ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠANEΠΙΣΤΗMIO ΘEΣΣΑΛΟNIKHΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ TOMEAΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Γ. Κ. Ζαρίφης (208θ, ΠκΦ, τηλ: 2310997893, e mail: gzarifis@edlit.auth.gr) Π 1810 Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση στην Ε.Ε: θεώρηση των θεσμών και των πρακτικών στις χώρες μέλη Το συγκεκριμένο μάθημα έχει ως στόχο την εξοικείωση των φοιτητών και φοιτητριών με ζητήματα που αφορούν στην οργάνωση και ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου που αφορά στη Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και στη Δια βίου Μάθηση. Πιο συγκεκριμένα στο μάθημα εξετάζονται οι φορείς εκείνοι οι οποίοι επηρέασαν αρχικά την οργάνωση και λειτουργία προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης. Γίνεται αναφορά σε έναν στοχαστή και εκπαιδευτή της περιόδου τον Δανό [Nikolaj Frederik Severin] Grundtvig (1783 1872) και στις αντιλήψεις του (ενίοτε ριζοσπαστικές) για τον τρόπο οργάνωσης της εκπαίδευσης. Παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε η επαγγελματική κατάρτιση από το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι σήμερα στην Ευρώπη και ιδιαίτερα μετά την πτώση του σοσιαλισμού και γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη για σύγκλιση στο συγκεκριμένο τομέα στην Ε.Ε. Ακόμη το μάθημα δίνει έμφαση στον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται θεσμικά η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Δια βίου Μάθηση στην Ε.Ε με συγκεκριμένες αναφορές σε θεσμικά κείμενα, συνθήκες, και αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το 1980 και έπειτα. Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση στα σεμινάρια θα δοθεί στο οργανωτικό (θεσμικό και πρακτικό) πλαίσιο της Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε (με έμφαση στην Ελλάδα) αλλά και στις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, στις εγγενείς διαφορές τους αλλά και στις ομοιότητες που υπάρχουν, με συγκεκριμένες αναφορές τόσο στις ιστορικές συνθήκες που επηρέασαν την ανάπτυξή του όσο και στους φορείς (κρατικούς και μη) οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάληψη δράσης για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, την επαγγελματική κατάρτιση, την οργάνωση δομών που αφορούν στη Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και στην ενίσχυση της αντίληψης για τη Δια βίου Μάθηση στην Ευρώπη σήμερα. 1
ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Α Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: Τάσεις, οργάνωση, προοπτικές και ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΜΑΘΗΜΑ 1 Ο ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Ο ρόλος των κοινοτικών θεσμικών οργάνων και η συνεισφορά των κρατών μελών στο πλαίσιο της ανοιχτής μεθόδου συνεργασίας και συντονισμού. ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΜΑΘΗΜΑ 3 Ο ΜΑΘΗΜΑ 4 Ο ΜΑΘΗΜΑ 5 Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές για το μέλλον και ο ρόλος των κοινωνικών εταιρών. ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε Αναφορές και αναλύσεις θεσμικών κείμενων που αφορούν στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση στην Ε.Ε. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε Δράσεις και προγράμματα, προώθηση τοπικών δράσεων και χρηματοδότηση, στατιστικά στοιχεία για την εκπαίδευση ενηλίκων, την επαγγελματική κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση στο σύνολο των κρατώνμελών. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΙΑΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ Παρουσίαση και ανάλυση του Ευρωπαϊκού πλαισίου για την αναγνώριση των προσόντων (EQF) και της διαδικασίας της Bologna. ΕΝΟΤΗΤΑ Β Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Το θεσμικό πλαίσιο για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και οργάνωση των δομών και των φορέων που την παρέχουν ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1) Ιστορική εξέλιξη και ανάπτυξη της εκπαίδευσης ενηλίκων και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (2) Οργάνωση της νομοθεσίας και του θεσμικού πλαισίου για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων στην Ελλάδα. ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (3) Τρόποι χρηματοδότησης, δομές και φορείς που παρέχουν συνεχιζόμενη εκπαίδευση και εκπαίδευση ενηλίκων στην Ελλάδα. ΜΑΘΗΜΑ 9 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (4) Εκπαιδευτικές δραστηριότητες και μεθόδευση της διδασκαλίας σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. ΜΑΘΗΜΑ 10 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (5) Εκπαιδευτικό προσωπικό και εκπαίδευση κατάρτιση των εκπαιδευτών ενηλίκων στην Ελλάδα. 2
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΧΩΡΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε: Οργάνωση των δομών και των φορέων που την παρέχουν, τάσεις & προβλήματα ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΟ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ Αναφορές στην οργάνωση των δομών στη Γερμανία, την Αυστρία, την Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Σλοβενία, την Τσεχία και την Σλοβακία. ΜΑΘΗΜΑ 12 Ο ΜΑΘΗΜΑ 13 Ο Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ, ΤΗ ΒΑΛΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΑ ΝΗΣΙΑ Αναφορές στην οργάνωση των δομών στο Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία & Ουαλία, Σκωτία, Β. Ιρλανδία), την Ιρλανδία, τη Δανία, την Σουηδία, την Φινλανδία, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία. Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΤΙΑ ΕΥΡΩΠΗ Αναφορές στην οργάνωση των δομών στην Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Μάλτα, την Ιταλία, την Κύπρο, την Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Τουρκία. Για το συγκεκριμένο μάθημα ΔΕΝ ΘΑ ΣΑΣ ΔΙΑΝΕΜΗΘΕΙ σχετικό σύγγραμμα. Οι Διδακτικές Σημειώσεις για το μάθημα έχουν αναρτηθεί και είναι διαθέσιμες στον ιστοχώρο http://www.gkzarifis.com 1. Αντιστοιχούν στο περιεχόμενο 13 τρίωρων εβδομαδιαίων μαθημάτων όπως παρουσιάζονται στο πρόγραμμα διδασκαλίας και δεν ξεπερνούν σε έκταση τις 400 σελίδες. Στο συγκεκριμένο μάθημα δεν γίνονται γραπτές εξετάσεις και ο τελικό βαθμός υπολογίζεται με βάση την επίδοσή σας στη γραπτή εργασία. ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τα θέματα που θα επιλέξετε να ασχοληθείτε στη διάρκεια του μαθήματος παρουσιάζονται στη συνέχεια. Η επιλογή του θέματος της γραπτής εργασίας θα είναι αποκλειστικά δική σας. Υλικό για τις εργασίες που θα επιλέξετε μπορεί θα σας δοθεί από τον διδάσκοντα. Υλικό ωστόσο μπορείτε να βρείτε για κάθε κράτος μέλος χωριστά στους παρακάτω ιστοχώρους: 1. http://crell.jrc.ec.europa.eu/crell%20publications.htm 2. http://eacea.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurydice/eurycountry 3. http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/educ training_en.html 4. http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/publ/eductraining_en.html#europe llp 5. http://ec.europa.eu/education/lifelong learning policy/doc1532_en.htm 6. http://ec.europa.eu/education/lifelong learning policy/doc34_en.htm 7. http://ec.europa.eu/education/lifelong learning policy/doc58_en.htm 8. http://ec.europa.eu/education/lifelong learning policy/doc60_en.htm 9. http://ec.europa.eu/education/more information/moreinformation139_en.htm 10. http://ec.europa.eu/education/more information/moreinformation290_en.htm 11. http://ec.europa.eu/education/more information/moreinformation290_en.htm 12. http://ec.europa.eu/education/policies/2010/nationalreport_en.html 13. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home 1 Πρέπει να κάνετε εγγραφή και να πάρετε κωδικό. 3
14. http://www.cedefop.europa.eu/en/information services/national vetsystems.aspx 15. http://www.coe.int/t/e/cultural_co operation/education/ 16. http://www.eenee.de/portal/page/portal/eeneeview 17. http://www.etf.europa.eu/web.nsf/pages/publications_catalogue_en?opendoc ument 18. http://www.nesse.fr/nesse/nesse_top/nesse/view?set_language=en 19. http://www.oecd.org/topic/0,2686,en_2649_37455_1_1_1_1_37455,00.html 20. http://www.unesco.org/en/confinteavi/national reports/europe and northamerica/ Το υλικό απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από εθνικές αναφορές, νομοθετικά κείμενα, αναφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του CEDEFOP, και είναι γραμμένο ως επί το πλείστον στην Αγγλική γλώσσα. Επομένως όσοι και όσες επιθυμούν να εργαστούν με αυτό το υλικό θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι/ες με τη συγκεκριμένη γλώσσα. Υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα το υλικό να σας δοθεί σε κάποια άλλη γλώσσα ανάλογα με το θέμα της εργασίας που θα επιλέξετε (γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά). Η γραπτή εργασία αντιστοιχεί στο 100% της τελικής βαθμολογίας. Τα θέματα των γραπτών εργασιών από τα οποία θα επιλέξετε είναι τα εξής: Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Αυστρία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Βέλγιο Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Βουλγαρία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Γαλλία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Γερμανία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Δανία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ελβετία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Εσθονία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Ηνωμ. Βασίλειο Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ιρλανδία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ισλανδία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ισπανία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ιταλία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Κύπρο Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Λετονία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Λιθουανία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Λιχτενστάιν Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Λουξεμβούργο Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Μάλτα Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στη Νορβηγία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ολλανδία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ουγγαρία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Πολωνία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Πορτογαλία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Ρουμανία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Σλοβακία 4
Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Σλοβενία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Σουηδία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Τουρκία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Τσεχία Η Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και η Εκπαίδευση Ενηλίκων στην Φινλανδία Οι άξονες βάσει των οποίων θα συγγράψετε τις εργασίες σας είναι έξι (6) και είναι οι εξής: ΑΞΟΝΑΣ 1 ος : Ιστορική εξέλιξη και ανάπτυξη της εκπαίδευσης ενηλίκων και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. ΑΞΟΝΑΣ 2 ος : Οργάνωση της νομοθεσίας και του θεσμικού πλαισίου για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. ΑΞΟΝΑΣ 3 ος : Δομές, και φορείς που παρέχουν συνεχιζόμενη εκπαίδευση και εκπαίδευση ενηλίκων στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. ΑΞΟΝΑΣ 4 ος : Δραστηριότητες, και προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. ΑΞΟΝΑΣ 5 ος : Εκπαιδευτικό προσωπικό και εκπαίδευση & κατάρτιση των εκπαιδευτών στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. ΑΞΟΝΑΣ 6 ος : Τάσεις, προβλήματα και ζητήματα εναρμόνισης με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χώρα την οποία θα μελετήσετε. Τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθούν οι εργασίες σας είναι τέσσερα (4) και είναι τα εξής: 1. Γλωσσική επάρκεια & Αισθητική παρουσία = 1 βαθμός (σαφήνεια και γλωσσική απλότητα, κατανοητός λόγος, αισθητική και καθαριότητα, ορθογραφία, στίξη, τυπογραφικά λάθη, ορθά τυπωμένο κείμενο, απαιτούμενο διάστιχο και περιθώρια σελίδας, τήρηση του ορίου στον αριθμό λέξεων ή σελίδων). 2. Δομή & Συνοχή του τελικού κειμένου = 2 βαθμοί (παράγραφοι, τίτλοι και υπότιτλοι, συνέχεια με τα προηγούμενα, σύνδεση με τα επόμενα). 3. Περιεχόμενο = 4 βαθμοί (ανάπτυξη λογικών επιχειρημάτων, ορθότητα των στοιχείων που αναφέρονται στην εργασία, συνολική μεθόδευση χρήσης του βιβλιογραφικού υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την εργασία). 4. Παραπομπές & Βιβλιογραφία = 3 βαθμοί (πλήρεις παραπομπές μέσα στο κείμενο και ακριβείς βιβλιογραφικές αναφορές στο τέλος της εργασίας. Για σχετικά παραδείγματα ανατρέξτε σε οποιοδήποτε βιβλίο ή δημοσιευμένο σε επιστημονικό περιοδικό άρθρο). Η τελική μορφή της εργασίας θα πρέπει να είναι ένα δακτυλογραφημένο και ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ σε ψηφιακή μορφή (σε δισκέτα ή CD) κείμενο το οποίο δεν θα ξεπερνά τις 30 σελίδες (ήτοι 10.000 λέξεις μαζί με τη βιβλιογραφία), με μονό διάστημα μεταξύ των γραμμών, 2,5 εκατοστά περιθώρια σελίδας και μέγεθος γραμματοσειράς 12. Χειρόγραφες εργασίες δεν θα γίνονται δεκτές. Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των εργασιών ορίζεται η ημερομηνία λήξης του εξαμήνου βάσει του προγράμματος διδασκαλίας που έχει καταρτισθεί (αυστηρά και χωρίς παρατάσεις). Οι εργασίες να παραδοθούν προσωπικά στο 5
διδάσκοντα (στις ώρες συνεργασίας στο γραφείο του [208 θ ] στο Παλαιό Κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής) ή στη θυρίδα του, δίπλα στη Γραμματεία του Τομέα Παιδαγωγικής στο Παλαιό Κτίριο της Φιλοσοφικής Σχολής (αίθ. 216). 6