Μηχανισμός καθορισμού των μισθών στην προσδοκόμενη επανενωμένη Κύπρο Οι οικονομικές επιπτώσεις των ελάχιστων μισθών και της συλλογικής διαπραγμάτευσης : Ένα αμφισβητούμενο πεδίο Λευκωσία, 10 Ιουλίου 2015 Frank Hoffer, Bureau for Workers Activities
Κύρια σημεία. Διάσταση των εργασιακών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων Οικονομικά επιχειρήματα Ελάχιστοι μισθοί λογική και συστήματα Συλλογική διαπραγμάτευση λογική και συστήματα Η πρόκληση της νομισματικής ένωσης Η μεταβατική πρόκληση της ενοποίησης 2
Άρθρο 23 της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. (3) Ο κάθε εργαζόμενος έχει το δικαίωμα σε δίκαιη και ευνοϊκή αμοιβή που θα διασφαλίζει στον ίδιο και την οικογένεια του διαβίωση ανάλογη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας η οποία θα συμπληρώνεται αν χρειάζεται με άλλους τρόπους κοινωνικής προστασίας. 3
Κοινωνική δικαιοσύνη και καθορισμός μισθών Η συλλογική διαπραγμάτευση είναι βασικό δικαίωμα των εργαζομένων Είναι απαραίτητη για την αξιοπρέπεια των εργαζομένων, τον σεβασμό και την προστασία στο χώρο εργασίας. Οι ελάχιστοι μισθοί και η συλλογική διαπραγμάτευση αποκλείουν μια καθοδική πορεία προς τα κάτω. 4
Οι οικονομικές επιπτώσεις των ελάχιστων μισθών και της συλλογικής διαπραγμάτευσης- ένα αμφισβητούμενο πεδίο. Επιτρέπουν στους εργαζόμενους να πετύχουν δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος. Οι προστατευόμενοι εργαζόμενοι έχουν περισσότερα κίνητρα και θέληση για συμμετοχή προς όφελος της επιχείρησης. Οι ελάχιστοι μισθοί και η συλλογική διαπραγμάτευση σταθεροποιούν την συσσωρευμένη ζήτηση. Επιβραβεύουν τις παραγωγικές και καινοτόμες επιχειήσεις. Οι ελάχιστοι μισθοί και η συλλογική διαπραγμάτευση μειώνουν την ευελιξία, την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Έχουν ως αποτέλεσμα την χαμηλότερη παραγωγικότητα, χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη και χαμηλότερο εισόδημα ακόμη και για αυτούς που σκοπεύουν να προστατεύσουν. Σε μια νομισματική ένωση τα εθνικά επίπεδα δεν είναι πλέον εθνικά
Ποιά είναι η σχέση μεταξύ Παραγωγικότητα Καινοτομία Ανταγωνισμός Ευελιξία Ελάχιστος μισθός και συλλογικές συμφωνίες.
Παραγωγικότητα Η παραγωγικότητα δεν είναι το παν, όμως μακροπρόθεσμα είναι σχεδόν τα πάντα. Η ικανότητα μιας χώρας να βελτιώσει το επίπεδο ζωής εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την ικανότητα της να αυξήσει την παραγωγή της ανά εργαζόμενο. Paul Krugman
Καινοτομία. Σε μεγάλο βαθμό η αύξηση του βιοτικού επιπέδου οφείλεται στην καινοτομία αυτό συμβαίνει από την βιομηχανική Επανάσταση. ΟΟΣΑ
Ανταγωνισμός Είναι ο ανταγωνισμός ο οδηγός για την καινοτομία και την παραγωγικότητα;
Ευελιξία Είναι η ευελιξία ο δρόμος για την ανταγωνιστικότητα;
Διαρκής αγώνας κατανομής Εργοδότης Κράτος Ρίσκο Εργαζόμενος
Ελάχιστοι μισθοί και συλλογική διαπραγμάτευση Περιορισμός, μετατόπιση, και εντατικοποίηση του ανταγωνισμού: Βγάζοντας την εργασία έξω από τον ανταγωνισμό στα πλαίσια των κλάδων ή της εθνικής οικονομίας Διασφάλιση δικαιότερης κατανομής Ενδυνάμωση της αποτελεσματικότητας στο χώρο εργασίας Εξαναγκασμός μη ανταγωνιστικών επιχειρήσεων σε βελτίωση ή κλείσιμο Απαντώντας στον διεθνή ανταγωνισμό.
Ελάχιστος μισθός ως βάση για το σύστημα μισθών. Ποιός είναι ο σκοπός; Ποιο είναι το σωστό επίπεδο; Ένας ή διαφορετικοί ελάχιστοι μισθοί ; Πως καθορίζεται ο ελάχιστος μισθός ; Πως προσαρμόζεται ο ελάχιστος μισθός ; Ποιες είναι οι επιδράσεις του ; 13
Συλλογική διαπραγμάτευση Επιχειρησιακή περιορίζει τον ατομικό ανταγωνισμό στο χώρο εργασίας Κλαδική αποφεύγεται ο μισθολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων Περιφερειακή αναγνωρίζει τις διαφορές κόστους και παραγωγικότητας Εθνική - διανέμει τα κέρδη της παραγωγικότητας ανάμεσα στους τομείς 14
Coverage rates by dominant level
Ο ρόλος της πολιτικής για τους μισθούς στην αντιμετώπιση εμπορικών ανισορροπιών και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας σε μια νομισματική ένωση Για μια κυβέρνηση με νομισματική κυριαρχία το αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα μπορεί να αντιμετωπιστεί με την μείωση των πραγματικών μισθών μέσα από την υποτίμηση του νομίσματος αν υπάρχει βιώσιμη εξαγωγική βιομηχανία που μπορεί να αντικαταστήσει τις εισαγωγές Σε μια νομισματική ένωση οι εθνικές συμφωνίες μετατρέπονται σε περιφερειακές και ο εμπορεύσιμος κλάδος συναγωνίζεται απευθείας με τις επιχειρήσεις που δεν καλύπτονται από τις συλλογικές συμβάσεις. Αν ο εμπορεύσιμος κλάδος είναι κατά κύριο λόγο σε ανταγωνιστικές τιμές η διαφοροποίηση των μισθών μπορεί να επαναφέρει την ανταγωνιστικότητα. Για να αποφευχθούν οι πολιτικές «ελεημοσύνης του γείτονα σου» σε μακροοικονομικό επίπεδο η κοινή δέσμευση για αυξήσεις μισθών σε σχέση με την εθνική παραγωγικότητα και τον καθορισμένο στόχο από την κεντρική τράπεζα για τον πληθωρισμό καθίσταται επιθυμητή. 16
Επιλογές καθορισμού μισθών σε μια νομισματική ένωση από την μακροοικονομική σκοπιά Επιλογή 1: Παράκαμψη των πραγματικοτήτων της νομισματικής ένωσης και του αυξανόμενου εμπορικού ελλείμματος και της μειωμένης ανταγωνιστικότητας Επιλογή 2:Συμμετοχή στην καθοδική πορεία Επιλογή 3: Η χρήση φορολογικών πολιτικών μειώνει το μη μισθολογικό κόστος και αυξάνει το κόστος των εισαγωγών Επιλογή 4: Δημιουργία συστήματος συνεχών μεταφορών είτε μέσω συμφωνημένων μεταφορών είτε μέσω υψηλών διαλυτικών κρίσεων χρέους Επιλογή 5: Προοδευτική επιβολή φορολογικών ποινών όπου οι μισθοί ξεπερνούν τα κανονικά επίπεδα μισθών και προοδευτική επιβολή φορολογικών ποινών στα κέρδη των επιχειρήσεων με αυξήσεις μισθών κάτω από τα κανονικά επίπεδα 17
Η πρόκληση για μια μικρή χώρα με μερικούς μόνο κυρίαρχους τομείς μια κλαδική προσέγγιση μπορεί να είναι πιο σημαντική από την μακροοικονομική προσέγγιση Οι μισθοί ως παράγοντας ανταγωνιστικότητας για τον χρηματοοικονομικό τομέα Οι μισθοί ως παράγοντας ανταγωνιστικότητας για τον τομέα του τουρισμού Οι μισθοί ως παράγοντας ανταγωνιστικότητας για άλλους τομείς (ελαφριά βιομηχανία, γεωργία) 18
Οι προκλήσεις της ενοποίησης Διαφορετικά επίπεδα μισθών και παραγωγικότητας Επίπεδα κινητικότητας εργαζομένων και κεφαλαίων Η γρήγορη αύξηση των μισθών θα είναι οικονομικό σόκ για τις επιχειρήσεις με χαμηλή παραγωγικότητα Η γρήγορη ενσωμάτωση στην ΕΕ και στα επίπεδα μισθών και τιμών της ΕΕ θα μπορούσε να καταστρέψει την βιομηχανία στο βόρειο τμήμα του νησιού Το ψηλό μισθολογικό χάσμα θα προκαλέσει μετανάστευση από την περιοχή με τους χαμηλότερους μισθούς Αυτό θα επιφέρει δυνατές πιέσεις στους μισθούς, ιδιαίτερα σε τομείς χαμηλής εξειδίκευσης όπως είναι ο τουρισμός 19
Η πολιτική μισθών χρειάζεται θεσμικές προαπαιτήσεις Έχουν οι δύο περιοχές εργασιακούς θεσμούς που επιτρέπουν την εφαρμογή πολιτικών για τους μισθούς και είναι συμβατοί ή αντιφατικοί; Νομικά κατοχυρωμένος ελάχιστος μισθός Άλλα ελάχιστα επίπεδα όπως χρόνος εργασίας Σύστημα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Κλαδικές συλλογικές συμφωνίες Μηχανισμοί νομικής επέκτασης Συνδικαλιστική διαπραγματευτική δύναμη 20
Τι μπορεί να γίνει. Ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων σε πολιτικά κεντρικό επίπεδο για την διαδικασία ενοποίησης. Η πολιτική μισθών μπορεί να δουλέψει μόνο να δουλέψει μόνο ως μια γενική έννοια της διαχειριζόμενης ενοποίησης(δημόσιες επενδύσεις και ειδικά κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις στην πιο φτωχή περιφέρεια, ίδια επίπεδα δημόσιων υπηρεσιών) Καθορισμός δεσμευτικών ελάχιστων μισθών και επέκταση της κάλυψης της συλλογικής διαπραγμάτευσης ξεχωριστά για τις δύο περιφέρειες αντανακλώντας τα διαφορετικά επίπεδα παραγωγικότητας Καθορισμός μηχανισμών για επίτευξη κοινών επιπέδων σε μια περίοδο δέκα με είκοσι χρόνια. Πιθανή προσωρινή επιδότηση μισθών Δημιουργία κοινού ανεργιακού επιδόματος και σχεδίου υγείας 21