Αρ. 4 Τετάρτη, 7/4/2004 ηλώσεις του ιοικητή της Κεντρικής Τράπεζας µετά την ολοκλήρωση της συνεδρίας της Επιτροπής Νοµισµατικής Πολιτικής Πραγµατοποιήθηκε σήµερα στην Κεντρική Τράπεζα, υπό την προεδρία του ιοικητή της Κεντρικής Τράπεζας κ. Χριστόδουλου Χριστοδούλου, συνεδρία της Επιτροπής Νοµισµατικής Πολιτικής. Μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίας, η Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής κατέληξε στην ακόλουθη απόφαση: «Τα βασικά επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηµατοδότησης (Lombard) και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (Overnight Deposit Facility), παραµένουν αµετάβλητα στο 4,5% και 2,5%, αντίστοιχα. Στη διεξοδική συζήτηση που διεξήχθη, η Επιτροπή σηµείωσε ότι οι διεθνείς και εγχώριες οικονοµικές εξελίξεις δεν έχουν διαφοροποιηθεί ουσιωδώς από την τελευταία της συνεδρία της 27ης Φεβρουαρίου, 2004, ώστε να υπαγορεύσουν, στο παρόν στάδιο, διαφοροποίηση στα εγχώρια επιτόκια. Συγκεκριµένα, το διεθνές οικονοµικό τοπίο φαίνεται να παραµένει σχετικά ανεπηρέαστο από τις τροµοκρατικές επιθέσεις της 11ης Μαρτίου στη Μαδρίτη µε τις µεγαλύτερες οικονοµίες να παραµένουν σε αναπτυξιακή τροχιά. Η Επιτροπή έλαβε, επίσης, υπόψη το γεγονός ότι η Οµοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωµένων Πολιτειών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και η Τράπεζα της Αγγλίας άφησαν τα επιτόκιά τους αµετάβλητα στις πιο πρόσφατες συνεδρίες τους.
2 Στις εγχώριες εξελίξεις εξακολουθεί να συνυπάρχει το σηµαντικά διευρυµένο δηµοσιονοµικό έλλειµµα, µε την υποτονική οικονοµική δραστηριότητα. Η υποτονικότητα της εγχώριας οικονοµικής δραστηριότητας επιβεβαιώνεται από µια πλειάδα οικονοµικών δεικτών όπως, µεταξύ άλλων, η πτώση των τουριστικών αφίξεων το πρώτο δίµηνο του 2004 και η επέκταση της προσφοράς χρήµατος και των τραπεζικών πιστώσεων που παραµένουν σε χαµηλά επίπεδα. Αξιοσηµείωτη εξέλιξη το Μάρτιο ήταν η περαιτέρω υποχώρηση του πληθωρισµού στο 0,41% από το 1,86% που καταγράφηκε τον προηγούµενο µήνα, ενώ για ολόκληρη την τριµηνία κυµαίνεται στο 1,35% έναντι αύξησης 4,84% που σηµειώθηκε την αντίστοιχη περίοδο του 2003. Η Επιτροπή, συνεκτιµώντας τα πιο πάνω δεδοµένα, αποφάσισε να τηρήσει στάση αναµονής διατηρώντας τα βασικά επιτόκια της Κεντρικής Τράπεζας αµετάβλητα. Στη συνέχεια ο κ. Χριστοδούλου απάντησε σε ερωτήσεις των δηµοσιογράφων ως ακολούθως: Ερώτηση: Ολα τα αρνητικά δεδοµένα που παρατηρούνται στην αγορά προκαλούνται από τη φοβία που έχει ο κόσµος για πιθανή κακή λύση στο Κυπριακό; Απάντηση: εν µπορώ να δώσω θετική ή αρνητική απάντηση. Θα µπορούσε κανείς να υποθέσει ότι η υποτονικότητα που παρατηρείται στην οικονοµική ανάπτυξη ενδεχόµενα να επηρεάζεται από τη στασιµότητα ή την εκκρεµότητα σε σχέση µε τις εξελίξεις γύρω από το εθνικό µας θέµα. Ερώτηση: Εχουµε ένα δεδοµένο. Το Σχέδιο Ανάν είναι ενώπιον µας και φαίνεται να µην έχουµε άλλη διέξοδο από αυτό. Θέλουµε να µας πείτε ποιες θυσίες θα κληθεί να υποστεί ο Κυπριακός λαός την εποµένη της λύσης του Κυπριακού µε βάση το Σχέδιο Ανάν;
3 Απάντηση: Πιστεύω ότι αυτό πρέπει να το απαντήσει ο Υπουργός Οικονοµικών. Οµως, θα µπορούσε κανείς να πει ξεκάθαρα ότι µε βάση τις πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν που µεταξύ άλλων αναφέρουν, για παράδειγµα το άρθρο 53, ότι πρέπει να υπάρξει σύγκλιση του επιπέδου διαβίωσης µεταξύ των κατοίκων των δυο συνιστώντων κρατών και έχοντας υπόψη ότι η οικονοµία στα κατεχόµενα είναι περίπου το 8% της οικονοµίας στις ελεύθερες περιοχές και ότι το δικό µας βιοτικό επίπεδο είναι υπερτριπλάσιο εκείνου των κατεχοµένων περιοχών και δεδοµένου ότι θα υπάρξει µια σωρεία από νέα όργανα, τέσσερις Βουλές, τρεις εκτελεστικές εξουσίες, τρεις αστυνοµίες, τρεις ηµόσιες Υπηρεσίες, όλα αυτά είναι φυσικό ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες. Είναι φυσικό επίσης ότι οι δαπάνες θα χρειαστεί να καλυφθούν από το οικονοµικά πιο ισχυρό µέρος που είναι το ελληνοκυπριακό. Ερώτηση: Ποια θα είναι η αναλογία; Απάντηση: Η αναλογία µεταξύ ελληνοκυπριακού και τουρκοκυπριακού συνιστώντος κράτους, αν αυτό γίνει µε την εφαρµογή του Σχεδίου Ανάν, είναι περίπου ένα προς δώδεκα. Ερώτηση: Ωστόσο, χθες ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου αµφισβήτησε τις εκτιµήσεις σας και του Υπουργείου Οικονοµικών για τις οικονοµικές επιπτώσεις του Σχεδίου Ανάν µιλώντας για προσβολή της νοηµοσύνης του και παραπλάνηση. Θα θέλαµε το σχόλιο σας; Απάντηση: Στην παρουσία µου ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου δεν αµφισβήτησε εκείνα τα οποία είπα στη σύσκεψη. Και τι είπα ως ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας; Είπα τις πραγµατικότητες όπως βγαίνουν µέσα από το Σχέδιο και µέσα από τον περί Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου νόµο. Θα είµαι όπως ήµουν πάντοτε ειλικρινής µε τον κυπριακό λαό αλλά και πάντοτε µε το θάρρος που µε διακρίνει θα λέω τα πράγµατα όπως ακριβώς έχουν χωρίς ωραιοποιήσεις αλλά ούτε και µε κακοποιήσεις των πραγµατικοτήτων. Αλλωστε ο κάθε άνθρωπος όταν
4 εµφανίζεται στον κόσµο έχει µια εικόνα η οποία βγαίνει µέσα από την προσωπική του ιστορία. Εκείνο που θα σας πω είναι το εξής: Σχετικά µε την Κεντρική Τράπεζα η δική µας έγνοια και αγωνία είναι να υπάρξει µε βάση τις πρόνοιες του Σχεδίου και του περί Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου νόµου µια τράπεζα που να µην είναι ακρωτηριασµένη, που να είναι λειτουργικά αποτελεσµατική. Ακόµη, να είναι µια τράπεζα που να µπορεί να συνεχίσει την επιτυχηµένη παράδοση της, δηλαδή να µπορεί να διατηρήσει τη µακροοικονοµική σταθερότητα που αποτελεί τη βάση της οικονοµικής ανάπτυξης και της ευηµερίας του λαού. Πρέπει να σας πω ότι υπάρχουν σοβαρές αδυναµίες στο Σχέδιο, οι οποίες µας κάνουν να έχουµε σοβαρές επιφυλάξεις. Υπάρχουν σοβαρές αδυναµίες που άπτονται της σύνθεσης των οργάνων της Κεντρικής Τράπεζας αλλά και σε σχέση µε επί µέρους θέµατα των αρµοδιοτήτων της. Θα είµαι πιο συγκεκριµένος. Καθιερώνεται η αρχή του ιοικητή και του Υποδιοικητή, αλλά και η αρχή εναλλαξιµότητας µεταξύ Ελληνοκύπριου και Τουρκοκύπριου ιοικητή και Υποδιοικητή. Η εισήγηση που υπάρχει στο νόµο περί Κεντρικής Τράπεζας που είναι µέρος του Σχεδίου Ανάν είναι ότι τις πρώτες δύο θητείες που θα είναι τρία και πέντε δηλαδή οκτώ χρόνια, θα είναι Ελληνοκύπριος ο ιοικητής και την τρίτη θητεία που θα είναι Τουρκοκύπριος ο ιοικητής θα είναι επτά χρόνια. Οσον αφορά τις εξουσίες που θα ασκούν, εισάγεται ο θεσµός ότι θα πρέπει να υπάρχει οµοφωνία µεταξύ ιοικητή και Υποδιοικητή για αποφάσεις σε όλα τα σοβαρά θέµατα. εν καθορίζεται ποια είναι τα σοβαρά θέµατα. Θα πρέπει όµως να καθοριστούν. Ταυτόχρονα όταν υπάρχουν αδιέξοδα, τα αδιέξοδα αυτά θα λύονται από το ιοικητικό Συµβούλιο. Οµως, το ιοικητικό Συµβούλιο θα αποτελείται από δύο Ελληνες, δύο Τούρκους και ένα ξένο. Εποµένως, εκείνος που θα λύει αποφασιστικά τα αδιέξοδα θα είναι ο ξένος. Ετσι εξισώνεται η συµµετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων κατά 50%-50%, ενώ οι οικονοµίες είναι 92% εκείνη των Ελληνοκυπρίων και 8% εκείνη των Τουρκοκυπρίων. Υπάρχει ακόµη το σοβαρό θέµα της άσκησης νοµισµατικής
5 πολιτικής. Η πρόνοια του Σχεδίου Ανάν είναι ότι στην Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής µετέχουν τρεις Ελληνοκύπριοι, τρεις Τουρκοκύπριοι και ένας ξένος. Αντίθετα στο νόµο υπάρχει πρόνοια για τέσσερις Ελληνοκύπριους, τρεις Τουρκοκύπριους και κανένα ξένο. Το ερώτηµα είναι τί θα ισχύει; Αυτό που λέει το σύνταγµα ή αυτό που λέει ο νόµος; Είναι και αυτό µια από τις σοβαρές αντιφάσεις. Αυτά τα θέµατα, αλλά και ακόµα κάτι άλλο θα ήθελα να κάνω ξεκάθαρο. Με βάση το σχετικό άρθρο του περί Κεντρικής Τράπεζας οµοσπονδιακού νόµου η κυπριακή λίρα θεωρείται ως το επίσηµο νόµισµα του ιδρυθησόµενου οµόσπονδου κράτους. Οµως, εισάγεται η εξαίρεση ώστε στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος µέχρι τις 31 εκεµβρίου, 2004, να µπορεί να χρησιµοποιείται η τουρκική λίρα, εκτός µόνο όταν θα πληρώνουν φόρους και προς το οµόσπονδο κράτος. Τι προβλήµατα δηµιουργεί αυτό; Μεταξύ άλλων και το εξής σοβαρό: Θα µετέχουν οι Τουρκοκύπριοι στην Επιτροπή Νοµισµατικής Πολιτικής που θα καθορίζει την αξία και την ισοτιµία της κυπριακής λίρας αλλά εκείνοι θα χρησιµοποιούν την τουρκική λίρα στο κρατίδιο τους, στην οποία εµείς δεν θα έχουµε καµιά δυνατότητα να καθορίσουµε την αξία και την ισοτιµία της αφού θα καθορίζεται από την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας. Ερώτηση: Το Σχέδιο Ανάν προβλέπει ότι µέχρι τις 8 Απριλίου θα πρέπει να δηλωθούν τα ονόµατα. Απάντηση: Μέχρι αύριο θα πρέπει κανονικά η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή πλευρά να δώσουν από δύο ονόµατα όσον αφορά το ιοικητικό Συµβούλιο της ιδρυθησόµενης Κεντρικής Τράπεζας, αν τελικά ιδρυθεί µε βάση το Σχέδιο Ανάν, δηλαδή το ιοικητή και ένα µέλος του Συµβουλίου η ελληνοκυπριακή πλευρά µέσω του κ. Παπαδόπουλου και άλλα δύο µέλη που ο ένας θα είναι ο Υποδιοικητής και ο άλλος µέλος του Συµβουλίου η τουρκοκυπριακή πλευρά. Εάν δεν τα δώσουν µέχρι αύριο δικαιούται ο Γενικός Γραµµατέας των Ηνωµένων Εθνών να διορίσει µόνος του εκείνους που νοµίζει.
6 Ερώτηση: Είµαστε έτοιµοι να δώσουµε τα ονόµατα; Απάντηση: Αντιλαµβάνεστε ότι εκείνο που θα µπορούσα να κάνω ως ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας είναι να υπενθυµίσω την Προεδρία γι αυτή την ανάγκη να εκπληρωθεί µέχρι αύριο. Από εκεί και πέρα δεν είναι δικό µου θέµα να υποδείξω ονόµατα. Ερώτηση: Ως αποτέλεσµα της πρόνοιας για την τουρκική λίρα που θα κυκλοφορεί για οκτώ µήνες, υπάρχει περίπτωση ή φόβοι ότι θα υποτιµηθεί η κυπριακή λίρα ως αποτέλεσµα αυτής της πρόνοιας; Απάντηση: Ένα µόνο πράγµα έχω να σας πω µόνο. Η κυπριακή λίρα ως έχει σήµερα δεν δικαιολογεί κανένα φόβο για υποτίµηση. Εάν θα ισχύσει αυτό που αναφέρεται στο Σχέδιο Ανάν, αν το Σχέδιο Ανάν εγκριθεί, αυτό κανείς δεν µπορεί να το προεξοφλεί από τώρα µέχρι τότε. Μπορώ όµως να σας πω µε κάθε ειλικρίνεια ότι τα οικονοµικά δεδοµένα που υπάρχουν δεν θα έπρεπε να δικαιολογούν κινδύνους υποτίµησης. Ερώτηση: Ποιο είναι για σας το χειρότερο σενάριο µε βάση τις αδυναµίες που επισηµάνατε προηγουµένως σε σχέση µε το ρόλο της Οµοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας; Απάντηση: Εκείνο που µπορώ να σας πω είναι ότι στα οικονοµικά δεν µπορεί κανείς να προβλέπει όπως προβλέπει κανείς στα θέµατα χηµείας, φυσικής και µαθηµατικών. Ακόµα και η ψυχολογία διαδραµατίζει ρόλο σε αυτά τα θέµατα. Εποµένως, για να είµαι σωστός και ως ιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας αλλά και ως άνθρωπος που έχει από πολλά χρόνια ασχοληθεί και ασχολείται µε τα οικονοµικά, θα µπορούσα να σας έλεγα ότι στο Σχέδιο Ανάν υπάρχουν αρκετά προβλήµατα που δηµιουργούν έντονες επιφυλάξεις σε σχέση µε την αποτελεσµατική λειτουργία µιας Κεντρικής Τράπεζας όπως προβλέπεται να
7 δηµιουργηθεί και να ασκήσει µε επιτυχία το ρόλο της σε ένα πολύ ευαίσθητο τοµέα της οικονοµίας. Σας είπα τα προβλήµατα και τις αδυναµίες. Σας λέω ακόµη και το σοβαρό θέµα της δηµιουργίας Παραρτήµατος στο τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος για το οποίο δεν προβλέπεται ηµεροµηνία λήξης, αλλά η λήξη και ο τερµατισµός των εργασιών του εξαρτάται βασικά από το ιοικητικό Συµβούλιο στο οποίο εµείς δεν θα έχουµε πλειοψηφία. Όλα αυτά τα πράγµατα δεν θα ήµουν άξιος της αποστολής µου αν τα απέκρυβα από το λαό. Ελπίζω τα πράγµατα να εξελιχθούν επί το οµαλότερον και επί το καλύτερον αν τελικά το Σχέδιο Ανάν εγκριθεί. Όµως, προσωπικά αισθάνοµαι την ευθύνη µου µεγάλη να ενηµερώσω για την πραγµατικότητα. εν έχω κανένα λόγο να διαστρέφω την πραγµατικότητα αλλά δεν έχω και κανένα λόγο να αποκρύπτω την ανησυχία µου. Ερώτηση: Τι θα γίνει µε το µέλλον των εκατοντάδων υπαλλήλων που εργάζονται στην Κεντρική Τράπεζα; Απάντηση: Το θέµα των υπαλλήλων στην Κεντρική Τράπεζα συζητείται ακόµη και σήµερα στα πλαίσια µιας Επιτροπής που υπάρχει υπό την προεδρία των Ηνωµένων Εθνών, ιδιαίτερα σε σχέση µε νοµική πρόνοια που πρέπει να περιληφθεί και που δεν φαίνεται να έχει περιληφθεί στο νόµο. Ερώτηση: Σας θέσαµε το ερώτηµα γιατί οι υπάλληλοι αγωνιούν; Απάντηση: εν µπορώ, δυστυχώς, να είµαι πιο συγκεκριµένος. Εκείνο που µπορώ να κάνω είναι να πω ότι κατ εµέ θα ήταν αδιανόητο να µη διασφαλιστεί αυτός ο κόσµος. Σας µιλώ σε σχέση µε τη νοµική πραγµατικότητα. Ακόµη και σήµερα υπάρχει µια συνάντηση που γίνεται σε σχέση µε νοµική πρόνοια που ενδεχοµένως να περιληφθεί στο νόµο. Ερώτηση: Πότε τελειώνει η συνάντηση αυτή;
8 Απάντηση: Αυτό δεν το ξέρω γιατί εµείς έχουµε και µια δική µας θεώρηση ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν είναι ούτε δηµόσια ούτε ηµικρατική υπηρεσία. Ερώτηση: Πως σχολιάζετε το γεγονός ότι η Κύπρος δεν έχει κληθεί στην πρώτη διάσκεψη των δωρητών που θα γίνει στις 15 Απριλίου; Απάντηση: Γι αυτό να ρωτήσετε τον Υπουργό Οικονοµικών. Ερώτηση: Σε σχέση µε τις τουρκοκυπριακές τράπεζες παρέχεται οπουδήποτε µέσα στο Σχέδιο κάποια εγγύηση για τις καταθέσεις που βρίσκονται στις τουρκοκυπριακές τράπεζες σε τουρκικές λίρες; Απάντηση: εν ήθελα να εξαντλήσω όλες τις αδυναµίες τα προβλήµατα και τις αντιφάσεις αλλά µε προκαλείτε να πω και αυτό: Υπήρχε µια πρόνοια στο προηγούµενο Σχέδιο Ανάν σύµφωνα µε την οποία θα µετατρέπονταν τα µετρητά και οι καταθέσεις στις τουρκοκυπριακές εµπορικές τράπεζες σε κυπριακές λίρες µε µια κατά τη γνώµη µου σωστή φόρµουλα µε αναγωγή της κυπριακής και της τουρκικής λίρας στις ισοτιµίες τους προς το ευρώ. Αυτή η πρόνοια ερµηνεύθηκε από εµάς ως σαφής υπόδειξη ότι εάν οι τουρκοκυπριακές τράπεζες αδυνατούν να αποπληρώσουν τις καταθέσεις, η ευθύνη θα αναλαµβανόταν και θα αφορούσε την Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας. Οι Τουρκοκύπριοι το αµφισβήτησαν και τελικώς αυτή η πρόνοια έχει απαλειφθεί από το Σχέδιο Ανάν. Ερώτηση: Οπότε θα τα αποζηµιώσει το Οµόσπονδο Κράτος; Απάντηση: εν µπορώ να το ερµηνεύσω. Απλά λέω ότι διαπορώ και εγώ. Γιατί πρόκειται για σοβαρό θέµα. Ερώτηση: Θα κληθεί το Οµόσπονδο Κράτος να πληρώσει και αυτά τα χρήµατα;
9 Απάντηση: Όχι κατ ανάγκη. Εύχοµαι και ελπίζω να µην δηµιουργηθεί πρόβληµα. Εάν δηµιουργηθεί δεν ξέρω πώς θα αντιµετωπιστεί. Ερώτηση: Πώς θα επηρεασθεί η πορεία της Κύπρου προς την ευρωζώνη; Απάντηση: Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµικών που µας δόθηκαν χθες, το δηµοσιονοµικό έλλειµµα για το 2004, και είναι αυτό που αµφισβήτησε ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου χθες, υπολογίζεται στα 10,3% περίπου σε περίπτωση λύσης και εφαρµογής των προνοιών του Σχεδίου Ανάν. Για το 2003 είναι 6% και η πρόβλεψη για το 2004, αν ληφθούν τα µέτρα πολιτικής που πρέπει και µε βάση τη δέσµευσή µας προς την Ευρώπη, θα είναι γύρω στο 4% - 4,5%. Αντιλαµβάνεστε ότι ένα δηµοσιονοµικό έλλειµµά της τάξης του 10,3% και περισσότερο δηµιουργεί αµέσως την αίσθηση ότι η πορεία προς την ευρωζώνη θα είναι πολύ µακρά. -------------------------- 17.00