ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΜΠ ΤΕΧΝΙΚΑ ΥΛΙΚΑ 7 η ΕΝΟΤΗΤΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΛΙΘΟΙ Ε. Βιντζηλαίου (Συντονιστής), Ε. Βουγιούκας, Ε. Μπαδογιάννης
Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες Χρήσης Creative Commons. για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ & ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 3
Σχετική επιστήμη: ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ορυκτά: ουσίες με καθορισμένη χημική σύνθεση Ορυκτολογική φάση: σταθερή χημική ένωση, που χαρακτηρίζει ορυκτολογικά τα ορυκτά (κρυσταλλικότητα, κτλ.) Πετρώματα: Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα ορυκτά 4
95% (περίπου) του στερεού φλοιού /25 % της επιφάνειας πολύ σκληρά και ομοιογενή πετρώματα προέρχονται από την ψύξη και στερεοποίηση του διάπυρου μάγματος πάνω, κάτω ή κοντά στην επιφάνεια της γης Σχηματισμός: πλουτώνεια (π.χ. γρανίτης, συηνίτης, γάββρος, διορίτης) φλεβώδη (π.χ. πορφύρης, δολερίτης, πηγματίτης) ηφαιστειογενή (π.χ. κίσσηρη, βασάλτης, διαβάσης, τραχείτης) Περικετικότητα σε SiO 2 : όξινα (SiO 2 > 65%) μέσα (SiO 2 μεταξύ 55-66%) βασικά (SiO 2 < 55%). 5
5 % περίπου του στερεού φλοιού / 75 % επιφάνειας διάταξη κατά στρώσεις Σχηματισμός: καθίζηση και απόθεση ασβεστούχων, πυριτικών και άλλων διαλυμάτων στον πυθμένα θαλασσών ή λιμνών (χημικά ιζήματα, π.χ. γύψος, ανυδρίτης) καθίζηση και απόθεση προϊόντων της βιολογικής λειτουργίας του ζωικού ή του φυτικού κόσμου (βιογενή ιζήματα, π.χ. ασβεστόλιθος, δολομίτης, γη διατομών) μεταφορά από τον άνεμο, το νερό ή τους παγετώνες διαφόρων αποθέσεων (μηχανικά ιζήματα) Συνεκτικότητα: συμπαγή ή θραυσματογενή (π.χ. κροκαλοπαγή, λατυποπαγή, ψαμίτης, φλύσχης, αργιλικός σχιστόλιθος) χαλαρά (π.χ. κροκάλες, λατύπες, άμμος, αργιλος, ηφαιστειακές γαίες) 6
Σχηματισμός: αλλοιώσεις των δύο πρώτων κατηγοριών λόγω της επίδρασης θερμότητας, υψηλών πιέσεων, χημικών δράσεων υγρών ή αερίων κ.τ.λ. Χαρακτηριστικά σχιστότητα ανάλογη αυτής των ιζηματογενών (π.χ. σχίστης, φυλλίτης) κρυσταλλικό ιστό ανάλογο των πυριγενών (π.χ. γνεύσιος, μαρμαρυγιακός σχιστόλιθος). 7
Πυριγενή Πέτρωμα Πυκνότητα (kg/m 3 ) Υδαταπορροφητικότητα (% κ.β.) Θλιπτική Αντοχή (MPa) Ανθεκτικότητα σε διάρκεια Γρανίτης 2650 0.3 150 Καλή Πορφυρίτης 2700 0.5 250 Καλή Βασάλτης 3000 0.2 320 Καλή Ιζηματογενή Ασβεστόλιθος 2650 0.9 100 Μέτρια Δολομίτης 2700 1.1 140 Μέτρια Μεταμορφωσιγενή Σχιστής 2850 0.4 200 Καλή Κρυστ. σχιστόλιθος 2750 0.5 280 Καλή Χαλαζίτης 2700 0.3 210 Καλή Μάρμαρα 2650 0.2 120 Καλή 8
Αργοί λίθοι: μικρή κατεργασία (κατά την τοποθέτηση) ξηρολιθοδομημένοι τοίχοι αντιστήριξης Ημιλάξευτοι λίθοι: κατεργασία επιφανειών όψεις λιθοδομών, γωνιόλιθοι διασταυρώσεων τοίχων) Λαξευτοί λίθοι: κατεργασία σχήματος (πρισματικό) και επιφάνειας. μνημειακές κατασκευές & κατασκευές χωρίς επίχρισμα 15-50 cm Ογκόλιθοι: μικρή συνήθως επεξεργασία λιθορριπές σε λιμενικά έργα (ακατάλληλοι για δόμηση) Πλάκες: πλάτος & μήκος > πάχος. διάφορα στάδια κατεργασίας (προλείανση, λείανση, στίλβωση). στεγάσεις κτιρίων, επιστρώσεις δρόμων κ.ά. (παλαιότερα), διακοσμητικό χαρακτήρα (π.χ. επίστρωση δαπέδων, επένδυση τοίχων κ.τ.λ.). ιζηματογενή (π.χ. σχιστόλιθος), μεταμορφωσιγενή (π.χ. μάρμαρα) >50 cm 9
Λιθοσώματα: κατασκευές από φέρουσα τοιχοποιία Αδρανή υλικά: βασικό συστατικό του σκυροδέματος (~80 %) 10
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα Πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.