Παρουσίαση Εγχειριδίου ιαχείρισης Μετρήσεων και Περιοδικής Εκκαθάρισης Προµηθευτών ικτύου Γενικά Το Εγχειρίδιο ιαχείρισης Μετρήσεων και Περιοδικής Εκκαθάρισης Προµηθευτών ικτύου, εκδίδεται κατ εξουσιοδότηση του Άρθρου 157 παρ. 5 του νέου Κώδικα ιαχείρισης του Συστήµατος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (Κ Σ&ΣΗΕ). Εκπονείται από τον ιαχειριστή του ικτύου και εγκρίνεται από τη ΡΑΕ. Με το εν λόγω Εγχειρίδιο ρυθµίζονται οι αναγκαίες λεπτοµέρειες ώστε να δοθεί στην πράξη η δυνατότητα στους Επιλέγοντες Πελάτες Χαµηλής Τάσης να εξασκήσουν το δικαίωµα επιλογής Προµηθευτή. Παράλληλα, για να δοθεί η δυνατότητα αυτή πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για τα εξής θέµατα: α) τις Χρεώσεις Χρήσης του ικτύου για τη Μέση και τη Χαµηλή Τάση (απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης µετά από γνώµη της ΡΑΕ), και β) τους συντελεστές απωλειών του ικτύου για τη Μέση και τη Χαµηλή Τάση (απόφαση της ΡΑΕ κατά το Άρθρο 157 παρ. 4 του Κ Σ&ΣΗΕ) 1. Επιπλέον, θα πρέπει να συνεργαστούν στενά οι ιαχειριστές του ικτύου και του Συστήµατος ώστε να οργανώσουν τη διαρκή ανταλλαγή των αναγκαίων στοιχείων. Στη συνέχεια του παρόντος γίνεται συνοπτική παρουσίαση των αρχών και του περιεχοµένου του σχεδίου του εν λόγω εγχειριδίου. Τύποι µετρητών ενέργειας ικτύου Η βασική δοµή του ικτύου και οι κατηγορίες µετρητών που εγκαθίστανται σε αυτό φαίνονται στα ιαγράµµατα 1 έως και 3 που ακολουθούν. 1 Για την εφαρµογή του εν λόγω Εγχειριδίου είναι απαραίτητος ο καθορισµός των συντελεστών µέσων απωλειών (για όλο το έτος) διακριτά για τη Μέση και τη Χαµηλή Τάση. Επιπλέον, οι συντελεστές απωλειών που θα καθοριστούν για την εφαρµογή του Εγχειριδίου έχουν µεγάλη σηµασία για τους Προµηθευτές, καθώς οιαδήποτε απόκλισή τους από τις πραγµατικές τιµές θα έχει ως αποτέλεσµα την επιβάρυνση ενός Προµηθευτή για την αγορά ενέργειας από το Σύστηµα Συναλλαγών, την οποία όµως πωλεί σε Πελάτες άλλος Προµηθευτής. 1
Γραµµές Μεταφοράς 400 kv ΚΥΤ 400/150 kv Μ/Σ 400 kv 150 kv Σύστηµα Μεταφοράς Γραµµές Μεταφοράς 150 kv Ακτινικές γραµµές 150 kv στην Αττική και Θεσ/κη ανήκουν στο ίκτυο Υ/Σ 150kV / M.T. : 15-20 kv Γραµµές ιανοµής Μ.Τ. (υπόγειες) Υ/Σ ιανοµής : 230/400 V ίκτυο ιανοµής Γραµµές ιανοµής Χ.Τ. : Παραγωγοί : Καταναλωτές ιάγραµµα 1: Βασική δοµή του ικτύου ιανοµής 2
150 kv Ορίων ικτύου Μη Παραγωγής Παραγωγής Μη : Μετρητής ικτύου ιάγραµµα 2: Κατηγορίες µετρητών που εγκαθίστανται στο ίκτυο ιανοµής 3
ιαχειριστής Συστήµατος 150 kv Ορίων ικτύου Μη Παραγωγής ιαχειριστής ικτύου Παραγωγής Μη : Μετρητής ικτύου Συλλογή εδοµένων ιάγραµµα 3: Αρµοδιότητες αρχικής συλλογής µετρήσεων, ανά κατηγορία µετρητών του ικτύου Ο ιαχειριστής του ικτύου εγκαθιστά τα απαραίτητα συστήµατα και βάσεις δεδοµένων για τη συλλογή και επεξεργασία των µετρήσεων, οργανώνει τη συλλογή των µετρήσεων (και για την επιτόπια συλλογή των µη ωριαίων µετρητών που γίνεται από τον Κύριο του ικτύου) και ελέγχει τις µετρήσεις. ιαδικασία αλλαγής Προµηθευτή Για τους Πελάτες µε ωριαίο µετρητή, η διαδικασία αλλαγής Προµηθευτή (καθορισµός «Εκπροσώπησης Μετρητή») καθορίζεται στον Κ Σ&ΣΗΕ. Βάσει του ίδιου Κώδικα, οι συναλλαγές για το φορτίο των Πελατών αυτών γίνονται στο πλαίσιο του Συστήµατος Συναλλαγών, υπό την εποπτεία του ΕΣΜΗΕ. Συνεπώς, το Εγχειρίδιο αφορά τις συναλλαγές για το φορτίο των λοιπών Πελατών που συνδέονται στο ίκτυο. Η διαδικασία αλλαγής Προµηθευτή καθορίζεται στο Εγχειρίδιο για τους Πελάτες µε ωριαίο ή µη ωριαίο µετρητή, καθώς και για τους Πελάτες µε µη ωριαίο µετρητή. Η σχετική δήλωση εκπροσώπησης µετρητή γίνεται από τον Προµηθευτή (µε εξουσιοδότηση του Πελάτη) 30 τουλάχιστον ηµέρες πριν την έναρξη ισχύος της, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στον ιαχειριστή του ικτύου να κάνει τους 4
απαραίτητους ελέγχους, προσαρµογές στις βάσεις δεδοµένων και προβλέψεις κατανάλωσης για τον επόµενο µήνα. Εκ των προτέρων εκτίµηση της εκπροσώπησης του φορτίου του ικτύου Ο ιαχειριστής του ικτύου εκτιµά εκ των προτέρων την ενέργεια που θα απορροφήσει κάθε Προµηθευτής για να προµηθεύσει Πελάτες του που συνδέονται στο ίκτυο. Βάσει της εκτίµησης αυτής υπολογίζονται τα «Ποσοστά Εκπροσώπησης» των µετρητών ορίων ικτύου. Το ποσοστό εκπροσώπησης των µετρητών ορίων ικτύου λαµβάνει ενιαία τιµή για κάθε Προµηθευτή, και για όλους τους µετρητές αυτούς ορίων ικτύου. Το ποσοστό αυτό, εκφράζει το µέρος της ενέργειας που εισρέει στο ίκτυο και προορίζεται για την τροφοδότηση Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή ( ή ) ή µε ωριαίο µετρητή, λαµβανοµένων υπόψη των αντίστοιχων απωλειών. Το εν λόγω ποσοστό εφαρµόζεται στη συνολική ενέργεια που εισρέει στο ίκτυο (από το Σύστηµα ή από µονάδες παραγωγής που συνδέονται στο ίκτυο) αφαιρούµενης της ενέργειας που προορίζεται για Πελάτες µε ωριαίο µετρητή, ώστε να υπολογίζεται η ενέργεια που απορροφά ωριαία κάθε Προµηθευτής για τους Πελάτες του. Τα ποσοστά εκπροσώπησης, τόσο τα εκ των προτέρων όσο και τα εκ των υστέρων, υπολογίζονται καταρχήν για τους «Τρίτους Προµηθευτές» δηλαδή τους Προµηθευτές πλην του εσπόζοντος (του Προµηθευτή δηλαδή που προµηθεύει άνω του 70% της ενέργειας των Πελατών του ικτύου). Το ποσοστό εκπροσώπησης του εσπόζοντος Προµηθευτή υπολογίζεται ως το υπολειπόµενο ποσοστό. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει εσπόζων Προµηθευτής, τα ποσοστά εκπροσώπησης υπολογίζονται για όλους τους Προµηθευτές αναλυτικά, και στη συνέχεια γίνεται κανονικοποίηση ώστε να αθροίζονται σε 100%. Για τον υπολογισµό των ποσοστών εκπροσώπησης των µετρητών ορίων ικτύου, είναι απαραίτητη η πρόβλεψη των εξής στοιχείων: 1. της συνολικής µηνιαίως εισροής ενέργειας στο ίκτυο (από το Σύστηµα και τις συνδεόµενες στο ίκτυο µονάδες παραγωγής), 2. της συνολικής ενέργειας που θα απορροφήσουν µηνιαίως οι Πελάτες µε ωριαίο µετρητή, 3. της ενέργειας που πρόκειται να καταναλώσει µηνιαίως κάθε Πελάτης που έχει µη ωριαίο µετρητή ( ή ) ή ωριαίο µετρητή, και προµηθεύεται ενέργεια από Τρίτο Προµηθευτή (πλήρως ή µερικώς). Βάσει των στοιχείων αυτών, υπολογίζεται η ενέργεια που αναµένεται να προµηθεύσει µηνιαίως στους Πελάτες του κάθε Τρίτος Προµηθευτής, και το σχετικό ποσοστό εκπροσώπησης των µετρητών ορίων του ικτύου. Η διαδικασία προβλέψεων και υπολογισµών αναπαριστάται στο ιάγραµµα 4 που ακολουθεί. 5
Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από Πελάτες µε ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) 500 GWh Προβλεπόµενη έγχυση ενέργειας στο ίκτυο (από Σύστηµα και µονάδες παραγωγής) 2880 GWh Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από τον Πελάτη Π1 µε µη ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) 0,003 GWh Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από τον Πελάτη Π2 µε µη ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από Πελάτη Π3 µε µη ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από Πελάτη Π4 µε ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) Προβλεπόµενη απορρόφηση ενέργειας από Πελάτη Π1 µε µη ωριαίο µετρητή (+ απώλειες) 0,0022 GWh 0,0012 GWh 0,00144 GWh 1,165 GWh Με βάση τα ποσοστά εκπροσώπησης των Πελατών από Προµηθευτές: Τρίτος Προµηθευτής Α: 50% Π1 + 100% Π2 + Τρίτος Προµηθευτής B: 50% Π1 + 50% Π3 + 70% ΠΧT4 + 100% Π1+..... 2,1 GWh 0,088% 3,2 GWh 0,1345% Η υπολειπόµενη προβλεπόµενη κατανάλωση αντιστοιχεί στους Πελάτες που προµηθεύονται αποκλειστικά από τον εσπόζοντα Προµηθευτή και στις σχετικές απώλειες..... 2238,8 GWh εσπόζων Προµηθευτής: 2238,8 GWh + 50% Π3 + 30% ΠΧT4 + 100% Πn + 2245 GWh 94,33% ιάγραµµα 4: Εκτιµήσεις έγχυσης και κατανάλωσης ενέργειας επόµενου µήνα για τον υπολογισµό των ποσοστών εκπροσώπησης των µετρητών ορίων ικτύου 6
Τα εκ των προτέρων εκτιµώµενα ποσοστά εκπροσώπησης των µετρητών ορίων ικτύου χρησιµοποιούνται από τον ιαχειριστή του Συστήµατος για τον υπολογισµό σε ωριαία βάση της ενέργειας που απορρόφησε κάθε Προµηθευτής από το Σύστηµα για να τροφοδοτήσει Πελάτες του µε µη ωριαίο Μετρητή ή Ωριαίο Μετρητή. Όσον αφορά τις εκτιµήσεις α) της συνολικής µηνιαίως εισροής ενέργειας στο ίκτυο, β) της συνολικής ενέργειας που θα απορροφήσουν µηνιαίως οι Πελάτες µε ωριαίο µετρητή, και γ) της ενέργειας που πρόκειται να καταναλώσει µηνιαίως κάθε Πελάτης που έχει µη ωριαίο µετρητή ( ή ) ή ωριαίο µετρητή, αυτές γίνονται καταρχήν βάσει ιστορικών στοιχείων. Στις ανά µετρητή εκτιµήσεις, εάν δεν υπάρχουν επαρκή ιστορικά στοιχεία, λαµβάνεται υπόψη η µέση συµπεριφορά των Πελατών της ίδια κατηγορίας. Εκ των υστέρων υπολογισµοί ενέργειας ανά Προµηθευτή Ο ιαχειριστής του ικτύου εκτιµά εκ των υστέρων την ενέργεια που απορρόφησε ωριαία κάθε Προµηθευτής για να προµηθεύσει Πελάτες του που συνδέονται στο ίκτυο και έχουν µη ωριαίο µετρητή. Όσον αφορά τους Πελάτες µε ωριαίο µετρητή, η κατανάλωσή τους ανά ώρα είναι γνωστή. Για τους Πελάτες όµως µε µη ωριαίο µετρητή, είναι απαραίτητο να εκτιµηθούν: 1. η κατανάλωσή τους για ένα µήνα (επισηµαίνεται ότι δεν υπάρχουν µετρήσεις ενέργειας για κάθε µήνα, καθώς η συλλογή των µετρήσεων των µετρητών αυτών γίνεται µε πολύµηνη κατά κανόνα περιοδικότητα, και καθ όλες τις ηµέρες ενός µήνα) 2. η κατανάλωσή τους ανά ώρα. Βασική παραδοχή του µηχανισµού για τον υπολογισµό των ανωτέρω είναι ότι όλοι οι Πελάτες µε µη ωριαίο µετρητή ακολουθούν ενιαία καµπύλη φορτίου. 2 Η καµπύλη αυτή φορτίου των Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή, υπολογίζεται άµεσα µετά την παρέλευση κάθε µήνα, αφαιρώντας ανά ώρα από τη συνολική εισροή ενέργειας στο ίκτυο (από το Σύστηµα και τις µονάδες παραγωγής του ικτύου που µετρώνται ωριαία) τη συνολική ωριαία απορρόφηση ενέργειας από Πελάτες µε ωριαίο µετρητή ( ή ). ιάκριση γίνεται µεταξύ των Πελατών µε µη ωριαίο Μετρητή µε κριτήριο τη δυνατότητα του µετρητή τους για ζωνική καταµέτρηση («νυχτερινό τιµολόγιο»). Συνοπτικά η σχετική διαδικασία περιγράφεται στο ιάγραµµα 5 που ακολουθεί. 2 Η παραδοχή αυτή χρησιµοποιείται και σε άλλα παρόµοια συστήµατα εκκαθάρισης διεθνώς, καθώς αποφεύγεται η δυσκολία ένταξης κάθε Πελάτη σε µία τυπική καµπύλη. Επιπλέον, στην Ελλάδα δεν υφίστανται προς το παρόν παραδεδεγµένες τυπικές καµπύλες φορτίου ανά κατηγορία καταναλωτών, οι οποίες απαιτούν χρόνο για να διαµορφωθούν. 7
6000 5000 4000 Συνολική κατανάλωση Πελατών µε ωριαίο µετρητή (στοιχεία ) Παραγωγή µονάδων συνδεόµενων στο ίκτυο Συνολική κατανάλωση Πελατών µε ωριαίο µετρητή (στοιχεία ΕΣΜΗΕ) 3000 2000 1000 Υπολογιζόµενη ανά ώρα κατανάλωση Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή ζωνικής καταµέτρησης (στοιχεία ) Εισροή ενέργειας στο ίκτυο από το Σύστηµα Καµπύλη ανά ώρα υπολογισµών φορτίου Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή ζωνικής καταµέτρησης Καµπύλη φορτίου Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή µη ζωνικής καταµέτρησης 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 ιάγραµµα 5: Υπολογισµός καµπύλης φορτίου Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή 8
Όσον αφορά τον υπολογισµό της µηνιαίας κατανάλωσης ενέργειας ενός Πελάτη µε µη ωριαίο µετρητή, αυτός γίνεται αφού συλλεγούν όλες οι µετρήσεις του Πελάτη που περιλαµβάνουν ηµέρες αυτού του µήνα (ενδεχοµένως έως και 4 µήνες µετά το τέλος του µήνα), λαµβάνοντας υπόψη τη συνολική 4-µηνιαία κατανάλωση ενέργειας του Πελάτη (ή 8-µηνιαία αν έγινε συλλογή µετρήσεων εντός του µήνα). Για τον υπολογισµό αυτό χρησιµοποιείται η καµπύλη φορτίου των Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή για όλη την περίοδο της καταµέτρησης, από την οποία καθορίζεται για τους Πελάτες αυτούς η ενέργεια που κατανάλωσαν τον εν λόγω µήνα ως ποσοστό της ενέργειας που κατανάλωσαν κατά την περίοδο καταµέτρησης. Παροµοίως, για τον υπολογισµό της κατανάλωσης ενέργειας ενός Πελάτη µε µη ωριαίο µετρητή για κάθε ώρα ενός µήνα, χρησιµοποιείται η καµπύλη φορτίου των Πελατών µε µη ωριαίο µετρητή για το µήνα, από την οποία καθορίζεται για τους Πελάτες αυτούς η ενέργεια που κατανάλωσαν κάθε ώρα ως ποσοστό της ενέργειας που κατανάλωσαν όλο το µήνα. Στις περιπτώσεις ύπαρξης µετρητή µε δυνατότητα ζωνικής καταµέτρησης, η συνολική κατανάλωση του αντίστοιχου Πελάτη διαχωρίζεται σε δύο (ή περισσότερες) µετρήσεις καθεµία από τις οποίες αφορά ορισµένες ώρες της ηµέρας. Για τους Πελάτες µε µη ωριαίο µετρητή ζωνικής καταµέτρησης, η κατανάλωσή τους για κάθε ώρα υπολογίζεται βάσει της κατανάλωσης που καταγράφηκε από τον µετρητή τους για την αντίστοιχη ζώνη και της συνολικής καµπύλης φορτίου του ικτύου. Για τους Πελάτες µε µη ωριαίο µετρητή χωρίς δυνατότητα ζωνικής καταµέτρησης, η κατανάλωσή τους ανά ώρα υπολογίζεται βάσει της συνολικής κατανάλωσής τους και της καµπύλης του υπολειπόµενου συνολικού φορτίου του ικτύου. Μετά τον εκ των υστέρων υπολογισµό της κατανάλωσης ενέργειας ανά ώρα από κάθε Πελάτη µε µη ωριαίο µετρητή ο οποίος προµηθεύεται ολικώς ή µερικώς ενέργεια από Τρίτο Προµηθευτή, υπολογίζεται για κάθε Προµηθευτή η καταλογιζόµενη σε αυτόν ανά ώρα απορρόφηση ενέργειας για την τροφοδότηση των Πελατών του µε µη ωριαίο µετρητή ή ωριαίο µετρητή. Περιοδική εκκαθάριση Προµηθευτών Κάθε προµηθευτής χρεώθηκε σύµφωνα µε τον Κ Σ&ΣΗΕ για κάθε ώρα ενός µήνα µε ποσό που αντιστοιχεί στην αγορά ενέργειας για προµήθεια σε Πελάτες του µε µη ωριαίο µετρητή ή ωριαίο µετρητή, βάσει των εκ των προτέρων εκτιµηθέντων ποσοστών εκπροσώπησης των µετρητών ορίων ικτύου. Απολογιστικά, µετά τη συλλογή των µετρήσεων όλων των µη ωριαίων µετρητών Πελατών που αφορούν το σύνολο των ηµερών ενός µήνα, καθορίζεται σύµφωνα µε τα παραπάνω η ποσότητα ενέργειας που προµηθεύτηκε κάθε Προµηθευτής για τους Πελάτες του µε µη ωριαίο µετρητή ή ωριαίο µετρητή ανά ώρα του µήνα αυτού. Η διαφορά µεταξύ των δύο ποσοτήτων ενέργειας ανά ώρα, πολλαπλασιαζόµενη µε την αντίστοιχη Οριακή Τιµή του Συστήµατος, δίνει την αναλογούσα χρεοπίστωση του Προµηθευτή για την ώρα αυτή. Αθροίζοντας, υπολογίζεται το ποσό χρεοπίστωσης του Προµηθευτή ανά µήνα. Η εκκαθάριση των συναλλαγών γίνεται σε εξαµηνιαία βάση, και αφορά όλους τους παρελθόντες µήνες για τους οποίους έχουν υπολογιστεί οι χρεοπιστώσεις των Προµηθευτών. 9