Νεότερη Ελληνική Ιστορία Α' Ενότητα 3: Δημογραφικές εξελίξεις στη νεότερη Ελλάδα Κατερίνα Γαρδίκα Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Η δημογραφική εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας 2
Αναλογία πληθυσμού υπαίθρου 1838: 79% 1907: 67% 1940: 52% 1961: 50% 3
Φυσικά χαρακτηριστικά ελληνικής επικράτειας 1830 Έκταση π. 47,500 τ. χλμ. (36% σημερινής, 131,957) Πληθυσμός π. 750,000 Πυκνότητα π. 16 ανά τ. χλμ. (σήμερα π. 85, υπερ- 5πλάσια) κατανομή: Πελοπόννησος 53% Ρούμελη 25% Νησιά 22% 4
Πυκνότητα Έτος Πυκνότητα ανά τ.χλμ. 1821 19,76 1828 15,86 1839 17,34 1840 17,89 1841 18,12 1842 17,95 1843 19,26 1844 19,58 1845 20,21 1848 20,77 1853 21,79 1856 22,56 1861 23,08 1870 29,04 1879 33,45 1889 34,39 1896 38,26 1907 41,64 1920 39,54 5
Πυκνότητα 45 40 35 30 25 20 Πυκνότητα ανά τ.χλμ. 15 10 5 0 1821 1828 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1848 1853 1856 1861 1870 1879 1889 1896 1907 1920 6
Θνησιμότητα, Γεννητικότητα, Φυσική αύξηση πληθυσμού Έτος ΑΔΘ ΑΔΓ ΔΦΑ 1861 26,5 38,6 1,2 1907 20,3 33,6 2,3 1928 17,4 32,4 2,0 1940 14,6 27,6 0,7 1951 10,0 21,1 1,0 7
1 εκτάριο = 10 στρέμματα
Population of Athens 1813-1920 1,000,000 100,000 12,000 10,000 8,000 16,588 18,535 12,000 24,758 30,590 30,969 41,298 44,510 65,499 84,903 110,262 114,355 123,001 167,479 292,991 1,000 100 10 1 10
Population of Athens 1813-1920 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000 50,000 0 11
Population of Gt Athens area 1920-1991 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000,000 500,000 0 Population of Gt Athens area 1920-1991 10,000,000 1,000,000 100,000 10,000 1,000 100 10 1
Γεννητικότητα και θνησιμότητα Εικόνα 1 13
Ελληνική Στατιστική Αρχή http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/esye 14
Πληθυσμός Ελλάδας 2005 Εικόνα 2 15
Βιβλιογραφία Cipolla, C. M. The Economic History of World Population. Harmondsworth: Penguin, 1974. Livi-Bacci, M. A Consice History of World Poulation. Cambridge, Mass.; Oxford: Blackwell, 1992. McNeill, William H. Population and Politics Since 1750. Charlottesville; London: UP of Virginia, 1990. Mitchell, B. R. International Historical Statistics: Europe 1750-2005. New York: Palgrave Macmillan, 2007. Stéphanos, Clon, Στέφανος, Κλών. La Grèce au point de vue naturel, ethnologique, anthropologique, démographique et médical; Extrait du Dictionnaire Encyclopédique des Sciences Médicales. Paris: G. Masson, 1884. 363-580. Strong Frederick. Greece as a Kingdom: Or a Statistical Description of That Country, from the Arrival of King Otho, in 1833, Down to the Present Time. London: Longman, Brown, Green, and Longmans, 1842. Valaoras, V. A Reconstruction of the Demographic History of Modern Greece. The Milbank Memorial Fund Quarterly 38 (1960): 115-39. 16
Βιβλιογραφία Βαλαώρας, Βασίλειος. Δημογραφική ἱστορία τῆς συγχρόνου Ἑλλάδος (1860-1965). Ἐπιθεώρησις Οἰκονομικῶν καί Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν 14.1-2 (1959). Μανσόλας, Αλέξανδρος. Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος. Αθήνα, 1980. 1867. Παναγιωτόπουλος, Βασίλης. Πληθυσμός καί οἰκισμοί τῆς Πελοποννήσου, 13ος-18ος αἰώνας. Αθήνα, 1985. Σιάμπος, Γεώργιος Σ. Δημογραφική εξέλιξις της νεωτέρας Ελλάδος, 1821-1985. Αθήνα: Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών, 1973. Ταπεινός, Γιώργος Φ. Στοιχεία δημογραφίας. Αθήνα: Παπαζήσης, 1993. Χουλιαράκης, Μ. Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος, 1821-1971. Αθήνα, 1974. 17
Τέλος Ενότητας Η δημογραφική εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 19
Σημειώματα
Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. 21
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Κατερίνα Γαρδίκα, 2015. «ΙΙ 18. Νεότερη Ελληνική Ιστορία Α'. Ενότητα 3: Η δημογραφική εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας.». Έκδοση: 1.0. Αθήνα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://opencourses.uoa.gr/courses/arch1. 22
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 23
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 24
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων εικόνων/φωτογραφιών : 1. Copyrighted 2. U.S. Census Bureau, International Data Base, https://www.census.gov/population/international/data/idb/region.php?n=%20results%20& T=12&A=separate&RT=0&Y=2005&R=-1&C=GR 25