Λ ΕΣΒΟΣ, «Ο ΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΕ Ο ΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ»

ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ LEADER ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ : ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΑΞΟΝΑΣ 4: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ LEADER ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007 1013» (Π.Α.Α.) Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Διοικητικός Τομέας Κοινοτικών Πόρων & Υποδομών Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγράμματος «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2007 2013» ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΕΣΒΟΥ Α.Ε. (ΕΤΑΛ Α.Ε.) Λ ΕΣΒΟΣ, «Ο ΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΕ Ο ΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ» ΕΡΜΟΥ 4, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 81 100, ΛΕΣΒΟΣ ΕΛΛΑΣ ΤΗΛ/FAX +30 22510 29400/29577 E Mail : inquiries@etal sa.gr Web site: www.etal sa.gr ΜΥΤΙΛΗΝΗ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009 ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2- WEB.DOC ΣΕΛ 1/77

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ... 4 1.1. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 4 1.1.1. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ... 4 1.1.2. ΠΕΡΙΟΧΕΣ NATURA ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ... 5 1.1.3. ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 9 3.1.1. ΜΕΤΡΟ 41: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ... 9 3.1.2. ΜΕΤΡΟ 421: ΔΙΑΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ... 73 3.1.3. ΜΕΤΡΟ 431: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ο.Τ.Δ., ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΜΨΥΧΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ... 74 3.1.4. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΣΟΣΤΟΥ... ΣΦΑΛΜΑ! ΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΣΤΕΙ ΣΕΛΙ Ο ΕΙΚΤΗΣ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ... 75.. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 2/77

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Γενικά Στοιχεία Φορέα Επωνυμία: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΛΕΣΒΟΥ Α.Ε. LESVOS LOCAL DEVELOPMENT COMPANY S.A. Διακριτικός Τίτλος : ΕΤΑΛ Α.Ε. ETAL S.A. Νομική μορφή: ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ν. 2190/1920, Ίδρυση: 1992 Τόπος εγκατάστασης και Γενικά στοιχεία του Υποψήφιου Φορέα ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ, ΔΗΜΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Ταχυδρομική Διεύθυνση ΕΡΜΟΥ 4, Μυτιλήνη 81 100, Λέσβος Ελλάς, τηλ/fax +30 22510 29400/29577 4, Ermou str, Mytilini 81 100, Lesvos Hellas, tel/fax +30251 0 29400/29577 E Mail : inquiries@etal sa.gr Web site: www.etal sa.gr ΑΦΜ Δ.Ο.Υ ΜΑΕ ΑΦΜ: (EL ) 094368710, Δ.Ο.Υ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ, Μ.Α.Ε. 27624/82/Β/92/12 Υπεύθυνος Εκπρόσωπος για το Τοπικό Πρόγραμμα ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Μ. ΠΕΡΙΜΕΝΗΣ, Γενικός Διευθυντής ΕΤΑΛ Α.Ε. Τηλέφωνο και fax : +30 2251 29400, +30 2251 29577 E mail: amperimenis@etal sa.gr ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Τμήμα Νομού Λέσβου (Νήσου Λέσβου), ΕΚΤΑΣΗ (Km2): 402,61 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: 20.544 Δ.Δ. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ, Δ.Δ. ΑΛΥΦΑΝΤΩΝ, Δ.Δ. ΑΦΑΛΩΝΑ, Δ.Δ. ΛΟΥΤΡΩΝ, Δ.Δ. ΜΟΡΙΑΣ, Δ.Δ. ΠΑΜΦΥΛΩΝ, Δ.Δ. ΠΑΝΑΓΙΟΥΔΑΣ, Δ.Δ. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ, Δ.Δ. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ, Δ.Δ. ΑΣΩΜΑΤΟΥ, Δ.Δ. ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΥΣ, Δ.Δ. ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΘΕΡΜΗΣ, Δ.Δ. ΠΥΡΓΩΝ ΘΕΡΜΗΣ, Δ.Δ. ΜΙΣΤΕΓΝΩΝ, Δ.Δ. ΝΕΩΝ ΚΥΔΩΝΙΩΝ, Δ.Δ.ΕΡΕΣΣΟΥ, Δ.Δ. ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΥ, Δ.Δ. ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΤΡΟ 41 ΟΜΑ Α ΥΠΟΜΕΤΡΩΝ ΥΠΟΜΕΤΡΟ Συνολικό Κόστος ηµόσια απάνη Κοινοτική Συµµετοχή Ιδιωτική Συµµετοχή 411 123 250.000 162.500 138.125 87.500 413 421 421 431 431 311 2.410.000 1.446.000 1.229.100 964.000 312 1.760.000 1.056.000 897.600 704.000 313 2.920.500 1.896.500 1.612.025 1.024.000 321 190.000 190.000 161.500 0 322 100.000 100.000 85.000 0 323 244.000 244.000 207.400 0 421α 90.000 72.000 61.200 18.000 421β 80.000 64.000 54.400 16.000 431α 968.050 968.050 822.843 0 431β 50.950 50.950 43.308 0 ΣΥΝΟΛΟ 9.063.500,00 6.250.000,00 5.312.500,00 2.813.500,00 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΛΕΣΒΟΣ, «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΣΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ» ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 3/77

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 1.1. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1.1.1. Περιοχή Παρέμβασης Α/Α ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΔΗΜΟΣ 1 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΕΚΤΑΣΗ (Km2) ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ (στοιχεία 2001 πραγματικός πληθυσμός) ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΡΑΓ ΜΑΤΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ 2001 Δ.Δ. ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ 20,48 732 35,74 ΧΑΡΑ ΚΤΗΡΙΣΜΟΣ (οδηγία 75/268/ΕΟΚ) ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΞΟΝΑ 3 ΠΑΑ ΌΧΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΞΟΝΑ 4 ΕΠΑΛ Δ.Δ. ΌΧΙ ΌΧΙ 2 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΑΛΥΦΑΝΤΩΝ 9,63 638 66,27 3 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Δ.Δ. ΑΦΑΛΩΝΑ 7,98 514 64,44 ΟΡΕΙΝΗ ΌΧΙ ΌΧΙ 4 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Δ.Δ. ΛΟΥΤΡΩΝ 22,14 1.414 63,87 5 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Δ.Δ. ΜΟΡΙΑΣ 16,18 1.662 102,73 6 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 7 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 8 Δ. ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Δ. ΑΓΙΑΣ 9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 10 Δ. ΕΥΕΡΓΕΤΟΥΛΑ 11 Δ. ΕΥΕΡΓΕΤΟΥΛΑ Δ.ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗΣ ΘΕΡΜΗΣ Δ.Δ. ΠΑΜΦΥΛΩΝ 11,3 1.308 115,72 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ (ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) Δ.Δ. ΠΑΝΑΓΙΟΥΔΑΣ 0,83 705 854,55 Δ.Δ. ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 3,13 344 110,04 ΟΡΕΙΝΗ Δ.Δ. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 100,46 2.346 23,35 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ Δ.Δ. ΑΣΩΜΑΤΟΥ 6,83 328 48,05 ΟΡΕΙΝΗ Δ.Δ. ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΥΣ 5,58 767 137,55 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ Δ.Δ. ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗΣ (ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΡΜΗΣ 17,71 1.113 62,83 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 402,62 20.544 51,03 ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ 12 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ 13 Δ.ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗΣ Δ.Δ. ΠΥΡΓΩΝ (ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΡΜΗΣ ΘΕΡΜΗΣ 2,2 419 190,45 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ) Δ.ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗΣ Δ.Δ. 14 ΘΕΡΜΗΣ ΜΙΣΤΕΓΝΩΝ 12,16 905 74,4 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ Δ.ΛΟΥΤΡΟΠΟΛΗΣ Δ.Δ. ΝΕΩΝ 15 ΘΕΡΜΗΣ ΚΥΔΩΝΙΩΝ 24,21 643 26,56 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ Δ.ΕΡΕΣΣΟΥ 16 ΑΝΤΙΣΣΗΣ Δ.Δ.ΕΡΕΣΣΟΥ 65,61 1.581 24,1 ΟΡΕΙΝΗ Δ. Δ.Δ. 17 ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΥ ΜΑΝΤΑΜΑΔΟΥ 64,11 1.452 22,65 ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΗ Δ.Δ. 18 Δ. ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ 12,08 3.673 304,11 ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΌΧΙ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΤΑΣΗ (Km2) ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 3.650,77 201.279 55,13 ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ 1.968,60 104.276 52,97 ΝΗΣΟΣ ΛΕΣΒΟΣ 1.632,82 90.643 55,51 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 402,61 20.544 51,03 ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 4/77

1.1.2. Περιοχές NATURA εντός των ορίων της περιοχής παρέμβασης ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΤΑΣΗ (ha) ΕΚΤΑΣΗ (Km2) % επί Δ.Δ. GR4110003 SCI ΛΕΣΒΟΣ: ΔΥΤΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ 20.974,07 209,74 56,90 GR4110004 SCI ΛΕΣΒΟΣ: ΚΟΛΠΟΣ ΚΑΛΛΟΝΗΣ ΚΑΙ ΧΕΡΣΑΙΑ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ 18.297,82 182,98 34,47 GR4110005 SCI ΛΕΣΒΟΣ: ΚΟΛΠΟΣ ΓΕΡΑΣ, ΕΛΟΣ ΝΤΙΡΙ & ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ 11.200,41 112,00 21,23 GR4110007 SPA ΠΑΡΑΚΤIΟI YΓΡΟΤΟΠΟI ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ 6.461,00 64,61 21,84 GR4110009 SPA ΝΗΣIΔΕΣ ΛΕΣΒΟΥ (ΣYΜΠΛΕΓΜΑ ΤΟΜΑΡΟΝΗΣIΩΝ, ΚIΔΩΝΑΣ, ΑΓIΟΣ ΓΕΩΡΓIΟΣ, ΓΛΑΡΟΝΗΣI, ΚΛΠ.) 103,00 1,03 12,03 GR4110010 SPA Ν.Δ. ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ, ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ ΛΕΣΒΟΥ 28.934,93 289,35 59,11 GR4110011 SPA ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΛΕΣΒΟΥ 14.787,89 147,88 27,11 Η περιοχή παρέμβασης περιλαμβάνει μέρος και από τις 7 περιοχές του επίσημα ορισμένου από το ΥΠΕΧΩΔΕ δικτύου NATURA 2000, δηλαδή ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ αναφέρεται ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ στο σύνολο των χαρακτηρισμένων περιοχών σε ποσοστό επί του συνόλου της έκτασης (κατά προσέγγιση) 57,80% 1.1.3. ΧΑΡΤΗΣ περιοχής παρέμβασης ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 5/77

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το Τοπικό Πρόγραμμα LEADER για την προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης της Λέσβου, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της μακράς ενασχόλησης με την δυναμική και τις εξελίξεις που εισήγαγε η πρωτοβουλία στην Λέσβο (1992 2009), αλλά και η αναγνώριση των εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών εξελίξεων που αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι και επιρροή των τοπικών σχεδιασμών. Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί το υπόβαθρο, όπου επιχειρείται η στήριξη της αναπτυξιακής στρατηγικής με πρακτικές διαστάσεις για τη θεμελίωσή της. Η Αναπτυξιακή στρατηγική αποτελεί ένα όραμα που βασίζεται στην ανάγκη βελτίωσης της υφιστάμενης κατάστασης μέσω της αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και την μεγιστοποίηση των ωφελειών από ευκαιρίες με παράλληλη αντιμετώπιση αδυναμιών και απειλών όπως έχουν καταγραφεί στα προηγούμενα κεφάλαια. Επιχειρείται η σκιαγράφηση των πλέον πρόσφορων μορφών συνάθροισης της δημόσιας αλλά περισσότερο της ιδιωτικής δραστηριοποίησης ούτως ώστε μέσα από την στοιχειοθέτηση στόχων, στρατηγικών αλλά και τακτικών να προβλεφθούν και να δομηθούν πρακτικές οι οποίες αποτελούν την ενδογενή έκφραση των αναγκών και των προσπαθειών για την τόσο επιζητούμενη «βιώσιμη και αειφόρο» ανάπτυξη. Η προσπάθεια αυτή θα πρέπει να καθοδηγείται από το αναπτυξιακό δυναμικό σε τομείς της πολιτικής και δράσεις που μπορεί η περιοχή να αξιοποιήσει, και κυρίως να μετατρέψει το μέχρι σήμερα συγκριτικό μειονέκτημά της, που είναι ο νησιωτικός χαρακτήρας της, σε συγκριτικό πλεονέκτημα, στηριζόμενη παράλληλα στα αντικειμενικά συγκριτικά πλεονεκτήματά της, όπως: Το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό υπόβαθρο της, πόροι οι οποίοι δεν έχουν πληγεί από τις μέχρι σήμερα ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, δημιουργούν προϋποθέσεις για διεύρυνση, εμπλουτισμό και διαφοροποίηση του τουριστικού κυρίως προϊόντος με τη κατάλληλη αξιοποίηση των εναλλακτικών και ειδικών μορφών τουρισμού, αλλά και την αύξηση της εν γένει ανταγωνιστικότητας της. Την υψηλή ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων με την κατάλληλη διαδικασία μεταποίησης και εμπορίας, η οποία δημιουργεί σημαντικές προοπτικές βελτιστοποίησης της παραγωγικότητας των αγροτικών δραστηριοτήτων και τη διασύνδεση των τομέων κλάδων στο σύνολο της παραγωγικής / οικονομικής δραστηριότητας, έτσι ώστε να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία όλων των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Την ενίσχυση και αξιοποίηση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας ο οποίος με την σταδιακή βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου και των δεξιοτήτων του δημιουργεί σημαντικά θετικές προοπτικές / δυνατότητες ανάληψης παραγωγικών / επιχειρηματικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών για αυτοτροφοδοτούμενη / αειφόρο ανάπτυξη. Την ύπαρξη του Πανεπιστημίου Αιγαίου και την επί πολλά έτη δραστηριοποίησή του, με παράλληλο υψηλό βαθμό ενσωμάτωσής του στον κοινωνικό και δημόσιο ιστό της. Το πλεονέκτημα αυτό δημιουργεί ευκαιρίες και προοπτικές σύνδεσης του Πανεπιστημίου και με το παραγωγικό / επιχειρηματικό ιστό της για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και την εφαρμογή καινοτομιών στην παραγωγική και διοικητική λειτουργία των επιχειρήσεων της περιοχής, με την ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 6/77

παράλληλη ανάπτυξη έρευνας και τεχνολογίας προσβάσιμης στη παραγωγική διαδικασία και στις κοινωνικές ανάγκες της περιοχής. Την ομοιογένεια του πληθυσμού της περιοχής και τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά του, βασισμένα σε ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία, τα οποία δημιουργούν ελκυστικό κοινωνικό πρότυπο για ανάπτυξη παραγωγικών και κοινωνικό πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Έχοντας ως βάση και οδηγό προσανατολισμού τα παραπάνω δεδομένα, η αναπτυξιακή στρατηγική του τοπικού προγράμματος απαιτεί το κατάλληλο μίγμα Πολιτικής για τη Συνοχή και τη Στρατηγική της Λισσαβόνας, που θα συμβάλλει στην επιτάχυνση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης, στην αύξηση της παραγωγικότητας, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, στον εξωστρεφή προσανατολισμό της οικονομίας και στη βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης, με παράλληλη άμβλυνση των τοπικών και ενδονησιωτικών κοινωνικόοικονομικών ανισοτήτων αλλά και των διαπεριφερειακών ανισοτήτων. Σύμφωνα με τα παραπάνω και κάτω από τον προβληματισμό χάραξης ενός στόχου και ενός οράματος λαμβάνοντας υπ όψη : Την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης Την αναγνώριση και εξέταση της SWOT ανάλυσης Τους προβληματισμούς που θέτει η ίδια η κοινωνία με την διαδικασία συμμετοχής της στη χάραξη της στρατηγικής τόσο των φορέων όσο και των κατοίκων Τον σχεδιασμό και προτεραιότητες του ΕΣΣΑΑ και του ΠΑΑ 2007 2013 Τον σχεδιασμό και τις προτεραιότητες του Προγράμματος της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου που ενσωματώνεται στο Ε.Π. Κρήτης και Νήσων Αιγαίου Τις οριζόντιες πολιτικές για ενίσχυση της απασχόλησης, ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση ίσων ευκαιριών Καθορίζεται ως Κεντρική Αναπτυξιακή Στρατηγική Θεματικός Άξονας για την προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης στη Νήσο Λέσβο η: ΑΜΒΛΥΝΣΗ ΤΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, ΤΗ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ, ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΒΑΣΗΣ. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η στρατηγική απαιτείται ιδιαίτερη χρηματοδοτική προσπάθεια και συντονισμένες ενέργειες τόσο των τοπικών και περιφερειακών φορέων, όσο και των κεντρικών φορέων που εφαρμόζουν τομεακές πολιτικές, καθώς και ένα μεσο μακροπρόθεσμο διάστημα που υπερβαίνει τη διάρκεια μιας προγραμματικής περιόδου. Όμως κατά τη νέα, προγραμματική περίοδο (2007 2013), είναι δυνατό να τεθούν οι βάσεις και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μια δυναμική και αυτοτροφοδοτούμενη ανάπτυξη της περιοχής με τη συγκέντρωση και επικέντρωση των πόρων του τοπικού προγράμματος LEADER σε δράσεις πολλαπλασιαστές, και με την δημιουργία πιλοτικών παρεμβάσεων με ρόλο πολλαπλασιαστή που θα οδηγήσουν προς αυτό το στόχο, και θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς για μελλοντικές προσπάθειες. Η Κεντρική Αναπτυξιακή Στρατηγική καλείται να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο τα αναπτυξιακά προβλήματα και αδυναμίες της περιοχής και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την κινητοποίηση των δυνάμεών της, με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της, ώστε στο τέλος της προγραμματικής περιόδου 2007 2013, αυτή να μπορεί να δώσει τουλάχιστον τάσεις βελτίωσης των μακροοικονομικών δεικτών της και να συγκλίνει με τις υπόλοιπες χωρικές ενότητες στις οποίες ανήκει και να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ενεργοποίηση των υπόλοιπων περιοχών. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 7/77

Η Κεντρική Αναπτυξιακή Στρατηγική για να εξυπηρετηθεί, θα πρέπει να επιτευχθούν σαφείς και διακριτοί Αναπτυξιακοί Στρατηγικοί Στόχοι που προκύπτουν με ρεαλισμό αλλά και με φιλόδοξο και φιλοπρόοδο πνεύμα, και αποτελούν στη συνέχεια στη μετρήσιμη διάστασή τους μέσα από τις εκροές των δράσεων τον οδηγό και τον πιλότο στην εφαρμογή του προτεινόμενου αναπτυξιακού τοπικού σχεδιασμού. Οι Στρατηγικοί Αναπτυξιακοί Στόχοι που υιοθετούνται κατά σειρά ιεράρχησης είναι οι εξής: 1. Ανάδειξη και διαχείριση της ελκυστικότητας της περιοχής παρέμβασης με έμφαση στην εξωστρέφεια την ιδιαιτερότητα και ταυτότητας της. 2. Βελτίωση και προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. 3. Διαφοροποίηση και εξωστρέφεια της παραγωγικής διαδικασίας και δραστηριότητας. 4. Αναβάθμιση του επιπέδου ζωής με την βελτίωση των όρων της ποιότητας ζωής στη νησιωτική ύπαιθρο. 5. Ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ενδογενούς ανθρώπινου δυναμικού για την ενίσχυση της απασχόλησης, της παραγωγικότητας και της κοινωνικής συνοχής. Οι στόχοι που τίθενται στο πρόγραμμα απαντούν στο συνδυασμό των λέξεων που αποτελούν «κλειδιά» για τη στρατηγική: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Οι Στρατηγικοί Αναπτυξιακοί Στόχοι θα μπορούσαν να εξειδικευθούν σε επιμέρους ειδικούς στόχους, για την καλύτερη ανάλυσή τους μέσω μιας διακριτής διαδρομής και ποσοτικών δεικτών στην διαδικασία παρακολούθησης και της υλοποίησης του αναπτυξιακού σχεδιασμού του τοπικού προγράμματος ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η άμβλυνση των ανισοτήτων που προέρχονται από τη νησιωτικότητα. Η επίτευξη των Στρατηγικών Αναπτυξιακών Στόχων βασίζεται, στην επιμέρους εφαρμογή τους σε δράσεις οι οποίες συνεισφέρουν και εξυπηρετούν τους στόχους σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. Τα παρακάτω σημεία αναφοράς περιγράφουν το αναπτυξιακό «κλίμα» που επιδιώκεται για την επίτευξη των στόχων. Ορθολογική αξιοποίηση των ευαίσθητων οικολογικά περιοχών και Προστασία του Περιβάλλοντος. Ορθολογική χρήση και διαχείριση των φυσικών πόρων. Ανάδειξη της τοπικής γεωμορφολογίας με μεθόδους που θα την καταστήσουν παράγοντα έλξης. Αξιοποίηση των ιδιαιτεροτήτων της περιοχής (π.χ. Δίκτυο Διαδρομών, Απολιθωμένο Δάσος) και δημιουργία αίσθησης μοναδικότητας. Μεθοδολογική και συλλογική προσέγγιση στην εξωστρέφεια της φυσιογνωμίας της περιοχής. Αναβάθμιση της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας των πόρων της περιοχής. Ενθάρρυνση της αγροτικής δραστηριότητας. Ποιότητα ως μέσο ενίσχυσης της Επιχειρηματικότητας και της Ανταγωνιστικότητας. Διαφοροποίηση ως μέσο ανάπτυξης της Επιχειρηματικότητας και της Ανταγωνιστικότητας και για τα προϊόντα και για τις υπηρεσίες. Ανάπτυξη μεθόδων και μεταβίβαση καλών πρακτικών για τη βελτίωση των όρων ζωής. Μέριμνα και φροντίδα για την ικανοποίηση βασικών κοινωνικών αναγκών προσαρμοσμένων στη τοπική κουλτούρα, λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχόμενη κοινωνική αναδιαμόρφωση. Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού βελτίωση των ικανοτήτων του, νέες ευκαιρίες απασχόλησης. Ενσωμάτωση τεχνολογίας, πρωτοτυπίας και καινοτομιών στην Ανάπτυξη της Αγροτικής Οικονομίας. Εξωστρέφεια και άμβλυνση των συντηρητικών νοοτροπιών μέσω Διατοπικών και Διακρατικών συνεργασιών. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 8/77

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 3.1.1. ΜΕΤΡΟ 41: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Τ.Π. ΥΠΟΜΕΤΡΟ 123 ΜΕΤΡΟ : Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης, ΚΩΔΙΚΟΣ : 41 ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΜΕΤΡΩΝ : Ανταγωνιστικότητα ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΜΕΤΡΩΝ : 411 ΥΠΟΜΕΤΡΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΠΟ ΜΕΤΡΟΥ Αύξηση της αξίας των γεωργικών και δασοκομικών L 123 προϊόντων. Οι δραστηριότητες που προβλέπονται στο υπομέτρο τροφοδοτούνται από τον γεωργικό πρωτογενή τομέα. Έχει διαπιστωθεί ότι η περιοχή παρέμβασης έχει υψηλούς δείκτες αγροτικής δραστηριότητας, υψηλά ποσοστά χρήσης γης για γεωργικές δραστηριότητες καλλιεργούμενες εκτάσεις, υψηλή απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, έντονη αγροτική κτηνοτροφική φυσιογνωμία. Από την ανάλυση που προηγήθηκε στην Υφιστάμενη Κατάσταση προέκυψε ότι κύρια χαρακτηριστικά στην περιοχή παρέμβασης είναι η χαμηλή Συσχετισμός αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής στον Αγροδιατροφικό Τομέα. Επίσης οι με μεταποιητικές μονάδες χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερες ελλείψεις υλικοτεχνικής υποδομής Υφιστάμενη με μικρού μεγέθους μεταποιητική δραστηριότητα σύμφωνα με όλους τους Δείκτες Κατάσταση (αριθμός εργαζομένων, παραγωγική δραστηριότητα, εγκατεστημένη ισχύς), με χαμηλή, παραγόμενη επιτοπίως προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερες αδυναμίες για την ποιοτική παραγωγή με σύγχρονες μεθόδους, την κατοχύρωση της ποιότητας, την δικτύωση, την αναγνωσιμότητα και την προώθηση των τοπικών προϊόντων. Επίσης υπάρχει μικρή σύνδεση του τομέα με την μεταποίηση και εμπορία Βιολογικών προϊόντων καθώς και προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ και ΕΠΠΕ καθώς και περιορισμένη μεταποιητική δραστηριότητα στον Κτηνοτροφικό τομέα. Συσχετισμός με SWOT Ανάλυση Συσχετισμός με Διαβουλεύσε ις Συσχετισμός με στόχους Τ.Π. Σχετίζεται με τα πλεονεκτήματα, με έμφαση στα επώνυμα τοπικά πρωτογενή και μεταποιημένα προϊόντα, στη συμμετοχή του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στον πρωτογενή τομέα και στην αγροτική φυσιογνωμία της περιοχής. Επίσης αναμένεται να αξιοποιηθεί με σύνδεσμο την ΕΤΑΛ Α.Ε., η τεχνογνωσία του Πανεπιστημίου Αιγαίου (σχολή περιβάλλοντος) στην αξιοποίηση της βιοποικιλότητας και τη διασύνδεσή της με την επιχειρηματικότητα ιδιαίτερα στον Αγροδιατροφικό τομέα. Εκφρασμένη βούληση των περιοχών και των κατοίκων για ένταξη στην περιοχή παρέμβασης με έμφαση στη μεθοδολογία LEADER και στη διαδικασία συσχετισμού των παρεμβάσεων μεταξύ τους. Συσχετίζεται με τη στρατηγική και τους στόχους όσον αφορά τη βελτίωση της ελκυστικότητας και εξωστρέφεια της παραγωγικής δραστηριότητας όπως και με την ενίσχυση της απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής και με την διαφοροποίηση και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και ανταγωνιστικότητας νέες ευκαιρίες απασχόλησης, το υπομέτρο συσχετίζεται με όλους τους στόχους. Η παρέμβαση του υπομέτρου αποβλέπει στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των τοπικών προϊόντων με την στήριξή τους σε θέματα κατοχύρωσης ποιότητας και αναγνωρισιμότητας, της υιοθέτησης και ανάπτυξης καινοτομιών και τεχνολογικού εξοπλισμού, βελτίωση της ποιότητας καθώς επίσης και της υγιεινής και της ασφάλειας των προϊόντων τους. Η ποιοτική παραγωγή τοπικών προϊόντων, η προώθηση και προβολή των τοπικών προϊόντων ποιότητας, η καθετοποίηση της παραγωγής, ο εκσυγχρονισμός των ΜΜΕ του αγροδιατροφικού τομέα μπορούν να συμβάλλουν δραστικά στην οικονομική μεγέθυνση, τη διατήρηση της απασχόλησης και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.. Χρηματοδοτικά Στοιχεία Υπομέτρου 250.000,00 162.500,00 87.500,00 ΤΙΤΛΟΣ: Κωδ: L 123 α ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ Αύξηση της Αξίας των Γεωργικών Προϊόντων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 9/77

1 2 3 4 5 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Έμφαση: Ενίσχυση προστιθέμενης αξίας σε προϊόντα. (βάσει προδιαγραφών και περιορισμών Π.Α.Α και κανονισμών). Οι παρεμβάσεις αφορούν την ίδρυση, επέκταση εκσυγχρονισμό και μετεγκατάσταση επιχειρήσεων μεταποίησης / εμπορίας αγροτικών προϊόντων που καλύπτονται από το Παράρτημα 1 της Συνθήκης και τα άρθρα 20 (β) (ιιι) και 28 του Κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005, άρθρο 19 και σημείο 5.3.1.2.3 Παράρτημα ΙΙ του Κανονισμού (ΕΚ) 1974/2006. Κατά την εφαρμογή του Προγράμματος στην Περιοχή Παρέμβασης θα δοθεί έμφαση προτεραιότητα και σε ιδρύσεις μεταποιητικών μονάδων επεξεργασίας / τυποποίησης αγροτικών προϊόντων βιολογικής παραγωγής, στη συσχέτιση της μεταποιητικής μονάδας με τον τόπο παραγωγής της πρώτης ύλης, και στον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων μονάδων. Κατά τη διαδικασία διαβούλευσης του τελευταίου εξαμήνου, κατεγράφη ενδιαφέρον από περιοχές με ένταση στην αγροτοκτηνοτροφική δραστηριότητα, με σκοπό την μεταποίησηεμπορία γεωργικών προϊόντων, ειδικότερα προϊόντων γάλακτος με ίδρυση και εκσυγχρονισμό μικρών μονάδων τυροκομείων λόγω και της υψηλής σχετικά ποσότητας γάλακτος που αντιμετωπίζει μάλιστα πρόβλημα διάθεσης, όπως και μικρές μονάδες παραγωγής γιαούρτης και ζυμούμενων προϊόντων, για τυροκομικά προϊόντα, ΠΟΠ και ΠΓΕ. Ένας άλλος τομέας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω παράδοσης στην αγροτική δραστηριότητα στη περιοχή είναι η αξιοποίηση του Ελαιολάδου. Στην υφιστάμενη πραγματικότητα έντονου διεθνούς ανταγωνισμού έχουν αναδειχθεί τοπικά περιπτώσεις τυποποίησης ελαιολάδου με διεθνείς διακρίσεις οι οποίες αποτελούν πιλότο για τη διαφοροποίηση της αξιοποίησης της παραγωγής και δημιουργία επώνυμων, εμπορεύσιμων ποιοτικών προϊόντων ειδικά εφόσον εκμεταλλεύονται βιολογική πρώτη ύλη. Έντονο επίσης ενδιαφέρον έχει παρουσιαστεί στη κατηγορία μονάδων παραγωγής μαρμελάδων και γλυκών κουταλιού, όπως και μεταποίησης οπωροκηπευτικών για δημιουργία σάλτσας κλπ. Η δυνατότητα παρέμβασης μέσω της δράσης δεν σημαίνει απαραίτητα την αύξηση της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος όσο την αύξηση της παραγωγικότητας της επένδυσης και της ποιότητας του ίδιου του προϊόντος. Χρηματοδοτικά Στοιχεία δράσης 250.000,00 162.500,00 87.500,00 % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Υπομέτρου 100% ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Μέτρου 3,19% Αναγνώριση του πλεονεκτήματος της περιοχής όσον αφορά τον αγροτικό χαρακτήρα της, την εξέταση των ευκαιριών που παρουσιάζονται στη διαδικασία διαφοροποίησης των μεταποιούμενων προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, στη διαδικασία τροφοδότησης του δευτερογενούς με την λογική της καθετοποίησης της παραγωγής, αλλά και παρέχοντας Βαρύτητας διέξοδο από τις αδυναμίες της γήρανσης του εργατικού δυναμικού με ενίσχυση της Δ.Δ. Δράσης με SWOT επιχειρηματικότητας και απασχόλησης στην περιοχή. Με τη δημιουργία μεταποιητικών Ανάλυση μονάδων δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Εκτιμάται ότι ο συσχετισμός της βαρύτητας είναι ικανοποιητικός για την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους παραγωγής, της χαμηλής παραγωγικότητας και ιδιαίτερα αποτελώντας διέξοδο στη διαφαινόμενη πλέον μείωση των ενισχύσεων επιδοτήσεων. Η εκτιμώμενη ανταπόκριση των κατοίκων που δραστηριοποιούνται στη περιοχή αναμένεται ότι θα δημιουργήσει την αποτελεσματικότητα που απαιτείται στις εκροές οι Βαρύτητας οποίες δεν αναμένεται να αφορούν τόσο μεγάλες επενδύσεις σε ποσά, όσο δημιουργία Δ.Δ. Δράσης πολύ μικρών επιχειρήσεων ή/και ποιοτικούς εκσυγχρονισμούς για τη διαφοροποίηση και με στόχους την επίτευξη των στόχων της εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας των προϊόντων Τ.Π. ποιότητας, ενισχύοντας την οδό διασύνδεσης των τομέων παραγωγής και δημιουργία νέων προοπτικών απασχόλησης με στόχο την άρση των νησιωτικών ανισοτήτων. Περιοχή εφαρμογής Συσχετισμός με Υφιστάμενη Κατάσταση Συσχετισμός με SWOT Ανάλυση Στο σύνολο των Δ.Δ. της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. Το σύνολο της περιοχής παρέμβασης παρουσιάζει ένταση και τάσεις αύξησης του ενεργού πληθυσμού στης κατηγορίες κλάδων οικονομικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την αγροτική παραγωγή και μεταποίηση. Καθίσταται σαφές ότι η δραστηριότητα και οι αναμενόμενες εκροές απαντούν στις προοπτικές και τις ευκαιρίες στα πλαίσια της εξωστρέφειας και της διαφοροποίησης και ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 10/77

6 7 8 9 10 11 12 13 14 Συσχετισμός με Διαβουλεύσε ις Συσχετισμός με στόχους Τ.Π. Στρατηγική Δικαιούχοι Δράσης Συνέργεια με άλλες Δράσεις του Τ.Π. Περιγραφή Καινοτόμου Χαρακτήρα Αναμενόμενο Επενδυτικό Ενδιαφέρον Πρόβλεψη δείκτη Εκροών Τεκμηρίωση αξιοποίησης πόρων της Περιοχής Μέριμνα για ειδικές ομάδες πληθυσμού δίνουν τη δυνατότητα απάντησης στις αδυναμίες και απειλές, όπως τη γήρανση του ανθρώπινου δυναμικού. Στα πλαίσια της διαβούλευσης παρουσιάστηκε ειδικό ενδιαφέρον κυρίως από μέρους γυναικών με αποτέλεσμα την καταγραφή αρκετών περιπτώσεων ενδιαφέροντος ειδικότερα στον τομέα της μεταποίησης προϊόντων κτηνοτροφίας και ελαιολάδου. Είναι σαφές ότι η στρατηγική που προσβλέπει στην άρση των ανισοτήτων της νησιωτικότητας με έμφαση στόχους όπως η διαφοροποίηση, η ανταγωνιστικότητα και η βελτίωση των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού εξυπηρετείται από αυτή τη δράση σε ένα ευαίσθητο και ευάλωτο τομέα της δραστηριότητας της τοπικής οικονομίας. Φυσικά Νομικά πρόσωπα Ι.Δ. που δύνανται να υλοποιήσουν πολύ μικρές επιχειρήσεις (2003/361/ΕΚ) Η δράση συνεργεί στη διαδικασία υλοποίησης των δράσεων των υπόλοιπων υπομέτρων με την έννοια της τροφοδότησης του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, ειδικά του τουριστικού κλάδου, με προϊόντα ποιότητας. Η καινοτομία έγκειται στη δραστηριοποίηση των αγροτών σε νέες μεθόδους για την προσαρμογή τους στις διαφορετικές συνθήκες της ΚΑΠ. Εκτιμάται σύμφωνα με την υλοποίηση του προγράμματος BIOBUS (Βιοποικιλότητα και επιχειρηματικότητα) ότι θα υπάρξουν περιπτώσεις με προτάσεις αξιοποίησης των τοπικών πόρων βιοποικιλότητας. (πρόγραμμα καινοτομίας Β. Αιγαίου) Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις ενημερώσεις στη περιοχή παρέμβασης, αναμένεται ενδιαφέρον περίπου 2 υποψηφιοτήτων. Έμφαση δίνεται και αναμένεται από τους Γυναικείους Αγρομεταποιητικούς Συνεταιρισμούς, οι οποίοι έχουν μεγάλη δυναμική στην Λέσβο και στη περιοχή παρέμβασης. Οι προβλέψεις ανέρχονται σε τουλάχιστον 1 παρέμβαση. Οι τοπικοί πόροι της περιοχής είναι σαφώς αξιοποιήσιμοι και λόγω των στατιστικών δεδομένων αλλά και λόγω της παράδοσης της αγροτικής δραστηριότητας στο κλάδο της κτηνοτροφίας και της γεωργίας (Ελαιόλαδο). Θα διαμορφωθούν ειδικά κριτήρια αξιολόγησης βαθμολόγησης με κλιμάκωση ηλικίας δίνοντας έμφαση στους νέους που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη δράση. Επίσης θα διαμορφωθούν κριτήρια βαθμολόγησης για τεκμηριωμένη μέριμνα προσβασιμότητας στα επενδυτικά σχέδια όσον αφορά άτομα με ειδικές ανάγκες. (π.χ. ειδικές δίοδοι πρόσβασης, σύστημα ανάγνωσης μπραϊγ, κ.α.) Στην εφαρμογή της δράσης θα τηρηθούν οι όροι και περιορισμοί του θεσμικού πλαισίου που διέπει την εφαρμογή των δράσεων, ενώ αντίστοιχα θα διαμορφωθούν και οι επιλέξιμες δαπάνες. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 11/77

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Τ.Π. ΥΠΟΜΕΤΡΟ L311 ΜΕΤΡΟ : Στρατηγικές Τοπικής Ανάπτυξης, ΚΩΔΙΚΟΣ : 41 ΟΜΑΔΑ ΥΠΟΜΕΤΡΩΝ : Ποιότητα Ζωής/Διαφοροποίηση ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΜΑΔΑΣ ΥΠΟΜΕΤΡΩΝ : 413 ΥΠΟΜΕΤΡΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΠΟ ΜΕΤΡΟΥ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣ ΜΗ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ L311 Η προτεινόμενη περιοχή παρέμβασης παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, ειδικά στον γεωργικό αγροτικό τομέα. Αντίστοιχα οι Υφιστάμενη αγρότες κατά κύριο επάγγελμα ή μερικής απασχόλησης είναι και αυτοί που πλήττονται Κατάσταση από την υπό απασχόληση, την εποχικότητα της γεωργικής δραστηριότητας και την ανεργία. Διαβουλεύσεις στόχους Τ.Π. Θα αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζονται από την σχετική τάση αύξησης του ακαθάριστου προϊόντος και του ρυθμού μεταβολής απασχόλησης, ειδικότερα στη κατηγορία των γυναικών που αποτελούν ένα ζωτικό κύτταρο της λεσβιακής κοινωνίας. Επίσης θα αντιμετωπισθεί η σχετικά χαμηλή παραγωγικότητα και θα ενισχυθεί η πολυαπασχόληση και η βελτίωση του ενδογενούς ανθρώπινου δυναμικού στην αγροτική οικονομία. Σύμφωνα με την αποτύπωση του ενδιαφέροντος οι αγρότες διαβλέπουν τους μελλοντικούς κινδύνους από την σταδιακή μείωση έως τερματισμό των επιδοτήσεων και δείχνουν ζωηρό ενδιαφέρον για τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων τους. Στόχος δεν είναι να εγκαταλείψουν οι αγρότες την δραστηριότητά τους αλλά να αντιμετωπίσουν τις νέες συνθήκες της ΚΑΠ, με την ενσωμάτωση υποστηρικτικών δραστηριοτήτων που θα συνάδουν με την κύρια ασχολία τους σε επίπεδο οικογένειαςνοικοκυριού. Η προσέγγιση των στόχων οδηγεί στην άμβλυνση των ανισοτήτων της νησιωτικότητας, ιδιαίτερα έντονη στον αγροτικό κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον και ενισχύει την προσπάθεια αναδιοργάνωσης της παραγωγικής βάσης σε σταθερές παραμέτρους, μειώνοντας την επισφάλεια από συγκυριακούς κινδύνους του παγκοσμιοποιημένου οικονομικού περιβάλλοντος, βελτιώνοντας σε ικανό βαθμό και το επίπεδο ζωής. Χρηματοδοτικά Στοιχεία Υπομέτρου 2.410.000.00 1.446.000.00 964.000.00 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 12/77

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ 1 2 3 4 5 ΤΙΤΛΟΣ: ΚΩΔΙΚΟΣ: L 311 1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΗΣ Ο αγρότης γνωρίζει την φύση καλύτερα από κάθε άλλον και με σωστή ενημέρωση μπορεί να συμμετάσχει στην οικονομική δραστηριότητα προσδίδοντάς της διαφορετική διάσταση. Η διαβίωση στην ύπαιθρο αποτελεί πλέον ένα σημείο το οποίο έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη συνείδηση του σημερινού ανθρώπου. Η παροχή δυνατότητας στον σύγχρονο άνθρωπο να μη είναι πλέον «τουρίστας» αλλά επισκέπτης που αντιλαμβάνεται με όλες του τις αισθήσεις ένα τρόπο ζωής, ο οποίος τείνει να είναι ξεχασμένος, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για την περιοχή παρέμβασης η οποία έχει σημαντικό ενδιαφέρον λόγω της αγροτικής της φυσιογνωμίας και του περιβάλλοντός της. Η δράση ενίσχυσης μικρής δυναμικότητας υποδομών διανυκτέρευσης στα πλαίσια των εγκεκριμένων προδιαγραφών του υπομέτρου (40 κλίνες, ιδρύσεις, εκσυγχρονισμοί κ.ά. με τους σχετικούς περιορισμούς των ΚΥΑ), αναμένεται να ενισχύσει μια τάση που έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια. Η περιοχή έχει πολλά αγροτικά χωριά και κτήρια παραδοσιακής αγροτικής αρχιτεκτονικής και η ενίσχυση των παρεμβάσεων για δημιουργία υποδομών διανυκτέρευσης θα αποτελέσει ένα ιδιαίτερα ισχυρό πόλο έλξης για δημιουργία τάσης που θα έχει ως συνέπεια την διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος και την δημιουργία πολλαπλού εισοδήματος για τις αγροτικές οικογένειες. Οι επενδύσεις θα διασφαλίζουν μέσω προδιαγραφών επιπλέον παροχές από τις συμβατικές του κλάδου, όπως πρόσβαση στο διαδίκτυο. Στόχος είναι τα επενδυτικά σχέδια σε παραδοσιακούς οικισμούς ή οικισμούς με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία και περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον επισκεψιμότητας όπου υπάρχουν πόλοι έλξης όπως τα μοναστήρια, το απολιθωμένο δάσος και ιδιαίτερα ο συσχετισμός με το Δίκτυο των Περιπατητικών Διαδρομών Λέσβου, το οποίο αποτελεί ευκαιρία οι υποψήφιοι επενδυτές να εντάξουν στην πρότασή τους με μεθοδολογία ενσωμάτωσής του στην παροχή υπηρεσιών της επένδυσής τους, ώστε να αναδειχθεί η περιοχή. (θα υπάρξει ειδικό κριτήριο στη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη διαδικασία αξιολόγησης και ένταξης). Χρηματοδοτικά Στοιχεία δράσης 600.000.00 360.000.00 240.000.00 % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Υπομέτρου 24,90% % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Μέτρου 7,07% Η βαρύτητα της δημόσιας δαπάνης ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην αναγκαιότητα της δημιουργίας ευκαιριών πολυαπασχόλησης και ενθάρρυνσης δημιουργίας νέων διαφοροποιημένων δραστηριοτήτων στα μέλη του αγροτικού νοικοκυριού. Η νησιωτικότητα θα ενισχυθεί ως παράγοντας ανάπτυξης, εφόσον λόγω αυτής διατηρήθηκαν στοιχεία που δεν έχουν ακόμη αλλοτριωθεί. Η ελκυστικότητα της περιοχής θα αναδειχθεί δημιουργώντας πιλοτικές επενδύσεις σε ένα τομέα που θα οδηγήσει στη ανάπτυξη του δυναμικού εκθέτοντάς το σε ένα χώρο, τον τουρισμό. Θα αποδειχθεί επίσης ότι δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν εξεζητημένες υποδομές ως πόλος έλξης αλλά αρκεί η σωστή αξιοποίηση του γνωστού τρόπου ζωής, με διαφοροποιημένο ποιοτικά καθεστώς. Η δράση ευνοεί την ενσωμάτωση καινοτομιών και πρωτοτυπίας, που προς το παρόν αδρανούν σε ένα περιβάλλον υποαπασχόλησης και υπανάπτυξης ικανοτήτων. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ στόχους Τ.Π. Περιοχή εφαρμογής Υφιστάμενη Κατάσταση Στο σύνολο των Δ.Δ. της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. Το τουριστικό προϊόν χαρακτηρίζεται από μια άναρχη διαδικασία και έλλειψη ταυτότητας και φυσιογνωμίας. Η δυνατότητα που δίνεται για δημιουργία αλλά και στην βελτίωση υφισταμένων καταλυμάτων και προσαρμογής τους σε ποιοτικές προδιαγραφές και μεθοδολογίες δικτύωσης αποτελεί μια ευκαιρία που θα δημιουργήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα για την περιοχή. Σύμφωνα με την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και αδυναμιών η δράση σχετίζεται με την αξιοποίηση της ποικιλομορφίας του αγροτικού περιβάλλοντος, της αξιοποίησης της παράδοσης και κουλτούρας της περιοχής και αντιμετώπισης των αδυναμιών συγκράτησης ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 13/77

6 7 8 9 10 11 12 13 14 Διαβουλεύσεις στόχους Τ.Π. Στρατηγική Δικαιούχοι Δράσης Συνέργεια με άλλες Δράσεις του Τ.Π. Περιγραφή Καινοτόμου Χαρακτήρα Αναμενόμενο Επενδυτικό Ενδιαφέρον Πρόβλεψη δείκτη Εκροών Τεκμηρίωση αξιοποίησης πόρων της Περιοχής Μέριμνα για ειδικές ομάδες πληθυσμού του πληθυσμού, και της αποτελεσματικότητας διασύνδεσης του τριτογενούς τομέα με τους άλλους τομείς. Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις παρατηρήθηκε ότι ο τοπικός πληθυσμός δεν θέλει να αποστασιοποιηθεί από την παραδοσιακή δραστηριότητά του και επιζητά λύσεις που δεν θα τον αποκαρδιώνουν όπως π.χ. να γίνει αποκλειστικά επιχειρηματίας ξενοδόχος αλλά επιζητά λύσεις για δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος. Η δράση αποτελεί ένα από τα κύρια μέσα για την επίτευξη του στόχου της ενίσχυσης της ελκυστικότητας της περιοχής και της άρσης της εσωστρέφειας. Με σωστή διαχείριση της επιχείρησης όσον αφορά το περιβάλλον, (φύση και αρχιτεκτονικά στοιχεία), και την διαφοροποίηση της επιχειρηματικότητας ενισχύεται η ανταγωνιστικότητα στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. μέλη του αγροτικού νοικοκυριού, και ειδικότερα φυσικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση κατά κύρια ή μερική απασχόληση ή αποτελούν συμβοηθούντα μέλη του αρχηγού της γεωργικής εκμετάλλευσης (σύζυγοι ή τέκνα) κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης ενίσχυσης. Εξαιρούνται οι γεωργικοί εργάτες Η δράση συνεργεί στη διαδικασία υλοποίησης των δράσεων των υπόλοιπων υπομέτρων, με την έννοια της τροφοδότησης του τριτογενούς τομέα ειδικά του τουριστικού τομέα αφενός μεν με προϊόντα ποιότητας, και αφετέρου με δράσεις που στοχεύουν τελικά στην ανάδειξη του συγκριτικού πλεονεκτήματος της τοπικής κουζίνας και διατροφής κέντρα εστίασης. Επιπλέον αφορά την αξιοποίηση του περιβάλλοντος και των ευκαιριών επισκεψιμότητας που παρέχει, όπως και της κουλτούρας του τόπου που αντικατοπτρίζεται στην αγροτική αρχιτεκτονική και τα μνημεία της. Εκτιμάται ότι η καινοτομία για την περιοχή μέσα από την δράση αυτή θα είναι η ανάδειξη των ιδιαίτερων στοιχείων της περιοχής και η βελτίωση της ελκυστικότητας και επισκεψιμότητάς της. Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις ενημερώσεις στη περιοχή παρέμβασης, αναμένεται ενδιαφέρον περίπου 3 υποψηφιοτήτων όπως έχουν καταγραφεί στη πορεία των τελευταίων τεσσάρων ετών και στη πρόσφατη διαδικασία διαβούλευσης.. Οι προβλέψεις ανέρχονται σε περίπου 1 παρεμβάσεις ανάλογα με το ύψος τους. Οι τοπικοί πόροι της περιοχής αξιοποιούνται λόγω της ειδικής αρχιτεκτονικής της περιοχής και των περιορισμών που ήδη ισχύουν στον κατασκευαστικό τομέα. Θα διαμορφωθούν ειδικά κριτήρια αξιολόγησης βαθμολόγησης με κλιμάκωση ηλικίας δίνοντας έμφαση στους νέους που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη δράση. Επίσης θα διαμορφωθούν κριτήρια βαθμολόγησης για τεκμηριωμένη μέριμνα προσβασιμότητας στα επενδυτικά σχέδια όσον αφορά άτομα με ειδικές ανάγκες. (π.χ. ειδικές δίοδοι πρόσβασης, σύστημα ανάγνωσης μπραϊγ, κ.α.) Στην εφαρμογή της δράσης θα τηρηθούν οι όροι και περιορισμοί του θεσμικού πλαισίου που διέπει την εφαρμογή των δράσεων, ενώ αντίστοιχα θα διαμορφωθούν και οι επιλέξιμες δαπάνες. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 14/77

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ 1 2 3 4 5 6 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ, ΚΩΔΙΚΟΣ:L 311 2 ΧΩΡΟΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Η Εστίαση στη Λέσβο αποτελεί βασικό στοιχείο παράδοσης και πολιτισμού, ενώ τα προϊόντα της και η γαστρονομία της είναι εξαιρετικά πλεονεκτήματα για την επίτευξη των στόχων της δράσης. Στόχος της δράσης είναι η αξιοποίηση ως συμπληρωματικού μέσου δραστηριότητας για τους αγρότες, η ιδιαιτερότητα της τοπικής κουζίνας αλλά και η ποιοτική διαφοροποίηση ώστε μέσω της αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της τοπικής παραδοσιακής κουζίνας να επιτευχθεί μια κρίσιμη μάζα πιλοτικών επενδύσεων ειδικά από τους αγρότες οι οποίοι έχοντας άμεση σχέση με την αγροτική παραγωγή ώστε να αποτελέσουν πόλο έλξης για ευρύτερη εφαρμογή πέρα από το τοπικό πρόγραμμα. Έμφαση δίδεται στην δημιουργία νέων επενδύσεων αλλά και στην βελτίωση ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ και αναβάθμιση υφισταμένων. Οι χώροι εστίασης και αναψυχής θα αποτελούν συνέχεια ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ της παραδοσιακής φιλοξενίας των κατοίκων της περιοχής. Στόχος είναι επενδυτικά σχέδια σε παραδοσιακούς οικισμούς ή οικισμούς με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία και περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον επισκεψιμότητας όπου υπάρχουν πόλοι έλξης όπως τα μοναστήρια, το απολιθωμένο δάσος, και ιδιαίτερα το Δίκτυο των Περιπατητικών Διαδρομών Λέσβου, το οποίο αποτελεί ευκαιρία οι υποψήφιοι επενδυτές να εντάξουν στην πρότασή τους με μεθοδολογία ενσωμάτωσής του στην παροχή υπηρεσιών της επένδυσής τους, ώστε να αναδείξουν και την περιοχή. Στη μεθοδολογία και τις προδιαγραφές εντάσσεται η χρήση τοπικών προϊόντων π.χ. ελαιολάδου και η αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής και των μεταποιημένων προϊόντων του τόπου π.χ. τυροκομικά προϊόντα, με ειδικά κριτήρια βαθμολόγησης. Χρηματοδοτικά Στοιχεία δράσης 400.000,00 240.000,00 160.000,00 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Υπομέτρου 16,60% % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Μέτρου 4,71% στόχους Τ.Π. Περιοχή εφαρμογής Υφιστάμενη Κατάσταση Διαβουλεύσεις Η βαρύτητα της δράσης είναι επαρκής σύμφωνα με τον εντοπισμό της γαστρονομίας της Λέσβου ως ένα ιδιαίτερο συγκριτικό πλεονέκτημα, αντιμετωπίζοντας την συντηρητική νοοτροπία της νησιωτικής κοινωνίας όπως έχει πλέον διαμορφωθεί δείχνοντας νέες οδούς για την βελτίωση και οργάνωση του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος. Κυρίαρχα επιτελείται η άρση της εσωστρέφειας και η βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού, δίνοντας ευκαιρίες αξιοποίησης νεωτερισμών, καινοτομιών και βελτιώνοντας την πολυαπασχόληση. Συσχετίζεται επίσης η δράση με την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ποιότητας ζωής, αλλά και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του αγροτικού νοικοκυριού. Στο σύνολο των Δ.Δ. της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. Η εστίαση και αναψυχή στη Λέσβου δεν είναι μόνο συνυφασμένη με την δραστηριότητα του τουρισμού. Οι ίδιοι οι κάτοικοι της Λέσβου είναι οι αυστηρότεροι κριτές στην εστίαση και θέτουν στο περιθώριο φαινόμενα κακής δραστηριότητας στο χώρο. Σύμφωνα με την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και αδυναμιών η δράση σχετίζεται με την αξιοποίηση της ποικιλομορφίας του αγροτικού περιβάλλοντος, την αξιοποίηση της παράδοσης και κουλτούρας της περιοχής, την αντιμετώπιση των αδυναμιών συγκράτησης του πληθυσμού και τη αποτελεσματικότητα διασύνδεσης του τριτογενούς τομέα με τους άλλους τομείς. Παρουσιάζεται επίσης η ευκαιρία δημιουργίας πιλοτικών επενδύσεων με ενίσχυση της απασχόλησης και της επισκεψιμότητας, αξιοποιώντας τα τοπικά προϊόντα και την παραδοσιακή φιλοξενία, χαρακτηριστικό γνώρισμα των κατοίκων των νησιών, ως αντίβαρο στο έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον και στη μεταβλητότητα του τουρισμού προσφέροντας μια εναλλακτική λύση. Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις παρατηρήθηκε ότι ο τοπικός πληθυσμός ήδη εμπειρικά έχει στραφεί στον τομέα της εστίασης ως μια εναλλακτική πηγή εισοδήματος. Πολλοί αγρότες απασχολούνται σε παραδοσιακά καφενεία, ταβέρνες και άλλα κέντρα αναψυχής, ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 15/77

7 8 9 10 11 12 13 14 στόχους Τ.Π. Στρατηγική Δικαιούχοι Δράσης Συνέργεια με άλλες Δράσεις του Τ.Π. Περιγραφή Καινοτόμου Χαρακτήρα Αναμενόμενο Επενδυτικό Ενδιαφέρον Πρόβλεψη δείκτη Εκροών Τεκμηρίωση αξιοποίησης πόρων της Περιοχής Μέριμνα για ειδικές ομάδες πληθυσμού τα οποία είναι κυρίως οικογενειακής μορφής και ιδιοκτησίας επιχειρήσεις, με σκοπό τη δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος. Η διαδικασία που προβλέπεται από τη δράση αποτελεί μέσο για την επίτευξη του συνόλου των στόχων της στρατηγικής της άρσης των ανισοτήτων με την ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής και της άρσης της εσωστρέφειας με τη βελτίωση των ικανοτήτων του τοπικού πληθυσμού και την διαφοροποίηση της επιχειρηματικότητας, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών. μέλη του αγροτικού νοικοκυριού, και ειδικότερα φυσικά πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση κατά κύρια ή μερική απασχόληση ή αποτελούν συμβοηθούντα μέλη του αρχηγού της γεωργικής εκμετάλλευσης (σύζυγοι ή τέκνα) κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης ενίσχυσης. Εξαιρούνται οι γεωργικοί εργάτες Η δράση συνεργεί στη διαδικασία υλοποίησης των δράσεων των υπόλοιπων υπομέτρων, με την έννοια της τροφοδότησης του τριτογενούς τομέα ειδικά του τουριστικού τομέα αφενός μεν με παροχή ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά και με δράσεις που στοχεύουν τελικά στην ανάδειξη του συγκριτικού πλεονεκτήματος των τοπικών προϊόντων ποιότητας, όπως και στην ορθολογική αξιοποίηση του περιβάλλοντος και των ευκαιριών επισκεψιμότητας που παρέχει όπως και της κουλτούρας του τόπου που αντικατοπτρίζεται στην αγροτική αρχιτεκτονική και τα μνημεία της και την έννοια της αγροτικής ανάπτυξης σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές. Εκτιμάται ότι η καινοτομία για την περιοχή μέσα από την δράση αυτή θα είναι η ανάδειξη και διαχείριση της ελκυστικότητας της περιοχής με την χρήση νέων μεθόδων. Η ερμηνεία της καινοτομίας στη παρούσα πρόταση είναι η προσέγγιση επίτευξη ενός στόχου με μη συμβατικές μεθόδους και λύσεις όπως θα ζητηθεί και θα βαθμολογηθεί στη φάση αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων. Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις ενημερώσεις στη περιοχή παρέμβασης, αναμένεται ενδιαφέρον περίπου 4 υποψηφιοτήτων όπως έχουν καταγραφεί στη πορεία των τελευταίων τεσσάρων ετών και στη πρόσφατη διαδικασία διαβούλευσης.. Οι προβλέψεις ανέρχονται σε περίπου 2 παρεμβάσεις ανάλογα με το ύψος τους. Οι τοπικοί πόροι της περιοχής είναι σαφώς αξιοποιήσιμοι και λόγω των στατιστικών δεδομένων αλλά και λόγω της παράδοσης της αγροτικής δραστηριότητας στο κλάδο της κτηνοτροφίας και της γεωργίας (Ελαιόλαδο). Θα διαμορφωθούν ειδικά κριτήρια αξιολόγησης βαθμολόγησης με κλιμάκωση ηλικίας δίνοντας έμφαση στους νέους που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στη δράση. Επίσης θα διαμορφωθούν κριτήρια βαθμολόγησης για τεκμηριωμένη μέριμνα προσβασιμότητας στα επενδυτικά σχέδια όσον αφορά άτομα με ειδικές ανάγκες. (π.χ. ειδικές δίοδοι πρόσβασης, σύστημα ανάγνωσης μπραϊγ, κ.α.) Στην εφαρμογή της δράσης θα τηρηθούν οι όροι και περιορισμοί του θεσμικού πλαισίου που διέπει την εφαρμογή των δράσεων, ενώ αντίστοιχα θα διαμορφωθούν και οι επιλέξιμες δαπάνες. ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 16/77

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΡΑΣΗΣ 1 2 ΤΙΤΛΟΣ: ΚΩΔΙΚΟΣ: L 311 3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΑ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑΤΑ Η αξιοποίηση της δράσης των επισκέψιμων αγροκτημάτων, αποτέλεσε προβληματισμό στη πορεία υλοποίησης των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων. Η ιδέα ήταν νεωτεριστική για τη Λέσβο και χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να ωριμάσει. Στην παρούσα συγκυρία η αξιοποίηση της δράσης αποτελεί πρόκληση ειδικά αξιοποιώντας το ενδιαφέρον και την παράδοση της Λέσβου στην δραστηριότητα των ιπποφορβείων και την συμμετοχή των κατοίκων των αγροτικών περιοχών σε δραστηριότητες που σχετίζονται με άλογα. Στη Λέσβο, υπάρχει παράδοση να διατηρούνται άλογα και σταυλικές εγκαταστάσεις στα κτήματα της υπαίθρου αν και δεν συντελούν πλέον στη παραγωγική διαδικασία σε ιδιαίτερο βαθμό. Η πρόβλεψη αφορά ενίσχυση για την δημιουργία επισκέψιμου αγροκτήματος με ή χωρίς υποδομή διανυκτέρευσης. Οι δραστηριότητες στα αγροκτήματα αυτά θα προσανατολίζονται κυρίως στις δραστηριότητες στη φύση, όπως ιππασία, ζωική και φυτική παραγωγή. Ο επισκέπτης θα μπορεί να συμμετέχει σε επιμορφωτικές ξεναγήσεις γύρω από την παραγωγική διαδικασία, να έρθει σε επαφή με τις γεωργικές πρακτικές και να συμμετέχει στις εργασίες του αγροκτήματος. Οι υποδομές φιλοξενίας είτε αφορούν σε καταλύματα ή σε κέντρο αναψυχής εστίασης π.χ. παραδοσιακό καφενείο, οφείλουν να είναι ήπια κατασκευασμένες, σε αρμονία με το περιβάλλον και με σεβασμό στην τοπική αρχιτεκτονική παράδοση. Αναμένεται να υπάρξει ενδιαφέρον που θα διαμορφώσει «οικογενειακά κτήματα», μεγαλύτερα των 20 στρεμμάτων όπου ασκείται η αγροτική δραστηριότητα. Όλες οι καλλιεργητικές αγροτικής σραστηριότητες προκρίνονται εάν γίνονται σύμφωνα με τις αρχές και τους κανόνες της βιολογικής γεωργίας και τα προϊόντα υπόκεινται στον έλεγχο και την πιστοποίηση από αρμόδια υπηρεσία. Παράλληλα ευνοείται και η νομαδική μελισσοκομία. Η περιοχή παρέμβασης ευνοεί την αξιοποίηση της δράσης λόγω του εξαιρετικά όμορφου και προνομιούχου φυσικού περιβάλλοντος που υπογραμμίζει το γεγονός ότι η ζωή ακολουθεί ρυθμούς ισορροπημένους, εναρμονισμένους με την φύση και τη διαδικασία που εκείνη ορίζει. Στόχος είναι τα επενδυτικά σχέδια για ανάπτυξη επισκέψιμων αγροκτημάτων να αναπτυχθούν παράλληλα με άλλες δραστηριότητες που αποτελούν ελκυστές για την σύγχρονο επισκέπτη σε περιοχές με ιδιαίτερο ενδιαφέρον επισκεψιμότητας ιδιαίτερα το Δίκτυο των Περιπατητικών Διαδρομών Λέσβου, το οποίο αποτελεί ευκαιρία οι υποψήφιοι επενδυτές να εντάξουν στην πρότασή τους με μεθοδολογία ενσωμάτωσής του στην παροχή υπηρεσιών της επένδυσής τους. (σύμφωνα με κριτήρια που θα εξειδικευθούν στον φάκελο υποψηφιότητας) Χρηματοδοτικά Στοιχεία δράσης 400.000,00 240.000,00 160.000,00 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΒΑΡΥΤΗΤΑ στόχους Τ.Π. % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Υπομέτρου 16,60% % Δ.Δ. δράσης προς Δ.Δ. Μέτρου 4,71% Η βαρύτητα της δημόσιας δαπάνης ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην αναγκαιότητα της δημιουργίας ευκαιριών πολυαπασχόλησης και ενθάρρυνσης δημιουργίας νέων διαφοροποιημένων δραστηριοτήτων στα μέλη του αγροτικού νοικοκυριού. Η βαρύτητα αφορά κυρίως παρεμβάσεις στη διαμόρφωση μιας νεωτεριστικής για τη περιοχή παρέμβασης με αντίληψη αξιοποίησης του παραδοσιακού τρόπου ζωής στην ύπαιθρο, του παραδοσιακού αγροτικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση δημιουργίας ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος, που θα απαντά αποτελεσματικά στην πραγματική έννοια του αγροτουρισμού. Η νησιωτικότητα θα ενισχυθεί ως παράγοντας ανάπτυξης, εφόσον λόγω αυτής διατηρήθηκαν στοιχεία που δεν έχουν ακόμη αλλοτριωθεί. Η ελκυστικότητα της περιοχής θα αναδειχθεί δημιουργώντας πιλοτικές επενδύσεις σε ένα τομέα που θα οδηγήσει στη ανάπτυξη του δυναμικού εκθέτοντάς το σε ένα χώρο, τον τουρισμό. Θα αποδειχθεί επίσης ότι δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν εξεζητημένες υποδομές ως πόλος έλξης αλλά αρκεί η σωστή αξιοποίηση του γνωστού τρόπου ζωής, με διαφοροποιημένο ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 17/77

Περιοχή εφαρμογής ποιοτικά καθεστώς. Η δράση ευνοεί την ενσωμάτωση καινοτομιών και πρωτοτυπίας, στρέφοντας το τουριστικό προϊόν σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης βασισμένο στην αγροτική δραστηριότητα σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές. 3 Στο σύνολο των Δ.Δ. της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης. Το τουριστικό προϊόν χαρακτηρίζεται από μια άναρχη διαδικασία στην ανάπτυξη και διαχείρισή του. Σε συνέχεια προηγούμενων παρεμβάσεων (L+), επιδιώκεται η δημιουργία 4 Υφιστάμενη μιας διαφορετικής αντίληψης για την αξιοποίηση του τουριστικού προϊόντος και της Κατάσταση επισκεψιμότητας. Η περιοχή εμφανώς αποτελεί το πλέον αγροτικό τμήμα του νησιού και ευνοεί την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την ύπαιθρο. Σύμφωνα με την αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και αδυναμιών, η δράση σχετίζεται με την αξιοποίηση της ποικιλομορφίας του αγροτικού περιβάλλοντος, την αξιοποίηση της παράδοσης και κουλτούρας της περιοχής και την αντιμετώπιση των αδυναμιών 5 συγκράτησης του πληθυσμού. Επιπλέον αφορά την αποτελεσματικότητα διασύνδεσης του τριτογενούς τομέα, δηλαδή την παροχή τουριστικών υπηρεσιών με τους άλλους τομείς, κυρίως όμως αποτελεί κύριο παράγοντα διασύνδεσης της φύσης και του περιβάλλοντος της αγροτικής δραστηριότητας της υπαίθρου με την επισκεψιμότητα εισάγοντας τον νεωτερισμό σε αντιδιαστολή με τη συντηρητική κλασσική προσέγγιση στον τουρισμό. Μέσα από τις διαβουλεύσεις παρατηρήθηκε ότι ο τοπικός πληθυσμός δεν θέλει να 6 αποστασιοποιηθεί από την παραδοσιακή δραστηριότητά του και επιζητά λύσεις που δεν θα τον αποθαρρύνουν όπως π.χ. να γίνει αποκλειστικά επιχειρηματίας ξενοδόχος, αλλά Διαβουλεύσεις επιζητά λύσεις για δημιουργία συμπληρωματικού εισοδήματος, συνεχίζοντας παράλληλα τις παραδοσιακές αγροτικές του δραστηριότητες ως κύρια πηγή εισοδήματος. Η διαδικασία που προβλέπεται από τη δράση αποτελεί κύριο μέσο για την επίτευξη του στόχου της ενίσχυσης της ελκυστικότητας της περιοχής και της άρσης της εσωστρέφειας, 7 στόχους Τ.Π. με τη βελτίωση των ικανοτήτων του τοπικού πληθυσμού και την διαφοροποίηση της Στρατηγική επιχειρηματικότητας ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών, την απασχόληση και την παραγωγικότητα. μέλη του αγροτικού νοικοκυριού, και ειδικότερα φυσικά πρόσωπα που ασκούν 8 δραστηριότητα σε γεωργική εκμετάλλευση κατά κύρια ή μερική απασχόληση ή Δικαιούχοι αποτελούν συμβοηθούντα μέλη του αρχηγού της γεωργικής εκμετάλλευσης (σύζυγοι ή Δράσης τέκνα) κατά τη στιγμή της υποβολής της αίτησης ενίσχυσης. Εξαιρούνται οι γεωργικοί εργάτες Η δράση συνεργεί στη διαδικασία υλοποίησης των δράσεων των υπόλοιπων υπομέτρων και δράσεων, με την έννοια της τροφοδότησης του τριτογενούς τομέα ειδικά του τουριστικού τομέα αφενός μεν με παροχή ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά και με δράσεις Συνέργεια με που στοχεύουν τελικά στην ανάδειξη του συγκριτικού πλεονεκτήματος των τοπικών 9 άλλες Δράσεις του Τ.Π. προϊόντων ποιότητας και ορθολογικής αξιοποίησης του περιβάλλοντος και των ευκαιριών επισκεψιμότητας που παρέχει, όπως και της κουλτούρας του τόπου που αντικατοπτρίζεται στην αγροτική παράδοση και την έννοια της αγροτικής ανάπτυξης σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές. Εκτιμάται ότι η καινοτομία για την περιοχή μέσα από την δράση αυτή θα είναι η Περιγραφή βελτίωση και διαχείριση της ελκυστικότητας με την χρήση νέων μεθόδων. η ερμηνεία της 10 Καινοτόμου Χαρακτήρα καινοτομίας στη παρούσα πρόταση είναι η προσέγγιση επίτευξη ενός στόχου με μη συμβατικές μεθόδους και λύσεις. Αναμενόμενο Σύμφωνα με τις διαβουλεύσεις ενημερώσεις στη περιοχή παρέμβασης, αναμένεται 11 Επενδυτικό ενδιαφέρον περίπου 2 υποψηφιοτήτων όπως έχουν καταγραφεί στη πορεία των Ενδιαφέρον τελευταίων τεσσάρων ετών και στη πρόσφατη διαδικασία διαβούλευσης.. Πρόβλεψη 12 δείκτη Εκροών Οι προβλέψεις ανέρχονται σε περίπου 1 παρέμβαση μικρής κλίμακας. Οι τοπικοί πόροι της περιοχής είναι σαφώς αξιοποιήσιμοι και λόγω των στατιστικών 13 Τεκμηρίωση δεδομένων που τεκμηριώνουν την αγροτική φυσιογνωμία της περιοχής, αλλά και λόγω αξιοποίησης της παράδοσης της αγροτικής δραστηριότητας στο κλάδο της κτηνοτροφίας, με την πόρων της Περιοχής έντονη συμμετοχή των οικόσιτων ζώων Αλόγων στην κουλτούρα της περιοχής αλλά και της γεωργίας (Ελαιόλαδο). 14 Μέριμνα για Θα διαμορφωθούν ειδικά κριτήρια αξιολόγησης βαθμολόγησης με κλιμάκωση ηλικίας ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ-ΑΞ.4-V.2.2-WEB.DOC ΣΕΛ 18/77