Πρόγραμμα Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων και Νεοεισερχομένων Εκπαιδευτικών Θεσμός του Μέντορα, Παράμετροι μεντορικού έργου (Φάση A ) Εκπαιδευτής: Δρ Μάριος Παντελή (EdD) ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Ορισμός του Μέντορα Οδύσσεια του Ομήρου: ο Μέντορας ήταν ο πιστός πατρικός φίλος του Οδυσσέα, ο οποίος ανέλαβε το ρόλο του εμψυχωτή, καθοδηγητή και συμβούλου του νεαρού και αδύναμου γιου του Οδυσσέα, Τηλέμαχου. Λεξικό Δημητράκου, Μέντωρ: σώφρων φίλος και σύμβουλος. Webster's Dictionary, Mentor: 1.The loyal friend and adviser 2. A teacher or coach.
Ορισμός του Μέντορα (2) Τι λέει η βιβλιογραφία: Ένας έμπειρος εκπαιδευτικός ο οποίος αναλαμβάνει το ρόλο να προσφέρει καθοδήγηση και στήριξη σε ένα νεοδιόριστο εκπαιδευτικό (APEC, 1997, p 14). Ένας έμπειρος εκπαιδευτικός ο οποίος ορίζεται ή, κατά προτίμηση, προσφέρεται εθελοντικά να αναλάβει τον εποπτικό, το συμβουλευτικό, και μερικές φορές αξιολογικό ρόλο για το νεοδιόριστο εκπαιδευτικό (Andrews, 1987, p 150).
Ορισμός του Μέντορα (3) Τι λέει η βιβλιογραφία: Οι μέντορες είναι αρωγοί. Το είδος τους κυμαίνεται από αυτό ενός επίμονου εμψυχωτή που μας βοηθά να χτίσουμε την αυτοπεποίθηση μας, ως αυτό ενός απαιτητικού αφεντικού που μας διδάσκει να εκτιμούμε την τελειότητα στην απόδοση. Οποιοδήποτε και εάν είναι το είδος τους, νοιάζονται για μας και για το τι προσπαθούμε να κάνουμε (Gordon, 1992).
Ορισμός του Νεοεισερχόμενου Ασκούμενος Μαθητευόμενος Προστατευόμενος Αρχάριος Νέος
Μεντορική σχέση είναι... «μια σχέση συνεργασίας μεταξύ δύο ατόμων, η οποία επιτρέπει την ανταλλαγή εμπειριών, απόψεων, πληροφοριών και πρακτικών συμβουλών για ένα συγκεκριμένο τομέα απασχόλησης ή δραστηριότητας» «μια διαδικασία που υποστηρίζει τη μάθηση και την εξέλιξη» «το μοίρασμα εμπειριών που διευκολύνουν μια αμφίδρομη διαδικασία κτισίματος και ελέγχου των γνώσεων...» Thompson (1999)
Μεντορική σχέση είναι... μια σχέση που δίνει στους ανθρώπους την ευκαιρία να μοιραστούν τις επαγγελματικές τους δεξιοτήτες και εμπειρίες και να αναπτυχθούν και να βελτιωθούν μέσω αυτής της διαδικασίας. Συνήθως, η μεντορική σχέση πραγματοποιείται μεταξύ ενός πιο πεπειραμένου και λιγότερο πεπειραμένου εκπαιδευτικού Office of the Director of Equal Opportunity in Public Employment (1997)
Μεντορική σχέση είναι... Στην πιο αποτελεσματική της μορφή η μεντορική σχέση θεωρείται ότι προσφέρει μία αμοιβαία, εποικοδομητική επαγγελματική ανάπτυξη για μέντορες και νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς. Για τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς η μεντορική σχέση παρέχει τη δυνατότητα αναστοχασμού για τη δουλειά τους, εξέτασης των πρακτικών τους και πρόκληση των υποθέσεων οι οποίες υποστηρίζουν την εκπαίδευση και τις προσεγγίσεις στην εκπαίδευση. Για τους μέντορες, το όφελος από τη μεντορική σχέση το οποίο αναφέρεται πιο συχνά είναι το γεγονός ότι η μεντορική σχέση προσφέρει τη δυνατότητα στο μέντορα να αναστοχαστεί τις δικές του επαγγελματικές γνώσεις, πεποιθήσεις και πρακτικές Commonwealth Department of Education, Science and Training (2002, p 31).
Μεντορική σχέση είναι... Στη μια πλευρά, ο μέντορας πρέπει να αναγνωρίσει το δικαίωμα του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού να αντιμετωπιστεί με σεβασμό και εμπιστοσύνη, να είναι ένας ενεργός συνεργάτης στο διάλογο και να του δοθεί αποτελεσματική ανατροφοδότηση με έναν τίμιο και ευαίσθητο τρόπο. Από την άλλη πλευρά, ο μέντορας έχει το δικαίωμα να δώσει εποικοδομητική ανατροφοδότηση, να ακουστεί και να ληφθεί υπόψη. Rippon and Martin (2003, p 223)
Τι ΔΕΝ είναι η μεντορική σχέση ΔΕΝ είναι ευκαιρία: κλωνοποίησης του εαυτού μας, να αποδείξουμε πόσο ικανοί είμαστε, να αποδείξουμε τη δύναμη μας.
Μεντορική σχέση Το παλιό μοντέλο μεντορικής σχέσης, σύμφωνα με το οποίο οι μέντορες θεωρούνται αυθεντείες και μπορούν να μεταδώσουν τις αντιλήψεις, αρχές και φιλοσοφία τους στους ανυπόμονους και διψασμένους για γνώσεις νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς δεν ισχύει πλέον. Hargreaves and Fullan (2000, p 52)
Αναγκαιότητα και σημαντικότητα του ρόλου του μέντορα Σημερινές συνθήκες εργασίας και διδασκαλίας: Ανεπαρκή αναλυτικά προγράμματα. Άλυτα προβλήματα. Πειθαρχία μαθητών. Ανεπαρκείς εγκαταστάσεις και μέσα. Έλλειψη στήριξης από συναδέλφους. Έλλειψη στήριξης από γονείς και κοινότητα. Έλλειψη επαγγελματικής αυτονομίας. Η αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στα πανεπιστήμια δεν είναι ικανή να τους εφοδιάσει με όλες τις γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται (American Federation of Teachers, 2000; Bezzina, 2006; and OFSTED, 1992).
Αναγκαιότητα και σημαντικότητα του ρόλου του μέντορα Οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα και προκλήσεις στην αρχή της σταδιοδρομίας τους και ειδικά όταν ο διορισμός τους δεν ακολουθείται από συστηματική στήριξη, το πρώτο έτος στο επάγγελμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια κατάσταση κρίσης (Tickle, 1994, p 33). Ένας σημαντικός αριθμός δασκάλων εγκαταλείπει το επάγγελμα πρόωρα (Ross and Hutchings, 2003, p viii) Στον Καναδά 15-20% των νέων εκπαιδευτικών εγκαταλείπουν το επάγγελμα κατά τα πρώτα 5 χρόνια (National Graduates Survey, Statistics Canada, 2000).
Αναγκαιότητα και σημαντικότητα του ρόλου του μέντορα Στις ΗΠΑ μέχρι και 40% των νέων εκπαιδευτικών εγκαταλείπουν το επάγγελμα κατά τα πρώτα 5 χρόνια (Berg, Donaldson and Johnson, 2005). η στρατολόγηση και η διατήρηση των εκπαιδευτικών στο επάγγελμα έχουν προσδιοριστεί, σε διάφορες χώρες, ως αυξανόμενο πρόβλημα στην εκπαίδευση (Commonwealth Department of Education, Science and Training, 2002 and Totterdell et al, 2002). Εάν θέλουμε ποιοτικούς εκπαιδευτικούς στις αίθουσες διδασκαλίας πρέπει να θέσουμε ως προτεραιότητες την εκπαίδευση, στήριξη και παραμονή των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών στο επάγγελμα (Wong, 2002, p 54).
Αναγκαιότητα και σημαντικότητα του ρόλου του μέντορα Oι νεοεισερχόμενοι χρειάζονται κάποιον που μπορεί να τους δείξει τα μυστικά του επαγγέλματος, να αναπτύξει την ικανότητά τους και την κατανόηση τους και να τους βοηθήσει να ταιριάξουν στη σχολική μονάδα. Οι εκπαιδευτικοί είναι αποτελεσματικότεροι όταν μαθαίνουν και υποστηρίζονται από τους συναδέλφους τους. Αλλαγή από την ατομιστική διδασκαλία και καθιέρωση της συνεργασίας, της επικοινωνίας της αλληλεπίδρασης μεταξύ εκπαιδευτικών ως νόρμα που θα οδηγήσει στην επαγγελματική ανάπτυξη (Kardos, 2002; Schon, 1987).
Στάδια Μεντορικής Σχέσης και συμπεριφορές μέντορα και νεοδιόριστου Σύμφωνα με: State of Victoria, Department of Education and Early Childhood Development (2007)
Στάδια Μεντορικής Σχέσης ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: Ο Mέντορας βοηθάει το νεοεισερχόμενο να αποκτήσει συγκεκριμένους στόχους που σχετίζονται με τη νέα του θέση. Ο Νεοεισερχόμενος είναι περισσότερο εξαρτημένος σ αυτό το στάδιο από το μέντορα.
Στάδια Μεντορικής Σχέσης: Πρώτο Στάδιο συνέχεια. Μ και Ν συζητούν τις αμοιβαίες προσδοκίες και στόχους τους. Ο Μ καλλιεργεί κλίμα εμπιστοσύνης Ο Μ βοηθάει και υποδεικνύει Ο Μ συμβουλεύει και καθοδηγεί Ο Μ αναγνωρίζει και επιβραβεύει Ο Μ παρέχει επαγγελματική υποστήριξη Ο Μ διαμορφώνει και κάνει ξεκάθαρη την επαγγελματική απόδοση Ο Μ επεξηγεί και μοιράζεται στρατηγικές Ο Ν περιγράφει και αποκαλύπτει Ο Ν είναι δεκτικός στις συμβουλές Ο Ν παρατηρεί και αναλύει τις πρακτικές του Μέντορα Ο Ν εφαρμόζει καινούργιες γνώσεις και στρατηγικές Ο Ν κάνει ερωτήσεις
Στάδια Μεντορικής Σχέσης ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ: Ο Nεοεισερχόμενος είναι περισσότερο αυτόνομος στην ανάπτυξη δεξιοτήτων αλλά έχει ανάγκη επίσης μιας πιο συστηματικής και τακτικής ανατροφοδότησης. Ο Nεοεισερχόμενος εξελίσσεται σταδιακά και γίνεται πιο ανεξάρτητος.
Στάδια Μεντορικής Σχέσης: Δεύτερο Στάδιο συνέχεια. Ο Μ και ο Ν δίνουν και παίρνουν ανατροφοδότηση. Ο Μ και ο Ν δημιουργούν προκλήσεις Ο Μ και ο Ν παρατηρούν Ο Μ διαμορφώνει Ο Μ βοηθάει το Ν στην ανάπτυξη αποτελεσματικής διδακτικής πρακτικής Ο Μ προσφέρει επιλογές Ο Μ κάνει ερωτήσεις Ο Μ διευκολύνει και επιδιώκει την ανεξαρτησία Ο Μ προωθεί την αντανάκλαση O M παρέχει αναγνώριση Ο Ν είναι δημιουργικός και πιο σίγουρος για τις επιλογές του Ο Ν είναι ικανός να κάνει χρήση στοιχείων για αυτό - αντανάκλαση
Στάδια Μεντορικής Σχέσης ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ: Ο Ν δεν βασίζεται πλέον στο Μ και μπορεί να βρίσκει πιθανές λύσεις από μόνος του στα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ο Μ και ο Ν είναι ανεξάρτητοι.
Στάδια Μεντορικής Σχέσης: Τρίτο Στάδιο συνέχεια. Ο Μ και ο Ν Συνδιαλέγονται, συναποφασίζουν και λύνουν μαζί τα προβλήματα που προκύπτουν. Συνεργάζονται στην προετοιμασία του προγραμματισμού και της αξιολόγησης. Εφαρμόζουν εναλλασσόμενη ηγεσία και αντανακλαστική πρακτική (χρήση ανοικτού τύπου ερωτήσεων για να παραθέσουν υποθέσεις, να κτίσουν εμπιστοσύνη να προβάλουν τις σκέψεις τους και να σκεφτούν εναλλακτικές λύσεις). Παρέχουν και προσφέρουν ανατροφοδότηση.
Στάδια Μεντορικής Σχέσης: Τρίτο Στάδιο συνέχεια. Η μεντορική σχέση σταδιακά επαναπροσδιορίζεται καθώς οι στόχοι επιτυγχάνονται και αναπτύσσεται μια συναδελφική και υποστηρικτική σχέση.
Παράμετροι του μεντορικού έργου Ψυχολογική παράμετρος: αναφέρεται στην ψυχολογική στήριξη των νεοεισερχόμενων για ομαλή ένταξη τους στο σχολικό σύστημα. Διοικητική παράμετρος: αναφέρεται στην ανάγκη ο νεοεισερχόμενος να γνωρίσει τις δομές τόσο του εκπαιδευτικού συστήματος όσο και της σχολικής μονάδας. Επαγγελματική παράμετρος: αναφέρεται στην παροχή στήριξης σε βασικές αρχές μεθοδολογίας της διδασκαλίας. Αξιολογική παράμετρος: αναφέρεται στη σημασία της εφαρμογής μεθόδων αυτοαξιολόγησης και αναστοχασμού, για αναβάθμιση και βελτίωση του έργου των νεοδιόριστων ως επαγγελματιών.
Ιδιότητες/Χαρακτηριστικά του καλού μέντορα γνωρίζει το σχολείο, τη σχολική κουλτούρα και την κοινότητα. φροντίζει να γνωρίσει το/τη νεοεισερχόμενο και σέβεται τη μοναδικότητα του/της. Μαθαίνει πώς να μαθαίνει το/τη συνάδελφο του/της και από το/τη συνάδελφο του/της. Έχει υπομονή, είναι γενναιόδωρος/η και δείχνει εμπιστοσύνη. Αποφεύγει την αρνητική κριτική.
Ιδιότητες/Χαρακτηριστικά του καλού μέντορα επικεντρώνεται σε θετική ανταπόκριση. γνωρίζει να ακούει τι λένε, τι δεν λένε, τι θέλουν να πουν και δεν ξέρουν πώς να το πουν. Κτίζει αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Ιδιότητες/Χαρακτηριστικά του καλού μέντορα Οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί επιδιώκουν τους μέντορες οι οποίοι είναι προσιτοί, με το χρόνο και τις δεξιότητες να παρέχουν συναισθηματική στήριξη, οι οποίοι είναι ενθουσιώδεις, καλά θεωρημένα και αξιόπιστα πρότυπα εκπαιδευτικού, οι οποίοι κατέχουν την παρούσα και σχετική εκπαιδευτική γνώση και δεξιότητες και οι οποίοι είναι σε θέση να παρατηρήσουν και να δώσουν ανατροφοδότηση στη διδασκαλία. Κρίσιμη είναι η προσωπικότητα του μέντορα και η δυνατότητά του/της να καθοδηγήσει τη μεντορική σχέση. Rippon and Martin (2003, pp 224-225)
Επομένως... Οι μέντορες χρειάζονται εκπαίδευση και κατάρτιση σχετικά με τους στόχους των προγραμμάτων εισαγωγικής επιμόρφωσης, τη συνεργασία με τον ενήλικα αρχάριο, τα στάδια ανάπτυξης των εκπαιδευτικών, τις ανησυχίες και τις ανάγκες των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών, την κλινική επίβλεψη, την παρατήρηση στην τάξη, τον αναστοχασμό των εκπαιδευτικών και την ανάπτυξη του αυτοσεβασμού και της αυτάρκειας του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού. Cullingford (2006)
Στρατηγικές ανάπτυξης επιτυχημένης μεντορικής σχέσης Διερεύνηση των ανησυχιών, αναγκών, θεμάτων και συναισθημάτων που αντιμετωπίζουν οι νεοεισερχόμενοι. Σαφής καθορισμός των κοινών στόχων, των επιπέδων επίτευξης τους και των προσδοκιών μέντορα και νοεδιόριστου. Υιοθέτηση κατάλληλου τρόπου επικοινωνίας. Επισήμανση επιτυχημένων τακτικών και επιβράβευση τους. Αποφυγή αρνητικής κριτικής. Ενεργητική ακρόαση.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!!!