Φ.Α.Φωτόπουλος, Χηµικός Μηχανικός

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Ηµερίδα 25 Νοεµβρίου 2004 Αθήνα, Ε.Β.Ε.Α. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ 1, ΕΝ 206-1 Προδιαγραφές, Επιτελεστικότητα, Παραγωγή και Συµµόρφωση «ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΕ ΟΚΙΜΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΜΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ» (Προδιαγεγραµµένο έτοιµο σκυρόδεµα) Φ.Α.Φωτόπουλος, Χηµικός Μηχανικός Συνηµµένα A Φ.Α.Φωτόπουλος, Η εργαστηριακή Μελέτη Σύνθεσης Σκυροδέµατος, Ηµερίδα, Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος, Τ.Ε.Ε. τµ. Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας (σελίδες 9) B Φ.Α.Φωτόπουλος, Σκυρόδεµα εργοστασιακό έτοιµο αντλητό µε θραυστά αδρανή, ΕΚΤΣ 97,C20/25, S2/S3, παραθαλάσσιου περιβάλλοντος, Τ.Ε.Ε. 14 ο Συνέδριο Σκυροδέµατος (σελίδες 10) Νοέµβριος 2004

1 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Ηµερίδα 25 Νοεµβρίου 2004 Αθήνα, Ε.Β.Ε.Α. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΜΕΡΟΣ 1,ΕΝ 206-1 Προδιαγραφές, Επιτελεστικότητα, Παραγωγή και Συµµόρφωση «ΜΕΛΕΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΕ ΟΚΙΜΑΣΤΙΚΑ ΑΝΑΜΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ» (Προδιαγεγραµµένο έτοιµο σκυρόδεµα) Φ.Α.Φωτόπουλος, Χηµικός Μηχανικός, Νοέµβριος 2004 Συνηµµένα Φ.Α.Φωτόπουλος, Η εργαστηριακή Μελέτη Σύνθεσης Σκυροδέµατος, Ηµερίδα, Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος, Τ.Ε.Ε. τµ. Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας (σελίδες 9) Φ.Α.Φωτόπουλος, Σκυρόδεµα εργοστασιακό έτοιµο αντλητό µε θραυστά αδρανή, ΕΚΤΣ 97,C20/25, S2/S3, παραθαλάσσιου περιβάλλοντος, Τ.Ε.Ε. 14 ο Συνέδριο Σκυροδέµατος (σελίδες 10) Τα µέρη που εµπλέκονται στη µελέτη και κατασκευή ενός µικρού ιδιωτικού έργου µε χρήση σκυροδέµατος στα δοµικά στοιχεία του έργου είναι : ο κύριος του έργου (ο ιδιοκτήτης) που θα έπρεπε να αγοράζει και το σκυρόδεµα, ο µελετητής που προδιαγράφει το έργο και που θα πρέπει να προδιαγράφει και τα σκυροδέµατα του έργου (ο προδιαγράφων), ο κατασκευαστής του έργου που θα έπρεπε και να παραλαµβάνει και να ελέγχει και να χρησιµοποιεί το νωπό έτοιµο σκυρόδεµα (ο χρήστης), ο επιβλέπων που θα πρέπει να επιβλέπει και τον έλεγχο της ποιότητας του σκυροδέµατος σε συνεργασία µε ανεξάρτητο εργαστήριο δοκιµών (ο επιβλέπων), και ο παραγωγός του νωπού ετοίµου σκυροδέµατος που θα έπρεπε να είναι και ο πωλητής και ο µεταφορέας του νωπού ετοίµου σκυροδέµατος (ο παραγωγός). Το κόστος του µικρού ιδιωτικού έργου πιστεύω ότι θα ήταν απαγορευτικό, αν ειδικά για το σκυρόδεµα εµπλέκονται επιπλέον και υποµελετητής, υποκατασκευαστής, υποεπιβλέπων, οργανισµός ποιοτικού ελέγχου (Ο.Π.Ε.), µεταφορέας ή και πωλητής (µεσάζων). Εποµένως, κρίνεται απαραίτητη η συνεχής εκπαίδευση και ενηµέρωση του µηχανικού στις τελευταίες εξελίξεις της Τεχνολογίας Υλικών και µάλιστα του σκυροδέµατος και των χαλύβων οπλισµού και των Ελληνικών και Ευρωπαϊκών προτύπων τους, ώστε να αποφεύγεται η εµπλοκή τόσων επιπλέον ειδικών του σκυροδέµατος.

2 Το νέο αυτό Ευρωπαϊκό πρότυπο σκυροδέµατος καλύπτει τις ανάγκες ανταλλαγής πληροφοριών µεταξύ των εµπλεκοµένων διαφορετικών µερών, αλλά δεν υπαγορεύει συµβατικές (συµβασιακές) ρυθµίσεις. Εποµένως, όπου ορίζονται υπευθυνότητες στα εµπλεκόµενα µέρη, αυτές είναι τεχνικές υπευθυνότητες και όχι νοµικές. Στο πρότυπο διευκρινίζεται ότι η προδιαγραφή του σκυροδέµατος για ένα συγκεκριµένο έργο περιλαµβάνει όλες τις απαιτήσεις που προστίθενται από το κάθε µέρος προς το επόµενο µέρος της παραπάνω αλυσίδας των εµπλεκοµένων µερών µε τελικό αποδέκτη τον παραγωγό σκυροδέµατος. Το πρότυπο διακρίνει σε «τρεις κατηγορίες ευθύνης της Μελέτης Σύνθεσης» τα παραγόµενα από τον παραγωγό «έτοιµα νωπά σκυροδέµατα», δηλαδή µε κριτήριο το ποιος έχει όλες τις ευθύνες της Μελέτης Σύνθεσης, του καθορισµού της Σύνθεσης, της εργαστηριακής επιβεβαίωσης της Σύνθεσης σε ανάµιγµα του εργαστηριακού αναµικτήρα αλλά και σε τρία αναµίγµατα του αναµικτήρα της παραγωγής κατά το πρώτο στάδιο της αρχικής παραγωγής των πρώτων 50m 3 σκυροδέµατος και τέλος (ποιος έχει την ευθύνη) του ελέγχου και της αξιολόγησης της συµµόρφωσης και στα δυο στάδια της αρχικής παραγωγής των τριών πρώτων µηνών τουλάχιστον, αλλά και της συνεχούς κανονικής παραγωγής. 1 η κατηγορία : Προδιαγεγραµµένο Σκυρόδεµα (designed) µε προδιαγεγραµµένες τις ιδιότητές του και τα πρόσθετα χαρακτηριστικά του προς τον παραγωγό, ο οποίος έχει εποµένως όλες τις παραπάνω ευθύνες και προµηθεύει σκυρόδεµα συµµορφούµενο προς τις προδιαγεγραµµένες παραπάνω απαιτήσεις. ηλαδή µε απλά λόγια, δέχεται παραγγελία «ιδιοτήτων», πωλεί «ιδιότητες» και κρίνεται από τις «ιδιότητες» (αντοχής, συνεκτικότητας κλπ.). 2 η κατηγορία : Προσυνταγογραφηµένο Σκυρόδεµα (prescribed) µε προδιαγεγραµµένη µόνο τη σύνθεσή του, αλλά και προδιαγεγραµµένα όλα τα συγκεκριµένα συστατικά υλικά (πρώτες ύλες µε είδος, κατηγορία, πηγή) που θα χρησιµοποιηθούν αποκλειστικά στη σύνθεση. Εποµένως, ο παραγωγός ευθύνεται και ελέγχεται µόνο για τη σωστή πιστή εφαρµογή της σύνθεσης και για τη χρήση των αποκλειστικών συστατικών υλικών και της ποιότητάς τους που ορίζονται στη σύνθεση. ηλαδή µε απλά λόγια, ο παραγωγός δέχεται παραγγελία «σύνθεσης», πωλεί «σύνθεση» και κρίνεται από τη «σύνθεση», και όχι από τις ιδιότητες. Αυτό βέβαια σηµαίνει ότι ο προδιαγράφων τη σύνθεση έχει όλες τις παραπάνω υπόλοιπες ευθύνες και υποχρεώσεις, που δεν έχει ο παραγωγός. Αυτός δηλαδή που προδιαγράφει τη σύνθεση και τη συνταγογραφεί προς τον παραγωγό είναι εκείνος που επιβεβαιώνει εργαστηριακά τις ιδιότητες τις σύνθεσης και που ελέγχει τη συµµόρφωση

3 όλων των σταδίων της παραγωγής καθ όλη τη διάρκεια κατασκευής του έργου. 3 η κατηγορία : Προτυποποιηµένο προσυνταγογραφηµένο σκυρόδεµα (standarized prescribed) (κατηγορίες αντοχής C16/20,OXI C20/25) µε προδιαγεγραµµένη, όπως ακριβώς και στο προηγούµενο, µόνο τη σύνθεσή του, η οποία όµως δίδεται στον παραγωγό σε πρότυπο (π.χ. του Εθνικού Οργανισµού Τυποποίησης) για να ισχύει µόνο στην αναφερόµενη συγκεκριµένη περιοχή µε όλα τα ονοµατισµένα επιτρεπόµενα συγκεκριµένα (και τυχόν εναλλακτικά) συστατικά µε αναγνωρισµένη καταλληλότητα για το τοπικό περιβάλλον, στοιχεία που αναφέρονται και αυτά ρητά στο πρότυπο. Ο παραγωγός ευθύνεται πάλι µόνο για την παραγωγή και παράδοση σκυροδέµατος µε τη σωστή πιστή εφαρµογή της σύνθεσης µε τα επιτρεπόµενα από αυτή δηλωµένα συστατικά, και για την ποιότητά τους που ορίζεται στη σύνθεση. Όλες τις υπόλοιπες υποχρεώσεις και ευθύνες έχει ο οργανισµός τυποποίησης, που παρήγαγε το πρότυπο, µέχρι και τη συµµόρφωση στην αρχική µόνο παραγωγή και στα δυο της στάδια, όπου προβλέπονται και αυστηρότερα κριτήρια συµµόρφωσης και µεγαλύτερος αριθµός δειγµάτων.(h τεκµηρίωση αυτή πρέπει επίσης να δηµοσιοποιείται µέσα στο πρότυπο του οργανισµού). Μελέτη Σύνθεσης του προδιαγεγραµµένου ετοίµου σκυροδέµατος (designed ready mixed concrete) από τον παραγωγό του σύµφωνα µε το νέο πρότυπο ΕΝ 206-1 Το νωπό αυτό σκυρόδεµα παραδίδεται στο έργο (εργοτάξιο) στο χρήστη από τον παραγωγό (που δεν είναι ο χρήστης), ακόµα κι όταν αυτός έχει εγκαταστήσει τη µονάδα παραγωγής µέσα στο εργοτάξιο του έργου (εργοστασιακό έτοιµο σκυρόδεµα του ΕΚΤΣ), αλλά παραδίδεται και από τον παραγωγό (που είναι ο ίδιος ο χρήστης) που έχει εγκαταστήσει τη µονάδα παραγωγής εκτός του εργοταξιακού έργου. ηλαδή εξαιρείται µόνο το εργοταξιακό Σ/ µε µονάδα παραγωγής του χρήστη στο έργο. Στην εισήγηση αυτή εξετάζεται µόνο η παραπάνω περίπτωση Μελέτης Σύνθεσης, που έχει την πιο εκτεταµένη εφαρµογή στην Ελλάδα, αφού το «εργοστασιακό έτοιµο σκυρόδεµα του ΕΚΤΣ µε Σύνθεση του εργοστασίου» θα έχει και πάλι τη µεγαλύτερη ζήτηση. Στην Ελλάδα, ο παραγωγός έτοιµου νωπού σκυροδέµατος θα προσφέρει και θα διαθέτει σκυροδέµατα της 1 ης κατηγορίας (προδιαγεγραµµένα), τα οποία θα περιλαµβάνει στον κατάλογο των προϊόντων που παράγει και που θα είναι αυτά µε τη µεγαλύτερη ζήτηση στην περιοχή του. Τα σκυροδέµατα αυτά θα τα έχει συνήθως σχεδιάσει στο εργαστήριό του µε «εργαστηριακή µελέτη σύνθεσης» και µε

4 επιβεβαίωσή της σε ολοκληρωµένο στάδιο «αρχικής παραγωγής» µε όλες τις «αρχικές δοκιµές» του ελέγχου συµµόρφωσης της αρχικής παραγωγής και θα διατηρεί όλα τα στοιχεία της στο αρχείο του για περισσότερο από τρία χρόνια. Έτσι, τα σκυροδέµατα αυτά προσφέρονται άµεσα στο χρήστη για το προχωρηµένο στάδιο της κανονικής «συνεχούς παραγωγής», αρκεί ο µεν παραγωγός να έχει διαθέσιµα τα επίσηµα στοιχεία του παραπάνω ελέγχου παραγωγής του σταδίου «αρχικής παραγωγής», ο δε πελάτης (χρήστης του σκυροδέµατος) µε τον µηχανικό του (µελετητή/ επιβλέποντα) να έχει παραγγείλει σωστά το σκυρόδεµα αυτό καταγράφοντας για δική του ευκολία από τον κατάλογο του παραγωγού σαν απαιτήσεις του (και µε τιµές) όλες τις συγκεκριµένες ιδιότητες και τα πρόσθετα χαρακτηριστικά του σκυροδέµατος όπως ορίζει ο κανονισµός αυτός (άρθρο 6.2). Για παράδειγµα, να παραγγείλει και τη σύνθεση του τυπικού αναµίγµατος της παραγωγής µέσω κωδικού του καταλόγου, και την κατηγορία έκθεσης µε τα επιβαλλόµενα από αυτήν όρια τιµών της σύνθεσης σε λόγο διαθέσιµου νερού/τσιµέντου και σε περιεκτικότητα σε τσιµέντα, και τις πηγές όλων των συστατικών υλικών (πρώτων υλών που δεν προσδιορίζονται µε άλλο τρόπο). Εδώ αναφέρθηκαν µόνο µερικές απαιτήσεις επιλεκτικά για επισηµάνσεις. Στη συνέχεια, ο χρήστης /αγοραστής σκυροδέµατος θα µπορεί να ζητά από τον παραγωγό πριν από την παράδοση, όπως θα προβλέπεται, και να λαµβάνει υποχρεωτικά µετά από την αίτησή του και τις ακόλουθες σηµαντικές πληροφορίες που αναφέρονται εδώ πάλι επιλεκτικά σαν επισηµάνσεις : τις πηγές όλων των συστατικών υλικών (πρώτων υλών), τα αποτελέσµατα των προηγούµενων σχετικών δοκιµών του σκυροδέµατος αυτού από τον «έλεγχο παραγωγής» του και ιδιαίτερα των «αρχικών δοκιµών» της «αρχικής παραγωγής» του για τον «έλεγχο συµµόρφωσης», το ρυθµό ανάπτυξης των αντοχών (σε καµπύλη ή σε λόγο 2/28 ηµερών), τη σύσταση του κάθε αναµίγµατος, δηλαδή τα βάρη των συστατικών υλικών (στο κάθε ανάµιγµα του κάθε φορτίου/ βαρέλας). Το τελευταίο όµως δεν είναι υποχρεωτικό για τον παραγωγό, εκτός και το προσφέρει ρητά στον κατάλογο των διαθέσιµων πληροφοριών του. Σήµερα, πολλοί παραγωγοί ήδη δίδουν, µετά από αίτηση του χρήστη, τις εκτυπωµένες από το καταγραφικό της παραγωγής ζυγίσεις όλων των συστατικών, αναλυτικά για κάθε χωριστό ανάµιγµα του φορτίου και για το σύνολο του φορτίου µαζί µε το δελτίο αποστολής του συγκεκριµένου φορτίου (βαρέλας), όπου αναγράφεται και ο όγκος του φορτίου σε m 3 νωπού πρότυπα συµπυκνωµένου σκυροδέµατος. ηλώνεται δηλαδή έµµεσα η πυκνότητα του νωπού σκυροδέµατος µε τη συµπύκνωση αυτή. Έτσι, στην παραλαβή κάθε φορτίου δίνεται η δυνατότητα στο χρήστη να

5 ελέγξει και εργαστηριακά στο έργο την ορθότητα της σύνθεσης του συγκεκριµένου φορτίου, αν διαθέτει κατάλληλο φορητό εξοπλισµό και εµπειρία (βλέπε παρακάτω, Στάδιο 3 της Μελέτης Σύνθεσης). Έµµεσος προσδιορισµός της περιεκτικότητας κάθε βαρέλας σε τσιµέντα. Φυσικά οι πληροφορίες που αφορούν τις συνθέσεις των φορτίων και που δίνουν τη δυνατότητα να εξασφαλιστεί η ποιότητα του νωπού και του σκληρυµένου σκυροδέµατος δεν απαιτούνται ούτε και ζητούνται δωρεάν. Τα διαδοχικά στάδια της µελέτης σύνθεσης του προδιαγεγραµµένου ετοίµου σκυροδέµατος που θα εφαρµόζει ο παραγωγός είναι τα ακόλουθα : 1 ο Στάδιο : Επιλογή των προδιαγραφών των ιδιοτήτων και των πρόσθετων χαρακτηριστικών είτε σε κατηγορίες (αντοχής, συνεκτικότητας, έκθεσης κλπ.) είτε σε αντίστοιχες οριακές τιµές στόχου σύµφωνα µε το πρότυπο. Οι ιδιότητες αυτές και τα πρόσθετα χαρακτηριστικά θα καταγραφούν στο φυλλάδιο προδιαγραφών της συγκεκριµένης ονοµατισµένης σύνθεσης, που θα ενσωµατωθεί στον κατάλογο των προϊόντων του παραγωγού για να µπορεί να την επιλέξει και να την παραγγείλει ο χρήστης του σκυροδέµατος αναφέροντας τις προδιαγεγραµµένες ιδιότητες, που να ικανοποιούν τις απαιτήσεις της δικής του µελέτης. 2 ο Στάδιο : Επιλογή της σύνθεσης ή των συνθέσεων, που µε συγκεκριµένες πρώτες ύλες (µε ονοµατισµένα : το είδος, την κατηγορία και την πηγή της κάθε µιας) και µε τον ρητά αναφερόµενο αναµικτήρα του εργοστασίου έχουν µεγάλη πιθανότητα να παραχθούν και να καλύπτουν τις παραπάνω προδιαγραφές, αλλά καταρχήν να καλύπτουν τα σκληρά αυστηρά κριτήρια συµµόρφωσης και των δυο πρώτων σταδίων της αρχικής παραγωγής. 3 ο Στάδιο : Εργαστηριακός έλεγχος της κάθε συγκεκριµένης σύνθεσης τουλάχιστον σε ένα τελικό ανάµιγµα εργαστηριακό και σε ένα τελικό ανάµιγµα παραγωγής. Έλεγχος νωπού σκυροδέµατος : εργασιµότητα και απώλειά της σε 1½ ώρα, θερµοκρασία, πυκνότητα νωπού πρότυπα συµπυκνωµένου σκυροδέµατος, αεροπεριεκτικότητα, έλεγχος συνολικού χρόνου δοκιµών νωπού 30 λεπτά από την προσθήκη του νερού. Έλεγχος σκληρυµένου σκυροδέµατος : συµβατική θλιπτική αντοχή τουλάχιστον τριών συµβατικών δοκιµίων από την δειγµατοληψία του κάθε αναµίγµατος, εύρος αντοχών των τριών δοκιµίων µικρότερο από 2,0 ΜΡα ή περίπου 7,0 % της µέσης αντοχής τους, απώλεια νερού των δοκιµίων σκυροδέµατος µέχρι το ξεκαλούπωµα και µέχρι το πέρας της συντήρησής τους, έλεγχος των διαστάσεων και των µαζών των δοκιµίων σκυροδέµατος προ της θραύσης, ηµερήσιες θερµοκρασίες και υγρασίες (min, max) του θαλάµου συντήρησης, συντελεστής διόρθωσης

6 των αποτελεσµάτων της πρέσας. Έλεγχος των αδρανών σε δείγµατα από τον ίδιο διµερισµό που ελήφθησαν τα δείγµατα για τη σύνθεση : φυσική υγρασία αδρανών του αναµίγµατος της σύνθεσης, παιπάλη, κοκκοµέτρηση, υδροαπορροφητικότητα κορεσµού, πυκνότητες φαινόµενες και µικτές, πυκνότητα πρότυπα συµπυκνωµένου µίγµατος χονδρόκοκκων αδρανών της σύνθεσης, µετρο-λεπτότητα της άµµου, υγεία θειικού µαγνησίου, ισοδύναµο άµµου και µπλε του µεθυλενίου. Έλεγχοι τσιµέντων στα δείγµατα από τις παρτίδες που χρησιµοποιήθηκαν στις δοκιµαστικές συνθέσεις : κανονικότητα τσιµεντοπολτού και χρόνοι πήξης, θλιπτική αντοχή, λεπτότητα, κοκκοµέτρηση, αδιάλυτο υπόλειµµα, απώλεια πύρωσης (έλεγχοι τυποποίησης των πρώτων υλών της µελέτης σύνθεσης). Είναι αυτονόητο ότι οι πολύ εξειδικευµένες δοκιµές, που µάλιστα πραγµατοποιούνται σε πολύ αραιά χρονικά διαστήµατα, µπορούν να ανατίθενται σε εξωτερικά ανεξάρτητα διαπιστευµένα (ΙΣΟ 17025) εργαστήρια, αρκεί τα σχετικά δείγµατα να έχουν ληφθεί, συσκευαστεί και αποσταλεί σωστά σύµφωνα µε τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτονόητο επίσης είναι ότι, τουλάχιστον στις περιπτώσεις Μελέτης Σύνθεσης, ζητούνται από τους παραγωγούς των πρώτων υλών τα αποτελέσµατα δοκιµών του προϊόντος σε δείγµατα παραδόσεών του, της ίδιας χρονικής περιόδου παραγωγής µε την παρτίδα προϊόντος που χρησιµοποιήθηκε στη Μελέτη Σύνθεσης. Σε όλες τις δοκιµές πρέπει να καταγράφονται και όλες οι πρωτογενείς ενδείξεις οργάνων και πρωτογενείς µετρήσεις και όχι µόνον το τελικό αποτέλεσµα της µέτρησης. Όλο το σύνολο των ανωτέρω ελάχιστων δοκιµών ταυτοποίησης των πρώτων υλών ίσως να µην είναι απαραίτητο να πραγµατοποιηθεί στο επόµενο 4 ο στάδιο ελέγχου της Μελέτης Σύνθεσης. Όµως µπορεί να είναι απαραίτητες άλλες συµπληρωµατικές δοκιµές (π.χ. δοκιµές στο σκληρυµένο σκυρόδεµα, όπως : επιρροή των µικροµεταβολών του λόγου νερού/ τσιµέντου στις αντοχές, ρυθµός ανάπτυξης των αντοχών, επιρροές των τυχόν διαφορών στον τύπο του αναµικτήρα και στη διαδικασία ανάµιξης µεταξύ αρχικών δοκιµών και δοκιµών πραγµατικής παραγωγής). Σηµείωση Επισήµανση Το νέο πρότυπο δεν ορίζει καµία υποχρέωση συγκεκριµένης µεθοδολογίας στα προηγούµενα τρία στάδια θεωρώντας ως αυτονόητες υποχρεώσεις και εσωτερικές αναγκαίες δραστηριότητες του εργοστασίου : τη µελέτη συνθέσεων, την εργαστηριακή επιβεβαίωσή τους πριν από το στάδιο (δοκιµαστικής) αρχικής παραγωγής και την επιλογή συνθέσεων για αρχική παραγωγή, ώστε να συµπεριληφθούν στον κατάλογο των

7 προϊόντων ορίζεται όµως αναθεώρηση της µεθοδολογίας και των σχέσεων σχεδιασµού, όταν πρέπει, άρα πρέπει να ορίζονται. Όταν µια ενέργεια δεν επιβάλλεται ρητά και υποχρεωτικά µε νοµοθετικές ή έστω κανονιστικές διατάξεις (όπως το άνοιγµα των µατιών στο πρωινό ξύπνηµα), δεν πρέπει να θεωρείται ότι αυτή απαγορεύεται, επειδή το κόστος της δεν είναι υποχρεωτικό. Άλλωστε και η επιβίωση δεν είναι υποχρεωτική. Αλλά και όταν επιβάλλεται από κανονισµό η εγκατάσταση και η λειτουργία εργοστασιακού εργαστηρίου (ΕΚΤΣ), είτε όταν ήδη υπάρχει έστω υποτυπώδες εργαστήριο που λειτουργεί, δεν είναι σωστό να εγκαθίσταται στην επιχείρηση Σύστηµα Ποιότητας ΙΣΟ 9001 στο οποίο να µην αναφέρεται η θέση, το όνοµα και ο τίτλος των υπευθύνων εργαστηρίου και ποιότητας ούτε και η ύπαρξη του εργαστηρίου και να αναφέρεται όµως η µνηµειώδης εφευρετική φράση : «αν (ο µη γένοιτο) χρειαστεί εργαστηριακός έλεγχος, τότε θα χρησιµοποιούνται εξωτερικά ανεξάρτητα διαπιστευµένα εργαστήρια», τα οποία όµως και δεν υπάρχουν και δεν µπορούν να εξυπηρετήσουν σε µεγάλη έκταση αυτές τις υπαρκτές ανάγκες σε οποιαδήποτε τιµή π.χ. για επί τόπου δειγµατοληψίες. Η Μελέτη Σύνθεσης, όπως ολοκληρώνεται στο παρακάτω 4 ο στάδιό της, µπορεί και πρέπει να πραγµατοποιείται µόνο από το εργαστήριο του εργοστασίου ετοίµου σκυροδέµατος. Ο όγκος εργασίας των δοκιµών και των δειγµατοληψιών στην παραγωγή είναι απαγορευτικός για προσφυγή σε εξωτερικό εργαστήριο. Μόνο εξειδικευµένες δοκιµές πρώτων υλών µπορεί να πραγµατοποιηθούν σε εξωτερικά εργαστήρια, αφού όµως γίνει σωστά η δειγµατοληψία και προετοιµασία των δειγµάτων που θα αποσταλούν. 4 ο Στάδιο που είναι το 1 ο Στάδιο Αρχικής Παραγωγής ( οκιµαστικής) Στάδιο επίσηµης εργαστηριακής επιβεβαίωσης της Μελέτης Σύνθεσης στην Παραγωγή, δηλαδή σε αναµίγµατα του συγκεκριµένου αναφερόµενου στη σύνθεση εργοστασιακού αναµικτήρα. Η Εργαστηριακή αυτή µεθοδολογία δειγµατοληψίας και δοκιµών σε δείγµατα παραγωγής, που επιβάλλεται τώρα από το νέο πρότυπο, εφαρµόζεται µε τον ίδιο τρόπο εργαστηριακά, µε φορητό εργαστηριακό εξοπλισµό, σε εργοστάσια παραγωγής ετοίµου σκυροδέµατος και σε εργοταξιακές συνθήκες συνεχώς, κάθε εξάµηνο, περισσότερο από δέκα (10) χρόνια, για την εκπαίδευση εκατό (100) περίπου εξαµηνιαία εκπαιδευόµενων σπουδαστών του Τ.Ε.Ι. Πειραιά. Στο Εργαστηριακό Μέρος του µαθήµατος «Έλεγχος Ποιότητας και Τεχνολογία ( οµικών) Υλικών», εκπαιδεύονται εργαστηριακά οι σπουδαστές σε δυο τρίωρα

8 εκπαίδευσης σε οµάδες των 12 σπουδαστών που συµµετέχουν σε όλες τις εργαστηριακές εργασίες παραγωγής αναµιγµάτων, δειγµατοληψιών και δοκιµών νωπού και σκληρυµένου σκυροδέµατος. Το νέο πρότυπο ορίζει να λαµβάνονται τουλάχιστον τρία (3) δοκίµια σκυροδέµατος από τρία (3) διαφορετικά αναµίγµατα του καθορισµένου στη σύνθεση εργοστασιακού αναµικτήρα (και όχι από φορτία/ πλήρεις βαρέλες, που περιέχουν δυο ή περισσότερα αναµίγµατα), από την παραγωγή των πρώτων 50m 3 (σε νωπό πρότυπα συµπυκνωµένο σκυρόδεµα). Για λόγους στατιστικής αµεροληψίας δειγµατοληψιών και αποφυγής καθυστερήσεων στην παραγωγή και στους ελέγχους ποιότητας, δεν θα πρέπει τα αναµίγµατα να είναι αµέσως διαδοχικά (συνολικός χρόνος δοκιµών νωπού µίγµατος 30 λεπτά). Μάλιστα, στατιστικά, ίσως να είναι καλύτερο να πραγµατοποιηθούν σε περισσότερες από µια ηµέρες. Εκτός από τις δοκιµές της θλιπτικής αντοχής, πρέπει σε κάθε δείγµα να γίνουν και όλες οι δοκιµές νωπού σκυροδέµατος των πινάκων 17 και 18 του προτύπου, γιατί προβλέπονται ακόµα και στην κανονική παραγωγή να γίνονται, είτε ηµερησίως είτε µαζί µε τις δοκιµές αντοχής. Οι δοκιµές αυτές νωπού σκυροδέµατος (διάρκειας 30 λεπτών) αναφέρονται αναλυτικά και στο προηγούµενο 3 ο στάδιο της Μελέτης Σύνθεσης και απαιτούνται εδώ για την εργαστηριακή επιβεβαίωση της σύνθεσης σε ανάµιγµα παραγωγής που παράγεται σε συνθήκες παραγωγής. Από κάθε δείγµα αναµίγµατος κατασκευάζονται τρία (3) τουλάχιστον συµβατικά δοκίµια, προσδιορίζονται οι συµβατικές θλιπτικές αντοχές τους (28 ηµερών συµβατικής συντήρησης) και υπολογίζεται ο µέσος όρος τους σαν τελικό αποτέλεσµα αντοχής του αναµίγµατος. Όµως το αποτέλεσµα αυτό, δηλαδή η αντοχή του αναµίγµατος, µαζί µε τα µεµονωµένα δοκίµιά του απορρίπτονται αν το εύρος των αντοχών των µεµονωµένων δοκιµίων είναι µεγαλύτερο από το 15% του µέσου όρου τους (π.χ. για µέσο όρο 32ΜPα πρέπει το εύρος να είναι µικρότερο από 4,8ΜPα). εν επιτρέπεται να εξαιρεθούν δείγµατα αναµιγµάτων που δεν απορρίφθηκαν, δηλαδή δεν πρέπει να γίνει επιλογή αποτελεσµάτων. Ο µέσος όρος όλων των ανωτέρω δεκτών µέσων όρων δίνει µια πιο αξιόπιστη µέση τιµή συµβατικής θλιπτικής αντοχής του παραγόµενου σκυροδέµατος της σύνθεσης αυτής f cm. Αυτή υιοθετείται και γίνεται τελικά αποδεκτή για τη σύνθεση που ήδη παράγεται, όταν υπερβαίνει µε ένα επαρκές περιθώριο ασφαλείας την χαρακτηριστική αντοχή της κατηγορίας αντοχής του σκυροδέµατος αυτού f ck ώστε να ικανοποιούνται µε επαρκή ασφάλεια τα κριτήρια συµµόρφωσης.

9 Το περιθώριο αυτό πρέπει να είναι περίπου ίσο µε το διπλάσιο της αναµενόµενης τυπικής απόκλισης (2σ) της παραγωγής του σκυροδέµατος αυτού σε φορτία (βαρέλες). Για ένα πολύ καλό εργοστάσιο η τυπική απόκλιση στην παραγωγή των 32ΜPα είναι κάτω από 3ΜPα για αναµίγµατα αναµικτήρα, και ίσως κάτω από 2,4ΜPα για φορτία (βαρέλες), κάτι που όµως δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόµα στη νέα παραγωγή της σύνθεσης που µελετάται. Άρα, µε τη δυσµενέστερη τυπική απόκλιση των 3ΜPα απαιτείται περιθώριο 6ΜPα, δηλαδή µέση αντοχή για την κατηγορία C20/25 f cm = f ck + 2σ = 25 + 2 Χ 3 = 25 + 6 = 31ΜPα. Όταν όµως επιβεβαιωθεί ότι η τυπική απόκλιση (φορτίων) είναι 2,4ΜPα, τότε το περιθώριο θα είναι µικρότερο (6 : 2,4 =2,5), δηλαδή δυόµισι τυπικές αποκλίσεις (2,5σ). Σε όλη την αρχική περίοδο παραγωγής και των δυο σταδίων των αρχικών δοκιµών, δηλαδή συνολικής παραγωγής τουλάχιστον τριών µηνών και της συλλογής τουλάχιστον 35 αποτελεσµάτων (δηλαδή όλων ανεξαιρέτως των µη απορριφθέντων αρχικών διαδοχικών αποτελεσµάτων), τα κριτήρια συµµόρφωσης έχουν αυξηµένο κίνδυνο άδικης απόρριψης, ακόµα και όταν τα αποτελέσµατα λαµβάνονται χωρίς επικάλυψη, ακόµα και όταν η αληθής πραγµατική τυπική απόκλιση είναι πολύ µικρή. Εποµένως, δεν πρέπει να υιοθετείται µικρότερη µέση αντοχή µέσα σε όλη τη διάρκεια της αρχικής παραγωγής. Στο στάδιο όµως της κανονικής συνεχούς παραγωγής, µπορεί να συγκεντρωθούν στοιχεία που να αποδεικνύουν πολύ µικρή αληθή τυπική απόκλιση και πολύ µεγάλη αληθή µέση αντοχή, ώστε να τεκµηριώνουν τη δυνατότητα µείωσης της µέσης αντοχής µε ασφάλεια για µη απόρριψη από τα κριτήρια συµµόρφωσης και µη επαναφορά στη συχνότητα δειγµατοληψίας της αρχικής παραγωγής, ούτε σε επαναφορά αρχικών ελέγχων αρχικής παραγωγής. Βέβαια, αυτοί οι υπολογισµοί και σχεδιασµοί καθώς και η ασφαλής πρακτική εφαρµογή τους, ενώ συνεχίζεται η εφαρµογή των κριτηρίων συµµόρφωσης, είναι αδύνατα και αδιανόητα χωρίς µηχανικό που διαθέτει επαρκή γνώση και εµπειρία στους εργαστηριακούς ελέγχους και στον στατιστικό έλεγχο της παραγωγής. Το νέο πρότυπο, µετά τα προηγούµενα στάδια της εσωτερικής επιβεβαίωσης και της έγκρισης µιας νέας Μελέτης Σύνθεσης και κατά τα επόµενα στάδια της παραγωγής της, αναφέρει ρητά και τα ακόλουθα (µε επεξηγηµατικές προσωπικές προσθήκες εντός παρενθέσεων). Οι συνθέσεις σκυροδέµατος που παράγει το εργοστάσιο πρέπει να επιθεωρούνται (εργαστηριακά, ίσως κάθε χρόνο), να κρίνονται (από τα αποτελέσµατα) και να αναθεωρούνται (αν χρειάζεται), λαµβάνοντας υπόψη και τις αλλαγές στις ιδιότητες συστατικού υλικού (ίδιας πρώτης

10 ύλης από την ίδια δηλωµένη πηγή/ εργοστάσιο) και τα συγκεντρωµένα αποτελέσµατα των ελέγχων συµµόρφωσης. Έτσι θα παρέχεται από το εργοστάσιο/ παραγωγό η ασφάλεια ότι όλες οι παραγόµενες µελέτες συνθέσεων (µε τις τυχόν αναθεωρήσεις τους) εξακολουθούν να βρίσκονται σε συµφωνία µε τις απαιτήσεις των αντίστοιχων προδιαγεγραµµένων σκυροδεµάτων. Ο σχεδιασµός σκυροδέµατος (δηλαδή η µεθοδολογία που έχει επιλεγεί για την εργαστηριακή Μελέτη Σύνθεσης) και οι σχέσεις σχεδιασµού (δηλαδή το επιλεγόµενο αρχείο µε τις ποσοτικές επιρροές στις ιδιότητες των µικροµεταβολών των ποσοστών των συστατικών) πρέπει να επανεγκαθιστώνται (τουλάχιστον) όταν συµβαίνουν σηµαντικές αλλαγές στα συστατικά υλικά (ίδιες πρώτες ύλες από τα ίδια εργοστάσια /πηγές). Όταν όµως συµβαίνουν σηµαντικές αλλαγές, είτε στα συστατικά υλικά, είτε στις προδιαγεγραµµένες απαιτήσεις πάνω στις οποίες βασίστηκαν οι προηγούµενες αρχικές δοκιµές, τότε, µετά την παραπάνω αναθεώρηση της µελέτης σύνθεσης πρέπει να επαναλαµβάνονται και οι αρχικές δοκιµές της αρχικής παραγωγής και των δυο σταδίων. Όταν όµως διατίθεται µεγάλη εµπειρία µακράς περιόδου παραγωγής παρόµοιου σκυροδέµατος (και µε τα ίδια βεβαίως συστατικά υλικά από τα ίδια εργοστάσια/ πηγές), τότε, (µετά την εργαστηριακή Μελέτη Σύνθεσης) δεν απαιτούνται αρχικές δοκιµές αρχικής περιόδου. Πραγµατικά στοιχεία εργαστηριακών αποτελεσµάτων παραγωγής Στις εργαστηριακές ασκήσεις των σπουδαστών του Τ.Ε.Ι. Πειραιά σε εργοστάσιο που αναφέρθηκε παραπάνω, το µέγιστο εύρος της συµβατικής αντοχής των µεµονωµένων δοκιµίων του ιδίου δείγµατος αναµίγµατος σκυροδέµατος είναι 1,2ΜPα για τους καλύτερους βοηθούς εκπαιδευµένους στα 2-3 προηγούµενα εξάµηνα και 2,4ΜPα για τους καλύτερους εκπαιδευόµενους του τρέχοντος εξαµήνου κάτω από την εποπτεία των παλαιότερων, και όχι 4,8 MPα. Σε πρόσφατο διεργαστηριακό έλεγχο µεταξύ πολλών εργοστασιακών εργαστηρίων και πολλών ανεξαρτήτων εργαστηρίων, όπου απορρίφθηκε η πρότασή µας και η συµµετοχή µας και στη διοργάνωση και στον εργαστηριακό σχεδιασµό και στον σχεδιασµό της στατιστικής αξιολόγησης. Το παραπάνω µέγιστο εύρος εκτιµάται έµµεσα περίπου στα 5ΜPα, δηλαδή στα όρια του αποδεκτού που θέτει το ευρωπαϊκό πρότυπο για τον έλεγχο συµµόρφωσης και µόνο, αλλά µη αποδεκτό για επαναληψιµότητα µέσα στο ίδιο δείγµα, σύµφωνα µε την οδηγία 214 του ACI. Αυτό συνέβη επειδή δεν έγινε προηγουµένως πειραµατική αξιολόγηση και βελτίωση του συστήµατος που θα εφαρµοζόταν. Οι εργαστηριακοί που συµµετείχαν στον διεργαστηριακό έλεγχο έχουν

11 αποδείξει την καλή επαναληψιµότητα των αποτελεσµάτων τους σε άλλη όµως µεθοδολογία, και γι αυτό επιλέχθηκαν. Αρκετά εργοστάσια ετοίµου σκυροδέµατος, µε την τρέχουσα παραγωγή τους, εκτιµάται ότι είναι ήδη ικανά και από σήµερα να ικανοποιήσουν τα κριτήρια συµµόρφωσης ακόµα και της αρχικής παραγωγής χωρίς προσαρµογές των Μελετών Συνθέσεών τους. Μερικά εργοστάσια που εφαρµόζουν και συνεχή στατιστικό έλεγχο όλων των κριτηρίων συµµόρφωσης και εργοστασιακού και εργοταξιακού σκυροδέµατος του Ελληνικού Κανονισµού Τεχνολογίας Σκυροδέµατος και µάλιστα µε αυστηρότερα κριτήρια, λόγω επικάλυψης των στοιχείων σε κινητούς µέσους όρους και τυπικές αποκλίσεις («ΨΕΥ ΟΚΡΙΤΗΡΙΑ Φ») και για ολόκληρη περίοδο σχεδόν ενός έτους, έχουν µια (1) µόνον ψευδοαπόρριψη σε ένα µόνο ψευδοκριτήριο και µια (1) µόνον οριακή ψευδοαποδοχή, και µάλιστα στο ίδιο ψευδοκριτήριο, το Ε1. Η επιτυχία αυτή οφείλεται βέβαια στο ότι εξακολουθεί να τηρείται υψηλή η µέση αντοχή και έχει επιτευχθεί χαµηλή τυπική απόκλιση (φορτίων). Παράδειγµα για C20/25, µε την κινητή µέση αντοχή (30,80) και κινητή τυπική απόκλιση (2,05) πραγµατικών κινητών τριανταεξάδων κινητών για όλη την περίοδο (µέσες τιµές τους στην περίοδο), το περιθώριο εκτιµάται σε : (30,80 25,00) : 2,05 = 2,82, δηλαδή σε 2,82 τυπικές αποκλίσεις (2,86σ) µε αντίστοιχες υποαντοχές 2,4 κάτω από την χαρακτηριστική αντοχή f ck = 25ΜPa. Κριτική µιας παλαιάς σύνθεσης σκυροδέµατος µε το νέο πρότυπο Μια παλαιά σύνθεση ετοίµου σκυροδέµατος του Ελληνικού Κανονισµού Τεχνολογίας Σκυροδέµατος της κατηγορίας αντοχής C20/25, που είναι η µεγαλυτέρας ζήτησης, και κατηγορίας κάθισης S2 που στο έργο γίνεται S3 µε προσθήκη υπερρευστοποιητικού, απαιτεί για ανεπίχριστο σκυρόδεµα : τουλάχιστον 300kg τσιµέντο/m 3 (ανεξαρτήτως είδους και κατηγορίας αντοχής τσιµέντου) και λόγο ολικού νερού προς τσιµέντο 0,67 το πολύ, όταν ο µέγιστος κόκκος αδρανών είναι 1 (και όχι 31,5mm) που είναι και το πιο συνηθισµένο στην Ελλάδα. Με 300kg κατάλληλου µίγµατος δυο τσιµέντων CEM II (42,5N και 32,5N) µε πουζολάνη και ιπταµένη τέφρα, που να µην τραβάνε πολύ νερό και να µην προσδίδουν απώλεια κάθισης σε 1½ ώρα, επιτυγχάνεται ο στόχος του λόγου συνολικού νερού /τσιµέντων 0,665 που ισοδυναµεί µε λόγο διαθέσιµου νερού /τσιµέντων περίπου 0,62 ± 0,02 (και οπωσδήποτε κάτω από 0,65), κάθιση σε 45 λεπτά 80 ±10mm, αεροπεριεκτικότητα 1,35 ±0,10% κ.ο., πυκνότητα νωπού πρότυπα συµπυκνωµένου σκυροδέµατος 2370 ±30kg/m 3, µέση θλιπτική αντοχή κινητής δεκαπεντάδας (δυσµενέστερη της περιόδου) ελαχίστη περίπου 30,00ΜPα και τυπική απόκλιση κινητής δεκαπεντάδας (δυσµενέστερη

12 της περιόδου) µεγίστη 2,15ΜPα. Με τα δυσµενέστερα αυτά στατιστικά δεδοµένα επιτυγχάνεται περιθώριο ασφαλείας Ζ = (30 25) : 2,15 = 2,33, δηλαδή η µέση αντοχή βρίσκεται 2,33 τυπικές αποκλίσεις (2,33σ) πάνω από τη χαρακτηριστική τιµή f ck = 25ΜPα και οι υποαντοχές του σκυροδέµατος κάτω από την προδιαγεγραµµένη χαρακτηριστική αυτή αντοχή του κανονισµού είναι 9,9, δηλαδή περίπου µόνο 1%. Η χαρακτηριστική αντοχή του παραγόµενου σκυροδέµατος είναι f ckp = (30 1,645 x 2,15) = 26,45ΜPα. Ο κανονισµός αυτός στο παράρτηµα F και στον πίνακα F1 συνιστά πληροφοριακά (συµβουλευτικά και όχι υποχρεωτικά όπως ο Ελληνικός Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος) τα όρια τιµών της σύνθεσης σκυροδεµάτων ανάλογα µε την κατηγορία έκθεσής τους σε περιβαλλοντικές δράσεις. Οι συστάσεις του κανονισµού για ανεπικάλυπτο (γυµνό) σκυρόδεµα σε όλες τις κατηγορίες βασίζονται στις ακόλουθες παραδοχές : στόχος διάρκειας ζωής, άρα χρόνος tpr για εξέλιξη της διάβρωσης (και όχι tcr εισαγωγής ή επώασης στη διάβρωση που είναι µικρότερος) τουλάχιστον 50 χρόνια, τσιµέντο αναφοράς CEM I κατηγορίας αντοχής 32,5ΜPα και µέγιστος κόκκος αδρανών 20 έως 32mm. Ο µέγιστος λόγος διαθέσιµου νερού προς τσιµέντο και η ελάχιστη περιεκτικότητα σε τσιµέντο πρέπει να εφαρµόζονται σε κάθε περίπτωση, ενώ η ελάχιστη απαίτηση σε κατηγορία αντοχής του σκυροδέµατος µπορεί να προδιαγράφεται επιπροσθέτως (γιατί προκύπτει έµµεσα από τις προηγούµενες δυο δεσµεύσεις, δηλαδή ανεξάρτητα). Όµως, η διάρκειες ζωής σε όλες τις κατηγορίες έκθεσης µε τις επιβαλλόµενες δεσµεύσεις αυτές (των παραµέτρων σχεδιασµού του κανονισµού) υπολογίζονται σε σχετική µελέτη του συναδέλφου Κου Ευάγγελου Παπαδάκη, ρ. Χηµικού Μηχανικού, προς τον ΕΛΟΤ, µε εφαρµογή οµοιωµάτων πρόβλεψης, σε περίπου 100 χρόνια πλην της κατηγορίας XC3 και XS3. Εποµένως, για τις πλέον συνηθισµένες κατηγορίες XC1 και XS1, είναι υπερεπαρκείς οι παράµετροι σχεδιασµού του νέου αυτού προτύπου, αλλά όµως δεν θα έπρεπε να αφαιρείται το δικαίωµα εκείνου που θέλει να αποκτήσει στέγη δηλωµένης διάρκειας ζωής 50 ετών και όχι 100 ετών ανεξαρτήτως του προσωπικού λόγου για τον οποίο το επιθυµεί (οικονοµικά περιορισµένος, άκληρος, µικρό προσδόκιµο ζωής κλπ.). Η ταξινόµηση όµως των περιβαλλοντικών δράσεων σε όλες τις κατηγορίες (του άρθρου 4.1 του κανονισµού) αναφέρεται σε εκτιθέµενο ανεπικάλυπτο και απροστάτευτο σκυρόδεµα και δεν αποκλείει στον µελετητή να συµπεριλάβει στη µελέτη του και να συνεξετάσει, όχι µόνο τις περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής και των µερών του κτιρίου, αλλά και τις υφιστάµενες ειδικές συνθήκες στην περιοχή χρήσης του

13 σκυροδέµατος ή και την εφαρµογή µέτρων προστασίας, όπως προστατευτικές επικαλύψεις του σκυροδέµατος ή του οπλισµού, είτε φραγµούς ανάµεσα στο σκυρόδεµα και στο περιβάλλον υγρασίας. ηλαδή, είναι δυνατόν να επαρκεί η κατάταξη σε κατώτερη κατηγορία έκθεσης, όταν : i) τα πάχη της επικάλυψης του οπλισµού είναι µεγάλα, δηλαδή 30mm (επειδή συν τοις άλλοις ο µέγιστος κόκκος των αδρανών είναι 25mm και όχι 31,5mm), ii) η αεροπεριεκτικότητα είναι µικρότερη από 1,5% κ.ο., iii) οι επιφάνειες του σκυροδέµατος είναι όλες γρήγορα επιχρισµένες µε τυπικό επίχρισµα πάχους 20mm και πλούσιο σε υδρασβέστιο που δεν ανθρακικοποιείται σε όλο το βάθος αυτό για πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα, iv) µέρος του τσιµέντου, και µάλιστα το µεγαλύτερο, είναι CEM II 42,5N (µε πουζολάνα ή καλή ιπτάµενη τέφρα) που µειονεκτεί λίγο στις κατηγορίες XC αλλά πλεονεκτεί λίγο στις κατηγορίες XS, και v) όταν η τελευταία πλάκα της οικοδοµής προβάλλει αρκετά έξω από όλες τις δοκούς, τις κολώνες και τους τοίχους και στεγάζεται ολόκληρη µε κεραµοσκεπή. Εφόσον έχουν εφαρµοστεί όλες οι προηγούµενες συνθήκες και προϋποθέσεις, θα πρέπει να εξεταστεί αν το έτοιµο σκυρόδεµα που αναφέρθηκε παραπάνω (300kg τσιµέντα CEM II /Β Μ και λόγο διαθέσιµου νερού/ τσιµέντων 0,62) θα έχει διάρκεια χρήσιµης ζωής (λειτουργικής, working, service) πάνω από 50 χρόνια (αλλά όχι 100) όταν εκτίθεται στα περιβάλλοντα όλων των κατηγοριών έκθεσης XC1, XC2 και XS1 (όχι όµως στη µικρή ζώνη απόστασης λιγότερης από 100m από την ακτή), που είναι και οι συνηθέστερες στη µεγαλύτερη γεωγραφική έκταση και στις περισσότερες εφαρµογές στην Ελλάδα. Κριτήρια συµµόρφωσης και ειγµατοληπτικοί έλεγχοι αποδοχής παρτίδας Σε όλους τους ελέγχους, το νέο πρότυπο προβλέπει πάντοτε λήψη τουλάχιστον ζεύγους δοκιµίων από κάθε δείγµα φορτίου ή αναµίγµατος, ώστε να ελέγχεται η επαναληψιµότητα και έµµεσα από αυτήν η αξιοπιστία του ελέγχου, αλλά και για να απορρίπτεται το αποτέλεσµα της θλιπτικής αντοχής των δοκιµίων και του δείγµατος, αν το εύρος των τιµών των δοκιµίων είναι πολύ µεγάλο. Η πρότασή µας αυτή, ακόµα και για τον εσωτερικό έλεγχο του εργοστασίου, απορρίφθηκε από την επιτροπή του Ελληνικού Κανονισµού Τεχνολογίας σκυροδέµατος, κατά το δηµόσιο διάλογο για τον ΕΚΤΣ, για να µην αυξηθεί το υποχρεωτικό κόστος του εσωτερικού ελέγχου ποιότητας στα εργοστάσια. Το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο αφήνει ελεύθερη την επιλογή σε εκείνον που πραγµατοποιεί τον έλεγχο ποιότητας και επωµίζεται το κόστος του, να ορίσει πόσα δοκίµια θα λαµβάνονται από το κάθε φορτίο ή ανάµιγµα,

14 ώστε να µπορεί να πληρώνει αν επιθυµεί περισσότερη αξιοπιστία για µικρότερο κίνδυνο άδικης απόρριψης (του παραγωγού) ή για µικρότερο κίνδυνο άδικης αποδοχής (από τον αγοραστή) όταν εφαρµόζονται τα κριτήρια συµµόρφωσης. Παρόλα αυτά και µέχρι να εξελιχθούν σε πραγµατικά και ουσιαστικά διαπιστευµένα : i) τα εξωτερικά ανεξάρτητα εργαστήρια δοκιµών και εξακριβώσεων και ii) οι φορείς πιστοποίησης σύµφωνα µε το πρότυπο α) προϊόντος, β) ικανότητας προσωπικού και γ) συστήµατος ποιότητας, θα πρέπει, είτε να συνεχιστεί η εφαρµογή των κριτηρίων συµµόρφωσης και των διαδικασιών αποδοχής ή απόρριψης παρτίδας νωπού σκυροδέµατος σύµφωνα µε τον Ελληνικό Κανονισµό Τεχνολογίας Σκυροδέµατος, είτε να εφαρµοστούν άλλα αυστηρότερα κριτήρια από αυτά που προβλέπει το ευρωπαϊκό πρότυπο για τα σκυροδέµατα που έχουν πιστοποίηση του ελέγχου παραγωγής τους, µολονότι στο πρότυπο περιλαµβάνεται και υποχρεωτικής εφαρµογής κανονιστικό παράρτηµα (C).