμό εγγυημένων τιμών (feed-in tariffs). Οι εγγυημένες τιμές είναι ένας αποτελεσματικός μηχανισμός με την προϋπόθεση ότι οι εγγυημένες τιμές είναι αρκετά υψηλές και η περίοδος καταβολής τους είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να επιτρέπει την αποπληρωμή του επενδυτικού κεφαλαίου. Για το λόγο αυτό η διάρκεια εξασφάλισης εγγυημένης τιμής συνιστάται να είναι τουλάχιστον 15 έτη. Εμπόδια δικτύου και διοικητικά πρέπει να αίρονται. 16

Κατευθυντήριες οδηγίες για την χρηματοδότηση έργων βιοαερίου καθώς και κατάλογος των διαθέσιμων εθνικών και διεθνών μέσων στήριξης πρέπει να καθιερωθούν. Απαιτείται ενίσχυση ικανοτήτων (Capacity building) για την καλύτερη κατανόηση της τεχνολογίας του βιοαερίου από τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, τη δημόσια διοίκηση και τους επενδυτές. Ενημερωτικές εκστρατείες για να αναδειχθούν τα οφέλη του βιοαερίου στην κοινωνία, προκειμένου να αποκτηθεί εμπιστοσύνη στην τεχνολογία. 17

Αναφορές AEBIOM 2009 BMU 2012 Beurskens κ.α. 2011 EBA 2011 EEG 2012 Dzene 2010 Hahn κ.α. 2010 European Biomass Association (AEBIOM): A Biogas Road Map for Europe, Brussels, Belgium Rechtsquellen für die Stromerzeugung aus Erneuerbaren Energien ( RES LEGAL ), URL: http://www.res-legal.de/ standing 13.07.2012 Beurskens, L.W.M., Hekkenberg, M., Vethman, P.: Renewable Energy Projections as Published in the National Renewable Energy Action Plans of the European Member States, European Environment Agency European Biogas Association (EBA): Biogas Production in Europe, Biogas report 2011 Act on granting priority to renewable energy sources (Renewable Energy Sources Act) Highlights of potential renewable energy from biogas in 28 target regions, IEE Project BiogasIn, Project report D.2.3. Διαθέσιμο: www.biogasin.org Hahn, H., Rutz, D., Kirchmeyr, F., Rose, E.: Examples for financing of biogas projects in Germany, Austria, The Netherlands, Denmark and Italy, IEE Project BiogasIN, Project report D.3.2. Διαθέσιμο: www.biogasin.org Hahn 2011 Guideline for financing agricultural biogas projects - Training material for biogas investors, IEE Project BiogasIn, Project report D.3.7. Διαθέσιμο: www.biogasin.org Haas 2011a Haas, R., Panzer, C., Resch, G., Ragwitz, M., Reece, G., Held, A. (2011): A historical review of promotion strategies for electricity from renewable energy sources in EU countries, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 15, Issue 2, February 2011, pp. 1003-1034 18

Haas 2011b Haas, R., Resch, G., Panzer, C., Busch, S., Ragwitz, M., Held, A. (2011): Efficiency and effectiveness of promotion systems for electricity generation from renewable energy sources - Lessons from EU countries, Energy, Vol. 36, Issue 4, April 2011, pp. 2186-2193 Jacobs 2009 Jacobs D.: Framework conditions and international best practices for renewable energy support mechanisms, Organization for Security and Co-operation in Europe; Baku, Azerbaijan Kulisic κ.α. 2010 Kulisic, B., Jelavic, B., Vorkapic, V., Rutz, D., Wellinger, A., Kirchmeyer, F., Hahn, H., Sioulas, K., Stambasky, J., Dzene, I., Yavachev, L., Lovrenčec, L., Ofiteru, A. (2010): Optimizing biogas benefits for the society by developing sustainable biogas markets, IEE Project BiogasIn, European Biomass Conference, Berlin 2010 Διαθέσιμο: www.biogasin.org Lovrenčec 2010 Highlights of socio-economic impacts from biogas in 28 target regions, IEE Project BiogasIn, Project report D.2.4. Διαθέσιμο: www.biogasin.org Ragewitz κ.α. 2007 Ragewitz et al. 2012 Resch et al. 2010 Ragwitz M., Resch G, Faber T., Huber C.: Monitoring and evaluation of policy instruments to support renewable electricity in EU Member States, a research project funded by the German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety, Fraunhofer Institute Systems and Innovation Research, Karlsruhe, Germany Ragwitz M., Winkler J., Klessmann C., Gephart M., Resch G.: Recent development of feed-in system in the EU A research paper for International Feed-in Cooperation. Resch G, Faber T, Ragwitz M, Held A, Panzer C, Haas R.: 20% RES by 2020 - a balanced scenario to meet Europe s renewable energy target. Report compiled by TU Wien/EEG in cooperation with Fraunhofer ISI within the Intelligent Energy for Europe e project futures-e (Contract no. EIE/06/143/ SI2.444285). Vienna, Austria Διαθέσιμο: http://www.futures-e.org Rutz and Ferber 2011 Options for financing biogas plants, IEE Project BiogasIn, Project report D.5.5. Διαθέσιμο: www.biogasin.org Sioulas et al. 2011 Sioulas, K., Kulišić, B., Novko, I., Perović, M., Vorkapić, V., Dzene, I., Stambasky, J., Lovrenčec, L., Sraka, S., Yavachev, L., Adamescu, M. 19

(2011): Financing options for Biogas Projects and its bottlenecks in CE Europe, IEE Project BiogasIn, Project report D.5.2. Διαθέσιμο: www.biogasin.org 20