Διαγώνισμα στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Λυκείου Καί οἱ μέν Κερκυραῖοι κακῶς τε καί κατ ὀλίγας προσπίπτοντες ἐταλαιπώρουν τό καθ αὑτούς οἱ δ Ἀθηναῖοι φοβούμενοι το πλῆθος καί τήν περικύκλωσιν ἁθρόαις μέν οὐ προσέπιπτον οὐδέ κατά μέσον ταῖς ἐφ ἑαυτούς τεταγμέναις, προσβαλόντες δέ κατά κέρας καταδύουσι μίαν ναῦν. Και μετά ταῦτα κύκλον ταξαμένων αὐτῶν περιέπλεον καί ἐπειρῶντο θορυβεῖν. Γνόντες δε οἱ πρός τοῖς Κερκυραίοις καί δείσαντες μή ὃπερ ἐν Ναυπάκτῳ γένοιτο, ἐπιβοηθοῦσι, καί γενόμεναι ἁθρόαι αἱ νῆες ἃμα τόν ἐπίπλουν τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο. Οἱ δ ὑπεχῶρουν ἢδη πρύμναν κρουόμενοι καί ἃμα τάς τῶν Κερκυραίων ἐβούλοντο προκαταφυγεῖν ὃτι μάλιστα, ἑαυτῶν σχολῇ τε ὑποχωρούντων καί πρός σφᾶς τεταγμένων τῶν ἐναντίων. Ερωτήσεις: 1)Να μεταφράσετε το παραπάνω απόσπασμα του κειμένου. (μονάδες 40) 2)α)πλῆθος, κέρας, ναῦν, σχολῇ: να κλίνετε τα ουσιαστικά στον αριθμό που βρίσκονται. (μονάδες 8) β)τεταγμέναις, περιέπλεον, προκαταφυγεῖν: να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρηματικών τύπων. (μονάδες 6) γ) ταῦτα, σφᾶς, ἑαυτῶν: να κλιθεί στον αριθμό και το γένος που βρίσκεται ο κάθε ένας αντωνυμικός τύπος. (μονάδες 6)
3) ἀθρόαις, ταῖς τεταγμέναις, μετά ταῦτα, τοῖς Ἀθηυναίοις,, πρύμναν, σχολῇ, προς σφᾶς, τῶν ἐναντίων: να αναγνωρίσετε τη συντακτική θέση των λέξεων. (μονάδες 8) 4)Πώς αποδεικνύεται στο προαναφερθέν ευφυΐα των Αθηναίων; κείμενο η εμπειρία και η (μονάδες 10) 5)Γιατί ενεργούν έτσι οι Πελοποννήσιοι και πώς τους διακρίνει ο Θουκυδίδης στο κείμενο; (μονάδες 10) 6)Ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά του υπεύθυνου πολίτη κατά τον Θουκυδίδη; (μονάδες 7) 7)Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους ένα ομόρριζο ουσιαστικό (απλό ή σύνθετο) της αρχαίας ελληνικής, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται: ρηματικοί τύποι κατάληξη ομόρριζα ουσιαστικά ἐπιβοηθοῦσι τεταγμένων -ός -μα προσβαλόντες -ή καταδύουσιν ἐποιοῦντο -ις -της (μονάδες 5) Καλή επιτυχία!
Ενδεικτικές απαντήσεις 1) Και οι μεν Κερκυραίοι επειδή επιτίθονταν άτακτα και με λίγα πλοία, δεινοπαθούσαν από την πλευρά τους οι δε Αθηναίοι, επειδή φοβόντουσαν το μεγαλύτερο αριθμό (των εχθρικών πλοίων), και την περικύκλωσή τους, δεν έκαναν επίθεση στα παρατεταγμένα εναντίον τους πλοία ούτε στο σύνολό τους, ούτε στο μέσο τους, αλλά αφού επιτέθηκαν σε μια πτέρυγα, καταβυθίζουν ένα πλοίο. Και ύστερα απ αυτά, αφού σχημάτισαν (οι Πελοποννήσιοι) κυκλική παράταξη, έπλεαν γύρω γύρω (οι Αθηναίοι) και προσπαθούσαν να τους προκαλέσουν ταραχή (με το θόρυβο). Επειδή όμως το αντιλήφθηκαν αυτό αυτοί (οι Πελοποννήσιοι) που ήταν κοντά στους Κερκυραίους και επειδή φοβήθηκαν μήπως συμβεί αυτό ακριβώς που έγινε στη Ναύπακτο, σπεύδουν να βοηθήσουν και αφού συγκεντρώθηκαν όλα τα πλοία,έκαναν ταυτόχρονα την επίθεση εναντίον των Αθηναίων. Οι Αθηναίοι ήδη υποχωρούσαν με κίνηση των κουπιών προς την πρύμνη και συγχρόνως ήθελαν τα πλοία των Κερκυραίων να διαφύγουν νωρίς στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό ενώ θα υποχωρούσαν αυτοί αργά αργά και ενώ ήταν παρατεταγμένοι οι εχθροί εναντίον τους. 2) α)το πλῆθος τό κέρας ἡ ναῦς ἡ σχολή τοῦ πλήθους τοῦ κέρατος/κέρως τῆς νεώς τῆς σχολῆς τῷ πλήθει τῷ κέρατι/κέρᾳ τῇ νηί τῇ σχολῇ το πλῆθος τό κέρας τήν ναῦν τήν σχολήν ᾦ πλῆθος ᾦ κέρας ᾦ ναῦ ᾦ σχολή β) ΕΝ. ταττομέναις προκαταφεύγειν ΜΕΛΛ. ταξομέναις ΑΟΡ. ταξαμέναις ΠΡΚ. τεταγμέναις προκαταφεύξεσθαι/προκαταφευξεῖσθαι προκαταφυγεῖν προκαταπεφευγέναι
ΕΝ. περιπλέουσι ΠΑΡ. περιέπλεον ΜΕΛΛ. περιπλεύσονται/περιπλευσοῦνται ΑΟΡ. περιέπλευσαν ΠΡΚ. περιπεπλεύκασι ΥΠΕΡ.περιεπεπλεύκεσαν γ) ταῦτα σφεῖς ἑαυτῶν/σφῶν αὐτῶν τούτων σφῶν ἑαυτοῖς/σφίσι αὐτοῖς τούτοις σφίσι(ν) ἑαυτούς/σφᾶς αύτούς ταῦτα σφᾶς 3)ἀθρόαις:επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο οὐ προσέπιπτον Ταῖς τεταγμέναις: αντικείμενο ρήματος/επιθετική μετοχή Μετά ταῦτα: εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου στο περιέπλεον Τοῖς Ἀθηναίοις: δοτική αντικειμενική στο ἐπίπλουν Πρύμναν: αντικείμενο μετοχής στο κρουόμενοι Σχολῇ:δοτική του τρόπου στο ὑποχωρούντων Προς σφᾶς: εμπρόθετος προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο τεταγμένων Τῶν ἐναντίων: υποκείμενο της μετοχής τεταγμένων 4) Οι Αθηναίοι, σε αντίθεση με τους Κερκυραίους που προέβησαν σε εσφαλμένους χειρισμούς, ακολουθούν συνετή τακτική. Αντιλαμβάνονται ότι οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για αυτούς και έτσι προνοούν ώστε να μην κινδυνεύσουν να περικυκλωθούν. Ο αθηναϊκός στόλος αποτελούνταν από 12 πλοία έναντι των 33 πελοποννησιακών. Για το λόγο αυτό δεν επιτίθενται στο μέσο της παράταξης του
εχθρικού στόλου, αλλά στο ένα άκρο της. Αξιοσημείωτη είναι η τόλμη αλλά και η μεγάλη εμπειρία των Αθηναίων, οι οποίοι δεν ακολουθούν αμυντική τακτική αλλά επιτίθενται παρά την αριθμητική ανωτερότητα των Πελοποννησίων. Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται για ακόμα μια φορά η εμπειρία των Αθηναίων. Ακολουθούν την τακτική της αργής υποχώρησης με στόχο να παρασύρουν τους Πελοποννησίους στη καταδίωξη των αθηναϊκών πλοίων που καθώς έπλεαν με βραδύτητα, δημιουργούσαν στους αντιπάλους τους την ψεύτικη ελπίδα ότι θα μπορούσαν να τα προφτάσουν. Με αυτήν την κίνηση του αντιπερισπασμού, οι Πελοποννήσιοι δεν θα στρέφονταν κατά των Κερκυραίων, δίνοντας τους έτσι το χρόνο να επιστρέψουν ασφαλείς στο λιμάνι τους. 5) Ο Θουκυδίδης χωρίζει τους Πελοποννησίους σε δύο ομάδες : σ αυτούς που είχαν στραφεί εναντίον των Κερκυραίων και σ εκείνους που μάχονταν κατά των Αθηναίων. Προφανώς τα δύο αυτά τμήματα του στόλου δεν θα ήταν σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους κι έτσι εκείνοι που αντιμετώπιζαν τους Κερκυραίους θα μπορούσαν να δουν ότι υπήρχε κίνδυνος να πάθουν αυτοί που πολεμούσαν τους Αθηναίους ο,τι είχαν πάθει στη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Στη ναυμαχία αυτή ο Αθηναίος στρατηγός Φορμίων με 20 πλοία νίκησε τον αποτελούμενο από 47 πλοία στόλο των Πελοποννησίων, διότι με κατάλληλους ελιγμούς κατόρθωσε να προξενήσει σύγχυση στους αντιπάλους. Πρόκειται για αξιοπρόσεχτη αναφορά,καθώς ανήκει στις λίγες περιπτώσεις που ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τους ανθρώπους να διδάσκονται από τα λάθη του παρελθόντος. 6) Τα χαρακτηριστικά του υπεύθυνου πολίτη είναι: Χρησιμοποιεί τη λογική και τη σύνεση στις αποφάσεις Δεν παρασύρεται από δημαγωγούς πολιτικούς Ενδιαφέρεται για το συμφέρον της πόλης Είναι μετριοπαθής και με ανώτερο ήθος Συμπεριφέρεται με ανθρωπιά και φιλότιμο, ιδίως σε κρίσιμες στιγμές 7) βοηθός, τάγμα, προσβολή, κατάδυσις, ποιητής