ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

Transcript

1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση, Μη παράγωγα έργα 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Σύμφωνα με αυτήν την άδεια ο δικαιούχος σας δίνει το δικαίωμα να: Μοιραστείτε αντιγράψετε και αναδιανέμετε το υλικό Υπό τους ακόλουθους όρους: Αναφορά Δημιουργού Θα πρέπει να καταχωρίσετε αναφορά στο δημιουργό, με σύνδεσμο της άδειας Μη εμπορική χρήση Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το υλικό για εμπορικούς σκοπούς Μη παράγωγα έργα Μπορείτε να αναδιανείμετε το υλικό ως έχει, χωρίς να προβείτε σε αλλαγές (ανάμιξη, τροποποίηση)

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

4 Η Μεσοελληνική Αύλακα

5 Η Μεσοελληνική Αύλακα (1) Η Μεσοελληνική αύλακα είναι μία λεκάνη ιζηματογένεσης μήκους 130 χλμ. και πλάτους 30 χλμ. παράλληλα στις ισοπικές ζώνες. Η αύλακα σχηματίζεται επί της ραφής της Απουλίας με την Πελαγονική και έχει ως υπόβαθρο οφιολίθους. Η βάση της είναι ο «φλύσχης της Κρανιάς» στα δυτικά περιθώριά της, με μέγιστο πάχος 1300 μ. και ηλικία Άνω Ηωκαίνου (τουρβιδίτες). Το ανώτερο τμήμα της λεκάνης αποτελείται από μολασσικές αποθέσεις Ολιγόκαινου έως Μειοκαίνου, με μέγιστο πάχος μ. Απαντώνται ιζήματα ρηχής θάλασσας, λιμναίες και χερσογενείς αποθέσεις.

6 Η Μεσοελληνική Αύλακα (2) Εικόνα 1.

7 Φλύσχης Κρανιάς (1) Εικόνα 2.

8 Φλύσχης Κρανιάς (2) 1. Σχηματισμός Επταχωρίου (πάχος 800 μ.) άργιλοι και μάργες με ενστρώσεις από λεπτούς πάγκους ψαμμιτών. Η βάση του περιλαμβάνει 150 μ. πολύμεικτο κροκαλοπαγές. 2. Ο σχηματισμός Πενταλόφου (πάχος 2000 μ.) περιλαμβάνει ψαμμίτες και κροκαλοπαγή (Κροκαλοπαγή Μετεώρων) με χαρακτηριστικές δελταϊκές υποθαλάσσιες αποθέσεις τύπου Gilbert. 3. Ο σχηματισμός Τσοτυλίου (πάχος 1500 μ.) περιλαμβάνει μάργες με ενστρώσεις ψαμμιτών και κλαστικών χερσογενών αποθέσεων. 4. Ο σχηματισμός Όντριας (πάχος 300 μ.) αποτελείται από ψαμμίτες, υφαλογόνους ασβεστόλιθους και μάργες.

9 Φλύσχης Κρανιάς (3) Εικόνα 3.

10 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (1) E W Ophiolites Krania flysch Εικόνα 4.

11 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (2) W E Μολάσσα Οφιόλιθοι Εικόνα 5.

12 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (3) Εικόνα 6. Φλύσχης Κρανιάς

13 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (4) Ο φλύσχης Κρανιάς και η βάση της μολάσσας φέρουν εσωτερικώς δομές συστολής. Στην Κρανία οι οφιόλιθοι επωθούνται προς ανατολάς επί του φλύσχη, ενώ ο φλύσχης παραμορφώνεται εσωτερικώς με πτυχές και επωθήσεις που δείχνουν ότι η ροπή κίνησης των πετρωμάτων ήταν προς τα ανατολικά. Σε πολλές περιπτώσεις στο περιθώριο της Απουλίας οι οφιόλιθοι επωθήθηκαν ανατολικά επί του σχηματισμού Επταχωρίου με την «επώθηση Απουλίας». Στο νότιο τμήμα σχηματίζεται η επώθησης της Απουλίας και η «επώθηση Θεοτόκου» και ανάμεσά τους ένα μεγάλο σύγκλινο.

14 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (5) Εικόνα 7.

15 Τεκτονικές παρατηρήσεις στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας (6) Εικόνα 8. Δομές στο δυτικό περιθώριο της Μεσοελληνικής Αύλακας.

16 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (1) Εικόνα 9. Εξελικτικά μοντέλα ιζηματογένεσης στην περιοχή της Μεσοελληνικής αύλακας και ο ρόλος των επωθήσεων στην εξέλιξη της ιζηματογένεσης.

17 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (2) Εικόνα 10. Εξελικτικά μοντέλα ιζηματογένεσης στην περιοχή της Μεσοελληνικής αύλακας και ο ρόλος των επωθήσεων στην εξέλιξη της ιζηματογένεσης.

18 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (3) Η μολασσική λεκάνη σχηματίζεται από τρεις μεγάλες επωθήσεις: επωθήσεις Κρανιάς, Απουλίας και Θεοτόκου. Αυτές περιορίζουν το ανατολικό όριο της Απουλίας και έχουν κλιμακωτή γεωμετρία, ελέγχουν την ιζηματογένεση και διαιρούν την Μεσοελληνική Αύλακα σε συρόμενες λεκάνες. Με βάση την ιζηματογένεση και την τεκτονική η δυτικά ευρισκόμενη επώθηση είναι παλαιότερη και ανενεργή όταν λειτουργεί η ανατολικά ευρισκόμενη επώθηση.

19 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (4) Η λεκάνη αυτή βρίσκεται στα ανατολικά περιθώρια μιας γιγαντιαίας "popup δομής" Το δυτικό τμήμα της περιλαμβάνει μια σειρά από προς δυσμάς προελαύνουσες επωθήσεις μέσα στην Απουλία πλάκα. Η Αύλακα σχηματίζεται επί μιας ραφής στην οποία υπωθούνται οι πλάκες Απουλία και Πελαγονική. Η ηλικία των επωθήσεων : Ο Φλύσχης Πίνδου δεν έχει οφιολιθικό υλικό ενώ ο Φλύσχης της Κρανιάς περιέχει. Να σημειωθεί πως οι οφιόλιθοι της Πίνδου δεν υπερέβησαν τα περιθώρια της Απουλίας πριν το Κάτω Ολιγόκαινο. Στο τέλος των ορογενετικών κινήσεων και ιδιαίτεροι στο κέντρο της λεκάνης λαμβάνει χώρα βαρυτική κατάρρευση με σχηματισμό κανονικών ρηγμάτων.

20 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (5) Εικόνα 11. Ο σχηματισμός της Μεσοελληνικής αύλακας ως αποτέλεσμα σύγκλισης της Απούλιας και της Πελαγονικής πλάκας.

21 Ιζηματογένεση και ο ρόλος των επωθήσεων (6) Εικόνα 12.

22 Παραδείγματα (1) Εικόνα 13.

23 Παραδείγματα (2) Εικόνα 14.

24 Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Γεωλογίας, Ιωάννης Κουκουβέλας, Σωτηριος Κοκκάλας, Παρασκευάς Ξυπολιάς. «Γεωλογία Ελλάδας». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

25 Αναφορές (1) Το υλικό της παρουσίασης προέρχεται από το βιβλίο: ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Γεωλογίας, Ιωάννης Κουκουβέλας, Σωτήριος Κοκκάλας, Παρασκευάς Ξυπολιάς. Έκδοση: Πανεπιστήμιο Πατρών. Πάτρα 2014.

26 Αναφορές (2) Όλες οι εικόνες που περιέχονται στην ενότητα 6, προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του κ. Κουκουβέλα Ιωάννη.

27 Τέλος Ενότητας