Εκτίμηση του αντίκτυπου της Ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία

Εκτίμηση του αντίκτυπου της Ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία Μάιος 2013

Η πλήρης μελέτη είναι διαθέσιμη στο http://www.bcg.gr/media

- 1 - Εκτίμηση του αντίκτυπου της Ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία 1 Ιστορικό υπόβαθρο H Ελληνόκτητη ναυτιλία στη σύγχρονη εποχή αναπτύχθηκε και γιγαντώθηκε εκτός Ελλάδας από Έλληνες επιχειρηματίες. Από τη δεκαετία του 70 και με την μεταπολίτευση άρχισε η ραγδαία ανάπτυξη της εγκατάστασης ναυτιλιακών εταιριών και δραστηριοτήτων στην Ελλάδα, όταν το θεσμικό πλαίσιο έγινε ανταγωνιστικό και αναπτύχθηκαν οι κατάλληλες υποδομές, καθώς επίσης και της ελληνικής σημαίας, που έφθασε το 1979, πριν τη μεγάλη ναυτιλιακή κρίση, στην κορύφωσή της. Ως φυσικό επακόλουθο, οι υποστηρικτικές υπηρεσίες της ναυτιλίας μεταφέρθηκαν σταδιακά στην Ελλάδα με αποτέλεσμα τη δημιουργία του Ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου (cluster). Σήμερα, η Ελληνόκτητη ναυτιλία ηγείται του παγκόσμιου στόλου, όντας πρώτη σε χωρητικότητα με περισσότερα από 4.000 πλοία. Για την καλύτερη κατανόηση του μεγέθους αυτού αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι η Ελληνόκτητη ναυτιλία κατέχει το 16% της παγκόσμιας εμπορικής χωρητικότητας ενώ το ποσοστό του Ελληνικού Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) ως προς το Παγκόσμιο είναι 0,4%, ήτοι 40 φορές μικρότερο από το ποσοστό της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας παγκοσμίως. Η Ελλάδα αυτή την περίοδο διανύει την μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και βρίσκεται φέτος στην έκτη συνεχόμενη χρονιά συρρίκνωσης του ΑΕΠ, ενώ εκτιμάται ότι ο δρόμος προς την οικονομική ανάκαμψη θα είναι μακρύς και δύσκολος. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, ο Ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος, έχοντας ήδη σημαντική συμβολή στο Ελληνικό ΑΕΠ, θα μπορούσε να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης υποστηρίζοντας την Ελληνική οικονομία σε ρευστότητα, απασχόληση, συνεισφορά στο ΑΕΠ και επενδύσεις. 2 Μεθοδολογία Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε με σκοπό να αξιολογηθούν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη του Ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου (cluster). Η μελέτη βασίστηκε στην εκτενή εμπειρία και τεχνογνωσία της The Boston Consulting Group από αντίστοιχα έργα, στην ιδιόκτητη βάση δεδομένων της με benchmarks λειτουργικών εξόδων των πλοίων με βάση την κατηγορία και το μέγεθος τους, καθώς και σε συνεντεύξεις με ειδήμονες και παράγοντες του κλάδου και διαθέσιμα στοιχεία για την αγορά. Για την αξιολόγηση των οικονομικών ωφελειών, είναι αναγκαία η εκτίμηση των συγκεκριμένων άμεσων, έμμεσων και επαγωγικών οικονομικών αντίκτυπων που σχετίζονται με τον Ελληνικό ναυτιλιακό κλάδο.

- 2 - Τα «άμεσα» οφέλη είναι εκείνα που σχετίζονται με τα έξοδα του βασικού ναυτιλιακού κλάδου (ποντοπόρος ναυτιλία, ακτοπλοΐα και λιμάνια) στην Ελλάδα, και αντιπροσωπεύουν τη συνεισφορά του βασικού ναυτιλιακού κλάδου στο Ελληνικό ΑΕΠ. Τα «έμμεσα» οφέλη είναι εκείνα που σχετίζονται με τις υποστηρικτικές υπηρεσίες (π.χ. τράπεζες, ναυλομεσίτες, δικηγόροι, ασφαλιστικοί οργανισμοί, P&I clubs, επισκευές κ.α.) και τους προμηθευτές (π.χ. προμηθευτές ανταλλακτικών, εξοπλισμού, προμηθειών, καυσίμων) του βασικού ναυτιλιακού κλάδου στην Ελλάδα. Τα «επαγωγικά» οφέλη βασίζονται στον υπολογισμό του αντίκτυπου των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων στην ευρύτερη οικονομία. Συμπεριλαμβάνει την πρόσθετη κατανάλωση σε νοικοκυριά που προέρχεται από τα εισοδήματα του βασικού ναυτιλιακού κλάδου, των υποστηρικτικών υπηρεσιών και όλων των επιχειρήσεων και κλάδων που συνδέονται με αυτές. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε βασίζεται σε πίνακες εισροών-εκροών (Input/Output) για την Ελληνική οικονομία. Η ανάλυση περιλαμβάνει την εκτίμηση των επιπτώσεων, λόγω αύξησης της ζήτησης, σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής (value chain), σε συγκεκριμένους τομείς που συνδέονται με τις ναυτιλιακές δραστηριότητες. Για να παραχθούν τα ζητούμενα αγαθά και υπηρεσίες ενός κλάδου, απαιτούνται αγαθά και υπηρεσίες από πολλούς άλλους τομείς σε συγκεκριμένες αναλογίες που υποδεικνύονται από τον πίνακα εισροών-εκροών (Input/Output). Τα άμεσα, έμμεσα και επαγωγικά οφέλη εκτιμούνται σε όρους οικονομικής συνεισφοράς ( ) και απασχόλησης. Πέραν της ναυτιλίας, εξετάστηκε η δραστηριότητα των εφοπλιστών και σε άλλους τομείς της Ελληνικής οικονομίας καθώς και η κοινωνική τους συνεισφορά. Συγκεντρώθηκαν μέσω δημόσιων πληροφοριών οι επενδύσεις που έχουν γίνει ιστορικά από εφοπλιστές σε τομείς πέραν της ναυτιλίας, και εξετάστηκε τόσο το μέγεθος της επένδυσης όσο και η σημασία των διαφόρων έργων στην οικονομία, απασχόληση και ανάπτυξη της Ελλάδας Επίσης, συλλέχθηκαν στοιχεία από δημόσιες πληροφορίες και συνεντεύξεις για τη μεγάλη και διαχρονική προσφορά των εφοπλιστών στην κοινωνία. Η συνεισφορά αυτή υλοποιείται μέσω τριών διαφορετικών οδών: των κοινωφελών ιδρυμάτων των εφοπλιστών, της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών αλλά και των ατομικών φιλανθρωπικών τους πράξεων. Παράλληλα, εντοπίστηκαν και παρατίθενται στη μελέτη συγκεκριμένες προτάσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του ναυτιλιακού κλάδου στην Ελλάδα. Απώτερος σκοπός των προτάσεων αυτών είναι να αυξηθεί η συνεισφορά της ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία. Οι προτάσεις αυτές προέκυψαν έπειτα από σειρά συνεντεύξεων με ειδήμονες και παράγοντες του κλάδου καθώς και από ανάλυση συγκεκριμένων παραδειγμάτων χωρών που κατάφεραν να προσελκύσουν ναυτιλιακή δραστηριότητα, μεγεθύνοντας το ναυτιλιακό τους κλάδο και αυξάνοντας τη συνεισφορά αυτού στο ΑΕΠ τους.

- 3-3 Κύρια πορίσματα Η Ελληνική ναυτιλία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς της Ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας. Ο Ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος συνεισφέρει σε σύνολο περίπου 13,4 δισεκατομμύρια ετησίως στο Ελληνικό ΑΕΠ βάσει στατιστικών του 2010, ενώ υπολογίζεται ότι απασχολεί περί τα 165.000 άτομα Η άμεση συνεισφορά του βασικού ναυτιλιακού κλάδου υπολογίζεται στα περίπου 7,6 δισεκατομμύρια, ποσό που αντιστοιχεί σε 3,5% του Ελληνικού ΑΕΠ. Από αυτά, η ποντοπόρος ναυτιλία έχει την μεγαλύτερη συνεισφορά, προσφέροντας 6,5 δισεκατομμύρια. Επιπροσθέτως, ο Ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος συνεισφέρει έμμεσα, μέσω των υποστηρικτικών υπηρεσιών της ναυτιλίας, 2,3 δισεκατομμύρια ενώ 3,4 δισεκατομμύρια είναι τα υπολογιζόμενα επαγωγικά οφέλη. Συνολικά, ο ναυτιλιακός κλάδος συνεισφέρει περίπου 13,4 δισεκατομμύρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 6% του Ελληνικού ΑΕΠ, βάσει στατιστικών του 2010. Η συνολική συνεισφορά του Ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου στο ΑΕΠ παραμένει σταθερή διαχρονικά, γεγονός που υποδεικνύει ότι η συνολική συνεισφορά του για το έτος 2012 θα μπορούσε να αντιστοιχεί σε περισσότερο από 7% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας δεδομένης της συρρίκνωσης του Ελληνικού ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια. Ο Ελληνικός ναυτιλιακός κλάδος υπολογίζεται ότι απασχολεί περισσότερα από 165.000 άτομα, δηλαδή το 3,5% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα (προηγούμενες μελέτες έχουν υπολογίσει ότι η άμεση και επαγωγική απασχόληση στον ναυτιλιακό κλάδο συμβάλει σε ακόμη μεγαλύτερο αριθμό θέσεων εργασίας) Ενδεικτικές της συνεισφοράς της στην οικονομία είναι και οι ετήσιες εισπράξεις στο Εμπορικό Ισοζύγιο Υπηρεσιών. Οι εισπράξεις των θαλάσσιων μεταφορών στο Εμπορικό Ισοζύγιο Υπηρεσιών ανήλθαν την τελευταία δεκαετία στα 136 δισεκατομμύρια. Η Ελληνική ναυτιλία, με εισπράξεις που ανήλθαν σε 12,7 δισεκατομμύρια το 2011, κατέχει την πρώτη θέση στο Εμπορικό Ισοζύγιο Υπηρεσιών. Αξίζει να σημειωθεί πως οι κεφαλαιακές ανάγκες της Ελληνικής ναυτιλίας καλύπτονται από ιδιωτικά κεφάλαια, χωρίς χρηματοδότηση ή επιδοτήσεις από την κυβέρνηση, σε αντίθεση με τον Τουρισμό που κατατάσσεται δεύτερος με εισπράξεις 10,5 δισεκατομμύρια. Πέραν από τη ναυτιλία, οι Έλληνες συνεισφέρουν περαιτέρω στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία με ποικίλους τρόπους. Πιο συγκεκριμένα, οι Έλληνες εφοπλιστές υποστηρίζουν την οικονομία, διοχετεύοντας ναυτιλιακά κεφάλαια σε επενδύσεις και οικονομικές δραστηριότητες σε άλλους κλάδους της Ελληνικής οικονομίας, καθώς και την κοινωνία μέσω της ευρύτερης κοινωνικής τους προσφοράς.

- 4 - Οι Έλληνες εφοπλιστές επενδύουν ναυτιλιακά κεφάλαια στους βασικούς τομείς της Ελληνικής οικονομίας όπως η Ενέργεια, οι Μεταφορές, οι Κατασκευές, η Τραπεζική, ο Τουρισμός, η Τεχνολογία και το Λιανεμπόριο. Σημαντικό κομμάτι των επενδύσεων βρίσκεται επίσης και στον τομέα των Ακινήτων. Οι προαναφερθείσες επενδύσεις υποστηρίζουν το ΑΕΠ και την απασχόληση στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας έτσι την επιπρόσθετη διαχρονική συνεισφορά του Ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου στην οικονομία της χώρας. Ενδεικτικά παραδείγματα ήδη από τη δεκαετία του 1960 αποτελούν η ίδρυση των Ελληνικών Ναυπηγείων και Διυλιστηρίων στον Σκαραμαγκά από την οικογένεια Νιάρχου, η ίδρυση της Ολυμπιακής Αεροπορίας από την οικογένεια Ωνάση, η ίδρυση των ναυπηγείων Ελευσίνας και της Εμπορικής Τράπεζας από την οικογένεια Ανδρεάδη, οι επενδύσεις σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα των οικογενειών Καρρά, Χανδρή, Κωνσταντακόπουλου κ.α. Οι Έλληνες εφοπλιστές στηρίζουν τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική πρόνοια μέσω των ατομικών τους φιλανθρωπιών, μέσω της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών καθώς και μέσω των κοινωφελών τους ιδρυμάτων. Ενδεικτικά παραδείγματα ιδρυμάτων των Ελλήνων εφοπλιστών αποτελούν τα ιδρύματα (σε αλφαβητική σειρά) Ευγενίδου, Λασκαρίδη, Λεμού, Λάτση, Νιάρχου, Πατέρα, Τσάκου, Ωνάση κλπ. Μελλοντικά, η Ελληνική ναυτιλία μπορεί να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας. 5 συγκεκριμένες προτάσεις μπορούν ενισχύσουν τη ναυτιλιακή δραστηριότητα στην Ελλάδα και ως αποτέλεσμα, να αυξήσουν τον αντίκτυπο της στην Ελληνική οικονομία. Ένταξη ναυτιλιακού τομέα στην μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή πολιτική της Ελλάδας Αύξηση εγγραφών σε ναυτικές σχολές με απώτερο σκοπό να ενισχυθεί η απασχόληση των ελλήνων στην ναυτιλία Αναβάθμιση ποιότητας εκπαίδευσης και δυνατότητα ιδιωτικής εκπαίδευσης Απλοποίηση διαδικασιών έναρξης επιχειρήσεων και μείωση γραφειοκρατίας Σταθερό και ανταγωνιστικό θεσμικό πλαίσιο, λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού που υπάρχει για τη νηολόγηση πλοίων και για την προσέλκυση εγκατάστασης ναυτιλιακών δραστηριοτήτων

- 5 - Παράρτημα: Αναλυτική περιγραφή μεθοδολογίας Η μελέτη βασίστηκε σε δύο βασικά μέρη: εκτίμηση του αντίκτυπου της ναυτιλίας σε οικονομική συνεισφορά ( ) και απασχόληση στην Ελληνική οικονομία. Για να εκτιμηθεί η οικονομική συνεισφορά ( ) της ναυτιλίας ακολουθήθηκε bottom up μέθοδος υπολογισμού επικεντρωμένη στα έξοδα των Ελληνικών ναυτιλιακών εταιριών, με βάση τον υπό διαχείριση στόλο. Bottom up μέθοδος ακολουθήθηκε και για τον υπολογισμό της απασχόλησης. Για την ποντοπόρο ναυτιλία συμπεριλήφθηκαν τόσο οι Έλληνες ναυτικοί στα πλοία, όσο και οι εργαζόμενοι στην στεριά. Για την ακτοπλοΐα και τα λιμάνια χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τις μεγαλύτερες εταιρίες των κλάδων, που αντιπροσωπεύουν συνολικά πάνω από το 95% της αγοράς. Έχοντας τον bottom up υπολογισμό του άμεσου αντίκτυπου του βασικού ναυτιλιακού κλάδου στην οικονομική συνεισφορά ( ) και απασχόληση, εισήχθηκαν τα αποτελέσματα σε οικονομετρικό μοντέλο για τον υπολογισμό του έμμεσου και επαγωγικού αντίκτυπου. Υπολογισμός εξόδων ανά κατηγορία και απασχόλησης από διάφορες πηγές: Ποντοπόρος ναυτιλία: Κόστη με βάση τον Ελληνόκτητο στόλο από το Greek shipping directory και τα benchmarks της BCG; απασχόληση από εκθέσεις αναλυτών και στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (Ελ.Στατ.) Οι πληροφορίες για τον Ελληνικό στόλο προήλθαν από το Greek shipping directory, βάση δεδομένων με αναλυτικές πληροφορίες για όλα τα πλοία του Ελληνόκτητου στόλου. Με βάση αυτή την πηγή χωρίστηκε ο Ελληνικός στόλος ανά τύπο πλοίου, συμπεριλαμβανομένων όλων των υποκατηγοριών, δεξαμενόπλοιων, πλοίων φορτίου χύδην, εμπορευματοκιβωτιοφόρων, LNG, LPG κτλ. Η κάθε κατηγορία χωρίστηκε περαιτέρω και σε ηλικιακές ομάδες Για την αντιστοίχηση κάθε υποκατηγορίας με τα παραγόμενα κόστη των πλοίων χρησιμοποιήθηκαν τα benchmarks της BCG τα οποία προέρχονται από ετήσια μελέτη του συνόλου και της κατανομής του κόστους σε πάνω από 1.000 πλοία διαφορετικού τύπου, ηλικίας και σημαίας. Τα λειτουργικά κόστη χωρίζονται σε 7 κατηγορίες: μισθοδοσία (λαμβάνοντας υπόψη για τα πληρώματα τις μισθολογικές διαφορές με βάση την εθνικότητα και τη σημαία), συντήρηση, λιπαντικά, ασφάλειες, επιθεωρήσεις, έκτακτα κόστη και άλλα Αφού υπολογίστηκαν τα συνολικά έξοδα κάθε κατηγορίας πλοίων του Ελληνόκτητου στόλου, με βάση συνεντεύξεις και στοιχεία της αγοράς, εκτιμήθηκε το ποσοστό των εξόδων κάθε κατηγορίας που λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα Για την εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου των χερσαίων δραστηριοτήτων των ναυτιλιακών εταιριών, υπολογίστηκαν τα κύρια κόστη των εταιριών (μισθοδοσία, εξοπλισμός, υπηρεσίες) και εφαρμόστηκαν στο σύνολο των εταιριών που εδρεύουν στην Ελλάδα διαχωρίζοντας τις εταιρίες με βάση το μέγεθος του υπό διαχείριση στόλου Ακτοπλοΐα: Υπολογισμός με βάση τις ετήσιες εκθέσεις των 5 μεγαλύτερων εταιριών

- 6 - Λιμάνια: Κόστη από τις ετήσιες εκθέσεις των τριών μεγαλυτέρων λιμανιών 1 Άμεσος αντίκτυπος: Υπολογισμός συνολικού αντίκτυπου εταιριών στον βασικό κλάδο της ναυτιλίας Συνεισφορά στην οικονομία σε Απασχόληση (# εργαζομένων) 1.1 Υπολογισμός λειτουργικών εξόδων προς Ελληνικές εταιρίες (λειτουργικά έξοδα πολλαπλασιαζόμενα με το ποσοστό (%) των εξόδων αυτών προς Ελληνικές εταιρίες): Κύριες κατηγορίες εξόδων υπό ανάλυση για την ποντοπόρο ναυτιλία: Μισθοδοσία, Καύσιμα, Επισκευές, Ασφαλίσεις, Προμήθειες πρακτόρων / λιμανιών, Αναλώσιμα Κύριες κατηγορίες εξόδων υπό ανάλυση για την ακτοπλοΐα: Μισθοδοσία, Καύσιμα, Επισκευές, Ασφαλίσεις, Προμήθειες πρακτόρων / λιμανιών, Αναλώσιμα Κύριες κατηγορίες εξόδων υπό ανάλυση για τα λιμάνια: Μισθοδοσία, Αμοιβές & προμήθειες τρίτων, Αποσβέσεις, Αναλώσιμα Υπολογισμός ποσοστού εξόδων στην Ελλάδα με βάση συνεντεύξεις με εταιρίες των υποστηρικτικών υπηρεσιών και ναυτιλιακές εταιρίες 1.2 Υπολογισμός απασχόλησης Ποντοπόρος ναυτιλία Αρχικός υπολογισμός συνολικού αριθμού εργαζομένων Ναυτικοί (Έλληνες και αλλοδαποί) σε Ελληνόκτητα πλοία (ανά κατηγορία και μέγεθος πλοίου) που είναι συμβεβλημένα στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) Υπάλληλοι κεντρικών γραφείων ναυτιλιακών εταιριών Στη συνέχεια, υπολογισμός ναυτικών που είναι δηλωμένοι στην Ελλάδα, δηλαδή Έλληνες ναυτικοί σε πλοία που είναι συμβεβλημένα στο ΝΑΤ, με βάση συνεντεύξεις και στοιχεία από εκθέσεις αναλυτών, την ΕλΣτατ και το ΝΑΤ, αλλά και υπαλλήλων κεντρικών γραφείων που είναι επίσης δηλωμένοι στην Ελλάδα Ακτοπλοΐα και λιμάνια Αρχικός υπολογισμός συνολικού αριθμού υπαλλήλων Ποντοπόρων πλοίων (ανά κατηγορία & μέγεθος πλοίου)

- 7 - Κεντρικών γραφείων ναυτιλιακών εταιριών Στη συνέχεια, υπολογισμός υπαλλήλων που είναι δηλωμένοι στην Ελλάδα 2 Έμμεσος και επαγωγικός αντίκτυπος Υπολογισμός αντίκτυπου βασικού ναυτιλιακού κλάδου στην υπόλοιπη οικονομία Αντίκτυπος στις υποστηρικτικές υπηρεσίες, τους προμηθευτές τους και ούτω καθεξής Αντίκτυπος στο σύνολο της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των αντιδράσεων και αλλαγών στις δαπάνες των νοικοκυριών (επαγωγικός αντίκτυπος) 2.1 Υπολογισμός πολλαπλασιαστών για τον έμμεσο και επαγωγικό αντίκτυπο των εξόδων των ναυτιλιακών εταιριών αλλά και της απασχόλησης με βάση οικονομετρικό μοντέλο Έξοδα Σχεδίαση από την BCG και χρήση τυπικών οικονομετρικών μοντέλων με βάση τη μέθοδο Leontief για τον υπολογισμό πολλαπλασιαστών εμμέσου & επαγωγικού οφέλους ανά τύπο εξόδων Αντιστοίχιση λειτουργικών εξόδων κύριων ναυτιλιακών εταιριών σε τύπους προϊόντων και κλάδους και εφαρμογή σχετικότερου πολλαπλασιαστή ανά κατηγορία κόστους π.χ. εφαρμογή πολ/στη πετρελαϊκών προϊόντων για την κατηγορία κόστους καυσίμων και λαδιών Υπολογισμός οφελών με πολλαπλασιασμό των προαναφερθέντων παραγόντων Πίνακες input/output από την Eurostat (2010) 2.2 Απασχόληση Υπολογισμός διανύσματος παραγωγικότητας (απασχόληση ανά χρηματική μονάδα συνεισφοράς) για κάθε κλάδο της Ελληνικής οικονομίας Σχεδίαση από την BCG των Πινάκων input/output για την απασχόληση με βάση το διάνυσμα παραγωγικότητας και των προϋπαρχόντων Πινάκων input/output από την Eurostat (2010) Χρήση τυπικών οικονομετρικών μοντέλων με βάση τη μέθοδο Leontief για τον υπολογισμό πολλαπλασιαστών εμμέσου & επαγωγικού οφέλους όσον αφορά την απασχόληση Αντιστοίχιση του ναυτιλιακού κλάδου σε συγκεκριμένο κλάδο (θαλάσσιες μεταφορές) και εξαγωγή τελικών οφελών απασχόλησης Στοιχεία απασχόλησης από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (2010)

- 8 - Η Boston Consulting Group είναι μια διεθνής εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων, ηγέτης στον τομέα του σχεδιασμού επιχειρηματικής στρατηγικής. Συνεργαζόμαστε με τον ιδιωτικό, δημόσιο τομέα και μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς παγκοσμίως, για να εντοπίσουμε τις μεγαλύτερες ευκαιρίες, να αντιμετωπίσουμε τις πιο σημαντικές προκλήσεις και να αναβαθμίσουμε τις επιχειρήσεις τους. Η προσέγγισή μας, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε πελάτη, συνδυάζει τη βαθιά γνώση της δυναμικής των επιχειρήσεων και της αγοράς, με τη στενή συνεργασία με τον πελάτη σε όλα τα επίπεδα. Αυτό εξασφαλίζει στους πελάτες μας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, οικοδομώντας ικανές δομές, με ασφαλή και διαρκή αποτελέσματα. Η BCG είναι ιδιωτική εταιρεία, η οποία Ιδρύθηκε το 1963 και διατηρεί παρουσία σε 43 χώρες με 78 γραφεία. Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας, www.bcg.com.