ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο Σάκης Μουμτζής είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στη δημόσια σφαίρα. Διαθέτοντας σε υψηλό βαθμό όλες τις προδιαγραφές του διανοούμενου, αφιέρωσε, μετά τις σπουδές του στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης, όπου διασταυρώθηκαν τα βήματά μας, πολλά χρόνια της ζωής του στο επιχειρείν, στη λειτουργία της αγοράς. Το έκανε με επιτυχία, αποκόμισε πολύτιμη εμπειρία και αποχώρησε εγκαίρως. Αυτό όμως που προφανώς επιθυμούσε πάντα ήταν να αφοσιωθεί στη μελέτη της Ιστορίας και στον δημόσιο λόγο. Είναι συνεπώς ευτύχημα για τη δημόσια σφαίρα είμαι βέβαιος και για τον ίδιο που αυτό το κατάφερε τα τελευταία χρόνια. Η συγγραφική του παραγωγή, εντυπωσιακή σε ποιότητα και ποσότητα, τον έχει αναδείξει σε έγκυρο ιστορικό της Κατοχής και του Εμφυλίου και σε δόκιμο αναλυτή της πολιτικής συγκυρίας. Για τους φίλους του η εξέλιξη αυτή δεν συνιστά έκπληξη. Το ενδιαφέρον του για τις κρίσιμες περιόδους της εθνικής μας Ιστορίας και την πολιτική ως ολοκληρωμένη μορφή δημόσιας δράσης και ως έμπρακτο ενδιαφέρον για το γενικό συμφέρον, ήταν ιδιότητες γνωστές. Όσοι τον γνωρίζουν απευθείας ως συγγραφέα, ως ιστορικό που ανατρέπει στερεότυπα και προτείνει πιο απαιτητικές ερμηνείες και πιο σύνθετες αφηγήσεις, ως μαχητικό δοκιμιογράφο και ως οξυδερκή αναλυτή, προφανώς θεωρούν ότι αυτό ήταν πάντα και αποκλειστικά ο Σάκης Μουμτζής. Ήταν. Μόνο που τα τελευταία χρόνια αυτό κατέστη δημόσιο κτήμα. Ο Σάκης Μουμτζής έχει βιωματική σχέση με την Πολιτική ως Ι- στορία εν τω γίγνεσθαι, έχοντας πάρει ενεργά μέρος στο πολιτικό καμίνι της Μεταπολίτευσης. Ως νομικός έχει πλήρη αίσθηση της σημασίας των δημοκρατικών θεσμών και των εγγυήσεων του κράτους δικαίου, χωρίς ίχνος θεσμολαγνικής ή νομικιστικής προσέγγισης.
[ 16 ] Σάκης Μουμτζής Ως ιστορικός ξέρει πολύ καλά ότι η συγκυρία συνιστά την πρώτη ύλη της Ιστορίας και ότι τα γεγονότα αποκτούν νόημα αναγόμενα σε καταστάσεις. Ως απαιτητικός πολίτης ξέρει ότι πολιτική σημαίνει διακινδύνευση, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα. Ως Έλληνας πολίτης έχει πλήρη συνείδηση της ελληνικής ιδιοσυστασίας αλλά και της σημασίας που έχει η κανονικότητα, η ύπαρξη ενός κανονικού κράτους, μιας κανονικής κοινωνίας πολιτών, μιας κανονικής αγοράς. Ως Ευρωπαίος δεν δηλώνει απλώς ότι «μένει στην Ευρώπη» αλλά αντιλαμβάνεται σε βάθος τις δυσκολίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τους συσχετισμούς δυνάμεων που διαμορφώνονται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ως πολίτης του Κόσμου έχει ευρύτατο πολιτισμικό και διεθνοπολιτικό ορίζοντα και υπό την προϋπόθεση αυτή μένει πιστός στη γενέθλια Θεσσαλονίκη, που τη θέλει απαλλαγμένη από κάθε ίχνος επαρχιωτισμού. Ο Σάκης Μουμτζής παρακολουθεί και αναλύει σε βάθος όλο το φάσμα της θεματολογίας της δημόσιας συζήτησης. Με γρήγορα α- νακλαστικά και συγκροτημένη και συνεκτική άποψη, χωρίς κανένα ιδεολογικό σύμπλεγμα. Διαθέτει την ιδεολογική αυτοπεποίθηση του διανοούμενου που γνώρισε τη μαρξιστική Αριστερά και δεν διστάζει να αναδείξει τους ιδεοληπτικούς καταναγκασμούς που απορρέουν από μια ολιστική, μηχανιστική και αυτοαναφορική θεώρηση της οικονομίας, της πολιτικής και εν τέλει της Ιστορίας. Έχει διανύσει μια διαδρομή στα πεδία της πολιτικής ιστορίας και της ιστορίας των πολιτικών ιδεών που του επιτρέπει να δηλώνει την πίστη του στον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό φιλελευθερισμό, με σεβασμό στην ιστορική εισφορά της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Ως διανοούμενος έχει βεβαίως υψηλές αισθητικές απαιτήσεις από τον δημόσιο λόγο και τη δημόσια εικόνα. Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014, ως προοίμιο της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 και της συγκρό-
ΣΥΡΙΖΑ: Aπάτες και αυταπάτες [ 17 ] τησης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ, σήμανε διανοητικό και πολιτικό συναγερμό για τον Σάκη Μουμτζή. Σε καθημερινή βάση παρακολουθεί, αναλύει και αποκαλύπτει το ουσιαστικό περιεχόμενο, τις συμπαραδηλώσεις και τις επιπτώσεις των πράξεων και παραλείψεων της κυβέρνησης, των κυβερνητικών εταίρων και του νέου πολιτικού προσωπικού που έχει εμφανιστεί. Τα κείμενά του που επέλεξε για να συγκροτήσουν την παρούσα έκδοση, συνθέτουν το χρονικό αυτής της διετίας που προκάλεσε α- νυπολόγιστη εθνική βλάβη και υποχώρηση. Τα κείμενά του διατηρούν την επικαιρότητά τους ως αναλύσεις πολιτικών επιλογών και συμπεριφορών, ως ιστορικό υλικό, κυρίως όμως ως προγνώσεις εξελίξεων. Το βιβλίο καταγράφει την καμπύλη της περιόδου 2014-2016: Το «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» ως κορυφαία φενάκη και ως αδίστακτη πράξη πολιτικού τυχοδιωκτισμού, το πυρετώδες και τραγικό εξάμηνο από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 μέχρι την προκήρυξη, τη διεξαγωγή και την εσωτερική ανατροπή του δημοψηφίσματος τον Ιούλιο του ίδιου έτους, το φλερτ με το Grexit, την απλοϊκή προπαγάνδα περί «επονείδιστου» χρέους και μονομερών ενεργειών κουρέματός του, τη νέα αφήγηση περί χρέους στην οποία επενδύει τώρα όλες τις ελπίδες της η κυβέρνηση, μόνο που αυτή συνίσταται στην αποδοχή της μεγάλης τομής που έγινε στο χρέος το 2012 και στη διεκδίκηση των υπεσχημένων από τότε συμπληρωματικών παραμετρικών αλλαγών που θα δοθούν όμως πλέον ως τέταρτο μνημόνιο με αυστηρούς όρους, μετά την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου το 2018, όπως συμφώνησε ρητά ο ίδιος ο κ. Τσίπρας στις 22.7.2015, τον μύθο της δήθεν σκληρής διαπραγμάτευσης, το μέγεθος και το βάθος της βλάβης που προκάλεσε στην ε- θνική οικονομία όλη αυτή η παλινδρόμηση από την καταγγελία του δεύτερου στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου,
[ 18 ] Σάκης Μουμτζής τη νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την εκμηδένιση του τραπεζικού χαρτοφυλακίου του Δημοσίου, τη διαρκή αναμονή μιας αξιολόγησης και μιας δόσης, τη στασιμοχρεοκοπία, τις συνεχείς διαψεύσεις μιας αδίστακτης πολιτικής ρητορείας που δηλητηρίασε σε βάθος τα αισθήματα και τον τρόπο σκέψης της ελληνικής κοινωνίας. Δεν είναι όμως μόνον αυτά είναι: η θεσμική εκτροπή, οι θεσμικές βαρβαρότητες στα ευαίσθητα πεδία των ΜΜΕ και κυρίως της Δικαιοσύνης, το συνεχές άνοιγμα νέων θεμάτων στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας, η αμηχανία στο προσφυγικό, Η αντιμεταρρύθμιση στον χώρο της παιδείας, η παβλοφική διαχείριση των σχέσεων κράτους και εκκλησίας. Και τόσα άλλα, ων ουκ έστι αριθμός. Δεν μπορούμε να πούμε ότι τα τελευταία δυο χρόνια από τον Ιανουάριο του 2015 έως σήμερα πλήξαμε. Κάθε άλλο. Το κόστος όμως της παράστασης που ανεβαίνει, ως δράμα και ως κωμωδία ταυτοχρόνως, την περίοδο αυτή, είναι πάρα πολύ μεγάλο. Η βλάβη που έχει προκληθεί θα βαραίνει μια ολόκληρη γενιά. Ο Σάκης Μουμτζής έχει καταγράψει και εξακολουθεί να καταγράφει όλες τις πτυχές, όλες τις αντιφάσεις, όλους τους κινδύνους, όλες τις δυνατότητες. Αναλύει, εστιάζει, προειδοποιεί, επανέρχεται, προτείνει λύσεις και χειρισμούς. Ανήκει πλέον σε αυτούς που δίνουν σε καθημερινή βάση τον ρυθμό και τον τόνο της δημόσιας συζήτησης. Το γεγονός ότι συνήθως συμφωνούμε, μου επιτρέπει να αναγνωρίζω ιδιαιτέρως την ποιότητα εκείνων των θέσεων και αναλύσεών του με τις οποίες δεν μπορώ να συμφωνήσω αυτομάτως. Η πρωτοβουλία της συγκρότησης του τόμου αυτού με κοινή α- πόφαση του Σάκη Μουμτζή και του Πέτρου Παπασαραντόπουλου μάς προσφέρει το σώμα της εθνικής υπαναχώρησης των τελευταίων δυο ετών. Το βιβλίο αυτό συνιστά επομένως χρήσιμη και επώδυνη
ΣΥΡΙΖΑ: Aπάτες και αυταπάτες [ 19 ] άσκηση πατριδογνωσίας. Και άρα εντάσσεται στα θεμέλια της εθνικής στρατηγικής που καλείται να υιοθετήσει η ελληνική κοινωνία, με πρώτο στοιχείο την αποδοχή του μεταρρυθμιστικού προτάγματος. Ας ελπίσουμε ότι η κοινωνία των πολιτών θα ανταποκριθεί. Σε αυτήν εναπόκειται. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Οκτώβριος 2016 Ευάγγελος Βενιζέλος