Β) Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Ελληνικό ροκ 1.Το ελληνικό ροκ στην πάροδο των χρόνων [Το ελληνικό ρόκ χωρίζεται σε έξι χρονολογικές περιόδους(μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ.25 ). Για τις ανάγκες τις εργασίας µας όµως αποφασίσαµε να συγχωνέυσουµε τις εποχές αυτές σε τέσσερις.] Α) Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ Η εποχή αυτή αρχίζει µετά το τέλος του Β Παγκοσµίου Πολέµου. Στην κατοχή και ακόµη στη διάρκεια του πολέµου, δρουν οι «υπερλεξιστές». Στη συνέχεια δρουν οι «ανεύθυνοι» και οι πρώτοι «υπαρξιστές». (Μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ.15) Τον Νοέµβριο του 1944,η προκήρυξη του Μακρή (υπαρξιστής ποιητής) για την καταστροφή του Παρθενώνα, ήταν το πρώτο ρόκ µανιφέστο στην Ελλάδα που σηµατοδότησε µεγάλες αλλαγές. (Μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ. 64) Έπειτα,ο υπαρξισµός, το κίνηµα που θα ξεσηκώσει την ελληνική νεολαία γεννιέται στου «Ψυρρή». Οι πιτσιρικάδες, δηµιουργούν συµµορίες και υιοθετούν παραβατική συµπεριφορά. Το 1953 εξαπλώνεται ραγδαία ο υπαρξισµός που θεωρείται τοµή της νεανικής κουλτούρας και αρχή µιας νέας εποχής, της εποχής της Παράγκας. Η εποχή των υπαρξιστών απογειώνεται ξαφνικά το καλοκαίρι του 1953,µε την θρυλική παράγκα του Σίµου Τσαπνίδη. Tα ιστορικά µεγάλα πάρτυ που γίνονταν στην θρυλική αυτή παράγκα, όπου συγκεντρώνονταν πολλοί Ελληνες υπαρξιστές για να διασκεδάσουν,προκάλεσαν µεγάλη εντύπωση στην νεολαία η οποία άρχισε σιγά σιγά να τους µιµείται. Η αστυνοµία έκλεισε τελικά την παράγκα το 1954. Τα περισσότερα έργα από εκείνη την εποχή χάθηκαν. (http://rain-culture.blogspot.com/2006/08/blog-post_06.html ) 1

Το 1956, το rock n roll ήρθε στην Ελλάδα από τους Αµερικάνους ενώ οι πρώτοι Έλληνες ροκεντρολίστες, εντοπίζονται στο τέλος του 1956. Το 1958,εµφανίζονται οι Έλληνες τεντιµπόηδες, νεαροί που πετούσαν γιαούρτια και κατέστρεφαν τα αυτοκίνητα όσων θεωρούσαν πως έπρεπε να τιµωρηθούν. Αυτές οι ενέργειες συνοδεύονταν από τις λεγόµενες «διαποµπεύσεις (εξευτελισµοί) των τεντιµπόιδων». Τα «ρεζιλέµατα» αυτά ήταν ποµπές µε πρωταγωνιστή τον διαπεµποµενο (τεντιµπόι) και έναν ξέφρενο όχλο να τον ακολουθεί. Πολλές φορές ο όχλος έπραττε βίαια εναντίον τους(πχ τους πέταγαν αντικείµενα) και είχαν ως σκοπό να γελιοποιησουν τον τιµωρούµενο. Οι πρώτοι Έλληνες που παίζουν rock n roll εµφανίζονται το 1958 και έπειτα δηµιουργούνται τα πρώτα συγκροτήµατα.(μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ. 127, 152-155) Β) Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ Οι τρεις νεανικές κουλτούρες που εµφανίστηκαν αυτήν την εποχή (χρυσή νεολαία- νεολαία Λαµπράκη- beatniks), επηρεάστηκαν από το κοινωνικοοικονοµικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Η µεταπολεµική περίοδος και ο εµφύλιος πόλεµος δηµιούργησαν πρόσφορο έδαφος για την εµφάνιση µιας επανάστασης των νέων. Τα τραγούδια των νέων, η µουσική και τα συγκροτήµατά τους, βαθιά επηρεασµένα από την αγγλογαλλική κουλτούρα, ωριµάζουν και υπηρετούν την ανάγκη έκφρασης των αντιλήψεων και των πιστεύω της νέας γενιάς. Η νεανική κουλτούρα της χρυσής νεολαίας υποστηρίζει και συνθέτει όλο και περισσότερα εµπορικά τραγούδια και χαρακτηρίζει µια νέα εποχή για όλο το κοινωνικό γίγνεσθαι. Η κουλτούρα των Ελλήνων beatniks σηµατοδοτεί µια νέα γενιά που αναζητά την υπαρξιακή αλήθεια µε ανυπότακτο πνεύµα και αποτελεί απειλή κατά της κοινωνικής αξιοκρατίας. Η συναυλία των Rolling Stones στις 17 Απρίλιου 1967 ακυρώνεται καθώς τρεις µέρες µετά επιβάλλεται το δικτατορικό καθεστώς στη χώρα µας Η κουλτούρα της νεολαίας Λαµπράκη, αποτελούµενη κυρίως από φοιτητές δραστηριοποιείται ενάντια στην αστυνοµοκρατία και το 2

χαφιεδισµό ενώ εκφράζει τη δικαιοσύνη και τη δηµοκρατία. Η νεολαία Λαµπράκη, εκφράζει τη δηµοκρατική διάθεση των νέων της εποχής, το λυρισµό τους και τη ροκ παιδεία τους.( Μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ.157-221) Γ) Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ Η εποχή της δικτατορίας διαµορφώνει δυο κουλτούρες,τη ψυχεδελική όπου οι νέοι ζουν σε έναν ελεύθερο ερωτικό κόσµο και την αντιδικτατορική η οποία αντιστέκεται στη Χούντα του Παπαδόπουλου. (Μ. Νταλούκας σελ 223) Η εγχώρια ψυχεδελική κουλτούρα και γενικότερα ο τρόπος ζωής που υιοθετούν οι νέοι, δηλαδή την αδιαφορία προς οποιοδήποτε καταναλωτική και συµβατική κοινωνία, είναι επηρεασµένη από την αµερικανική ψυχεδελική κουλτούρα. (Μ. Νταλούκας σελ 225) Στην πρώτη φάση (1967-70) της ψυχεδέλειας ξεχωρίζουν τα αποκαλούµενα συγκροτήµατα της Χρυσής Νεολαίας. Η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από ευρύτατη χρήση LSD. Στη χώρα µας το LSD, «δηµιούργησε την ψευδαίσθηση» ότι ήταν ικανό να αποκαλύψει το νόηµα της ζωής, και η απαγόρευσή χρήσης του παρουσιάστηκε σαν µια συνωµοσία που ήθελε να εµποδίσει το πέρασµα στην απόλυτη γνώση. (Μ. Νταλούκας σελ 227-241) Βασικό χαρακτηριστικό της δεύτερης εποχής(1970-72) είναι η αλλαγή στη νοοτροπία των συγκροτηµάτων. Τα συγκροτήµατα πλέον έχουν ξενόγλωσσους στίχους. Η ελληνική ψυχεδέλεια δηµιουργεί αντιστασιακές οµάδες οι οποίες πολεµούν τη δικτατορία ενώ σκοπός της Χούντας ήταν ο αφανισµός κάθε προπυργίου αντίστασης.'ένα γνώρισµα της εποχής είναι η απόσταση των νέων από τα κοινωνικά πλαίσια. Οι αρχές της οικογένειας κλονίζονται, ιδιαίτερα το τρίπτυχο πατρίς -θρησκεία- οικογένεια. Η χούντα όµως πήρε άµεσα µέτρα για την παρακολούθηση των νέων και τον "ξεριζωµό" των αντικαθεστωτικών ιδεών και αντιλήψεων. 'Έτσι 3

στόχος έγινε η παιδεία και φασιστικά µέτρα πάρθηκαν ακόµα και στα δηµοτικά σχολεία µε σκοπό την αποδοχή του ολοκληρωτικού καθεστώτος µέσω έντονης προπαγάνδας. ) Η ΎΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΡΟΚ Η αρχή της ύστερης εποχής του ροκ σηµατοδοτείται από την πτώση της Χούντας, την άνοδο του Καραµανλή στην εξουσία, τη νοµιµοποίηση κοµµάτων όπως το ΚΚΕ και τη δηµιουργία του ΠΑΣΟΚ. Με την ιδέα του σοσιαλισµού και του κοµµουνισµού να πλανάται στον ελληνικό αέρα, οι επαναστατικές διαθέσεις γίνονται εµφανείς, οι άνθρωποι δραστηριοποιούνται και προσπαθούν για ένα καλύτερο µέλλον έχοντας συνοδοιπόρο τους το λεγόµενο πολιτικό και αντάρτικο τραγούδι. Αυτά, τα πρώτα χρόνια θα κρατήσουν µέχρι και το 76, όπου θα αρχίσει η ροκ αναζωπύρωση.(μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ,σελ. 343) Μέχρι και τα τέλη του 70 το ροκ γνωρίζει ακµή, καθιερώνεται ως τρόπος ζωής και πλαισιώνεται από σπουδαίες προσωπικότητες οι οποίες ανοίγουν νέες διόδους στην ροκ µουσική. Παρόλα αυτά ταυτοχρόνως, προετοιµάζεται χωρίς να το ξέρει για µια µελαγχολική περίοδο που ίσως κρατά ακόµη και σήµερα... Το 70 κλείνει βουτηγµένο στις εξαρτησιογόνες ουσίες κάπου στις πλατείες των Εξαρχείων µε ψευτοεπαναστάτες που αναπολούν τα πρώτα χρόνια της µεταπολίτευσης. Η µελαγχολική περίοδος ξεκινά, οι στίχοι αλλάζουν, οι ροκάδες ανακατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα µε τη διάθεσή τους, θλίβονται, αυτοκτονούν ή πεθαίνουν εξαθλιωµένοι από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ...το ταλέντο δεν τους λείπει..η επανάσταση όµως ναι! (Μ. Νταλούκας, Ελληνικό Ροκ, σελ. 343-395) 1.1 Ανάλυση στίχων Α) Ο ΦΑΝΗΣ 4

Χάρης& Πάνος Κατσιµίχας Κι ερχότανε κι ο πυρετός κάθε που νύχτωνε Σε τυραννούσε καλοκαίρι και χειµώνα Κι είναι µαρτύριο τροµερό το βίτσιο αυτό το βροµερό Που σου 'µαθε στη φυλακή εκείνος ο ψηλός απ' τη ραπετσώνα σου λείπει η σκόνη η λευκή, το ξέρεις πως δεν φταις εσύ φωτιές σου καίνε το κορµί, κουτάλι και βελόνα Και έκανες υποµονή γιατί φοβόσουν το κελί Καλόπιανες τη µοναξιά και τον ασβέστη που 'πεφτε Σαν χιόνι απ' το ταβάνι Και µέχρι να σου βγει η ψυχή δεν θα ξεχάσεις µια στιγµή Κάποια βραδιά στη φυλακή φωνές και κλάµατα Κι είπανε τ' άλλο το πρωί στο δεκαπέντε το κελί Ότι βιάσαν οι παλιοί τον έφηβο το Φάνη Κι όταν σε βρήκαν παγωµένο στο κελί σου Είπαν αυτός είναι απ' ώρα πια νεκρός Και κάποιος έτρεξε τηλέφωνο να πάρει Πέντε βδοµάδες τώρα υπόφερες το ξέρω Το ξέρω σου 'λειψε η σκόνη η λευκή Και µού 'λεγες εκεί ξανά δε θα γυρίσω σιχάθηκα τις νύχτες τις λευκές Σαν άνθρωπος κι εγώ θέλω να ζήσω Η πιο ευαίσθητα συνειδητοποιηµένη µπαλάντα για την σκόνη την λευκή και την κόλασή της,δηλαδή τα ναρκωτικά. Την παράνοια της φυλακής, την απόγνωση της αποτοξίνωσης από τις «νύχτες τις λευκές»,την αγωνία να ξαναβρεί µια θέση στην κοινωνία που δύσκολα συγχωράει και εύκολα καταδικάζει.ένα επαναστατικό τραγούδι που τάραξε τα τότε ελληνικά δεδοµένα µε την θεµατολογία του. Συγκλονιστικοί στίχοι που µέσα από την ιστορία του Φάνη 5

περιγράφουν την σκληρή πραγµατικότητα γεµάτοι νόηµα για τα παιδιά που υποφέρουν από τον επονοµαζόµενο «λευκό εφιάλτη». Β) ΓΥΡΙΖΩ ΤΙΣ ΠΛΑΤΕΣ ΜΟΥ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Χάρης& Πάνος Κατσιµίχας Γυρίζω τις πλάτες µου στο µέλλον στο µέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε αφού η ιστορία σας ανήκει σαρώστε το λοιπόν αν επιµένετε Στ' αυτιά µου δεν χωράνε υποσχέσεις το έργο το 'χω δει µη µε τρελαίνετε το πλοίο των ονείρων µου µε πάει σε κόσµους που εσείς δεν τους αντέχετε Μένω µονάχος στο παρόν µου να σώσω οτιδήποτε - αν σώζεται - κι ας έχω τις συνέπειες του νόµου συνένοχο στο φόνο δε θα µ' έχετε Ένα τραγούδι µε µουσική µελαγχολική που ταιριάζει µε το όλο κλίµα της κατάστασης της Ελλάδας του 97 αλλά φαίνεται εξίσου επίκαιρο σήµερα. Οι στίχοι του δηλώνουν τόσο την αγανάκτηση όσο και την απόγνωση ενός πολίτη που δεν πιστεύει στα ψέµατα και τα «θα» των πολιτικών. Καθώς ο Κ. Σηµίτης, τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας, φέρνει το όραµα της «Οικονοµικά Ενωµένης Ευρώπης» όλο και πιο κοντά στην ελληνική πραγµατικότητα ( ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1996- ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΟΝΕ, Η ιστορία µας 1974 2008,επίσηµη ιστοσελίδα ΠΑΣΟΚ) και 1 χρόνο µετά κατοχυρώνεται η διοργάνωση των Ολυµπιακών Αγώνων στη χώρα µας, ο λαός δείχνει ευτυχισµένος και συγκινηµένος. Όµως οι αδερφοί Κατσιµίχα, βλέποντας πέρα από τη βιτρίνα της «εκσυγχρονισµένης» Ελλάδας απαρνούνται αυτό το µέλλον, αυτή τη δολοφονία της χώρας («συνένοχο στο φόνο δεν θα µ 6

έχετε»)και προτιµούν να σώσουν ό,τι έχει αποµείνει ζώντας το παρόν. Τέλος, βασιζόµενοι στην εποχή της δικτατορίας αλλά και την γενικότερη εξέλιξη της Ελλάδας µέσα στη διάρκεια της ιστορίας τραγουδούν χαρακτηριστικά : «το έργο το 'χω δει µη µε τρελαίνετε»... Γ) ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΑΤΑ Βασίλης Παπακωνσταντίνου Εγώ δε θέλω στη ζωή να κυβερνήσω θέλω να µείνω οπαδός φανατικός εν θέλει να κυβερνήσει όπως οι συνταγµατάρχες και δεν ζητά να αναλάβει πρωτοβουλίες για τα κοινά.στηρίζει θερµά αυτό που πιστεύει ακόµα κι αν του στερήσει τη ζωή. Ας επισηµάνουµε ότι την εποχή της χούντας όποιος είχε αντικαθεστωτικές απόψεις διώκονταν ή ακόµα και δολοφονούνταν. αυτών που πάντοτε την τρώνε από πίσω και στο µηδέν ξαναγυρνάνε διαρκώς Προφανώς αναφέρεται στα κατώτερα κοινωνικά στρώµατα τα οποία ξεγελώνται συνεχώς και ξεπληρώνουν τα χρέη άλλων. Χαιρετίσµατα λοιπόν στην εξουσία εγώ κρατάω την ουσία κι ονειρεύοµαι Αµφισβητεί την εξουσία και κρατά την ουσία και το νόηµα της ζωής σε µια τόσο δύσκολη εποχή για την ελληνική κοινωνία. παίρνω την κιθάρα µου και τραγουδάω σας αγαπάω µα δεν παντρεύοµαι Τα τραγούδια είναι η µόνη διέξοδος από την «σκοτεινή» αυτή εποχή. εν είναι όµως έτοιµος να δεσµευθεί, για αυτό και αλληγορικά παροµοιάζει το γάµο σαν µια µεγάλη δέσµευση στη ζωή του. Εγώ δε θέλω να µε κάνετε σατράπη ούτε συνένοχο σε κόλπα οµαδικά Απορρίπτει οποιαδήποτε ανάµειξη µε τις αποφάσεις της εξουσίας και δεν θέλει να συνεργάζεται µε τις αρχές, δίνοντάς µας µια «εικόνα» για την κοινωνική κατακραυγή. Εγώ δε θέλω τον αρµόδιο να παίξω να αποφασίζω κεκλεισµένων των θυρών 7

εν θέλει να αποφασίζει για την τύχη άλλων, ιδιαίτερα όταν οι αποφάσεις λαµβάνονται χωρίς τη γνώση τους και θέλει να έχει απλώς έναν τίτλο για τον σεβασµό των υπολοίπων. είµαι απ' αυτούς που πάντα µένουνε απ' έξω γιατί δεν έχω ούτε γραβάτα ούτε παπιγιόν υστυχώς την εξουσία έχουν αυτοί που έχουν τα λεφτά, ενώ ο λαός µένει πάντα «στην απέξω», όπως λέει ο Παπακωνσταντίνου. Συνεπώς ορισµένοι άνθρωποι αποκλείονται από την εξουσία, γιατί δεν χαρακτηρίζονται από τα σύµβολα της,όπως το καλό ντύσιµο. Φτάνοντας στο τέλος της περιήγησής µας στην ελληνική ροκ µουσική και έχοντας ταξιδέψει µέσα από την ιστορία και τους στίχους της, συµπεραίνουµε πως αυτή έχει προσφέρει πολλά στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισµό και λειτουργούσε πάντα ως σπίθα αναζωπύρωσης εθνικών αισθηµάτων και συναισθηµάτων αγάπης για την πατρίδα. Η πλούσια µουσική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας είναι σίγουρα µια ιστορία που δεν µπορεί και δεν πρέπει να µείνει απαρατήρητη... Βιβλιογραφία Μανώλης Νταλούκας, 2006. ελληνικό ροκ. Άγκυρα, Αθήνα Οι εποχές του κλασικού ροκ στην Ελλάδα. ιαθέσιµο στο διαδικτυακό τόπο:http://rain-culture.blogspot.com/2006/08/blog-post_06.html (6/9/2006) Η ιστορία µας 1974-2008. ιαθέσιµο στο διαδικτυακό τόπο: http://91.132.160.36/portal/gr/119/1/1/history.html Νέο Ελληνικό Ροκ. ιαθέσιµο στο διαδικτυακό τόπο: http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=113962 (29/8/1999) Χειρόγραφα. ιαθέσιµο στο διαδικτυακό τόπο :http://pavlossidiropoulos.gr/%ce%a7%ce%b5%ce%b9%cf%81%cf%8c%ce %B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B1 8

Ο Γιώργος Μακρής και ο «Σύνδεσµος Αισθητικών Σαµποτέρ Αρχαιοτήτων» ιαθέσιµο στο διαδικτυακό τόπο :http://apatris.info/2011 Οι στίχοι των τραγουδιών διαθέσιµοι στο διαδικτυακό τόπο: www.stixoi.info 9