ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αθήνα, 4 Μαρτίου 2010 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Αριθ. Πρωτ.: οικ 3004237/306 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΡΟΣ: Π.Δ. Δ/ΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΤΜΗΜΑ Α Ταχ. Διεύθυνση: Αν. Τσόχα 16 Ταχ. Κώδικας : 115 21 Πληροφορίες : Θ. Σκούμπα Τηλέφωνο :213 2117240 Fax :210 6467725 e-mail: gxk-trof@ath.forthnet.g gcsl-trof@2005.syzefxis.gov.gr ΘΕΜΑ: Εφαρμογή καν. (ΕΚ) 1924/06 σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα Σχετικό: 1. Έγγραφό μας με αρ. πρωτ. 3002422/00211/2007 2. Καν. (ΕΕ) 116/2010 σχετικά με την τροποποίηση του καν. 1924/06 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τον κατάλογο των ισχυρισμών διατροφής (ΕEL 37 10.2.2010) Το νομοθετικό πλαίσιο για τη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας στα τρόφιμα καθορίζεται από τον καν. (ΕΚ) 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα (EE L 404 της 30.12.2006, σ. 9), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Ο καν. (ΕΚ) 1924/2006 εξειδικεύει τις γενικές αρχές της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, θεσπίζοντας ειδικές διατάξεις όσον αφορά στους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση, στην παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων που διατίθενται ως έχουν στον τελικό καταναλωτή. Συγκεκριμένα στον κανονισμό 1924/06: 1. Καθορίζονται οι γενικές αρχές για όλους τους ισχυρισμούς - Κεφάλαιο ΙΙ Στο άρθρο 3 τίθενται γενικές αρχές που εφαρμόζονται σε όλους τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται για τα τρόφιμα. Στις προϋποθέσεις για τη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας (Άρθρο 4) προβλέπεται καθορισμός περιγραμμάτων θρεπτικών χαρακτηριστικών (nutrient profiles), τα οποία θα καθορίζουν ποια τρόφιμα θα νομιμοποιούνται ή όχι να φέρουν ισχυρισμούς με βάση την διατροφική τους σύσταση. Η χρήση των περιγραμμάτων θρεπτικών χαρακτηριστικών ως κριτηρίου αποσκοπεί στην αποφυγή της κατάστασης κατά την οποία οι ισχυρισμοί διατροφής ή υγείας συγκαλύπτουν τον
γενικό διατροφικό χαρακτήρα ενός τροφίμου, γεγονός που θα μπορούσε να παραπλανήσει τους καταναλωτές κατά την προσπάθεια υγιεινών επιλογών στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής. Τα περιγράμματα θρεπτικών χαρακτηριστικών θα καθοριστούν κυρίως για τα επίπεδα των θρεπτικών ουσιών για τις οποίες η υπερβολική κατανάλωση δεν συνιστάται. Σας επισημαίνουμε ότι δεν έχουν καθορισθεί ακόμη τα περιγράμματα θρεπτικών χαρακτηριστικών παρόλο που προβλέπεται στο άρθρο 4 του κανονισμού ότι θα έχουν καθοριστεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2009. Στα μεταβατικά μέτρα του κανονισμού προβλέπεται ότι τα τρόφιμα που φέρουν ισχυρισμούς διατροφής και υγείας και δεν θα συμφωνούν με το περίγραμμα θρεπτικών συστατικών όταν αυτό θα καθορισθεί, θα μπορούν να κυκλοφορούν για δύο χρόνια από τον καθορισμό του περιγράμματος (Άρθρο 28 1). Στο άρθρο 5 περιγράφονται οι γενικοί όροι που πρέπει να πληρούνται για τη χρήση ισχυρισμών διατροφής και υγείας, ώστε να εξασφαλίζεται ότι: η θρεπτική ή άλλη ουσία για την οποία διατυπώνεται ισχυρισμός έχει αποδεδειγμένα ευεργετικό θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα, η ουσία που αποτελεί το αντικείμενο του ισχυρισμού περιέχεται σε επαρκείς ποσότητες στο τελικό προϊόν ή δεν περιέχεται ή περιέχεται σε δεόντως μειωμένες ποσότητες, ώστε να επιφέρει το θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα που δηλώνεται με τον ισχυρισμό, η ποσότητα του τροφίμου που ευλόγως αναμένεται να καταναλωθεί παρέχει σημαντική ποσότητα της ουσίας που επιφέρει το θρεπτικό ή φυσιολογικό αποτέλεσμα που δηλώνεται με τον ισχυρισμό, η θρεπτική ή άλλη ουσία για την οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός είναι σε μορφή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον οργανισμό. Στο άρθρο 7 προβλέπεται για τους ισχυρισμούς διατροφής η εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ σχετικά με τη διαθρεπτική επισήμανση των τροφίμων (Άρθρο 11α του ΚΤΠ), ενώ για τους ισχυρισμούς υγείας θα πρέπει να παρέχονται οι πληροφορίες της Ομάδας 2 του άρθρου 4, παράγραφος 1, της οδηγίας 90/496/ΕΟΚ (Άρθρο 11α 5α του ΚΤΠ). Επιπροσθέτως, και κατά περίπτωση, η ποσότητα ή οι ποσότητες των ουσιών στις οποίες διατυπώνεται ο ισχυρισμός επί θεμάτων διατροφής ή υγείας, οι οποίες δεν εμφανίζονται στη διαθρεπτική επισήμανση, θα πρέπει να αναγράφονται στο ίδιο οπτικό πεδίο με τη διαθρεπτική επισήμανση. 2. Ισχυρισμοί διατροφής - Κεφάλαιο ΙΙΙ Ο «ισχυρισμοί διατροφής» αναφέρονται στις ιδιαίτερες ευεργετικές θρεπτικές ιδιότητες του τροφίμου λόγω της ενέργειας ή της θρεπτικής ή άλλης ουσίας που περιέχεται, περιέχεται σε αυξημένο ή μειωμένο ποσοστό ή δεν περιέχεται σε αυτό, π.χ. «χαμηλά λιπαρά», «υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες» κ.λ.π (Άρθρο 2 4).
Σύμφωνα με το άρθρο 8 1 του καν. 1924/06 οι ισχυρισμοί επί θεμάτων διατροφής, επιτρέπονται μόνον αν απαριθμούνται στο Παράρτημα του καν. (ΕΚ) 1924/06, το οποίο ορίζει επίσης τους όρους χρήσης τους. Στο σημείο αυτό σας επισημαίνουμε ότι έχουν λήξει τα μεταβατικά μέτρα που προβλέπονταν στο άρθρο 28 παράγραφος 3 του καν. 1924/06 και συνεπώς μετά τις 19 Ιανουαρίου 2010, μόνο οι ισχυρισμοί διατροφής που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του Καν. (ΕΚ) αριθ. 1924/06 μπορούν να βρίσκονται στην επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των τροφίμων. Σε εφαρμογή των ανωτέρω δεν ισχύουν οι παράγραφοι 9 έως 15 και 18 του Άρθρου 10 του Κ.Τ.Π. Επιπλέον σας ενημερώνουμε ότι πρόσφατα δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Eφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ο καν (ΕΕ) 116/2010 της Επιτροπής για την τροποποίηση του καν. (ΕΚ) 1924/06 όσον αφορά τον κατάλογο των ισχυρισμών διατροφής (EE L 37 10.2.2010), τον οποίο σας αποστέλλουμε συνημμένα. Συγκεκριμένα με τον εν λόγω κανονισμό τροποποιείται το Παράρτημα του καν. (ΕΚ) 1924/06 προκειμένου να συμπεριληφθούν οι ισχυρισμοί διατροφής και οι όροι χρήσεις τους σχετικά με τα ω- 3 λιπαρά οξέα, τα μονοακόρεστα λιπαρά, τα πολυακόρεστα λιπαρά και τα ακόρεστα λιπαρά οξέα. 3. Ισχυρισμοί υγείας - Κεφάλαιο ΙV Ισχυρισμός υγείας νοείται κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υπονοεί ή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση μεταξύ κατηγορίας τροφίμων, τροφίμου, ή συστατικού του και της υγείας, π.χ. «το ασβέστιο συμβάλλει στην ενίσχυση των οστών». Σύμφωνα με τον καν. 1924/06 οι ισχυρισμοί υγείας επιτρέπονται μόνον εάν συνάδουν προς τις γενικές απαιτήσεις του Κεφαλαίου ΙΙ, τις ειδικές απαιτήσεις του Κεφαλαίου ΙV, έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στον κανονισμό και περιλαμβάνονται στους καταλόγους εγκεκριμένων ισχυρισμών που προβλέπονται στα άρθρα 13 και 14 του κανονισμού. Όλοι οι ισχυρισμοί υγείας υποβάλλονται σε διαδικασίες έγκρισης, όπως αυτές περιγράφονται στα επιμέρους άρθρα του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ.1924/06, πριν την διατύπωση τους στην επισήμανση των τροφίμων και την κυκλοφορία τους στην αγορά. Για να θεωρηθεί ότι οι ισχυρισμοί υγείας έχουν εγκριθεί θα πρέπει να εκδοθεί σχετικός Κανονισμός από την Επιτροπή. Ωστόσο μέχρι την έγκριση των ισχυρισμών υγείας προβλέπονται ποικίλα μεταβατικά μέτρα τα οποία περιγράφονται στο άρθρο 28 του εν λόγω κανονισμού. Ο ρόλος των αρχών ελέγχου κατά την μεταβατική περίοδο είναι να κρίνουν κατά περίπτωση αν οι ισχυρισμοί υγείας που χρησιμοποιούνται από τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων είναι σύμφωνοι με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται από τον Κανονισμό, και να εφαρμόζουν κατ' αντιστοιχία τα μεταβατικά μέτρα όπως αυτά περιγράφονται στο άρθρο 28.
Ο Κανονισμός 1924/06 παρέχει μια κατηγοριοποίηση των ισχυρισμών υγείας ανάλογα με το περιεχόμενό τους: 3α. Ισχυρισμοί υγείας του άρθρου 13 οι οποίοι περιγράφουν ή μνημονεύουν: α. το ρόλο θρεπτικής ή άλλης ουσίας στην αύξηση, την ανάπτυξη και τις λειτουργίες του οργανισμού β. ψυχολογικές λειτουργίες και λειτουργίες συμπεριφοράς γ. με την επιφύλαξη της οδηγίας 96/8/ΕΚ «σχετικά με τα τρόφιμα που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε δίαιτες μειωμένων θερμίδων για απώλεια βάρους», αδυνάτισμα ή έλεγχο του βάρους ή μείωση του αισθήματος πείνας ή αύξηση του αισθήματος κορεσμού ή μείωση της διαθέσιμης ενέργειας από τη δίαιτα Για τους ισχυρισμούς αυτούς προβλέπεται στον κανονισμό η θέσπιση από την Επιτροπή κοινοτικού καταλόγου επιτρεπόμενων ισχυρισμών και των όρων για τη χρήση τους το αργότερο μέχρι τις 31/1/2010 (Άρθρο 13 3). Λόγω του εξαιρετικά μεγάλου αριθμού ισχυρισμών του άρθρου αυτού που υποβλήθηκαν μέσω των αρμοδίων αρχών των ΚΜ στην Επιτροπή και στη συνέχεια διαβιβάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων για αξιολόγηση, ο κοινοτικός κατάλογος με τους εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας του άρθρου 13 1 αναμένεται να εκδίδεται περιοδικά έως ότου ολοκληρωθεί η επιστημονική αξιολόγηση όλων των ισχυρισμών από την EFSA και εκδοθούν οι αντίστοιχοι κανονισμοί από την Επιτροπή. Αναμένεται ότι η όλη διαδικασία θα ολοκληρωθεί έως το 2011. Στα μεταβατικά μέτρα του κανονισμού προβλέπεται ότι μέχρι την έκδοση του κοινοτικού καταλόγου με τους εγκεκριμένους ισχυρισμούς υγείας, οι ισχυρισμοί υγείας του άρθρου 13, παρ.1, στοιχεία α, επιτρέπεται να κυκλοφορούν με ευθύνη των επιχειρήσεων τροφίμων υπό τον όρο ότι είναι σύμφωνοι με τον κανονισμό και με την επιφύλαξη της λήψης μέτρων διασφάλισης κατά το άρθρο 24 από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου (άρθρου 28 5). Για τους ισχυρισμούς υγείας που αναφέρονται στο άρθρο 13 1β και 1γ ισχύουν τα μεταβατικά μέτρα του άρθρου 28 6. 3β. Ισχυρισμοί υγείας του άρθρου 14. Αναφέρονται σε: Ισχυρισμούς για τη μείωση κινδύνου εκδήλωσης μίας ασθένειας, δηλαδή ισχυρισμούς υγείας που δηλώνουν, υπονοούν ή οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση μίας κατηγορίας τροφίμου, τροφίμου ή συστατικού του μειώνει σημαντικά τον παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ανθρώπινης ασθένειας και Ισχυρισμούς σχετικά με την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών. Οι ισχυρισμοί υγείας του άρθρου 14, εγκρίνονται σύμφωνα με την διαδικασία των άρθρων 15,16,17 και 19 του καν. 1924/06. Μεταβατικά μέτρα Οι ισχυρισμοί υγείας που αναφέρονται στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας (άρθρου 14, παρ.1 στοιχείο α) δεν επιτρέπονται να διατυπώνονται για τα τρόφιμα, παρά μόνο όταν
εκδοθεί σχετικός Κανονισμός της Επιτροπής για την έγκρισή τους. Ήδη έχουν εκδοθεί 6 κανονισμοί της Επιτροπής, σχετικά με την έγκριση ή την απόρριψη ορισμένων ισχυρισμών υγείας στα τρόφιμα οι οποίοι αφορούν τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας, καθώς και την ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών [καν. (ΕΚ) 983/2009, καν. (ΕΚ) 984/2009, καν. (ΕΚ) 1024/2009, καν. (ΕΚ) 1025/2009, καν. (ΕΚ) 1167/2009, καν. (ΕΚ) 1168/2009]. Για τους ισχυρισμούς υγείας που αναφέρονται στην ανάπτυξη και την υγεία των παιδιών (άρθρου 14, παρ.1 στοιχείο β) ισχύουν τα μεταβατικά μέτρα του άρθρου 28(6). Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του καν. (ΕΚ) 1924/06 στην Ελλάδα είναι ο ΕΦΕΤ. Η υποβολή αίτησης για την έγκριση ενός ισχυρισμού υγείας γίνεται στην κεντρική Υπηρεσία του ΕΦΕΤ, στη Διεύθυνση Αξιολόγησης Εγκρίσεων. Σας ενημερώνουμε ότι στην ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ και πιο συγκεκριμένα στον σύνδεσμο Νομοθεσία - Βιβλιοθήκη - Κοινοτική νομοθεσία - Ισχυρισμοί Διατροφής και Υγείας έχουν αναρτηθεί χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τους ισχυρισμούς Διατροφής και Υγείας, οι οποίες θα επικαιροποιούνται κάθε 1 η του μήνα. Σύμφωνα με τα ανωτέρω θα θέλαμε να σας επισημάνουμε τα εξής: στην περίπτωση δειγμάτων στα οποία διατυπώνονται ισχυρισμοί διατροφής η γνωμάτευση πρέπει να βασίζεται στην εφαρμογή του Παραρτήματος του καν. (ΕΚ) 1924/06 και του καν. (ΕΕ) 116/2010. για τις περιπτώσεις δειγμάτων στα οποία διατυπώνονται ισχυρισμοί υγείας παρακαλούμε να επικοινωνείτε με τη Δ/νση Τροφίμων πριν τη γνωμάτευση, για την παροχή επικαιροποιημένης πληροφόρησης. Παρακαλούμε, να λάβει γνώση όλο το εμπλεκόμενο προσωπικό της υπηρεσίας σας, με ευθύνη του Προϊσταμένου. Στη διάθεσή σας για κάθε πληροφορία και διευκρίνιση. Ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης κ.α.α Θ. ΚΛΑΔΑ Συνημμένα: Καν (ΕΕ) 116/2010 (EE L 37 10.2.2010), σελ. τρεις (3)
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ: Εσωτερική διανομή - Γραφείο κ. Γεν. Δ/ντριας - Δ/νση Τροφίμων Τμ. Α,Β : gxk-trof@ath.forthnet.gr, gxk-div@ath.forthnet.gr - Δ/νση Αλκοόλης: gxk-alk@ath.forthnet.gr - Δ/νση Χημικοτεχνική Δασμολογίου: gxk-tarification@ath.forthnet.gr - Δ/νση Περιβάλλοντος : gxk-environment@ath.forthnet.gr - Γραφείο Α.Χ.Σ. : organosi@ath.forthnet.gr Κοινοποίηση 1) Χημικές Υπηρεσίες Α) Αποστολή με συνημμένα 1 ΧΥ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 11 ΧΥ ΘΗΒΑΣ 21 Β ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 2 ΧΥ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 12 ΧΥ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 22 ΧΥ ΠΡΕΒΕΖΗΣ 3 ΧΥ ΧΑΝΙΩΝ 13 ΧΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ 23 ΧΥ ΠΥΡΓΟΥ 4 ΧΥ ΒΕΡΟΙΑΣ 14 ΧΥ ΚΟΖΑΝΗΣ 24 ΧΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ 5 ΧΥ ΔΡΑΜΑΣ 15 ΧΥ ΚΟΡΙΝΘΟΥ 25 ΧΥ ΣΑΜΟΥ 6 ΧΥ ΕΔΕΣΣΑΣ 16 ΧΥ ΛΑΜΙΑΣ 26 ΧΥ ΣΥΡΟΥ 7 ΧΥ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ 17 ΧΥ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ 27 ΧΥ ΤΡΙΠΟΛΗΣ 8 Α ΧΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 18 ΧΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ 28 ΧΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ 9 Γ Χ.Υ. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 19 ΧΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 10 ΧΥ ΞΑΝΘΗΣ 20 ΧΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ Β) Αποστολή χωρίς συνημμένα (αποστολή αυτών ηλεκτρονικά) 1 Β Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 8 ΧΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 15 Β ΧΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ 2 Γ Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 9 ΧΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 16 ΧΥ ΛΑΡΙΣΑΣ 3 Δ Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 10 ΧΥ ΚΑΒΑΛΑΣ 17 ΧΥ ΠΑΤΡΩΝ 4 Α ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 11 ΧΥ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 18 ΧΥ ΡΟΔΟΥ 5 Γ ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 12 ΧΥ ΒΟΛΟΥ 19 ΧΥ ΣΕΡΡΩΝ 6 Α Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 13 ΧΥ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 20 ΧΥ ΧΑΛΚΙΔΑΣ 7 E Χ.Υ. ΑΘΗΝΩΝ 14 ΧΥ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ 21 Χ.Υ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ