Συνέντευξη στην εφημερίδα Αλήθεια

Συνέντευξη στην εφημερίδα Αλήθεια Συνέντευξη του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, που δόθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2008 στον Ανδρέα Καρύδη Ερ. Έχετε πρόσφατα επιστρέψει από τις Ετήσιες Συνελεύσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και της Διεθνούς Τράπεζας που διεξήχθηκαν κάτω από ένα ιδιαίτερα φορτισμένο κλίμα λόγω της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης. Τελικά η εικόνα ανατρέπεται; Είναι γεγονός ότι η περίοδος που διανύουμε είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Διαφάνηκε πριν λίγες βδομάδες ότι τα προβλήματα του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος ήταν πολύ πιο σοβαρά από ότι αρχικά υπολογιζόταν και ότι αρκετά μεγάλα ιδρύματα βρίσκονταν κάτω από έντονη πίεση, με σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα του διεθνούς συστήματος. Παρά τη "μουδιασμένη" θα έλεγα, αρχική αντίδραση, έγιναν πρόσφατα σημαντικά βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε διεθνές επίπεδο. Σημειώνεται η συντονισμένη μείωση των επιτοκίων από διεθνείς κεντρικές τράπεζες στις 7 Οκτωβρίου που κύριο σκοπό είχε να βοηθήσει στην αποφυγή περαιτέρω επιπτώσεων από τη συνεχιζόμενη διεθνή χρηματοοικονομική αναταραχή καθώς και στο μετριασμό της έντασης στις διεθνείς χρηματαγορές. Τονίζω εδώ ότι για την περίπτωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η μείωση αυτή δεν αντιστρατεύεται το μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ για διατήρηση του πληθωρισμού στο επίπεδο του 2% ή λίγο πιο κάτω, καθότι πρόσφατα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι λόγω της πρόσφατης μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της επιβράδυνσης της οικονομίας, οι πληθωριστικές προσδοκίες στη ζώνη του ευρώ έχουν μειωθεί σημαντικά. Σε συνέχεια της μείωσης των επιτοκίων, ακολούθησαν άλλα μέτρα και ανακοινώσεις που έδειξαν την αποφασιστικότητα των Κυβερνήσεων και των Κεντρικών Τραπεζών να παρέμβουν δυναμικά και συντονισμένα, γεγονός που βοήθησε στην ανακοπή της χειροτέρευσης του κλίματος. Τόσο οι G7 όσο και το ΔΝΤ έστειλαν από την Ουάσιγκτον σαφή μηνύματα που "έπιασαν τόπο". Καθοριστική πάντως συμβολή στην όλη προσπάθεια επαναφοράς της χρηματοοικονομικής σταθερότητας είχε η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα οι χώρες μέλη της ζώνης του ευρώ. Είναι γενικά παραδεκτό ότι ο συντονισμένος και συλλογικός τρόπος που έδρασαν οι 15, τόσο μέσω των ανακοινώσεων του Συμβουλίου Υπουργών ECOFIN και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και μέσω των συντονισμένων ενεργειών της ΕΚΤ για τη διευκόλυνση της λειτουργίας των χρηματαγορών απέδωσε καρπούς και βοήθησε τα μέγιστα στη διαφοροποίηση του 1

κλίματος, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τα μέτρα που ανακοίνωσε η Μεγάλη Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Βέβαια παρά τη διαφαινόμενη σχετική βελτίωση του κλίματος στο διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον, η κατάσταση εξακολουθεί να είναι ρευστή. Απαιτείται, επομένως, εγρήγορση για να διασφαλιστεί η ομαλότητα αλλά επίσης να αποτραπεί επιδείνωση του προβλήματος στις διεθνείς χρηματαγορές. Εξ άλλου, οι πρόσφατες αρνητικές εξελίξεις στις χρηματαγορές μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά και τις πραγματικές οικονομίες πλείστων χωρών, και σε μερικές περιπτώσεις θα καταγραφεί οικονομική ύφεση. Ερ. Τονίσατε το ρόλο της ζώνης του ευρώ στην αντιμετώπιση της κρίσης. Θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι και η Κύπρος συμμετείχε στην όλη προσπάθεια; Είχα επανειλημμένα σημειώσει στο παρελθόν ότι γενικότερα ο ρόλος της Κύπρου ως χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά ιδιαιτέρα ως χώρα μέλος της ζώνης του ευρώ αναβαθμίζεται. Τόσο ο Πρόεδρος Χριστόφιας, όσο και ο Υπουργός Οικονομικών και ο υποφαινόμενος, συμμετείχαμε προσωπικά σε αντίστοιχες επείγουσες και κρίσιμες συναντήσεις όπου λήφθηκαν οι σημαντικότατες για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα αποφάσεις. Η συλλογικότητα και ο συντονισμός ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά των ενεργειών αυτών στις οποίες η χώρα μας έδωσε ενεργά το παρόν της. Ερ. Ίσως ο νέος ρόλος της Κύπρου να εξηγεί και το μεγάλο ενδιαφέρον από ξένους δημοσιογράφους για δηλώσεις και συνεντεύξεις από μέρους σας; Θα έλεγα κατά ένα μεγάλο μέρος, ναι. Όπως άλλοι συνάδελφοι του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ έτσι και εγώ γίνομαι δέκτης πολλών ερωτήσεων από δημοσιογράφους διεθνών ΜΜΕ γιατί οι αποφάσεις για τη ζώνη του ευρώ λαμβάνονται συλλογικά, με τη συμμετοχή όλων μας. Αντιλαμβάνεστε, φυσικά, ότι αυτό με επιβαρύνει με περισσότερες ευθύνες, γιατί ότι σχολιάσω ή δηλώσω αφορά σε μεγάλο βαθμό και τους άλλους συναδέλφους μου στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, και ενδεχομένως να έχει αντίκτυπο πέραν των συνόρων της Κύπρου. Είναι γι αυτό το λόγο που οφείλω να είμαι φειδωλός σε δηλώσεις και παρεμβάσεις μου τόσο στο διεθνή όσο και στον εγχώριο τύπο. Η ΕΚΤ ενεργεί με συλλογικότητα και αυτό πρέπει να αντανακλάται και στην επικοινωνιακή στρατηγική της Τράπεζας και των μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου. 2

Ερ. Πως νομίζετε ότι θα επηρεαστεί η Κυπριακή Οικονομία από την όλη κατάσταση; Οι πρόσφατες εξελίξεις είναι πρωτόγνωρες, και επομένως είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε το μέγεθος των επιπτώσεών τους στην παγκόσμια οικονομία. Είναι ασφαλώς πρόωρο και παρακινδυνευμένο να προβλέψει κανείς με ακρίβεια τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία από τις αρνητικές διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Πρόκειται για σοβαρές αναταραχές που ταλανίζουν ολόκληρο το διεθνές οικονομικό σύστημα και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), όπως εξάλλου και όλες οι κεντρικές τράπεζες, παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις και επιμετρούν τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στον εγχώριο τραπεζικό τομέα αλλά και την οικονομία γενικότερα. Θα ήθελα όμως να επισημάνω το εξής: η οικονομική σχέση και διασύνδεση των κυπριακών τραπεζών με τις προβληματικές τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες του εξωτερικού είναι ασήμαντη. Επομένως, οι επιπτώσεις από τα προβλήματα των εν λόγω οργανισμών αφήνουν εν πολλοίς ανεπηρέαστες τις κυπριακές τράπεζες. Έτσι, παρά τη διεθνή χρηματοπιστωτική αναταραχή, η σταθερότητα του εγχώριου τραπεζικού συστήματος παραμένει ισχυρή. Παραταύτα, ενόψει του ότι οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα η Ελλάδα, έχουν διαμορφώσει πολιτική για στήριξη του τραπεζικού συστήματος σε περίπτωση αδυναμίας μέσα στα πλαίσια των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 16 Οκτωβρίου 2008, θα συμφωνούσα ότι αντίστοιχα σχέδια θα πρέπει να εξεταστούν και στην Κύπρο. Αν και το τραπεζικό μας σύστημα δεν έχει ανάγκη στήριξης αυτή τη στιγμή, εντούτοις αυτό θα ήταν χρήσιμο για τη διαφύλαξη του επί ίσοις όροις ανταγωνισμού με τράπεζες του εξωτερικού. Για τη δική μας οικονομία αναμένω μια επιβράδυνση εξ αιτίας της μειωμένης ανάπτυξης στο εξωτερικό. Θεωρώ ότι ο βαθμός επηρεασμού της κυπριακής οικονομικής δραστηριότητας από τις αρνητικές οικονομικές εξελίξεις διεθνώς θα εξαρτηθεί κατά πολύ από την πορεία της οικονομίας στη ζώνη του ευρώ, κυρίως στις χώρες με τις οποίες η Κύπρος διατηρεί ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς. Εκείνο που θα ήθελα εδώ να επισημάνω είναι ότι οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις για την Κύπρο, θα είναι εξαιρετικά ηπιότερες από τις επιπτώσεις που θα είχαμε με τη μικρή και ανοικτή οικονομία μας αν δεν ήμασταν μέλος της ζώνης του ευρώ. Για παράδειγμα, σε τόσο έντονα ασταθείς συνθήκες κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί τη συναλλαγματική σταθερότητα νομισμάτων μικρών χωρών. Απτό παράδειγμα αποτελεί η Δανία, που παρά την εξαιρετική σταθερότητα της οικονομίας της, η κρίση επηρέασε αρνητικά την από χρόνια συναλλαγματική σταθερότητά της, γεγονός που ώθησε την Κεντρική Τράπεζα να παρέμβει δυναμικά και που οδήγησε πριν λίγες μέρες τον Πρωθυπουργό της χώρας να παραδεχθεί ότι η χώρα του πληρώνει το πολιτικό και οικονομικό κόστος της μη συμμετοχής της στη ζώνη του ευρώ την περίοδο αυτή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Δεν μπορώ να αναλογιστώ τη σοβαρότητα των 3

ενδεχόμενων κλυδωνισμών που θα είχε στο νόμισμά μας, όσο καλά και να ήταν τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία μας, αν ήμασταν εκτός της ζώνης του ευρώ. Η υιοθέτηση του ευρώ όντως μας προσέφερε σταθερότητα του νομίσματος που ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες είναι εξαιρετικά επωφελής. Ερ. Αναφερθήκατε προηγουμένως στο ρόλο της ΚΤΚ μέσα στη ζώνη του ευρώ. Πως βλέπετε να διαμορφώνεται γενικότερα ο ρόλος της ΚΤΚ; Πως μπορεί η ΚΤΚ να εξυπηρετήσει καλύτερα το δημόσιο συμφέρον; Ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ καθορίζεται από τις διατάξεις της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ( Συνθήκη ) και το Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Συνεπώς, δεν τίθεται θέμα προσωπικής μου θεώρησης του σημαντικού αυτού ρόλου. Οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ είναι υποχρεωμένοι να διαμορφώνουν από κοινού τη νομισματική πολιτική ανεξάρτητα από ενδεχόμενες επιρροές ή παροτρύνσεις από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις των χωρών που εκπροσωπούν. Επισημαίνω ότι, το Άρθρο 108 της Συνθήκης επιβάλλει στους αξιωματούχους της ΕΚΤ και στους κεντρικούς τραπεζίτες του ευρωσυστήματος να ασκούν τις εξουσίες και να διενεργούν τις υποχρεώσεις τους χωρίς να επιζητούν ή να αποδέχονται οδηγίες από θεσμικά όργανα ή/και τις εθνικές κυβερνήσεις των χωρώνμελών και αντίστροφα. Ότι, δηλαδή, τα θεσμικά όργανα ή/και οι εθνικές κυβερνήσεις των χωρών-μελών δεν θα επιδιώκουν τον επηρεασμό των αξιωματούχων στη λήψη των αποφάσεων τους. Κι αυτό γιατί υπάρχει ένας κοινός στόχος, που είναι η διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών μέσα στη ζώνη του ευρώ. Ο στόχος αυτός πρέπει να παραμένει ανεπηρέαστος από οποιεσδήποτε πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες επειδή αποτελεί τη βάση για σταθερή οικονομική ανάπτυξη και άνοδο του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Γι αυτό το θέμα έχω μιλήσει με λεπτομέρεια στην πρόσφατη ομιλία στη Λεμεσό με θέμα την ανεξαρτησία των Κεντρικών Τραπεζών. Σύμφωνα δε με τις βασικές αρχές του Καταστατικού του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ, οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών του ευρωσυστήματος οφείλουν να λαμβάνουν αποφάσεις και να ψηφίζουν στο Διοικητικό Συμβούλιο, πάντοτε υπό την ανεξάρτητη και προσωπική τους ιδιότητα και όχι ως εθνικοί εκπρόσωποι. Εννοείται ότι οι αποφάσεις τους πρέπει να αφορούν και να δεσμεύουν ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Γι αυτό χρειάζεται σοβαρή ανάλυση και προετοιμασία. Πέραν από το ευρωσύστημα και σε ότι αφορά το ρόλο της ΚΤΚ ως εποπτική αρχή, κύριος στόχος της ΚΤΚ είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και η προστασία των καταθετών. Οι κανόνες, η πολιτική και η πρακτική της ΚΤΚ είναι 4

ευθυγραμμισμένες με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις συστάσεις της Επιτροπής Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας. Λόγω αυτού του σωστού εποπτικού πλαισίου αλλά και της συνετής εφαρμογής του από μέρους μας θεωρώ ότι έχουμε ένα πολύ υγιές και εύρωστο τραπεζικό σύστημα στην Κύπρο για το οποίο πρέπει να νοιώθουμε σιγουριά. Ερ. Παραταύτα προβλήματα υπάρχουν. Είχαμε την περασμένη Δευτέρα τη στάση εργασίας των τραπεζικών υπαλλήλων λόγω απολύσεων στην Εθνική Τράπεζα. Ποιος είναι ο ρόλος σας σε τέτοιες περιπτώσεις; Ο ρόλος μας είναι υποβοηθητικός. Υποστηρίζουμε και υποβοηθούμε τις προσπάθειες της Υπουργού Εργασίας για επίλυση της διαφοράς το συντομότερο δυνατό. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο είχα επαφές με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, και θα συνεχίσω να έχω όταν αυτό μπορεί να βοηθήσει. Αυτή η εμπλοκή γίνεται με πολλή διακριτικότητα και πιστεύω ότι είναι βοηθητικό επίσης, αν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη διατηρούν χαμηλούς τόνους. Στόχος μας, ως αρμόδια αρχή για τη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, είναι πάντα η εύρυθμη και απρόσκοπτη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Ερ. Πως αντιμετωπίζετε το ενδεχόμενο ίδρυσης νέας εποπτικής αρχής που θα έχει την εποπτεία τόσο των εμπορικών Τραπεζών όσο και των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων; Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είναι η αρμόδια αρχή για την εποπτεία των τραπεζών. Παράλληλα, μια από τις βασικές αρμοδιότητες της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, όπως ανέφερα πιο πάνω, είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος. Μέσα στα πλαίσια της τακτικής παρακολούθησης και της αξιολόγησης της σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος καθώς και για σκοπούς παροχής ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, κρίνεται απαραίτητο όπως η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει άμεση και πλήρη πρόσβαση στα εποπτικά στοιχεία του κάθε πιστωτικού ιδρύματος. Σε ότι αφορά τη ζώνη του ευρώ, σε επτά χώρες η Κεντρική Τράπεζα έχει άμεση εποπτική αρμοδιότητα, σε δύο χώρες που υιοθέτησαν το ενιαίο εποπτικό μοντέλο η Κεντρική Τράπεζα έχει εκτενείς εποπτικές αρμοδιότητες και σε τέσσερις χώρες υπάρχουν ρυθμίσεις που επιτρέπουν στην Κεντρική Τράπεζα να έχει ουσιαστική εμπλοκή στις εποπτικές αρμοδιότητες. Γενικά στη ζώνη του ευρώ ο ρόλος των Κεντρικών Τραπεζών στην εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα ενδυναμώνεται. Συνεπώς, αν γίνουν αλλαγές στο πλαίσιο της εποπτείας του χρηματοοικονομικού τομέα της Κύπρου, αυτές πιστεύω θα πρέπει να ενισχύουν το ρόλο της Τράπεζας και όχι το 5

αντίθετο, έτσι ώστε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου να έχει πλήρη εικόνα των στοιχείων έκαστου χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Επιπλέον, η χρηματοοικονομική κρίση απέδειξε πασιφανώς την αναγκαιότητα του εποπτικού ρόλου των Κεντρικών Τραπεζών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στις ΗΠΑ με τα ιδρύματα Fannie May και Freddie Mac, τα οποία δεν ελέγχονταν από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, όπως οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες. Όπως ανέφερα και στην πρόσφατη ομιλία μου στη Λεμεσό, σοβαρά προβλήματα που διαφάνηκαν στον χρηματοπιστωτικό τομέα των ΗΠΑ τον τελευταίο καιρό θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα είχε εμπλοκή στην εποπτεία αυτών των ιδρυμάτων και οι υποδείξεις της είχαν εισακουστεί. Ερ. Νομίζω ότι πολλοί στην Κύπρο έχουμε την ίδια απορία. Έχοντας μια επιτυχημένη καριέρα στο εξωτερικό τι σας οδήγησε στην απόφαση επαναπατρισμού και ανάληψης του πόστου του Διοικητή της ΚΤΚ; Όπως ξέρετε, μεγάλωσα στην Κύπρο και στο εξωτερικό μετέβηκα για σπουδές μετά την εκπλήρωση των στρατιωτικών μου υποχρεώσεων. Ενώ ήμουν στο εξωτερικό φυσικά παρακολουθούσα τις εξελίξεις στην πατρίδα μου. Είχα δηλαδή επίγνωση της κυπριακής πραγματικότητας κατά τη διάρκεια της απουσίας μου. Όταν μου προτάθηκε η θέση του διοικητή της ΚΤΚ αισθάνθηκα ότι μου προσφέρθηκε η διπλή δυνατότητα, πρώτον να επιστρέψω στην πατρίδα μου και δεύτερο, να την υπηρετήσω όσο καλύτερα μπορούσα μέσα από τα καθήκοντα του Διοικητή. Ομολογώ ότι η απόφαση δεν ήταν εύκολη γιατί τότε δεν ήταν η καλύτερη χρονική συγκυρία για επαναπατρισμό της οικογένειάς μου. Όμως, η Κύπρος βρισκόταν σε κομβικό σημείο για να καταστεί μέλος της ζώνης του ευρώ και θεώρησα υποχρέωση μου να συμβάλω σ αυτό το έργο στο μεγαλύτερο βαθμό που μπορούσα όταν αυτό μου είχε ζητηθεί. Θα πρέπει να επισημάνω ότι πάντοτε ήμουν ένθερμος υποστηρικτής της πορείας αυτής τόσο για τα οικονομικά όσο και για πολιτικά οφέλη που η εισδοχή μας στο σκληρό πυρήνα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει για τον τόπο μας. Μου δίνει επομένως μεγάλη ευχαρίστηση το γεγονός ότι η όλη προσπάθεια για ομαλή ένταξή μας στην ΟΝΕ και η μέχρι σήμερα πορεία, είναι επιτυχής. Θεωρώ ότι οι εμπειρίες μου στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν χρησιμεύσει ως εργαλείο στη διεκπεραίωση των καθηκόντων μου και την επίτευξη των ψηλών στόχων που θέτουμε ως ΚΤΚ. Πέραν όμως των επαγγελματικών εμπειριών μου στην Αμερική, είχα την τύχη να γνωρίσω και να συνδεθώ με ανθρώπους που έχουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση οικονομικής πολιτικής σε διεθνές επίπεδο, αλλά και πολλούς άλλους διαπρεπείς οικονομολόγους, 6

μεταξύ των οποίων και ο πρόσφατα τιμηθείς με το βραβείο Νόμπελ οικονομολόγος Paul Krugman. Πέστε μας λίγα πράγματα για τον κ. Krugman. Αντιλαμβάνομαι ότι είναι διαπρεπής οικονομολόγος με πολύ μεγάλη επιρροή στο πλατύ κοινό. Γνωρίζω τον Paul Krugman από την δεκαετία του 1980 όταν ήταν καθηγητής μου και στη συνέχεια ένα από τα τρία μέλη των υπεύθυνων επιτροπών για τη διδακτορική διατριβή μου στο ΜΙΤ. Οφείλω να πω πως ο Paul Krugman ως οικονομολόγος συνδυάζει την κοινωνική συνείδηση με το πάθος για χρήση της οικονομικής επιστήμης με στόχο την διαμόρφωση πολιτικών που αποσκοπούν στο γενικό καλό. Κατά την άποψή μου η προσφορά του είναι ευρεία και σημαντική. Η γνωριμία μου με τον κ Krugman ήταν μια μοναδική εμπειρία. Για όσους από εμάς είχαμε την ευκαιρία να συσχετιστούμε μαζί του, ήταν προφανές πως δεν επρόκειτο μόνο για ένα λαμπρό θεωρητικό της οικονομικής επιστήμης, αλλά για ένα άνθρωπο που ταυτόχρονα ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τα πραγματικά προβλήματα της καθημερινής ζωής των πολιτών και τις πρακτικές τους λύσεις. Ένα μάθημα που είχε εντάξει στη διδασκαλία του ήταν το πόσο σημαντικό είναι για τους οικονομολόγους να εργάζονται με στόχο την αποτελεσματικότητα και την προστασία των αποφάσεών τους από ειδικά συμφέροντα και πολιτική επιρροή, παρά τις συνήθεις πιέσεις για το αντίθετο. Οι αποφάσεις τους πρέπει πάντα να παίρνονται με γνώμονα τα ορθά οικονομικά κριτήρια, αποφεύγοντας τη δημαγωγία και τους πολιτικούς δογματισμούς. Οι αρχές αυτές διδάσκονταν από πολλούς καθηγητές μου στο MIT όταν σπούδαζα εκεί κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και ομολογώ πως έχω μάθει να ζω με τις αρχές αυτές. Είχα πληροφορηθεί ότι ο Krugman κέρδισε το βραβείο Νόμπελ ενώ ήμουν καθοδόν για τη συνάντηση της "Ομάδας των Τριάντα" το πρωινό της Δευτέρας 13 ης Οκτωβρίου, 2008 στην Ουάσιγκτον, στο περιθώριο των Ετήσιων Συναντήσεων του ΔΝΤ και της Διεθνούς Τράπεζας. Είχα την τιμή να τον συγχαρώ προσωπικά αμέσως πριν από την έναρξη της συνάντησης αυτής. Είπε ότι είχε λάβει το σχετικό ενημερωτικό τηλεφώνημα μόλις δύο ώρες νωρίτερα, ενώ ετοιμαζόταν να έρθει στη συνάντηση. Δήλωσε, δε με πολλή ταπεινοφροσύνη και απλότητα ότι το βραβείο Νόμπελ ήταν για εκείνον έκπληξη. Η μόνη του δε αντίδραση ήταν να ετοιμαστεί και να έρθει έγκαιρα στη συνάντηση. Ο Paul Krugman είναι όντως μια καταπληκτική επιλογή για το βραβείο Νόμπελ. 7