Πορεία Ελληνικών Επενδύσεων στην Βουλγαρία και Διμερούς Εμπορίου Ελλάδος Βουλγαρίας (9μηνο του 2007)

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Evlogi Georgiev 103, Sofia 1504, Bulgaria, tel.: (003592) 9447959, 9447790, fax: (003592) 9442868 e-mail: economy@grembassysofia.org Ενημερωτικό δελτίο Νο.12/Δεκέμβριος 2007 Για την πορεία της βουλγαρικής οικονομίας και τις ελληνο-βουλγαρικές οικονομικές & εμπορικές σχέσεις Πορεία Ελληνικών Επενδύσεων στην Βουλγαρία και Διμερούς Εμπορίου Ελλάδος Βουλγαρίας (9μηνο του 2007) Σε ικανοποιητικά υψηλά επίπεδα εξακολουθούν να κινούνται στο διάστημα Ιανουαρίου Σεπτεμβρίου 2007 τόσο οι επενδύσεις στην Βουλγαρία όσο και οι ελληνικές εξαγωγές στην χώρα. Το κατ αρχήν θετικό αυτό γεγονός ωστόσο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μονοδιάστατα αφού οι συνολικές εισαγωγές και οι συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις που πραγματοποιούνται στην Βουλγαρία διευρύνονται γρήγορα, με αποτέλεσμα τα ελληνικά μερίδια να μειώνονται υπέρ προϊόντων και επενδύσεων που προέρχονται από άλλες χώρες. Ειδικότερα και σύμφωνα με τα επίσημα (προσωρινά εντούτοις) στοιχεία της (κεντρικής) Εθνικής Τράπεζας Βουλγαρίας και της ΕΣΥΕ η πορεία των δύο αυτών μεγεθών είναι η ακόλουθη. Α. Πορεία Ελληνικών Επενδύσεων στην Βουλγαρία Οι συνολικές επενδύσεις στην Βουλγαρία για το 9μηνο του 2007 ανήλθαν στα 3,8 δισεκ. έναντι 3,0 δισεκ. το αντίστοιχο διάστημα του 2006, σημειώνοντας αύξηση κατά 27%. [Συνολικά οι επενδύσεις το 12μηνο του 2006 ανήλθαν στα 4,4 δισεκ..] Στον Πίνακα 1 που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των επενδύσεων για τα δύο τελευταία χρόνια (2006-2007), σε τριμηνιαία βάση, των χωρών με περισσότερες από 100 εκατ. επενδύσεις στο 9μηνο του 2007. [Οι χώρες είναι καταταγμένες σύμφωνα με τα στοιχεία του 2007 (9μηνο)]. Είναι χαρακτηριστικό ότι την πρώτη θέση τα 2 τελευταία χρόνια καταλαμβάνει το Ην. Βασίλειο ενώ δεύτερο το 2007 έρχεται το Βέλγιο αντί της Ολλανδίας που από δεύτερη το 2006 κατέβηκε στην 7 η θέση το 2007. Οι ελληνικές επενδύσεις στο 9μηνο του 2007 ανήλθαν στα 231,5 εκατ. έναντι 190 εκατ. το αντίστοιχο διάστημα του 2006 καταγράφοντας αύξηση 22%. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 6 η θέση στην κατάταξη για τις επενδύσεις του 2007 [αλλά την 4 η θέση στις συνολικές επενδύσεις από το 1996 έως το 2007]. Το 2007 οι συνολικές ελληνικές επενδύσεις για το 9μηνο καταλαμβάνουν το 6,1% του συνόλου, έναντι 15,4% του πρώτου Ην. Βασίλειο, 14,8% του δεύτερου Βελγίου και 8,6% της τρίτης Αυστρίας. Έπονται η Ισπανία με 6,7% και η Κύπρος με 6,2%. Σύνταξη Ενημερωτικού Δελτίου: Δρ. Δημήτρης Ζώμας Σύμβουλος Οικ. & Εμπ. Υποθέσεων Α Τηλ: 00359 2 9444543 e-mail: dzomas@grembassysofia.org Παράκληση: σε περίπτωση αναδημοσίευσης να αναφέρεται η πηγή 1

Πίνακας 1 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Βουλγαρία (2006-2007) σε τριμηνιαία βάση (ποσά σε εκατ., προσωρινά στοιχεία) Χώρα 2006 2007 Q1 Q2 Q3 Q4 Σύνολο Q1 Q2 Q3 Q4 Σύνολο Σύνολο 783,7 1280,7 921,0 1378,7 4364,0 851,8 1514,6 1441,1 3807,4 1. ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 174,0 134,6 238,1 189,2 735,9 163,3 202,0 219,6 584,9 2. ΒΕΛΓΙΟ 33,6 17,8 48,5 31,3 131,3 92,1 151,9 321,4 565,4 3. ΑΥΣΤΡΙΑ 222,3 96,8 78,4 64,1 461,5 47,4 242,1 36,0 325,6 4. ΙΣΠΑΝΙΑ 16,0 35,4 54,2 73,1 178,8 65,3 145,7 39,1 250,1 5. ΚΥΠΡΟΣ -16,1 39,6 41,0 40,9 105,3 60,3 86,7 90,9 237,9 6. ΕΛΛΑΔΑ 110,7 22,2 57,1 93,0 283,1 48,5 44,8 138,2 231,5 7. ΟΛΛΑΝΔΙΑ 137,2 446,9 36,6 57,3 678,1 53,7 55,3 89,9 198,9 8. ΓΕΡΜΑΝΙΑ -2,2 10,5 89,6 40,6 138,6 41,5 83,5 46,9 172,0 9. ΟΥΓΓΑΡΙΑ 47,3 94,7 26,5 75,9 244,3 30,7 54,6 48,6 133,9 10. ΙΡΛΑΝΔΙΑ 29,9 68,8 66,0 88,3 253,1 53,9 51,5 21,8 127,2 11. ΗΠΑ 11,2 33,6 22,3 48,8 116,0 74,5 41,1 8,8 124,3 12. ΡΩΣΙΑ 6,3 15,7 33,1 24,3 79,5 14,1 68,3 23,6 105,9 Πηγή: Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας Επεξεργασία Στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Στο γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζεται η κατανομή των ποσοστών κάθε χώρας εκ των 6 πρώτων για τις επενδύσεις του 9μηνου του 2007. Γράφημα 1 Κατανομή άμεσων ξένων επενδύσεων στην Βουλγαρία για το 9μηνο του 2007 (προσωρινά στοιχεία) ΚΥΠΡΟΣ 6% ΕΛΛΑΔΑ 6% ΙΣΠΑΝΙΑ 7% ΑΥΣΤΡΙΑ 9% ΛΟΙΠΟΙ 42% ΒΕΛΓΙΟ 15% ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 15% Επεξεργασία Στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Οι ελληνικές επενδύσεις στο διάστημα Ιανουαρίου Σεπτεμβρίου 2006 αποτελούσαν το 6,4% των συνολικών άμεσων ξένων επενδύσεων στην χώρα. Συνεπώς αν και σε απόλυτο μέγεθος εμφανίζονται αυξημένες κατά 22%, εντούτοις επειδή η συνολική αύξηση ήταν 27%, το μερίδιο που καλύπτουν το 2007 είναι μικρότερο του 2006 [από 6,4% μειώθηκε σε 6,1%]. 2

Σε ότι αφορά στην κατανομή ανά κατηγορία, η συντριπτική πλειονότητα των άμεσων ξένων επενδύσεων τοποθετήθηκαν στην ανάπτυξη ακινήτων (38,3% του συνόλου) και στον τραπεζικό τομέα (27,4%), όπως προκύπτει από τον ακόλουθο Πίνακα 2. Ακολουθούν οι τομείς των κατασκευών (12,8%) και του εμπορίου (λιανικού και χονδρικού) (10% του συνόλου). Σημειώνεται ότι στις κατηγορίες βιομηχανίας, τουρισμού, μεταφορών, ενέργειας και γεωργίας οι επενδύσεις είναι πολύ χαμηλές (σε ποσοστά μικρότερα του 2,5% επί του συνόλου), γεγονός που υπογραμμίζει τον κίνδυνο απότομης συρρίκνωσης του όγκου των άμεσων ξένων επενδύσεων όταν εκλείψουν οι λόγοι που τις καθιστού ελκυστικές για τους τομείς ακινήτων και τραπεζών, αλλά και την ήδη επελθούσα μείωση της ελκυστικότητας στους μεταποιητικούς και πρωτογενείς τομείς της οικονομίας. Πίνακας 2 Κατανομή ΑΞΕ κατά κατηγορία (2006-2007 σε τριμηνιαία βάση) (προσωρινά στοιχεία) Q1 Q2 Q3 Q4 ΣΥΝΟΛΟ Q1 Q2 Q3 Q4 ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 783,7 1280,7 921,0 1378,7 4364,0 851,8 1514,6 1441,1 3807,4 ΓΕΩΡΓΙΑ 6,6-2,0 2,5 8,4 15,4 7,0 10,2 12,8 29,9 ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 67,3 130,8 115,9 152,4 466,4 112,3 191,2 185,4 488,9 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 0,0 0,0 0,0 0,1 0,3 0,3 0,5 ΕΝΕΡΓΕΙΑ 26,0 9,9-2,2 213,4 247,2 9,3-6,2 79,8 82,8 ΤΡΑΠΕΖΕΣ-ΠΙΣΤΗ 210,9 63,2 156,8 303,9 734,9 163,1 267,3 613,7 1044,0 ΑΛΙΕΙΑ 0,4-0,1 0,3 0,2 0,2 ΥΓΕΙΑ 0,1 0,3 0,1 0,1 0,5 0,0 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 15,4 17,5 20,3 20,4 73,6 26,2 42,7 11,0 79,9 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 109,2 467,2 69,7 158,0 804,1-3,9 179,3-111,1 64,4 ΟΡΥΧΕΙΑ 0,7 0,2 0,2-11,6-10,6 8,2 0,4-0,6 8,0 ΛΟΙΠΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 7,1 28,6 9,7 7,7 53,1 36,8 11,5 7,5 55,8 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ 311,5 358,8 445,2 408,0 1523,5 330,4 531,5 597,9 1459,7 ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ -33,4-9,2-13,8 1,0-55,4 22,1 120,1-45,7 96,5 ΧΟΝΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 56,9 213,4 115,6 114,4 500,4 135,4 161,8 80,9 378,1 ΜΗ- ΚΑΤΗΓΟΡΟΠΟΙΗΜ ΕΝΕΣ 5,6 1,6 0,8 2,6 10,6 4,8 4,4 9,5 18,8 Πηγή: Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας Επεξεργασία Στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Στον Πίνακα 3 που ακολουθεί εμφανίζονται οι συνολικές άμεσες ξένες επενδύσεις ανά έτος για τις χώρες οι οποίες στην περίοδο 1996-2007 έχουν πραγματοποιήσει περισσότερα από 500 εκατ. συνολικές επενδύσεις (στην τελευταία στήλη εμφανίζονται οι συνολικές επενδύσεις για το διάστημα 1996-Σεπτέμβριος 2007). 3

Πίνακας 3 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Βουλγαρία (1996-2007) (ποσά σε εκατ., προσωρινά στοιχεία για 2006-2007) ΧΩΡΑ 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007-9μηνο ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 1996-2007 ΣΥΝΟΛΟ 1103,3 903,4 980,0 1850,5 2735,9 3103,3 4364,0 3807,4 21026,6 ΑΥΣΤΡΙΑ 78,2 104,6 166,4 210,9 691,1 992,3 461,5 325,6 3174,4 ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ -4,8 23,5 0,7 86,5 51,3 330,0 735,9 584,9 1901,9 ΟΛΛΑΝΔΙΑ -11,2 90,3 36,5 216,6 324,6 158,7 678,1 198,9 1892,8 ΕΛΛΑΔΑ 105,8 262,3 240,1 198,9 179,6 286,1 283,1 231,5 1819,7 ΒΕΛΓΙΟ 113,5 67,9 0,2 27,8 142,4 48,4 131,3 565,4 1421,2 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 42,3 75,3 90,8 96,1 253,0 69,2 138,6 172,0 1061,5 ΚΥΠΡΟΣ 81,7 19,8-8,4 104,9 90,1 6,1 105,3 237,9 994,5 ΙΤΑΛΙΑ 379,5 163,9 25,1 87,8 71,2 108,4 63,4 79,0 990,5 ΗΠΑ 61,8 49,9 60,0 112,8 107,7 53,5 116,0 124,3 847,7 ΟΥΓΓΑΡΙΑ 2,3 1,1 10,2 324,8 48,9 69,2 244,3 133,9 843,5 ΕΛΒΕΤΙΑ 27,2 37,0 39,3 134,2 116,5 249,1 26,3 48,4 736,9 ΤΣΕΧΙΑ 0,7 2,9 68,9-6,1 279,5 118,3 208,9-0,3 680,9 ΙΣΠΑΝΙΑ 1,1 5,7 0,1 4,0 8,2 43,2 178,8 250,1 601,9 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 3,6-6,3-1,8 2,6 19,7 85,8 253,1 127,2 508,4 Πηγή: Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας Επεξεργασία στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Στο σύνολο της περιόδου 1996-2007 οι ευρισκόμενες στην 4 η θέση ελληνικές επενδύσεις καταλαμβάνουν ποσοστό 8,7% έναντι 15,1% της Αυστρίας, 9,0% του Ην. Βασιλείου και 9,0% της Ολλανδίας, οι οποίες καταλαμβάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις. Στο επόμενο Γράφημα παρουσιάζεται η κατανομή ποσοστών των 8 πρώτων χωρών. Γράφημα 2 Κατανομή άμεσων ξένων επενδύσεων στην Βουλγαρία για το διάστημα 1996-2007 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 5% ΒΕΛΓΙΟ 7% ΚΥΠΡΟΣ 5% ΙΤΑΛΙΑ 5% ΛΟΙΠΟΙ 36% ΕΛΛΑΔΑ 9% ΟΛΛΑΝΔΙΑ 9% ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 9% ΑΥΣΤΡΙΑ 15% Επεξεργασία Στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας 4

Β. Πορεία Διμερούς Εμπορίου Ελλάδος Βουλγαρίας Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ οι ελληνικές εξαγωγές στην Βουλγαρία για το εννεάμηνο του 2007 σημείωσαν οριακή μείωση κατά 0,4% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2006, ευρισκόμενες πάντως στο υψηλότατο επίπεδο των 778,2 εκατ.. Οι βουλγαρικές εξαγωγές (ελληνικές εισαγωγές) αυξήθηκαν κατά 2,4% στα 587,2 εκατ.. Αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων ήταν ο μεν όγκος εμπορίου να αυξηθεί ελαφρά κατά 0,8%, (ξεπερνώντας τα 1,365 δισεκ ) το δε θετικό για την Ελλάδα ισοζύγιο διαμορφώθηκε στα 191 εκατ., σημειώνοντας πάντως συρρίκνωση κατά 8,3%. Οι ελληνικές εξαγωγές στην Βουλγαρία μειώθηκαν κατά 0,4% αν και οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 2,9%. Οι εισαγωγές από την Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 2,4% έναντι αύξησης των συνολικών εισαγωγών κατά 9,2%. Από την πορεία αυτή συνάγεται ότι με την Βουλγαρία μάλλον σταθεροποιούνται τα επίπεδα στα οποία μπορούν να ανέλθουν οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών με δεδομένες τις σημερινές συνθήκες των δομών εμπορίου και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης τους και ότι μάλλον οριακές ανακατανομές μπορούν να παρατηρηθούν μεσοπρόθεσμα. Σημειώνεται ότι η Βουλγαρία καταλαμβάνει την τέταρτη θέση στον κατάλογο των χωρών στις οποίες εξάγονται ελληνικά προϊόντα με ποσοστό απορρόφησης 6,14% το εννεάμηνο του 2007 έναντι ποσοστού 6,34% το εννεάμηνο του 2006, οπότε καταλάμβανε την τρίτη θέση, στην οποία πλέον πέρασε η Κύπρος. Οι εισαγωγές της Ελλάδος από την Βουλγαρία (στην θέση 18 της γενικής κατάταξης των προμηθευτριών χωρών) καταλαμβάνουν το εννεάμηνο του 2007 το 1,42% έναντι 1,51% το 2006 (θέση 16 η ), λόγω ταχύτερης αύξησης των συνολικών εισαγωγών της Ελλάδος. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα ανωτέρω στοιχεία. Πίνακας 4 Πορεία διμερών εμπορικών σχέσεων Ελλάδος - Βουλγαρίας Για το διάστημα Ιανουάριος-Σεπτέμβριος (προσωρινά στοιχεία σε εκατ. ) 2006 2007 % Ελληνικές Εξαγωγές 781,5 778,2-0,4 Ελληνικές Εισαγωγές 573,1 587,2 + 2,4 Όγκος Εμπορίου 1354,6 1.365,4 + 0,8 Ισοζύγιο 208,4 191,0-8,3 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος Επεξεργασία στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Οι Βουλγαρικές Επενδύσεις στο Εξωτερικό 8 η η Ελλάδα με ποσοστό 2,9% Σύμφωνα με στοιχεία της (κεντρικής) Εθνικής Τράπεζας Βουλγαρίας οι συνολικές επενδύσεις στο εξωτερικό βουλγαρικών κεφαλαίων παρουσιάζουν συνεχή άνοδο ιδιαίτερα τα τρία τελευταία χρόνια. 5

Σημειώνουμε ότι στον Πίνακα τα αρνητικά πρόσημα υποδηλώνουν αύξηση του ενεργητικού των επιχειρήσεων από τις επενδύσεις στο εξωτερικό, ενώ τα θετικά πρόσημα υποδηλώνουν μείωση του ενεργητικού (αποεπένδυση). Συνεπώς το 2004 καταγράφεται αποεπένδυση 165,6 εκατ. η οποία οφείλεται στην μεγάλη αποεπένδυση στην Ολλανδία. Πίνακας Βουλγαρικές επενδύσεις στο εξωτερικό (1999-2007, σε εκατ. ) ΧΩΡΑ 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007-9 ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ -16,3-3,3-8,7-29,0-23,3 165,6-249,1-136,8-126,6-427,6 ΤΟΥΡΚΙΑ 0,0 0,0-0,1-26,3-0,9-2,7-11,2-9,5-1,2-51,9 ΣΕΡΒΙΑ 0,0 0,0-0,1-0,1-3,1-3,8-7,8-16,6 0,0-31,5 ΤΥΝΗΣΙΑ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-24,9-24,9 ΑΛΒΑΝΙΑ -9,6-5,3 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-4,1 0,0-19,3 ΚΥΠΡΟΣ 0,0 0,0-3,7 0,0-1,5-1,4-1,8-9,0-1,7-19,1 ΗΠΑ 0,0 0,0-0,1 0,0-0,8-2,2-2,4-12,2 0,0-17,7 ΡΩΣΙΑ 0,0 0,0-0,1-0,1-1,1-3,1-5,0-3,7 0,0-13,2 ΕΛΛΑΔΑ 0,0 0,0 0,0-4,4-4,3-4,0-5,9-4,2-8,0-12,2 ΠΓΔΜ 0,0 0,0-0,4 0,0-1,0-2,6-8,8-7,7-3,9-11,6 ΠΟΛΩΝΙΑ -8,3-1,6 0,0 0,0-0,2 0,0 0,0-0,2-0,1-10,4 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1,1 4,1-0,1-0,1-1,3 1,1-1,7-2,3-7,1-9,4 ΡΟΥΜΑΝΙΑ 0,0-0,5-0,9-0,6 0,0-3,7-3,4-4,5-4,8-9,3 ΜΑΛΤΑ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1-4,0-4,7-8,7 Η.Α.Ε. -0,6 1,0 0,0 0,0 0,0-0,3 0,0-0,2-7,8-7,9 ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2 0,0-6,3-6,5 ΒΕΛΓΙΟ 0,0 0,0-0,3 0,0-0,3 0,0-0,9-11,4 5,1-6,3 ΛΙΧΤΕΝΣΤΑΙΝ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,8-5,5 0,0-5,5 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 196,7-200,2-1,9 0,0-5,4 ΕΛΒΕΤΙΑ 0,0 0,0-0,4 1,5-1,6-1,7 2,3-5,4 0,0-5,3 ΑΥΣΤΡΙΑ 0,0 0,0 0,0-0,1-0,2 0,0-1,8-0,4-2,1-4,5 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος Επεξεργασία στοιχείων: Γραφείο ΟΕΥ Σόφιας Συνολικά όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του ανωτέρω Πίνακα οι συνολικές βουλγαρικές επενδύσεις από το 1999 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2007 ανέρχονται σε 427,6 εκατ.. Το 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2007 επενδύθηκαν 126,6 εκατ. έναντι 136,8 εκατ. ολόκληρο το προηγούμενο έτος. Το 2005 πραγματοποιήθηκαν οι μεγαλύτερες επενδύσεις ύψους 250 εκατ.. Όπως προκύπτει από τα παρατιθέμενα στοιχεία οι βουλγαρικές επενδύσεις πραγματοποιούνται τόσο σε έναν γεωγραφικά κοντινό χώρο, όσο και σε παραδοσιακές χώρες-εταίρους της Βουλγαρίας. Το ιστορικό και πληθυσμιακό στοιχείο προσδιορίζει επίσης τις χώρες υποδοχής του βουλγαρικού επενδυτικού ενδιαφέροντος. Η Τουρκία βρίσκεται επικεφαλής του Πίνακα με 51,9 εκατ. καλύπτοντας ποσοστό 12,1%, και ακολουθεί η Σερβία (7,4%), η Τυνησία (5,8%), η Αλβανία και η Κύπρος (από 4,5%), οι ΗΠΑ (4.1%), η Ρωσία (3,0%) και στην όγδοη θέση η Ελλάδα με 12,2 εκατ. και ποσοστό 2,9% επί του συνόλου. Δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το είδος των επενδύσεων και τους τομείς στους οποίους έγιναν. 6

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ Το 2025 ο πληθυσμός της Βουλγαρίας θα είναι περίπου 6 εκατομμύρια Έλλειψη καταρτισμένου εργατικού δυναμικού Κατά το 2020-2025 ο πληθυσμός της Βουλγαρίας θα ανάρεχεται στα 6 εκ. άτομα από τα οποία το 20% θα είναι μεγαλύτεροι των 65 και ένα εκ. τσιγγάνοι (Romani) σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Prokopiev, Προέδρου της συνομοσπονδίας των εργοδοτών και των βιομηχάνων στη Βουλγαρία (CEIBG) στη γενική συνεδρίαση της συνομοσπονδίας. Σύμφωνα με τον κ. Prokopiev η χώρα πρέπει να θεσπίσει μια σειρά μέτρων προκειμένου να λυθεί το δημογραφικό πρόβλημα, αρχίζοντας από τις προσπάθειες να κρατηθούν οι νέοι στη Βουλγαρία μέσω των μεταρρυθμίσεων στο εκπαιδευτικό σύστημα, σταθεροποίηση του συστήματος συνταξιοδότησης καθώς επίσης και ενσωματώνοντας τον πληθυσμό τους Roma. Μια από τις συστάσεις της οργάνωσης είναι η καθιέρωση ενός δημογραφικού ταμείου υποστήριξης, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί όταν η κατάσταση γίνεται πραγματικά κακή. Τα χρήματα στο ταμείο θα προέλθουν από εισοδήματα από την ιδιωτικοποίηση των αχρησιμοποίητων κυβερνητικών κεφαλαίων. Εξάλλου σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της χώρας η Βουλγαρία θα έχει μια ετήσια απώλεια πληθυσμού 40.000 ανθρώπων μέσω της φυσικής μείωσης στο τέλος του 2007, όπως αναφέρθηκε σε διάσκεψη σχετικά με τη γήρανση του πληθυσμού. Οι γεννήσεις αναμένονται να φθάσουν σε 74.000 στο τέλος αυτού του έτους, ενώ οι θάνατοι θα είναι συνολικά 115.000. Η μέση ηλικία είναι 41,4 έτη και η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής είναι 72,6 έτη. Σύμφωνα με τις στατιστικές του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής ο πληθυσμός της Βουλγαρίας ήταν 7.679.000 στο τέλος του 2006, ενώ το 1988 ήταν 8.985.844. Ένα εκατομμύριο - κυρίως νέοι- άνθρωποι έχουν αφήσει τη χώρα κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών, με συνέπεια να αυξηθεί η μέση ηλικία του πληθυσμού. Αυτήν την περίοδο υπάρχουν 2,5 εκ. ηλικιωμένοι στη χώρα - κατά προσέγγιση το ένα τρίτο του πληθυσμού. O αναπληρωτής Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής κ. Hyusseinov θεωρεί τον κοινωνικό αποκλεισμό και την έλλειψη ενός μηχανισμού για την κοινωνική επανένταξη των ηλικιωμένων ως βασικά προβλήματα για το γηράσκοντα πληθυσμό της χώρας. Ο κ. Draganov, εμπειρογνώμονας στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, δήλωσε ότι το 27% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 75 ετών βρίσκονται στο όριο της ένδειας. Τον Οκτώβριο του 2007 υπήρχαν μόνον 16 κέντρα για ηλικιωμένους με αναπηρία, 36 για κοινωνική αποκατάσταση και 43 άσυλα. Ο πληθυσμός της χώρας είναι μεταξύ των ταχύτερα συρρικνούμενων στην Ευρώπη και έχει το χαμηλότερο ποσοστό γέννησης (55.000 μωρά για τους πρώτους εννέα μήνες του έτους) και το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας (85.000 για την ίδια περίοδο), σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής. Οι εμπειρογνώμονες στην εν λόγω διάσκεψη σχολίασαν ότι η αγορά εργασίας της χώρας θα αντιμετωπίσει έλλειψη εργαζομένων λόγω της μείωσης του πληθυσμού. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι στο τέλος του 2020 η αναλογία των ατόμων που εισέρχονται στην εργασιακά ενεργό ηλικία (15 ετών) θα είναι 67 έναντι 100 οι οποίοι 7

συνταξιοδοτούνται στην ηλικία των 65 ετών. Οι επιχειρηματίες της Βουλγαρίας προειδοποίησαν επίσης πως υπάρχει αύξηση της έλλειψης του καταρτισμένου εργατικού δυναμικού, όπως φαίνεται στην ετήσια μελέτη της Bulgarian Industrial Association (ΒΙΑ) για το επιχειρηματικό κλίμα της χώρας. Η έλλειψη του καταρτισμένου εργατικού δυναμικού αυξάνεται εντυπωσιακά στη Βουλγαρία, δήλωσε ο Πρόεδρος της οργάνωσης κ. Danev στην έναρξη της συνέντευξης τύπου της BIA. Σύμφωνα με τον κ. Danev, το 50% των επιχειρήσεων έχουν δυσκολίες όσον αφορά στην εξεύρεση του προσωπικού. Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των επιχειρήσεων που είναι μέλη της Ένωσης δείχνει ότι η γραφειοκρατία, η δωροδοκία, και ο αθέμιτος συναγωνισμός είναι τα άλλα σημαντικά εμπόδια για την επιχείρηση της Βουλγαρίας. Περίπου το 45% των επιχειρήσεων θεωρούν πως το επίπεδο δωροδοκίας παραμένει το ίδιο σε σύγκριση με τον περασμένο χρόνο, ενώ το 43% θεωρούν ότι το επίπεδο εγκληματικότητας παραμένει αμετάβλητο. Οι επιχειρηματίες παραπονέθηκαν επίσης για τη χαμηλή ποιότητα των διοικητικών υπηρεσιών. Εντούτοις, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η προσχώρηση της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε μια θετική επίδραση στην οικονομία καθώς μόνον το 15% πιστεύει ότι η ιδιότητα μέλους της ΕΕ κατέστησε το επιχειρηματικό κλίμα χειρότερο ενώ το 45% την θεωρεί ευεργετική. Ωστόσο το 43% των Βουλγάρων είναι της άποψης ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας έχει αλλάξει προς το χειρότερο μετά από την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ Το 43% των Βουλγάρων είναι της άποψης ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας έχει αλλάξει προς το χειρότερο μετά από την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ, ενώ το 6,2% έχει δει θετικές αλλαγές, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση κοινής γνώμης που πραγματοποίησε το Ίδρυμα Κοινωνιολογίας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Πάντως οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους (46%) δεν βρίσκουν κάποιες αλλαγές. Όσον αφορά τις αλλαγές στην προσωπική ζωή τους, 42 % δήλωσαν ότι η περιουσιακή θέση τους άλλαξε προς το χειρότερο, 50,6% ότι τους περιουσιακή θέση παρέμεινε η ίδια, ενώ το 7,2% ότι η περιουσιακή θέση τους είναι βελτιωμένη. Σύμφωνα με την ψηφοφορία, κατά το 2007, το 11,2% των Βουλγάρων έκριναν ως πολύ φτωχή την περιουσιακή θέση της οικογένειάς τους, ενώ το 32,6% ότι ήταν κακή. Το 44% κρίνουν την περιουσιακή θέση της οικογένειάς τους ως ικανοποιητική, το 11,9% καλή και το 0,3% πολύ καλή. Ένα σχεδόν έτος μετά από την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, οι Βούλγαροι αισθάνονται λιγότεροι Ευρωπαίοι σε σχέση με το 2004. Σύμφωνα με μια έρευνα που διεξήχθη στα τέλη του2004, το 20,2% των Βούλγαροι ένιωθαν Ευρωπαίοι, ενώ στο τέλος το 2007, ο αριθμός ήταν 10,7%. Το 34,6% έδωσε μια απάντηση «μέχρι ένα σημείο» το 2007 έναντι 38,5% το 2004. Το 2007, το 40,5% δήλωσαν πως δεν αισθάνονται Ευρωπαίοι καθόλου, ενώ το 2004 ήταν 29,5%. 8

Το 2007, το 64,7% των Βουλγάρων δήλωσαν ότι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα για τη βουλγαρική κοινωνία ήταν η διαφθορά, το 52,6% η εγκληματικότητα και το 49,3% η κατάσταση της οικονομίας. Σύμφωνα με το 45,7% η ανεργία ήταν ένα δύσκολο θέμα, ενώ το 2004 το 70% δήλωσε η ανεργία ότι ήταν ένα πολύ δύσκολο θέμα. ΠΡΟΣΟΧΗ! Παραπλανητικές διαφημίσεις ελβετικής εταιρείας έκδοσης Επιχειρηματικών Οδηγών (CENTRAL EUROPEAN TRADE REGISTER) Σύμφωνα με έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Οικονομικών Υποθέσεων της Ελβετίας, το οποίο μας περιήλθε, διευκρινίζεται ότι το Εμπορικό Μητρώο (Κατάλογος) Κεντρικής Ευρώπης που εκδίδεται από τον ελβετικό εκδοτικό Οίκο Intercable AG δεν συνδέεται καθ οιονδήποτε τρόπο με την «Συνεισφορά για την Διεύρυνση» που έχει θεσπίσει η Ελβετία. Υπογραμμίζεται ότι οποιοσδήποτε έχει υπογράψει σχετικό συμβόλαιο σημαίνει ότι έχει συμβληθεί έναντι αμοιβής που οφείλει στον εκδοτικό Οίκο και ότι δεν θα τύχει οποιασδήποτε συνδρομής από την ελβετική πρωτοβουλία. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ Μείωση του Φόρου Διανεμομένων Κερδών Ο φόρος μερισμάτων (δηλ. των διανεμομένων κερδών) θα μειωθεί από το 7% στο 5% από την 1η Ιανουαρίου 2008, σύμφωνα με νόμο που ψήφισε το Κοινοβούλιο της Βουλγαρίας αναθεωρώντας αποφασιστικά το νόμο περί φόρου εταιρικού εισοδήματος. Η κυβέρνηση, που εισήγαγε το νομοσχέδιο δηλώνει στην αιτιολόγησή του ότι η μείωση του φόρου θα οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού των επενδύσεων στη βουλγαρική οικονομία. Μια πρόταση για να καταργηθεί εξ ολοκλήρου ο φόρος μερισμάτων δεν έγινε δεκτή. Επιβολή ΦΠΑ στα ελευθέρια επαγγέλματα Όλα τα ελευθέρια επαγγέλματα (μεταξύ των οποίων εκείνα των συμβολαιογράφων και των εταιριών συλλογής χρεών) θα υπόκεινται στον Φ.Π.Α, σύμφωνα με νέο νόμο που τροποποιεί το νόμο περί φόρου προστιθέμενης αξίας, ο οποίος ψηφίστηκε πρόσφατα από το Κοινοβούλιο. Οι βουλευτές υποστήριξαν μια τροποποίηση που υποβλήθηκε από την κα Nikolova (αναξάρτητη Βουλευτή) για να απαλλάξει από τον Φ.Π.Α την αντιπροσώπευση φυσικών προσώπων σε προδικάσιμη, δικάσιμη, διοικητική και διαιτητική διαδικασία. Όταν ο φορολογικός έλεγχος ενός φορολογούμενου (φυσικού ή νομικού προσώπου) αρχίσει, η προθεσμία για την επιστροφή του Φ.Π.Α θα είναι η προθεσμία για την έκδοση της αντίστοιχης έκθεσης ελέγχου εκτός από τις περιπτώσεις όπου ο φορολογούμενος έχει παρουσιάσει μια εγγύηση υπό μορφή μετρητών, χρεογράφων ή μια ανέκκλητη τραπεζική εγγύηση, έγκυρη για τουλάχιστον τέσσερις μήνες. 9

Ο φορολογικός κώδικας τροποποιείται σύμφωνα με τις αλλαγές στο νόμο για τον Φ.Π.Α. Το χρονικό όριο για τους φορολογικούς ελέγχους επεκτείνεται σε έξι μήνες στην περίπτωση απόκτησης ιδιοκτησίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ή παραδόσεις φορολογητέες στο έδαφος άλλου Κράτους μέλους της ΕΕ. Το προβλεπόμενο χρονικό όριο μπορεί να επεκταθεί κατά δύο μήνες, εάν είναι απαραίτητο. Η αρμόδια Υπηρεσία μπορεί να αρνηθεί την εγγραφή Φ.Π.Α σε φορολογούμενο που δεν έχει παρουσιάσει εγγύηση υπό μορφή μετρητών, χρεογράφων ή μια ανέκκλητη τραπεζική εγγύηση μέχρι την αντίστοιχη προθεσμία, καθώς επίσης και σε φορολογικό υποκείμενο του οποίου ο ιδιοκτήτης ή ιδιοκτήτες, διευθυντές, διευθυντικά στελέχη ή οι κάτοχοι πλειοψηφικού μεριδίου μετοχών ανήκαν ή ανήκουν μέχρι την ώρα του χρέους σε άλλες επιχειρήσεις που οφείλουν Φ.Π.Α άνω των 5.000 λέβα ή, με την ιδιότητά τους ως φυσικά πρόσωπα, οφείλουν Φ.Π.Α που υπερβαίνει τα 5.000 λέβα ή είναι κατηγορούμενοι για εγκληματικές πράξεις ή έχουν καταδικασθεί για φορολογικές παραβάσεις. Η κατάθεση για τη συμμετοχή σε ανοικτή δημοπρασία και διαδικασίες που απαιτούν σφραγισμένη προσφορά αυξάνεται από 10 έως 20%. ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΜΙΣΘΟΙ Συμφωνία για αύξηση των αμοιβών εργαζομένων Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Hristov, Προέδρου της συνομοσπονδίας των ανεξάρτητων συνδικάτων στη Βουλγαρία (CITUB), η συνομοσπονδία εργαζομένων και έξι ενώσεις εργοδοτών υπέγραψαν συμφωνία για αύξηση των ακαθάριστων μηνιαίων αμοιβών που δεν θα υπερβαίνει τα 490 λέβα (250 περίπου) ως αντιστάθμισμα στην μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων μετά από την εισαγωγή του μοναδιαίου συντελεστή (flat tax) φόρου ατομικού εισοδήματος από την 1η Ιανουαρίου 2008, γεγονός που θα κοστίσει στις επιχειρήσεις 130.000.000 λέβα. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. της Bulgarian Industrial Capital Association κ. Velev δήλωσε πως σύμφωνα με την CITUB και την Podkrepa (Συνδικάτο εργαζομένων) 1.200.000 υπάλληλοι θα λαβαίνουν μηνιαία αμοιβή μέχρι 490 λέβα ενώ σύμφωνα με τις έξι οργανώσεις των εργοδοτών, ο αριθμός είναι 300.000-400.000. Ο κ. Velev υποστήριξε ακόμη ότι μετά από την εισαγωγή του μοναδιαίου συντελεστή φόρου ατομικού εισοδήματος οι περισσότεροι υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα θα δουν το εισόδημά τους να αυξάνεται και η παραγωγικότητα της εργασίας θα βελτιωθεί. Ο αντιπρόεδρος της Ένωσης, κ. Tebeyan υπενθύμισε ότι οι αμοιβές του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν κατά 19% μέχρι το Σεπτέμβριο 2007. ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΣΟΦΙΑ ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ 2008 10