Ελένη Πάνου-Αργυροπούλου Φύλακες στα σύνορα Publibook
http://www.publibook.gr Αυτό το κείμενο που δημοσιεύεται από τις εκδόσεις Publibook προστατεύεται από τους διεθνείς νόμους και τις διεθνείς συνθήκες που αφορούν τα συγγραφικά δικαιώματα. Η εκτύπωσή του σε χαρτί προορίζεται αποκλειστικά για τον αγοραστή και περιορίζεται στην προσωπική του χρήση. Κάθε άλλη αναπαραγωγή ή αντιγραφή, από όποιον και αν προέρχεται, θα αποτελεί απομίμηση και θα υπόκειται στις προβλεπόμενες κυρώσεις από το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας και από τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες για την προστασία των συγγραφικών δικαιωμάτων. Διεύθυνση στην Ελλάδα: Εκδόσεις Publibook οδός Αριστείδου 8, T.K. 105 59, Αθήνα Έδρα: Editions Publibook 14, rue des Volontaires 75015 PARIS France IDDN.FR.010.0115277.000.R.P.2010.030.31500 Πρώτη έκδοση από τις Εκδόσεις Publibook, 2011
Εισαγωγή Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε ένα τεράστιο δάσος. Ήταν ένα πανέμορφο, μαγευτικό δάσος. Η φύση το είχε προικίσει με όλων των ειδών τα δέντρα, τα πιο όμορφα δέντρα, κι έτσι του επέτρεπε να μοιάζει με ένα καταπράσινο χαλί στη μέση του απέραντου κόσμου. Όμως η ομορφιά του δεν περιοριζότανε μόνο στην πυκνή του βλάστηση. Υπήρχαν πολλά μικρά, ήσυχα, καταγάλανα ποτάμια που το διέσχιζαν. Στις όχθες των ποταμών ξεπρόβαιναν τόσα πολλά και διαφορετικά λουλούδια που χάριζαν την ομορφιά τους στη φύση χειμώνα-καλοκαίρι. Όλα αυτά τα μικρά ποτάμια κατέληγαν στη μέση αυτού του δάσους σε μια τεράστια λιμνοθάλασσα, που σ αυτήν κατοικούσαν όλα τα ζωντανά της θάλασσας, ακόμα και δελφίνια. Αυτή η λιμνοθάλασσα ένωνε μα και ταυτόχρονα χώριζε το δάσος σε τέσσερις περιοχές. Στην Ανατολική, Δυτική, Βόρεια και Νότια. Όλες οι περιοχές είχαν τον ίδιο φυσικό πλούτο, την ίδια ομορφιά, εκτός από τη Δυτική. Σ αυτήν υπήρχε επιπρόσθετα ένας τεράστιος καταρράκτης που συνεχιζότανε σε πολλούς μικρότερους, όπου τα ζώα μπορούσαν να διασκεδάζουν κάνοντας νεροτσουλήθρες. Κάθε σημείο αυτού του δάσους ήταν απλά πανέμορφο. Σαν να είχε ζωγραφίσει η Αγάπη το πρόσωπό της σ ένα πορτρέτο που το ονόμασε: «Άνοιξη!». Σ αυτό, λοιπόν, το πανέμορφο δάσος κατοικούσαν όλων των ειδών τα ζώα. Στις όχθες των ποταμών κατοικούσαν παπάκια, χήνες και κύκνοι που απολάμβαναν τα γαλάζια τους νερά όλη τη μέρα χειμώνα-καλοκαίρι. Κάπου εκεί συνήθιζαν να τριγυρνάνε κι οι μέλισσες, που 9
ακούραστα πετούσαν όλη μέρα από λουλούδι σε λουλούδι για να φτιάξουν το πολύτιμο μέλι, το αγαπημένο γλυκό όλων των ζώων. Λίγο πιο πέρα ζούσαν οι κότες, τα μοσχάρια, τα γουρουνάκια, τα κατσίκια και τα αρνιά, καθώς επίσης τα κουνέλια και οι λαγοί που κρύβονταν στα περίφημα λαγούμια τους. Σ όλα τα δέντρα ξεχώριζαν πίθηκοι και μαϊμούδες που τραγουδούσαν χαρούμενα κι αμέριμνα, πηδούσαν από δέντρο σε δέντρο κι όλη μέρα έπαιζαν κι έτρωγαν μπανάνες, μήλα, καρύδες κι άλλα φρούτα που απλόχερα τους τα πρόσφερε η φύση, για να χορταίνουν την πείνα τους και να ξαναβρίσκουν την ενέργειά τους. Ο ουρανός γέμιζε από τα χαρούμενα τιτιβίσματα των πουλιών. Γαλάζιοι, πράσινοι, κίτρινοι, μοβ κι άσπροι παπαγάλοι, πολύχρωμα καναρίνια και καλλίφωνα αηδόνια πετούσαν ξέγνοιαστα όλη μέρα. Μικρά συννεφάκια σκέπαζαν σε κάποια σημεία τον καταγάλανο, λαμπερό ουρανό, για να προστατεύουν όλα τα ζώα, μα κυρίως τα πουλιά, από τον καυτό ήλιο. Στο βάθος του δάσους ζούσαν ροζ και γαλάζιοι ελέφαντες, πανέμορφες, λεπτές τίγρεις, πολύχρωμες ζέβρες, μικρά και μεγάλα αρκουδάκια όλων των χρωμάτων. Εκεί κοντά ζούσαν τα άλογα, τα γαϊδούρια και τα μουλάρια. Εκεί αρχικά ζούσαν και τα μυρμήγκια, που όμως βαρέθηκαν να τα πατάνε συνέχεια τα μεγάλα ζώα κι έτσι μετακόμισαν προς τη μέση του δάσους. Στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του δάσους κατοικούσαν τα λιοντάρια. Τα λιοντάρια ήταν οι πρίγκιπες της κάθε περιοχής. Όλα τα ζώα έπρεπε να τους αποδίδουν μέρος της παραγωγής τους. Κανένα λιοντάρι δεν χρειαζόταν να ανησυχεί για την τροφή του, μα και κανένα ζώο του δάσους δεν ανησυχούσε πως θα χάνονταν η ησυχία κι η τάξη, όσο τα λιοντάρια φρόντιζαν για την ασφάλεια του τόπου τους. Και μόνο η ύπαρξη των λιονταριών κρατούσε μακριά τα ζώα του γειτονικού 10
δάσους. Τουλάχιστον έτσι νόμιζαν τα ζώα του μαγικού δάσους. Το άγριο γειτονικό δάσος δεν ήταν τόσο προικισμένο με τροφές και τα ζώα που κατοικούσαν εκεί θα έκαναν τα πάντα για να τρυπώσουν στο μαγικό δάσος ώστε να εξασφαλίσουν την τροφή τους. Όμως κάτι τέτοιο θα τάραζε αν όχι την ασφάλεια, τουλάχιστον την αίσθηση της ασφάλειας στα ζώα που κατοικούσαν στο μαγικό δάσος. Μέρος της τροφής αποθηκευόταν και το στέλνανε στα νοσοκομεία ή στα σχολεία για ορφανά. Στα νοσοκομεία πήγαιναν όχι μόνο τ άρρωστα ζώα αλλά κι αυτά που είτε στη δουλειά τους είτε κατά τον ελεύθερο χρόνο τους είχαν κάποιο ατύχημα. Τ άλογα, που έτρεχαν συνέχεια στο δάσος, αν έβρισκαν κάποιο ζώο χτυπημένο, το πήγαιναν αμέσως στο πιο κοντινό νοσοκομείο. Αλλά και στο σχολείο για ορφανά δεν πήγαιναν μόνον όσα μικρά ζωάκια δεν είχαν κάποιον να τα φροντίσει. Εκεί κατέληγαν όσα μικρά είχαν απομακρυνθεί τόσο από το σπίτι τους, που δεν έβρισκαν πια τον δρόμο του γυρισμού. Δεν ήταν καθόλου σπάνιο φαινόμενο κάποια ζωάκια να είναι τόσο ζωηρά που να βιάζονται να εξερευνήσουν το ατέλειωτο δάσος, γι αυτό και πολλές φορές χάνονταν. Τ άλογα, αν έβλεπαν κάποιο χαμένο ζωάκι, το πήγαιναν αμέσως στο πιο κοντινό σχολείο για ορφανά, αν φυσικά δεν ήταν χτυπημένο. Αν ήταν χτυπημένο, το πήγαιναν πρώτα στο νοσοκομείο. Οι ζέβρες κι οι τίγρεις είχαν αναλάβει να ενημερώνουν τους συμπολίτες τους για τα ζώα που βρίσκονταν στο νοσοκομείο ή στο σχολείο για ορφανά. Έτσι, μερικά μικρά ζώα γύριζαν και πάλι στην οικογενειακή θαλπωρή. Κάποια άλλα, όμως, δεν είχαν την ίδια τύχη κι αυτό γιατί το μικρό ζωάκι θα μπορούσε να έχει απομακρυνθεί τόσο πολύ που να βρίσκεται πλέον σε νοσοκομείο ή σχολείο για ορφανά κάποιας άλλης περιοχής ή σε τόσο απομακρυσμένο σημείο της ίδιας της περιοχής, όπου κανείς όμως δεν το γνώριζε. 11
Σ αυτή την περίπτωση η αναζήτηση των χαμένων μικρών γινότανε με τη βοήθεια των γαϊδουριών ή των μουλαριών. Οι γονείς μίσθωναν κάποιο γαϊδούρι ή μουλάρι κι άρχιζαν να γυρνάνε τις γειτονικές περιοχές. Όμως δεν είχαν όλοι οι γονείς την ίδια οικονομική άνεση, για να μπορούν να γυρνάνε σ όλα τα νοσοκομεία και τα σχολεία για ορφανά. Κάθε περιοχή είχε 100 σχολεία για ορφανά κι οι περιοχές στις οποίες χωριζόταν το δάσος ήταν τέσσερις. Αναπόφευκτα, λοιπόν, κάποια ζωάκια παρέμεναν χαμένα για πάντα! Κάθε περιοχή είχε τον δικό της λέοντα αρχηγό, ο οποίος έδινε εντολές στα υπόλοιπα λιοντάρια για το τι θα πουν στ άλογα και στα άλλα ζώα. Το λιοντάρι αρχηγός έπαιρνε το όνομα της περιοχής που διοικούσε: Ανατολικός, Δυτικός, Νότιος, Βόρειος Αρχηγός, ανάλογα με την περιοχή. Τα λιοντάρια λοιπόν ήταν οι αρχηγοί, οι πρίγκιπες των ζώων και προστάτες των αδυνάτων, που ήταν πάντα έτοιμα να θυσιαστούν για να προστατεύσουν τους υπηκόους τους από κάθε εχθρό: Τόσο από τα ζώα του γειτονικού άγριου δάσους, που ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορούσαν να εισβάλουν στο ήσυχο δάσος και να διαταράξουν την ηρεμία του, όσο κι από ζώα του ίδιου του δάσους. Γιατί πάντα υπήρχε κάποιο ζώο, που από την αλαζονεία του πίστευε ότι θα μπορούσε να κάνει τον τόπο αυτό πιο όμορφο απ ό,τι τον έκανε η φύση! Ή κάποιο ζώο που πίστευε ότι και μόνο που γεννήθηκε ήταν αρκετή θυσία κι έτσι έπρεπε να το φροντίζουν και να το τρέφουν οι άλλοι, ή κάποιο ζώο που πίστευε ότι έχει περισσότερα δικαιώματα από τα άλλα στην τροφή, στις ανέσεις, στη ζωή. Και τα λιοντάρια ήταν πάντα εκεί! Έτοιμα να επαναφέρουν τα εξαπατημένα από τον ίδιο τους τον εαυτό ζώα στην τάξη, για να μη χαθούν όλα όσα με τόσο κόπο είχαν δημιουργηθεί. Κάποια ζώα, που σ αυτά η εμπειρία της ζωής είχε μεταμορφωθεί σε γνώση, γίνονταν δάσκαλοι στα σχολεία κι είχαν αναλάβει να μεταδίδουν στα μικρότερα την 12
έννοια του σεβασμού στον τόπο όπου γεννήθηκαν και να τα κρατούν μακριά από την αλαζονεία, τη λαιμαργία, την απληστία, την τεμπελιά. Δεν έπαυαν ποτέ να τους τονίζουν πως στην ευημερία και στην ασφάλεια ενός τόπου δεν μετράνε μόνο οι πράξεις των ηγετών αλλά κι οι πράξεις του κάθε ζώου χωριστά. Καθένα από αυτά ήταν υπεύθυνο ή συνυπεύθυνο για τη διατήρηση της τάξης και της ομορφιάς του τόπου του. Ξεχωριστή, λοιπόν, ήταν κι η νοοτροπία των ζώων που κατοικούσαν εκεί. Είχαν μάθει να σέβονται τη φύση, να εκτιμούν τη δουλειά, να υπακούουν στους κανόνες. Καθετί τους φαινότανε ξεχωριστό. Το καλοκαίρι τούς έδινε τη χαρά των μπάνιων, της ηλιοθεραπείας και των διακοπών. Η άνοιξη τούς έδινε την έμπνευση για να γράφουν ποιήματα, να ζωγραφίζουν, να τραγουδούν και να μοιράζονται όλα μαζί τη χαρά της αναγέννησης της φύσης. Το φθινόπωρο τα ξεκούραζε από τις ζέστες του καλοκαιριού. Και τον χειμώνα έκαναν υπομονή. Η βροχή δεν τους άρεσε ιδιαίτερα, όμως ήξεραν ότι ήταν δώρο από τη φύση, για να μη χάσει το περιβάλλον τους την ομορφιά του. Ήξεραν πως η βροχή ήταν η τροφή της ατέλειωτης ομορφιάς του τόπου τους, στον οποίο είχαν την τύχη να γεννηθούν, να ζήσουν, να αγαπηθούν, να δουλέψουν, να κάνουν φιλίες, να ερωτευτούν, να φτιάξουν οικογένεια. Κι αν χιόνιζε; Αυτό ήταν το καλύτερο των μικρότερων ζώων. Τα σχολεία ήταν κλειστά και τα μικρά ζωάκια είχαν την ευκαιρία να παίζουν ώρες ατέλειωτες χιονοπόλεμο, να φτιάχνουν χιονολιόνταρα και να χαμογελούν κάθε λίγο και λιγάκι που άκουγαν τις μανάδες τους να φωνάζουν: «Μπες μέσα, θα κρυώσεις!». Και κάπως έτσι περνούσε ο καιρός σ αυτό το δάσος. Με γέλια και χαρές. Βέβαια κάποια ζώα προτιμούσαν να κάνουν μικρές ή μεγάλες ατασθαλίες. Κάποια άλλα προσπαθούσαν να τα επαναφέρουν στην τάξη, ενώ σε κάποια σιγόβραζε η επιθυμία για μικρή ή μεγάλη σκανταλιά, όμως δεν το τολμούσαν, επειδή φοβόντουσαν 13
την τιμωρία. Σε γενικές όμως γραμμές υπήρχε κάτι που έκανε τον τόπο αυτό ξεχωριστό. Υπήρχαν συνοχή κι αρμονία, αγάπη και κατανόηση, υπομονή κι ελπίδα. Και πάνω από όλα υπήρχε εκείνη η συγκεκριμένη μέρα του φθινοπώρου. Ήταν η ημέρα που όλα τα δέντρα έχαναν τα φύλλα τους. Τότε συναντιόντουσαν οι τέσσερις αρχηγοί στην περίφημη συνάντηση: «Συνάντηση Ανταλλαγής Ιδεών», όπως ήθελαν να την ονομάζουν. Και την επόμενη μέρα το κάθε λιοντάρι μιλούσε στην περιοχή του. Κι αυτή η επόμενη μέρα ήταν η πιο τιμώμενη μέρα της χρονιάς. Όλα τα ζώα της κάθε περιοχής μαζεύονταν για ν ακούσουν τον ηγέτη τους, για να μάθουν τις αποφάσεις που πάρθηκαν στη συνάντηση των τεσσάρων αρχηγών, για να μάθουν πώς πήγε η προηγούμενη χρονιά και τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν για να μη χάσουν ποτέ την ευτυχία τους. Και στη συνέχεια τα ζώα έπαιζαν μουσική, έτρωγαν όλα μαζί, χόρευαν και συζητούσαν τα όσα άκουσαν από τον ηγέτη τους. Ήταν η ομορφότερη μέρα της χρονιάς και δεν ήταν έκπληξη που κάποια ζώα ταξίδευαν και πέντε μέρες για να φτάσουν στην πλατεία του δάσους μόνο και μόνο για να ζήσουν εκείνη τη στιγμή. Τη στιγμή του απολογισμού, των αποφάσεων, των υποσχέσεων, τη στιγμή που όλα τα ζώα του δάσους γίνονταν ένα, γιατί ένας ήταν ο σκοπός: η ευτυχία. Όμως, κάποια στιγμή, κάποιο φθινόπωρο, αμέσως μετά τη συνάντηση ιδεών, απρόσμενα εντελώς, οι αλεπούδες έκαναν την εμφάνισή τους στο μαγικό δάσος. Γιατί ήρθαν στο μαγικό δάσος; Τα ζώα του δάσους πίστεψαν πως η πείνα τις είχε αφοπλίσει και μόνο με την εξυπνάδα τους θα μπορούσαν να σωθούν. Η μόνη τους λύση ήταν να τρυπώσουν στο δάσος ξεγελώντας τα λιοντάρια. Και το κατάφεραν! Στα μάτια των πεινασμένων αλεπούδων δεν υπήρχε πολιτισμός. Καθετί που είχε πόδια δεν ήταν μέρος του ονείρου, αλλά ένα μεζεδάκι που θα μπορούσε να χορτάσει την πείνα τους. Η όμορφη κοτούλα που πήγαινε 14
στο σχολείο της θα μπορούσε να μη γυρίσει ποτέ στο σπίτι της, γιατί κάποια αλεπού την είχε καταβροχθίσει. Το όμορφο αυτό και φιλικό μέρος, που για αιώνες συντηρούσε αυτά τα ζώα, μέσα σε λίγες μέρες έγινε εφιάλτης. Για όποιον λόγο κι αν είχαν έρθει οι αλεπούδες, το αποτέλεσμα ήταν ένα: φόβος. Ο τρόμος κυριαρχούσε παντού και πάγωνε τις καρδιές των ζώων και τις σκέψεις τους. Τα ζώα αμελούσαν να δίνουν στους μεταφορείςμουλάρια μέρος της τροφής για τα σχολεία και τα νοσοκομεία. Τα ζώα που εισάγονταν στα νοσοκομεία γίνονταν ολοένα και περισσότερα, μια και κάποια κατάφερναν να γλιτώσουν τη ζωή τους την τελευταία στιγμή, έχοντας όμως χάσει κάποιο κομμάτι από το σώμα τους. Τα μικρά ζώα που χάνονταν ήταν πολύ περισσότερα πια, γιατί ήταν πολύ εύκολο για τις αλεπούδες να τα ξεγελάσουν. Τα λιοντάρια έδιναν συνέχεια μάχες με τις αλεπούδες και έχτισαν μια φυλακή γι αυτές. Δεν μπορούσαν να τις διώξουν, γιατί πάλι θα έβρισκαν τον τρόπο να γυρίσουν, δεν μπορούσαν όμως και να τις αφήσουν ελεύθερες να κλέβουν την τροφή των άλλων ζώων ή, ακόμα χειρότερα, να τα σκοτώνουν. Τα παπαγαλάκια πήγαιναν κι έρχονταν συνέχεια από περιοχή σε περιοχή μεταφέροντας τα μηνύματα των αρχηγών που αποφάσισαν ότι έπρεπε να παρευρεθούν σε μία έκτατη συνέλευση. 15
Μέρος πρώτο Οι τέσσερις αρχηγοί 17