ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ~ ΤΟΜΕΑΣ ΜΝΕΣ Μάθημα: Νεοελληνική πεζογραφία (1789-1914) Κωδ. αρ.: ΝΕΦ 204 Διδάσκουσα: Mαίρη Μικέ Χειμερινό εξάμηνο ακαδ. έτους 2015-2016 ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Ι. ΓΕΝΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ 1. Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ. 1989 (α έκδ. 1978), σ. 123-137, 168-183, 200-218, 251-261 2. Κ.Θ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Αθήνα, Ερμής, 1989 (α έκδ. 1977), σ. 1-40 3. ---------------, «Η ιδεολογική υποδομή του νέου ελληνικού κράτους. Η κληρονομιά των περασμένων, οι νέες πραγματικότητες, οι νέες ανάγκες», στο Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμ. ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών 1977, σ. 455-484 4. --------------, Ελληνικός Ρωμαντισμός, Αθήνα, Ερμής 1982 5. Ι. Πετρόπουλος - Αικ. Κουμαριανού, «Το ελληνικό κράτος από το 1833 ως το 1862», Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμ. ΙΓ, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών 1977, σ. 8-22 6. Mario Vitti, Ιδεολογική λειτουργία της ελληνικής ηθογραφίας, Αθήνα, Κέδρος 1991 (α έκδ. 1974) 7. Έλλη Σκοπετέα, Το "Πρότυπο Βασίλειο" και η Μεγάλη Ιδέα. Όψεις του εθνικού προβλήματος στην Ελλάδα (1830-1880), Αθήνα, Πολύτυπο 1988 8. Απόστολος Σαχίνης, Θεωρία και άγνωστη ιστορία του μυθιστορήματος στην Ελλάδα, 1760-1870, Αθήνα, Καρδαμίτσα 1992, σ. 11-61 9. Παν. Μουλλάς, Ρήξεις και συνέχειες. Μελέτες για τον 19ο αιώνα, Αθήνα, Σοκόλης 1993, σ. 15-82 10. Αλέξης Πολίτης, Ρομαντικά χρόνια. Ιδεολογίες και νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880. Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού - Μνήμων, Αθήνα 1993 1

11. Νάσος Βαγενάς, Η ειρωνική γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη νεοελληνική γραμματεία Αθήνα, Στιγμή 1994, σ. 187-198 12. Σοφία Ντενίση, Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott (1830-1880), Αθήνα, Καστανιώτης 1994 13. Παντελής Βουτουρής, Ως εις καθρέπτην Προτάσεις και υποθέσεις για την ελληνική πεζογραφία του 19ου αιώνα, Αθήνα, Νεφέλη 1995 14. Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα. Μελέτες για την πεζογραφία της περιόδου 1830-1880, επιμέλεια: Νάσος Βαγενάς, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης 1997 15. Έλλη Σκοπετέα, Φαλμεράυερ. Τεχνάσματα του αντίπαλου δέους, Αθήνα, Θεμέλιο 1997 16. Παν. Μουλλάς, «Εισαγωγή» στον Α τόμο της σειράς Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές ώς τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, Αθήνα, Σοκόλης 1998, σ. 1-223 17. Ο ρομαντισμός στην Ελλάδα (Επιστημονικό συμπόσιο 12 και 13 Νοεμβρίου 1999), Σχολή Μωραϊτη, Αθήνα 2001 18. Ευρώπη και Νέος Ελληνισμός (Επιστημονικό Συμπόσιο 9 και 10 Νοεμβρίου 2001), Σχολή Μωραϊτη, Αθήνα 2003 19. Τζίνα Πολίτη, Δοκίμια για το ιστορικό μυθιστόρημα. Σταθμοί στην εξέλιξη του είδους, Αθήνα, Άγρα 2004 20. Damian Grant, Ρεαλισμός, μτφρ. Ιουλιέττα Ράλλη - Καίτη Χατζηδήμου, Ερμής («Η γλώσσα της κριτικής»), Αθήνα 1972 21. Lilian R. Furst - Peter N. Skrine, Naτουραλισμός, μτφρ. Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη, Ερμής («Η γλώσσα της κριτικής»), Αθήνα 1972 22. Ιan Reid, To διήγημα, μτφρ. Λία Μεγάλου-Σεφεριάδη, Ερμής («Η γλώσσα της κριτικής»), Αθήνα 1972 23. Μαίρη Μικέ, Έρως (αντ)εθνικός. Ερωτική επιθυμία και εθνική ταυτότητα τον 19ο αιώνα, Αθήνα, Πόλις 2007 24. Γιάννης Παπαθεοδώρου, Ρομαντικά πεπρωμένα. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός ποιητής», Bιβλιόραμα, Αθήνα 2009 25. Βασίλης Κρεμμυδάς, Η Μεγάλη Ιδέα. Μεταμορφώσεις ενός εθνικού ιδεολογήματος, εκδόσεις Τυπωθήτω, Αθήνα 2010 2

ΙΙ. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ 1. Ρήγας Βελεστινλής (1757-1798) "Ο νέος εξωμερίτης" (Σχολείον των ντελικάτων εραστών, 1790) α. Γιώργος Κεχαγιόγλου, "Ρήγας Βελεστινλής: παρουσίαση - ανθολόγηση", στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Β, Αθήνα, Σοκόλης, 1999, σ. 322-357 β. Παναγιώτης Σ. Πίστας, "Το νεανικό έργο ενός εθνομάρτυρα. Το "Σχολείον" του Ρήγα και τα προβλήματά του", εισαγωγή στο Ρήγας, Σχολείον των ντελικάτων εραστών, Αθήνα, Ερμής Ν.Ε.Β., 1971, σ. ιε -ος γ. Παναγιώτης Σ. Πίστας, "Εισαγωγή" στο Ρήγα Βελεστινλή. Άπαντα τα σωζόμενα, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα 2001, σ. 19-57 2. Παναγιώτης Σούτσος (1806-1868) "Απομνημονεύματα ενός ψιττακού" (1833) Ο Λέανδρος (1834) α. Αλεξάνδρα Σαμουήλ, «Παναγιώτης Σούτσος: παρουσίαση ανθολόγηση», στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Γ, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 14-63 β. Γιώργος Βελουδής, «Εισαγωγή» στο: Παναγιώτης Σούτσος, Ο Λέανδρος, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1996, σ. 9-70 γ. Αλεξάνδρα Σαμουήλ, «Ο Παναγιώτης Σούτσος διηγηματογράφος» στο: Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα, ό. π., σ. 59-68 3. Αλέξανδρος Σούτσος (1803-1863) Ο Εξόριστος του 1831 (1835) α. Λουκία Δρούλια, «Εισαγωγή» στο: Αλέξανδρος Σούτσος, Ο Εξόριστος του 1831. Κωμικοτραγικόν ιστόρημα, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1994, σ. 7-56 3

β. Στέφανος Διαλησμάς, «Αλέξανδρος Σούτσος: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμ. Γ', Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 64-115 γ. Νάσος Βαγενάς, «Ο ουτοπικός σοσιαλισμός των αδελφών Σούτσων», εισαγωγή στο: Αλέξανδρος Σούτσος, Ο εξόριστος του 1831, επιμέλεια: Νάσος Βαγενάς, Αθήνα, Νεφέλη 1996, σ. 9-40 και στον τόμο Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα, ό.π., σ. 43-58 4. Γρηγόριος Παλαιολόγος (1793-1844) Ο Πολυπαθής (1839) α. Άλκης Αγγέλου, «Το ρομάντσο του νεοελληνικού μυθιστορήματος», εισαγωγή στο: Γρηγόριος Παλαιολόγος, Ο Πολυπαθής, επιμέλεια: Άλκης Αγγέλου, Αθήνα, Ερμής, 1989, σ. 13-176 β. Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη, «Ελληνικός Ζιλβάσιος; Ο Πολυπαθής του Γρ. Παλαιολόγου», ΕΕΦΣ/ΑΠΘ Περίοδος Β, Τεύχος Τμήματος Φιλολογίας, Θεσσαλονίκη, 1(1991) 296-324 γ. Γ. Φαρίνου - Μαλαματάρη, «Γρηγόριος Παλαιολόγος: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Γ, Αθήνα, Σοκόλης, 1996, σ. 156-221 δ. Δημήτρης Τζιόβας, «Ο Πολυπαθής: Πικαρική (αυτο)βιογραφία ως εθνική μυθιστορία» στο Δημήτρης Τζιόβας, Ο άλλος εαυτός. Ταυτότητα και κοινωνία στη νεοελληνική πεζογραφία, Αθήνα, Πόλις 2007, σ. 123-179 5. Ιάκωβος Πιτσιπιός (1802-1869) Η ορφανή της Χίου ή Ο θρίαμβος της αρετής (1839) Ο πίθηκος Ξουθ ή Τα ήθη του αιώνος (1848) α. Νάσος Βαγενάς, «Σημειώσεις για μιαν εισαγωγή στον Πίθηκο Ξουθ» στο: Ιάκωβος Γ. Πιτσιπίος, Ο πίθηκος Ξουθ ή τα ήθη του αιώνος, φιλολογική επιμέλεια Νάσος Βαγενάς, Αθήνα, Νεφέλη, 1995, σ. 7-36 β. Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή» στο: Ιάκωβος Γ. Πιτζιπίος, Η ορφανή της Χίου ή Ο θρίαμβος της αρετής - Ο πίθηκος Ξουθ ή τα ήθη του αιώνος Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και 4

Ελένης Ουράνη 1995, σ. 7-93 και στο Κοσμοπολίτες και αποσυνάγωγοι. Μελέτες για την ελληνική πεζογραφία και κριτική (1830-1930), Αθήνα, Μεταίχμιο 2003, σ. 21-109 γ. Γ. Φαρίνου - Μαλαματάρη, «Ιάκωβος Πιτσιπιός: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ώς τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμος Γ, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 222-281 ε. Μαριέττα Σέρβου, «Οι εξομολογήσεις ενός πιθήκου και ο Ιάκωβος Πιτζιπιός» στο Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα, ό.π., σ. 93-102 στ. Μαίρη Μικέ, Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19 ος -20ός αι.), Αθήνα, Κέδρος 2001, σ. 90-104 6. Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής (1809-1892) «Καλμίνα» (Διάφορα διηγήματα, τόμ. Α', 1855) «Εμάη» (Διάφορα διηγήματα, τόμ. Β, 1857) α. Λίτσα Χατζοπούλου, «Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμος Δ, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 8-77 β.----------------------, «Εισαγωγή» στο: Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Λέιλα και άλλα διηγήματα, φιλολογική επιμέλεια Λίτσα Χατζοπούλου, Αθήνα, Νεφέλη 1997 γ. Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή» στο: Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τόμ. Α, φιλολογική επιμέλεια Δημήτρης Τζιόβας, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1999, σ. 9-129 και στο Κοσμοπολίτες και αποσυνάγωγοι, ό.π., σ. 111-248 δ. Γεωργία Γκότση, «Αυτοκρατορία και εξωτισμός στα διηγήματα του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή», στον τόμο Ο Ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση 1453-1821, Πρακτικά του Α Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών, Βερολίνο 2-4 Οκτ. 1998, 105-116 ε. Μαίρη Μικέ, «Λειτουργίες της ερωτικής επιθυμίας σε κείμενα του Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή και του Γρηγόριου Παλαιολόγου», στο Μνήμη Άλκη Αγγέλου. Τα άφθονα σχήματα του παρελθόντος. Ζητήσεις της πολιτισμικής ιστορίας και της θεωρίας της λογοτεχνίας, Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2004, σ. 257-268 5

7. Παύλος Καλλιγάς (1814-1896) Θάνος Βλέκας (1855) α. Δημήτρης Τζιόβας, «Το αφηγηματικό πλαίσιο και το συγγραφικό άλλοθι στη νεοελληνική πεζογραφία» στο: Δημήτρης Τζιόβας, Μετά την αισθητική. Θεωρητικές δοκιμές και ερμηνευτικές αναγνώσεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Γνώση 1987, 87-111 β. Ε. Ν. Χωραφάς, «Εισαγωγή» στο: Παύλος Καλλιγάς, Θάνος Βλέκας, Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1991, σ. 7-37 γ. Τάκης Καγιαλής, «Παύλος Καλλιγάς: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμ. Δ, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 158-217 8. Εμμανουήλ Ροϊδης (1836-1904) Η Πάπισσα Ιωάννα (1866) «Μονόλογος ευαισθήτου» (1896) α. Κλέων Παράσχος, «Εισαγωγή» στο: Εμμανουήλ Ροϊδης, φιλολογική επιμέλεια Κλέων Παράσχος, Βασική Βιβλιοθήκη, τόμ. 20, Αθήνα, «Αετός Α.Ε.» 1957, σ. 7-44 β. Τάσος Βουρνάς, «Ιστορική και φιλολογική καταγωγή της Πάπισσας Ιωάννας του Ροϊδη», εισαγωγή στο: H Πάπισσα Ιωάννα, Αθήνα, Τολίδης, 1971, σ. Ι-ΧΧΧΙ γ. Περ. Διαβάζω, τχ. 96 (13 Ιουνίου 1984), αφιέρωμα στον Εμμανουήλ Ροϊδη δ. Περ. Χάρτης, τχ. 15 (Απρίλιος 1985) 259-312. Βλ. κυρίως Μαρία Κακαβούλια, "Πάπισσα Ιωάννα: Πολύτοπο/Παλίμψηστο", σ. 294-312 ε. Περ. Χάρτης, τχ. 16 (Ιούλιος 1985) 387-443 στ. Δημήτρης Τζιόβας, "Η Πάπισσα Ιωάννα και ο ρόλος του αναγνώστη" στο Μετά την αισθητική, ό.π., σ. 259-282 ζ. Παν. Μουλλάς, «Για το ήθος και το ύφος του Ροϊδη. Τρία σημειώματα» στο Ρήξεις και συνέχειες, ό.π., σ. 331-338 η. Αθηνά Γεωργαντά, Εμμανουήλ Ροϊδης. Η πορεία προς την Πάπισσα Ιωάννα, Αθήνα, "Ιστός" 1993 6

θ. Μαίρη Μικέ, «Η μεταμφίεση της ιστορικής αφήγησης» στο Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19ος-20ός αι.), Αθήνα, Κέδρος 2001, σ. 132-152 ι. Δημήτρης Δημηρούλης, Εμμανουήλ Ροϊδης. Η τέχνη του ύφους και της πολεμικής, Αθήνα, Μεταίχμιο 2005 ια. Γιάννης Παπαθεοδώρου, «Η αμαρτωλή Ιωάννα και το σκάνδαλο της γραφής», Νέα Εστία, τχ. 1772 (2004) 600-648 ιβ.----------------------------, «Τόσο μακριά, τόσο κοντά. Τρία σημειώματα για τον Ροϊδη», στον τόμο Μαίρη Μικέ, Μίλτος Πεχλιβάνος, Λίζυ Τσιριμώκου (επιμ.), Ο λόγος της παρουσίας. Τιμητικός τόμος για τον Παν. Μουλλά, Αθήνα, Σοκόλης 2005, σ. 191-205 9. Χ. Δημόπουλος ( 1839-αρχές 20ού αι.;) Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι (1870) α. Αλέξανδρος Κοτζιάς, «Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι», περ. Γράμματα και Τέχνες, τχ. 49 (Ιανουάριος - Φεβρουάριος 1987) 6-8 β. Αλέξανδρος Κοτζιάς, «Διάκριση μεταξύ του αφηγητή και του συγγραφέα στη Στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι», περ. Γράμματα και Τέχνες, τχ. 61 (Νοέμβριος 1990) 3-5 γ. Mario Vitti, «Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι. Τρίτη ανάγνωση», εισαγωγή στο Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι. Χειρόγραφον Έλληνος υπαξιωματικού, επιμέλεια Mario Vitti, Αθήνα, Ερμής Ν.Ε.Β. 1990 (α έκδ. 1977), σ. ζ -με δ. Γιώργος Αράγης, «Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμ. Ε, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 136-193 ε. Παν. Μουλλάς, «Ένας γνωστός άγνωστος. Ο συγγραφέας της Στρατιωτικής ζωής εν Ελλάδι» στο Από τον Λέανδρο στον Λουκή Λάρα, ό.π., σ. 269-277 στ. Κ.Γ. Κασίνης, «Νέες έρευνες για την Στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι», ό.π., σ. 279-290 10. Δημήτριος Βικέλας (1835-1908) Λουκής Λάρας (1879) «Ανάμνησις» (Διηγήματα, 1887) 7

α. Απόστολος Σαχίνης, «Τα διηγήματα του Δημητρίου Βικέλα», εισαγωγή στο Δημήτριος Βικέλας, Διηγήματα, Αθήνα, «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» 1979, σ. 9-34 β. Μαριάννα Δήτσα, «Ημείς, το πλείστον μέρος εκ των πραγματευτών, θέλομεν πάντα άσπρα, κι ας έχομεν ζυγόν. H ανάγνωση του έργου», εισαγωγή στο Δημήτριος Βικέλας, Λουκής Λάρας, επιμέλεια Μαριάννα Δήτσα, Αθήνα, Ερμής Ν.Ε.Β. 1991, σ. 27-133 γ. Σοφία Ντενίση, Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα και ο Sir Walter Scott, ό.π., σ. 256-293 δ. Μαριάννα Δήτσα, «Δημήτριος Βικέλας: παρουσίαση-ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμ. Ε, Αθήνα, Σοκόλης 1996, σ. 382-449 ε. Δημήτρης Τζιόβας, «Ο αποδημητικός Δημήτριος Βικέλας: Αναμνησιολογία, χαρακτηρολογία και γλώσσα», στο Κοσμοπολίτες και αποσυνάγωγοι, ό.π., σ. 249-279 11. Γ.Μ. Βιζυηνός (1849-1896) «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» (1884) «Μοσκώβ-Σελήμ» (1895) α. Παν. Μουλλάς, «Το νεοελληνικό διήγημα και ο Γ.Μ. Βιζυηνός», εισαγωγή στο Γ.Μ. Βιζυηνός, Νεοελληνικά διηγήματα, επιμέλεια Παν. Μουλλάς, Αθήνα, Ερμής Ν.Ε.Β. 1980, σ. ιζ - ρλστ β. Βαγγέλης Αθανασόπουλος, Οι μύθοι της ζωής και του έργου του Γ. Βιζυηνού, Αθήνα, εκδ. Καρδαμίτσα 1992 (βλ. κυρίως σ. 152-279) γ. Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Γεώργιος Βιζυηνός. Μεταξύ φαντασίας και μνήμης, Αθήνα, «Βιβλιοπωλείον της Εστίας 1994», σ. 111-163 δ. Κώστας Στεργιόπουλος, «Γεώργιος Βιζυηνός: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ώς τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. ΣΤ, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 34-58 ε. Γεώργιος Βιζυηνός. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου για τη ζωή και το έργο του, Κομοτηνή, Δήμος Κομοτηνής - Κέντρο Λαϊκών Δρωμένων 1997 στ. Μαίρη Μικέ, «Ετερογενείς και ετερόνομες παρενδυσίες» στο Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19ος-20ός αι.), ό.π., σ. 169-176 8

ζ. Λάμπρος Βαρελάς, Μετά θάρρους ανησυχίαν εμπνέοντος. Η κριτική πρόσληψη του Βιζυηνού (1873-1896), University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2014 12. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) «Ολόγυρα στη λίμνη» (1892) «Ο έρωτας στα χιόνια» (1896) «Όνειρο στο κύμα» (1900) α. Παν. Μουλλάς, «Το διήγημα, αυτοβιογραφία του Παπαδιαμάντη», εισαγωγή στο Α. Παπαδιαμάντης αυτοβιογραφούμενος, επιμέλεια Παν. Μουλλάς, Αθήνα, Εστία Ν.Ε.Β. 1974, σ. ιε - ξε β. Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος (επιμ.), Φώτα ολόφωτα. Ένα αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη και τον κόσμο του, Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α. 1981 γ. Γ. Φαρίνου - Μαλαματάρη, Αφηγηματικές τεχνικές στον Παπαδιαμάντη, 1887-1910, Αθήνα, Κέδρος 1987 δ. Φ. Α. Δημητρακόπουλος, «Μικρή σύνοψη για τον Παπαδιαμάντη» στο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Διηγήματα (Επιλογή), Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη 1988, σ. 7-34 ε. Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού, «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: παρουσίαση ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμ. ΣΤ, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 114-209 στ. Peter Mackridge, "Oλόγυρα στη λίμνη: Ο χώρος, ο χρόνος και τα πρόσωπα σ' ένα διήγημα του Παπαδιαμάντη", περ. Ελληνικά 43 (1993) 173-186 ζ. Αλέξανδρος Κοτζιάς, «Χρόνοι και χρόνος στο "Ο έρωτας στα χιόνια"», περ. Παπαδιαμαντικά Τετράδια, τχ. 1 (Πρωτοχρονιά 1992) 7-13 και στα Αθηναϊκά διηγήματα και δύο δοκίμια για το χρόνο, Αθήνα, Νεφέλη 1992, σ. 79-89 η. Δημήτρης Τζιόβας, «Ερμηνεύοντας το "Όνειρο στο κύμα"», στα Πρακτικά Α' Διεθνούς Συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Σκιάθος 20-24 Σεπτεμβρίου 1991, Αθήνα, Δόμος 1996, σ. 71-83 και στο Παλίμψηστο της ελληνικής αφήγησης. Από την αφηγηματολογία στη διαλογικότητα, Αθήνα, Οδυσσέας 1993, σ. 222-243 9

θ. Guy (Michel) Saunier, Eωσφόρος και άβυσσσος. Ο προσωπικός μύθος του Παπαδιαμάντη, Αθήνα, Άγρα 2001 ι. Γ. Φαρίνου - Μαλαματάρη (επιλογή κριτικών κειμένων - επιμέλεια), Εισαγωγή στην πεζογραφία του Παπαδιαμάντη, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, 2005 13. Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923) «Πίστομα» (1899) «Ακόμα;» (1904) α. Περ. Διαβάζω, τχ. 14 (Οκτ. - Νοε. 1978) 30-46, μικρό αφιέρωμα στον Θεοτόκη β. Γιάννης Δάλλας, «Το πρόβλημα της εντοπιότητας στην πεζογραφία του Θεοτόκη», στο Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Διηγήματα [Κορφιάτικες ιστορίες], Αθήνα, Κείμενα 1978, σ. 9-24 γ. --------------, «Αποκατάσταση επαφής με την πεζογραφία του Θεοτόκη» στο: Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Κατάδικος, Αθήνα, Κείμενα 1979, σ. 7-22 δ. Περ. Διαβάζω, τχ. 92 (18 Απριλίου 1984) 13-48, αφιέρωμα στον Θεοτόκη ε. Περ. Πόρφυρας, τχ. 57-58 (Απρ.-Σεπτ. 1991), αφιέρωμα στον Θεοτόκη. Βλ. κυρίως Γιάννης Δάλλας, «Από τη μυθοπλασία των φανταστικών στην πεζογραφία των οριακών ηρώων. Περιμετρική σπουδή της πεζογραφικής διαδρομής του Θεοτόκη», σ. 281-291 στ. Περ. Πόρφυρας, τχ. 80 (Ιανουάριος - Μάρτιος 1997). Τα Πρακτικά του Συνεδρίου για τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη ζ. Γιάννης Δάλλας, «Κωνσταντίνος Θεοτόκης: παρουσίαση ανθολόγηση», στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ώς τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Ι, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 182-229 η. Αγγέλα Καστρινάκη, «Η ζωή του χωριού, ο σοσιαλισμός και το νόημα της τέχνης. Στα μονοπάτια του Κωνσταντίνου Θεοτόκη» στο Η φωνή του γενέθλιου τόπου. Μελέτες για την ελληνική πεζογραφία του 20ού αιώνα, Αθήνα, Πόλις 1997, σ. 29-91 θ. Μαίρη Μικέ, «Η καταδίκη της επιθυμίας. Κωνσταντίνου Θεοτόκη, "Ακόμα;"», στο Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19ος - 20ός αι.), ό.π., σ. 176-184 14. Νικόλαος Επισκοπόπουλος (1874-1944) 10

«Ut dièse mineur» (1898) «Εφιάλτης» (1898) «Το ερυθρούν κρίνον» (1902) α. Απόστολος Σαχίνης, Η πεζογραφία του αισθητισμού, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1981 β. Γιάννης Δάλλας, «Νικόλαος Επισκοπόπουλος: Παρουσίαση-Ανθολόγηση» στο Η παλαιότερη πεζογραφία μας. Από τις αρχές της ώς τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, τόμ. Θ 1900-1914, Αθήνα, Σοκόλης 1997, σ. 24-75 γ. Νίκος Μαυρέλος, Οι κοσμοπολίτες και οι φουστανελοφόροι. Το ελληνόγλωσσο κριτικό έργο του Νικόλαου Επισκοπόπουλου, διδακτ. διατριβή (δακτ.), Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Κύπρου 2001, http: thesis.ekt.gr/13492 δ. Λένα Αραμπατζίδου, Αισθητισμός. Η νεοελληνική εκδοχή του κινήματος, Μέθεξις, Θεσσαλονικη 2012 Ν. Επισκοπόπουλος, Τρελλά διηγήματα, αρ. 32 της σειράς «Η πεζογραφική μας παράδοση», εκδόσεις «Νεφέλη», Αθήνα 1989 Ν. Επισκοπόπουλος, Τα διηγήματα του δειλινού και Άσμα ασμάτων, εισαγωγήεπιμέλεια Απ. Σαχίνη, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 1992 Ν. Επισκοπόπουλος, Επιλογή κριτικών κειμένων από το Άστυ και το Νέον Άστυ, τόμ. Α και Β, εισαγωγή-επιμέλεια-σημειώσεις Νίκος Μαυρέλος, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 2011 11