ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Αρχίζει με το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323 π.χ) και τελειώνει με την κατάληψη της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους (30 π.χ). [Ελληνιστική < ἐλληνίζω = συμπεριφέρομαι ως Έλληνας] 1
Τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου Οικονομία Όλος ο ελληνιστικός κόσμος λειτούργησε μέσα σε ένα ενιαίο οικονομικό σύστημα > τα κυριότερα οικονομικά στοιχεία συγχωνεύτηκαν μέσω της χρήσης κοινού νομισματικού συστήματος, κοινής δημοσιονομικής πολιτικής και κοινού τρόπου συναλλαγών Οι βασιλείς =κάτοχοι όλης της γης και του μεγαλύτερου μέρους παραγωγής Χρησιμοποιήθηκαν ελληνικά νομίσματα στις συναλλαγές, αποσύρθηκαν τα περσικά Δημιουργήθηκαν τράπεζες Χρησιμοποιήθηκαν επιταγές 2
Κοινωνικά o Δημιουργήθηκε μια προνομιούχος τάξη, η αστική από Έλληνες κι ελληνίζοντες γηγενείς, που ασχολήθηκαν με το εμπόριο, τις τραπεζικές επιχειρήσεις ή ήταν βασιλικοί υπάλληλοι o Γηγενείς =εργάτες και μικροκαλλιεργητές o Ανάπτυξη της δουλείας, όπου δεν επαρκούσε η εργασία των ελεύθερων πολιτών. o Δεν εγκαταλείφθηκε η εργασία δουλοπαροικιακού χαρακτήρα, αλλά ούτε κι επαρκούσε να καλύψει τις ανάγκες πλούσιας διαβίωσης ηγεμόνων και ανώτερων στρωμάτων. 3
Πολιτικά Σύστημα διακυβέρνησης= απόλυτη μοναρχία Όλες οι εξουσίες στο πρόσωπο του ηγεμόνα Κυβέρνησαν με ένα επιτελείο από Έλληνες κυρίως και λίγους γηγενείς ανώτερων στρωμάτων που είχαν εξελληνιστεί. Οι υπήκοοι λάτρευαν τον ηγεμόνα και επαύξαναν την αίγλη του Ο πολίτης ενδιαφερόταν μόνο για το ατομικό του συμφέρον Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται σε μεγαλουπόλεις Ανατολής. Οι πόλεις αυτές =διοικητικά, οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα 4
Ελλαδικός χώρος > κυβερνήθηκε με πρότυπα μακεδονικής βασιλείας. Ορισμένες πόλεις (ποιες;) διατήρησαν την αυτονομία τους Άλλες περιοχές ελλαδικού χώρου συνέστησαν ομοσπονδίες, για να διατηρήσουν την αυτονομία τους 5
Τα βασίλεια της Ανατολής Οι διάδοχοι του Μ. Αλεξάνδρου άσκησαν το τύπο της προσωπικής βασιλείας στον χώρο της Ανατολής Κυβέρνησαν ως απόλυτοι κυρίαρχοι Σε υπηκόους διαφορετικών εθνοτήτων που τους απέδιδαν θεϊκές τιμές. Σημαντικότερα βασίλεια της Ανατολής Α. Βασίλειο της Αιγύπτου Β. Βασίλειο της Συρίας 6
7
Βασίλειο της Αιγύπτου Ιδρυτής : Πτολεμαίος Επικράτεια: Αίγυπτος, Κυρηναϊκή, Κύπρος, Σύρος (κατά διαστήματα) Εθνολογική σύσταση: Αιγύπτιοι και μειονότητες : Εβραίοι, Έλληνες, Πέρσες, Σύροι Διάρκεια : 3 αιώνες Πού στήριξαν την εξουσία τους ; Σε καλά οργανωμένο στρατό και στόλο Έδειξαν ανοχή σε παραδόσεις και θρησκεία υπηκόων Οικονομία > ελεγχόμενο εμπόριο και φορολόγηση του, δεν επιβάρυναν με φόρους τους γηγενείς, υποστήριξη εμπορίου με όλα τα μέσα. Αλεξάνδρεια= μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου. Διατήρησαν το παλιό διοικητικό σύστημα των φαραώ. Κυβέρνησαν συγκεντρωτικά με επιτελείο από Έλληνες σε ηγετικές θέσεις και γηγενείς σε υπόλοιπη κρατική μηχανή 8
Παρακμή από τον 2 ο αι. π.χ Αίτια παρακμής εξεγέρσεις γηγενών λόγω εκμετάλλευσης τους συγκρούσεις στο εξωτερικό με τους Σελευκίδες 31 π.χ. Υποταγή στους Ρωμαίους 9
Βασίλειο της Συρίας Ιδρυτής :Σέλευκος Σύνορα: ίδια με της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου Δεν είχε πάντα τα ίδια όρια Περιλάμβανε πολλές εθνότητες 10
Σύνορα :Από Ινδό ποταμό έως Μεσόγειο και από Καύκασο και Κασπία Θάλασσα έως περσικό Κόλπο και Αραβία 11
Δεν είχε εσωτερική συνοχή Στρατηγική Σελευκιδών: προσπάθησαν να διατηρήσουν ακέραιο το κράτος τους είτε με τον ισχυρό στρατό είτε ιδρύοντας πόλεις διαφορετικών εθνοτήτων Πρωτεύουσα αρχικά η Σελεύκεια, αργότερα η Αντιόχεια > μεγάλο οικονομικό και πνευματικό κέντρο Οικονομία βασισμένη σε χερσαίο εμπόριο και γεωργία Διοίκηση: Διατήρησαν τις σατραπείες, διόρισαν ως διοικητές Έλληνες και γηγενείς αξιωματούχους. Αίτια παρακμής 2 ος αι. : Οι αποσχιστικές τάσεις των απομακρυσμένων περιοχών και οι συγκρούσεις με Πτολεμαίους και Ρωμαίους 12
Τα βασίλεια του Ελλαδικού χώρου Γενικά Θεσμός της βασιλείας > φυλετική οργάνωση του κράτους Ο βασιλιάς εκλεγόταν από συνέλευση στρατιωτών Πλαισιωνόταν από συμβούλιο ευγενών Ίσχυσε όπου δεν υπήρξε οργάνωση σε πόληκράτος Ο θεσμός της βασιλείας είχε εθνικό χαρακτήρα Βασίλειο της Μακεδονίας και της Θράκης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο 13
Το βασίλειο της Μακεδονίας Έκταση περιορισμένη σε Μακεδονία, Θεσσαλία, νότια Ελλάδα Πολιτισμική ομοιογένεια, οργάνωση φυλετική (κοινή καταγωγή των κατοίκων ) Βασιλιάς > κάτοχος της γης, των δασικών εκτάσεων και των ορυχείων. Μεγάλο μέρος της γης εκχωρούσε ο βασιλιάς ως δωρεά ανακλητή σε ευγενείς Μεγάλος αριθμός μικρών και μεσαίων καλλιεργητών> μακεδονικός στρατός Μεγάλες γαιοκτησίες ανήκαν σε βασιλιά και σε ευγενείς Την γη καλλιεργούσαν οι δούλοι. 14
Κυβερνήτης ο Κάσανδρος Σπουδαιότερος διάδοχος: Δημήτριος Πολιορκητής > Κυβέρνησε για επτά χρόνια Έλλειψη ισχυρής εξουσίας και επιδρομές Γαλατών ταλαιπώρησαν το κράτος. Αντίγονος Γονατάς > απομάκρυνε οριστικά τους Γαλάτες από τον Ελλαδικό χώρο. Ιδρυτής της δυναστείας των Αντιγονιδών > κυβέρνησαν έως 168 π.χ κατάληχη από Ρωμαίους 15
Προτομή του Πύρρου. Αντίγραφο ρωμαϊκών χρόνων πρωτότυπου έργου της ελληνιστικής εποχής. Τους χρόνους βασιλείας τον Πύρρου η Ήπειρος ήταν σημαντική δύναμη. (Νεάπολη, Εθνικό Μουσείο) 16
Βασίλειο της Ηπείρου Κατοικήθηκε από δωρικά φύλα Το ισχυρότερο φύλο ήταν οι Μολοσσοί, απ' όπου καταγόταν η Ολυμπιάδα, μητέρα του Μ. Αλεξάνδρου. Οι Μολοσσοί κυβερνούνταν με ένα σύστημα μετριοπαθούς βασιλείας. Τη βασιλική, δηλαδή, εξουσία περιόριζε ανώτατος άρχοντας, αντιπρόσωπος του λαού. Μια φορά το χρόνο ο βασιλιάς και ο λαός των Μολοσσών συγκεντρώνονταν στο πολιτικό και θρησκευτικό τους κέντρο, την Πασσαρώνα, όπου αντάλλασσαν όρκους πίστης για διακυβέρνηση, σύμφωνη προς τους νόμους. 17
Πύρρος ηγέτης με πολλές ικανότητες και μεγαλεπήβολα σχέδια. Ήθελε να δημιουργήσει ένα κράτος ανάλογο με εκείνο του Μ. Αλεξάνδρου. επιχείρησε να κυριαρχήσει στη Δύση. Σε διάστημα πέντε χρόνων (280-275 π.χ.) αντιμετώπισε τους Ρωμαίους στην Ιταλία και τους Καρχηδόνιους στη Σικελία Επέστρεψε όμως με πολλές απώλειες και με εξαντλημένο το στρατό του στην Ήπειρο*. Το τελευταίο του σχέδιο ήταν η υποταγή της Μακεδονίας και της νότιας Ελλάδας. Σε εκστρατεία στην Πελοπόννησο απέτυχε και πέθανε άδοξα κατά τη διάρκεια οδομαχιών στο Άργος (272 π.χ.). 18
* «Πύρρειος νίκη» ονομάζεται μεταφορικά το αποτέλεσμα μιας μάχης κατά την οποία αναδεικνύεται μεν νικητής, αυτός όμως έχει υποστεί τόσο βαριές απώλειες, ώστε μελλοντικά θα του είναι δύσκολο ή αδύνατο να συνεχίσει να αγωνίζεται για την επίτευξη των σκοπών του. Πύρρειος ήταν η νίκη του Πύρρου στο Άσκλον (σημερινό Άσκολι Σατριάνο) το 279 π.χ. επί των Ρωμαίων. Αν και τυπικά ο Μολοσσός βασιλιάς αναδείχθηκε νικητής, έχασε πολλούς άνδρες και τους πιο επίλεκτους αξιωματικούς του - αναγκάστηκε έτσι να μεταβάλει τα αρχικά σχέδιά του, τα οποία προέβλεπαν πορεία προς τη Ρώμη. O Πλούταρχος γράφει πως όταν ένας στρατιώτης πλησίασε τον Πύρρο για να τον συγχαρεί, αυτός του απάντησε αυτοσαρκαστικά: «Μια ακόμα νίκη επί των Ρωμαίων και θα χαθούμε εντελώς». 19
2.1 Τα ελληνιστικά πνευματικά κέντρα Ο πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις τελευταίους προχριστιανικούς αιώνες ονομάστηκε ελληνιστικός Ο πολιτισμός αυτός ξεπέρασε τα όρια των ελληνιστικών βασιλείων και απέκτησε οικουμενικό χαρακτήρα. Ένας παράγοντας που εννόησε τον οικουμενικό τον χαρακτήρα ήταν και η δημιουργία μεγαλουπόλεων οι οποίες εξελίχθηκαν σε πολιτιστικά κέντρα, όπως η Αλεξάνδρεια, η Αντιόχεια, η Πέργαμος. 20
Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου 21 Ο ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΤΟ ΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ Δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς ήταν το άγαλμα ούτε σε ποιο σημείο το έστησαν. Ξέρουμε πάντως ότι κατασκευάστηκε από ορείχαλκο και είχε ύψος 33 μέτρα. Το σχεδίασε ο Αρχιτέκτονας Χάρης και χρειάστηκε 12 ολόκληρα χρόνια για την ολοκλήρωσή του. ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Το ορειχάλκινο περίβλημα στερεώθηκε επάνω σε ένα σιδερένιο σκελετό. Το άγαλμα ήταν κούφιο στο εσωτερικό και καθώς προχωρούσε η κατασκευή του οι εργάτες γέμιζαν τα κενά με βαριές πέτρες προκειμένου να διασφαλίσουν τη σταθερότητά του. Ο Κολοσσός ολοκληρώθηκε γύρω στο 280 π.χ. Για πολλούς αιώνες, οι άνθρωποι ακούγοντας για τον Κολοσσό, νόμιζαν πως στεκόταν επάνω από την είσοδο του λιμανιού της Ρόδου με τα πόδια ανοιχτά, όπως στην απέναντι ζωγραφιά. Όμως πρακτικά αυτό ήταν αδύνατο, διότι η είσοδος του λιμανιού της Ρόδου είχε πλάτος κάπου 400 μέτρα και ο Κολοσσός δεν ήταν τόσο... κολοσσιαίος! Τα κείμενα μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι βρισκόταν μάλλον στο κέντρο της πόλης και κοιτούσε προς τη θάλασσα και το λιμάνι. Η ΚΟΛΟΣΣΙΑΙΑ ΣΥΝΤΡΙΒΗ Γύρω στο 226 π.χ., δηλαδή λιγότερο από πενήντα χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του, ο Κολοσσός έπεσε. Τον συγκλόνισε ένας σεισμός και τον έκοψε από τα γόνατα. Ένας χρησμός συμβούλεψε τους Ρόδιους να μην τον ξαναστήσουν κι έτσι τον άφησαν πεσμένο στο έδαφος Παρέμεινε στη θέση αυτή για 900 χρόνια και πολλοί επισκέπτες είδαν το πεσμένο άγαλμα του θεού Ήλιου. Το 654 μ.χ. ένας Σύρος πρίγκιπας κατέλαβε τη Ρόδο και απογύμνωσε το άγαλμα από τις ορειχάλκινες πλάκες. Λέγεται ότι τις μετέφερε στη Συρία χρησιμοποιώντας 900 καμήλες. Ο ορείχαλκος πουλήθηκε στους εμπόρους που μάλλον τον έλιωσαν και τον έκοψαν σε νομίσματα.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΓΚΙΖΑΣ 2584-2561 π.χ. Χτίστηκε κατά την διάρκεια της τέταρτης δυναστείας των Αιγυπτίων ως τάφος του Φαραώ Χέοπα. Δίπλα της βρίσκονται οι άλλες δυο μεγάλες πυραμίδες της ίδιας δυναστείας, του Χεφρήνου και τουμυκερίνου. 22
ΟΙ ΚΡΕΜΑΣΤΟΙ ΚΗΠΟΙ ΤΗΣ ΒΑΒΥΛΩΝΑΣ Κατασκευάστηκαν από τον Ναβουχοδονόσορα. Οι κήποι έφθαναν τα 22 μέτρα ύψος. Η περιοχή αυτών βρίσκεται στο σημερινό Ιράκ. 8ος-6ος αιώνας π.χ. 23 Την ύπαρξη τους τη γνωρίζουμε από περιγραφές ανθρώπων που τους είχαν δει την αρχαία εποχή.
Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΕΣΟ 24 Ο ναός της Άρτεμης, όπως έπρεπε να ήταν το 600 π.χ. Είχε 120 κίονες από μάρμαρο, ενώ ήταν διακοσμημένος με πολύ όμορφα γλυπτά. ο ναός καταστράφηκε από πυρκαγιά. Τη φωτιά την έβαλε κάποιος Ηρόστρατος, που θέλησε με τον τρόπο αυτό να γίνει διάσημος. Κατά σύμπτωση, την ημέρα της καταστροφής του ναού, γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος. Αργότερα, ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε την Έφεσο και έδωσε διαταγής να οικοδομηθεί και πάλι ο ναός, στην ίδια θέση. Ο ναός του Αλέξανδρου επέζησε μέχρι τον 3ο μ.χ. αιώνα. Με το πέρασμα του χρόνου η λάσπη κατέκλυσε το λιμάνι της Εφέσου και η πόλη κατάντησε ασήμαντη! Οι Γότθοι λεηλάτησαν στη συνέχεια το ναό και οι πλημμύρες ολοκλήρωσαν την καταστροφή
ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΟΥ ΔΙΑ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑ 430 π.χ.- 5ος-6ος αιώνας μ.χ http://users.uoa.gr/~nektar/history/tributes/won ders_of_the_world/ancient.htm 25
ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ ΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ Ο Μαύσωλος, παντρεύτηκε την αδερφή του, την Αρτεμισία. Όταν απέκτησε πλούτο και δύναμη σχεδίασε έναν τάφο για τον ίδιο και τη βασίλισσα. Έναν τάφο τόσο μεγαλόπρεπο που θα θύμιζε ανά τους αιώνες, τη δόξα του. Ωστόσο, ο Μαύσωλος πέθανε πριν τελειώσει το έργο του, το οποίο ολοκλήρωσε η Αρτεμισία γύρω στο 350 π.χ. Το όνομα Μαυσωλείο το πήρε από το ίδιο το όνομα του βασιλιά και το ίδιο έχει επικρατήσει να λέγεται ακόμη και σήμερα για κάθε κρατικό μεγαλόπρεπο τάφο π.χ. το Μαυσωλείο του Λένιν, στη Μόσχα. http://users.uoa.gr/~nektar/hist ory/tributes/wonders_of_the_wo rld/ancient.htm 26
Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ 27
Κατά τον τρίτο π.χ. αιώνα κατασκευάστηκε ένας φάρος προκειμένου να καθοδηγεί τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας. Κατά τη διάρκεια της νύχτας αντανακλούσε τη λάμψη μιας μεγάλης φωτιάς ενώ την ημέρα ύψωνε στον ουρανό μια μεγάλη στήλη καπνού. Αυτός ήταν ο πρώτος φάρος στον κόσμο και παρέμεινε στη θέση του για 1500 χρόνια. ΤΟ ΝΗΣΙ ΦΑΡΟΣ Το οικοδόμημα χτίστηκε πάνω σ ένα νησάκι που λεγόταν Φάρος, εμπρός από τη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Την περίφημη αυτή πόλη έχτισε ο Μέγας Αλέξανδρος, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, όταν κατέλαβε την Αίγυπτο. Το οικοδόμημα πήρε το όνομα του νησιού. Χρειάστηκαν μάλλον 20 χρόνια ώσπου να χτιστεί και ολοκληρώθηκε γύρω στο 280 π.χ. επί βασιλείας του Πτολεμαίου του Β. Το κτίριο του φάρου ήταν έργο του αρχιτέκτονα Σωστράτη. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΥΡΓΟΙ Το φάρο τον αποτελούσαν τρεις μαρμάρινοι πύργοι, χτισμένοι επάνω σε ένα θεμέλιο από πέτρινους ογκόλιθους. Ο πρώτος πύργος ήταν τετράπλευρος και περιείχε διαμερίσματα για τους εργάτες και τους στρατιώτες. Από επάνω υπήρχε ένας δεύτερος οκταγωνικός με σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο που οδηγούσε στον τελευταίο πύργο. ΤΟ ΛΑΜΠΡΟ ΦΩΣ Ο τελευταίος Πύργος είχε σχήμα κυλίνδρου και στο εσωτερικό του έκαιγε η φωτιά που οδηγούσε τα πλοία με ασφάλεια στο λιμάνι. Από επάνω του υπήρχε το άγαλμα του Διός Σωτήρος. Το συνολικό ύψος του φάρου ήταν 117 μέτρα. ΤΟ ΣΤΙΛΠΝΟ ΟΡΕΙΧΑΛΚΙΝΟ ΚΑΤΟΠΤΡΟ Για τη συντήρηση της φωτιάς χρειάζονταν τεράστιες ποσότητες καυσίμων. Την τροφοδοτούσαν με ξύλα, που μετέφεραν χάρη στο σπειροειδές κεκλιμένο επίπεδο άλογα και μουλάρια. Πίσω από τη φωτιά υπήρχαν φύλλα ορείχαλκου που αντανακλούσαν τη λάμψη προς τη θάλασσα. Τα πλοία μπορούσαν να τη διακρίνουν από 50 χιλιόμετρα μακριά. Κατά το δωδέκατο αιώνα το λιμάνι της Αλεξάνδρειας γέμισε από λάσπη και τα πλοία έπαψαν να το χρησιμοποιούν. Ο φάρος έπεσε σε αχρηστία. Ενδεχομένως τα φύλλα του ορειχάλκινου κάτοπτρου αποσπάστηκαν κι έγιναν νομίσματα. Κατά το δέκατο τέταρτο αιώνα ένας σεισμός κατάστρεψε το φάρο. Μερικά χρόνια αργότερα οι Μουσουλμάνοι χρησιμοποίησαν τα υλικά του για την κατασκευή ενός οχυρού. Το οχυρό αυτό ανακατασκευάστηκε και παραμένει ακόμη στη θέση του πρώτου φάρου στον κόσμο. http://www.youtube.com/watch?v=czildipdgsy#t=10 28
Και η προέλευση της λέξης; Φάρος στον Όµηρο δηλώνει ένα κοµµάτι πανιού, χρησιµοποιούµενο ως χιτώνιο ή και κάλυµµα κεφαλής. Άλλοι αναζητούν τη ρίζα της στην αιγυπτιακή λέξη «φαρέζ», που διασώζεται στην Παλαιά Διαθήκη στους «Aριθµούς» και την οποία οι Eβδοµήκοντα µετέφρασαν ως «σκοπιά». Aλλά η µοίρα της λέξης δεν καθορίστηκε από την απόφαση κάποιου συγγραφέα να τη χρησιµοποιήσει µε τη νέα της έννοια, αλλά µε την απόφαση του µεγάλου αρχιτέκτονα των ελληνιστικών χρόνων Σώστρατου να υψώσει έναν πολυώροφο πυρσοφόρο πύργο στο µικρό Aιγυπτιακό νησί Φάρος, απέναντι από την ακτή της Aλεξάνδρειας. Aπό τότε η λέξη φάρος περιπλανήθηκε σε εκατοµµύρια στόµατα σε όλες τις ακτές της Mεσογείου, εκτοπίζοντας κάθε άλλη και τον ελληνικό πυρσό ή πύργο και το λατινικό turris, για να σηµάνει απόλυτα αυτό που και σήµερα εννοούµε. 29
Αλεξάνδρεια 30
31
32
33
34
35
36
37
Γενικά χαρακτηριστικά εξελίχθηκαν γρήγορα σε αστικά κέντρα. Κάποιες αναπτύχθηκαν σε μεγάλα οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα. Ιδρύθηκαν με οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα, περιβάλλονταν με τείχη, Διέθεταν ανάκτορα, αγορές γυμνάσια παλαίστρες στάδια θέατρα βιβλιοθήκες και ιερούς χώρους εξωραϊσμένους με αρχιτεκτονικά μνημεία, όπως ναούς, στοές και μεγάλους βωμούς 38
Αλεξάνδρεια Ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο (331 π.χ.) γρήγορα εξελίχθηκε σε οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο. Την κατοικούσαν Έλληνες, Αιγύπτιοι και Εβραίοι. Η ανάπτυξή της οφειλόταν κυρίως στο μεγάλο λιμάνι, γνωστό από το νησάκι Φάρο, που βρισκόταν στην είσοδο του και το προστάτευε. 39
Οικοδομήματα Φάρος της Αλεξάνδρειας Το Μουσείο Περιελάμβανε βοτανικό, ζωολογικό κήπο και χώρους για αστρονομικές μελέτες. Η Βιβλιοθήκη Εκεί εργάζονταν οι γραμματικοί, άνθρωποι με φιλολογική παιδεία, που ασχολήθηκαν με την καταγραφή και το σχολιασμό των κειμένων των αρχαίων συγγραφέων Υπολογισμοί ανεβάζουν τον αριθμό των χειρογράφων της Βιβλιοθήκης σε μισό εκατομμύριο http://www.hellinon.net/neesselides/vivliothikialexandreias.htm 40
Αντιόχεια Ιδρύθηκε από το Σέλευκο (300 π.χ.) στον Ορόντη ποταμό διαιρεμένη σε τέσσερις συνοικισμούς, γι' αυτό ονομαζόταν και Τετράπολις Κάθε συνοικισμός περιβαλλόταν από τείχος και όλη επίσης η πόλη κλεινόταν από ενιαίο τείχος. εξωραϊσμένη με λαμπρά οικοδομήματα και αγάλματα Οι πρώτοι κάτοικοι της ήταν Μακεδόνες, Αθηναίοι, Κρήτες και Κύπριοι στη συνέχεια πολυπολιτισμικό κέντρο. 41
Άγαλμα της Τύχης της Αντιόχειας (300 π.χ.). Είναι αλληγορική απεικόνιση της πόλης. Η γυναικεία μορφή στο κεφάλι φέρει ως στέμμα τα τείχη της πόλης, πατάει σε ένα νέο που συμβολίζει τον Ορόντη ποταμό και κρατάει στάχυα που συμβολίζουν την ευημερία της. (Ρώμη, Μουσείο Βατικανού) 42
Η Πέργαμος. πρωτεύουσα του κράτους των Ατταλιδών στη Μ. Ασία σπουδαίο κέντρο στα χρόνια του Λυσίμαχου κτισμένη σε οχυρωμένη ακρόπολη διαρθρωνόταν σε τρεις εξώστες φημισμένη για τη Βιβλιοθήκη της με διακόσιες χιλιάδες περίπου χειρόγραφα ανακάλυψη νέας γραφικής ύλης, της περγαμηνής, από την επεξεργασία του εμβρύου της κατσίκας. ιδέα της δημιουργίας Μουσείου οφείλεται στους περγαμηνούς Ο περίφημος βωμός του Διός 43
44
45 http://www.pi-schools.gr/lessons/aesthetics/eikastika/afises/index.php?id=6&v=2
46 Υλικό: μάρμαρο Έτος δημιουργίας: 164-156 π.χ. Περίπου Τόπος διατήρησης: Μουσείο Περγάμου, Κρατικό Μουσείο Βερολίνου, Γερμανία Διαστάσεις: μήκος 120 μ., ύψος 2,30 μ.
47