ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ 16 ΠΡΩΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ 16 ΠΡΩΤΑ ΑΡΘΡΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ Άρθρο 1: ΠΡΟΕ ΡΕΙΟ Ίδρυση της Ένωσης 1. Με βάση τη βούληση των λαών και των κρατών της Ευρώπης να οικοδοµήσουν το κοινό τους µέλλον, το παρόν Σύνταγµα ιδρύει µια Ένωση [καλούµενη...], εντός της οποίας συντονίζονται οι πολιτικές των κρατών µελών και η οποία ασκεί, σε οµοσπονδιακή βάση, ορισµένες κοινές αρµοδιότητες. 2. Η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών µελών της. 3. Η Ένωση είναι ανοικτή σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη των οποίων οι λαοί συµµερίζονται τις αυτές αξίες, τις σέβονται και δεσµεύονται να τις προάγουν από κοινού. Άρθρο 2 : Οι αξίες της Ένωσης Η Ένωση βασίζεται στις αξίες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δηµοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασµού των ανθρώπινων δικαιωµάτων, αξίες οι οποίες είναι κοινές στα κράτη µέλη. Σκοπός της είναι µια κοινωνία ειρηνική η οποία λειτουργεί µε άξονα την ανοχή, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Άρθρο 3 : Οι στόχοι της Ένωσης 1. Σκοπός της Ένωσης είναι η προαγωγή της ειρήνης, των αξιών της και της ευµάρειας των λαών της. ΕΚ ψήφισµα Mendez de Vigo-Leinen, άρθρο 1, 29 Νοεµ. 2001: "Ένωση λαών και κρατών, η οποία θα δίνει µία σταθερή και µακρόπνοη απάντηση στις απαιτήσεις για δηµοκρατία, νοµιµοποίηση και αποτελεσµατικότητα". Ψήφισµα Napolitano σχετικά µε το ρόλο των περιφερειακών και τοπικών αρχών στην ευρωπαϊκή οικοδόµηση (14 Ιανουαρίου 2003). Παρ. 13: να προστεθεί στο άρθρο αυτό "..., καθώς και την εδαφική διάρθρωση και την αυτονοµία των περιφερειών και των δήµων και κοινοτήτων". Ψήφισµα Herman, 10 Φεβρ. 1994: "η Ένωση είναι ανοικτή σε όσα ευρωπαϊκά κράτη συµµερίζονται τις ίδιες αξίες" Έκθεση Spinelli, 14 Φεβρ.1984: "Κάθε δηµοκρατικό ευρωπαϊκό κράτος µπορεί να ζητήσει να γίνει µέλος της Ένωσης" Ψήφισµα Herman, 10 Φεβρ. 1994 "η συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση εδράζεται σε αξίες που είναι κοινές για τους λαούς που την απαρτίζουν, και συγκεκριµένα η ελευθερία, η ισότητα, η αλληλεγγύη, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η δηµοκρατία, ο σεβασµός των δικαιωµάτων του ανθρώπου, η υπεροχή του κράτους δικαίου" Ψήφισµα Herman 10 Φεβρ. 1994 "να διασφαλίσει για την Ευρώπη την ειρήνη, το σεβασµό της δηµοκρατίας, την οικονοµική και κοινωνική πρόοδο, την πλήρη απασχόληση, το σεβασµό του περιβάλλοντος" Έκθεση Spinelli, 14 Φεβρ. 1984: "Σκοποί της Ένωσης είναι: η επίτευξη ανθρώπινης και αρµονικής ανάπτυξης DT\490822EL.doc 1

2. Η Ένωση εργάζεται για µια Ευρώπη βιώσιµης ανάπτυξης βάσει µιας ισόρροπης οικονοµικής προόδου και κοινωνικής δικαιοσύνης, µε µια ελεύθερη ενιαία αγορά και µια οικονοµική και νοµισµατική ένωση, µε στόχο την πλήρη απασχόληση και την επίτευξη υψηλού βαθµού ανταγωνιστικότητας και υψηλού βιοτικού επιπέδου. Προωθεί την οικονοµική και κοινωνική συνοχή, την ισότητα µεταξύ γυναικών και ανδρών, την περιβαλλοντική και κοινωνική προστασία, και την επιστηµονική και τεχνολογική πρόοδο µεταξύ άλλων και στην εξερεύνηση του διαστήµατος. Ενθαρρύνει την αλληλεγγύη µεταξύ γενεών και µεταξύ κρατών καθώς και την ισότητα ευκαιριών για όλους. 3. Η Ένωση αποτελεί έναν χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, εντός του οποίου αναπτύσσονται οι κοινές αξίες της και είναι σεβαστός ο πλούτος της πολιτιστικής της πολυµορφίας. 4. Κατά την προάσπιση της ανεξαρτησίας και των συµφερόντων της Ευρώπης, η Ένωση επιδιώκει την προαγωγή των αξιών της σε παγκόσµιο επίπεδο. Συµβάλλει στη βιώσιµη ανάπτυξη της γης, στην αλληλεγγύη και στον αµοιβαίο σεβασµό µεταξύ λαών, στην εξάλειψη της φτώχειας και στην προστασία των δικαιωµάτων του παιδιού, στην αυστηρή τήρηση των διεθνώς αποδεκτών νοµικών δεσµεύσεων και στην ειρήνη µεταξύ κρατών. 5. Οι στόχοι αυτοί επιδιώκονται µε κατάλληλα µέσα, ανάλογα µε τον βαθµό στον οποίο το παρόν Σύνταγµα αποµένει σχετικές της κοινωνίας που θα βασίζεται κυρίως στην επιδίωξη της πλήρους απασχόλησης, στη σταδιακή εξάλειψη των ανισοτήτων που υφίστανται µεταξύ των περιοχών της, στην προστασία του περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητάς του, στην επιστηµονική και πολιτισµική πρόοδο των λαών της η οικονοµική ανάπτυξη των λαών της στο πλαίσιο µιας ελεύθερης εσωτερικής αγοράς µε σταθερό νόµισµα, ισόρροπες εξωτερικές οικονοµικές σχέσεις και διαρκή πρόοδο της οικονοµίας, χωρίς διακρίσεις µεταξύ υπηκόων ή επιχειρήσεων των διαφόρων κρατών µελών, ενισχύοντας την ικανότητα των κρατών, των πολιτών τους και των επιχειρήσεών τους να προσαρµόζουν µε αίσθηµα αλληλεγγύης τις δοµές και δραστηριότητές τους ανάλογα µε τις οικονοµικές µεταβολές η προώθηση στις διεθνείς σχέσεις της ασφάλειας, της ειρήνης, της συνεργασίας, της ύφεσης, του αφοπλισµού και της ελεύθερης διακίνησης προσώπων και ιδεών, καθώς και της βελτίωσης των διεθνών εµπορικών και νοµισµατικών σχέσεων η συµβολή στην αρµονική και δίκαιη ανάπτυξη όλων των λαών του κόσµου για να µπορέσουν να απαλλαγούν από την υπανάπτυξη και την πείνα και να ασκήσουν πλήρως τα πολιτικά, οικονοµικά και κοινωνικά τους δικαιώµατα." Ψήφισµα ηµητρακόπουλου-leinen, 13 Απρ. 2000: "κοινωνική οικονοµία της αγοράς" Ψήφισµα Mendez de Vigo-Leinen, 29 Νοεµ. 2001: "η αντιµετώπιση του δηµοκρατικού ελλείµµατος που χαρακτηρίζει σήµερα την ΟΝΕ και ο καθορισµός ενός ισορροπηµένου οικονοµικού και νοµισµατικού συστήµατος µε τη βοήθεια της εδραίωσης της οικονοµικής και κοινωνικής συνοχής και της αύξησης του συντονισµού των οικονοµικών πολιτικών των κρατών µελών" Ψήφισµα Napolitano σχετικά µε το ρόλο των περιφερειακών και τοπικών αρχών στην ευρωπαϊκή οικοδόµηση. Παρ. 13: να προστεθεί "... να προωθήσει την εδαφική συνοχή". Ψήφισµα Mendez de Vigo-Leinen, 29 Νοεµ. 2001: "Η εξέλιξη της Ένωσης σε έναν πραγµατικό χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης". Ψήφισµα Napolitano σχετικά µε το ρόλο των περιφερειακών και τοπικών αρχών στην ευρωπαϊκή οικοδόµηση. Παρ. 13 "... σέβεται και ενθαρρύνει τη γλωσσική πολυµορφία..." Ψήφισµα Mendéz de Vigo-Leinen, 29 Νοεµ. 2001 "ο καθορισµός µιας εξωτερικής πολιτικής, πολιτικής ασφάλειας και άµυνας της οποίας οι στόχοι πρέπει να περιέχουν την καταπολέµηση της τροµοκρατίας" DT\490822EL.doc 2

αρµοδιότητες στην Ένωση. Άρθρο 4 : Νοµική προσωπικότητα Η Ένωση διαθέτει νοµική προσωπικότητα. ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ : Τα θεµελιώδη δικαιώµατα και η ιθαγένεια της Ένωσης Άρθρο 5 : Θεµελιώδη δικαιώµατα 1. Ο Χάρτης των Θεµελιωδών ικαιωµάτων αποτελεί συστατικό τµήµα του Συντάγµατος. Ο Χάρτης περιλαµβάνεται [στο δεύτερο µέρος του / σε πρωτόκολλο προσαρτώµενο] στο Σύνταγµα. 1 2. Η Ένωση δύναται να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωµάτων και των θεµελιωδών ελευθεριών. Η προσχώρηση σε αυτήν τη Σύµβαση δεν τροποποιεί τις αρµοδιότητες της Ένωσης όπως ορίζονται από το παρόν Σύνταγµα. 3. Τα θεµελιώδη δικαιώµατα, όπως κατοχυρώνονται από την Ευρωπαϊκή Σύµβαση για την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωµάτων και των θεµελιωδών ελευθεριών και όπως απορρέουν από τις κοινές συνταγµατικές παραδόσεις των κρατών µελών, αποτελούν τµήµα του δικαίου της Ένωσης ως γενικές αρχές. Άρθρο 6 : Απαγόρευση διακρίσεων λόγω ιθαγένειας Στον τοµέα εφαρµογής του παρόντος Συντάγµατος, και µε επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων τις οποίες προβλέπει, απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω ιθαγένειας. Άρθρο 7 : Η ιθαγένεια της Ένωσης 1. Την ιθαγένεια της Ένωσης διαθέτει κάθε πρόσωπο το οποίο έχει υπηκοότητα κράτους µέλους. Η ιθαγένεια της Ένωσης προστίθεται στην εθνική ιθαγένεια και δεν την αντικαθιστά. Όλοι οι πολίτες της Ένωσης είναι ίσοι ενώπιον του νόµου. Το ΕΚ έχει ζητήσει επανειληµµένα την αναγνώριση της νοµικής προσωπικότητας της Ένωσης (Ψήφισµα Mendez de Vigo-Leinen, 29 Νοεµ. 2001, και Carnero, 14 Μαρτ. 2002). Ψήφισµα Duff-Voggenhuber, 16 Μαρτ. 2000: "ο Χάρτης έχει πλήρως δεσµευτικό νοµικό χαρακτήρα µε την ενσωµάτωσή του στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση" Ψήφισµα ηµητρακόπολου-leinen, 13 Απρ. 2000: "Το ΕΚ ζητεί την ενσωµάτωση του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων στο µέρος Α της Συνθήκης". Το ΕΚ τάσσεται ανέκαθεν υπέρ της προσχώρησης της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση προάσπισης των δικαιωµάτων του ανθρώπου και των θεµελιωδών ελευθεριών. (ψηφ. Duff, 23 Οκτωβρίου 2002, παρ. 11 και 12, ψηφ. ηµητρακόπουλου/leinen, 13 Απριλίου 2000, παρ. 33.2, Duff/Voggenhuber, 16 Μαρτίου 2000, παρ. 15 β)). Το ψήφισµα Duff της 23ης Οκτωβρίου 2002 ζητεί επίσης την προσχώρηση "ώστε να καταστεί υψηλό συµβαλλόµενο µέρος και άλλων διεθνών µέσων στον τοµέα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων" (παρ. 11) Το ΕΚ επιβεβαιώνει διαρκώς την αρχή της µη διάκρισης, από το ψήφισµα Bindi, 14 Ιουνίου 1991, και µετά. Το ΕΚ ανέκαθεν διακήρυττε το συµπληρωµατικό χαρακτήρα της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, που συµπληρώνει και διευρύνει τις εθνικές ιθαγένειες µε την αναγνώριση ενός συνόλου δικαιωµάτων κοινών σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες. Στο ψήφισµα Dury-Maij-Weggen, 13 Μαρτίου 1996, το ΕΚ πρότεινε να αναγνωρίζει η Συνθήκη στους υπηκόους τρίτων χωρών που διαµένουν νοµίµως στην ΕΕ την ίση µεταχείριση και τη µη εφαρµογή διακρίσεων στους τοµείς 1 [Το πλήρες κείµενο του Χάρτη µε όλες τις συντακτικές τροποποιήσεις που αναφέρονται στην τελική έκθεση της Οµάδας εργασίας ΙΙ (CONV 354/02) θα περιληφθεί, ανάλογα µε την απόφαση που θα λάβει η Συνέλευση, είτε σε ενδεχόµενο δεύτερο µέρος του Συντάγµατος είτε σε Πρωτόκολλο που θα προσαρτηθεί σε αυτό.] DT\490822EL.doc 3

2. Οι πολίτες της Ένωσης έχουν τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στο παρόν Σύνταγµα. Έχουν : - το δικαίωµα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαµονής στο έδαφος των κρατών µελών, - το δικαίωµα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς και στις δηµοτικές εκλογές στο κράτος µέλος κατοικίας τους, υπό τους ίδιους όρους µε τους υπηκόους του εν λόγω κράτους, - το δικαίωµα να απολαύουν στο έδαφος τρίτης χώρας, στην οποία δεν αντιπροσωπεύεται το κράτος µέλος του οποίου είναι υπήκοοι, της διπλωµατικής και προξενικής προστασίας κάθε κράτους µέλους, υπό τους ίδιους όρους που ισχύουν και έναντι των υπηκόων του κράτους αυτού, - το δικαίωµα αναφοράς προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το δικαίωµα να απευθύνονται στο διαµεσολαβητή της Ένωσης, καθώς και το δικαίωµα να απευθύνονται εγγράφως στα θεσµικά και στα συµβουλευτικά όργανα της Ένωσης σε µία από τις γλώσσες της Ένωσης και να λαµβάνουν απάντηση στην ίδια γλώσσα. 3. Τα δικαιώµατα αυτά ασκούνται υπό τους όρους και εντός των ορίων που ορίζονται από το παρόν Σύνταγµα, και από τις διατάξεις που θεσπίζονται για την εφαρµογή του. ΤΙΤΛΟΣ ΙΙI : Αρµοδιότητες της Ένωσης Άρθρο 8 : Θεµελιώδεις αρχές 1. Η οριοθέτηση και η άσκηση των αρµοδιοτήτων της Ένωσης διέπονται από τις αρχές της απονοµής των αρµοδιοτήτων, της επικουρικότητας, της αναλογικότητας και της καλόπιστης συνεργασίας. 2. Σύµφωνα µε την αρχή της απονοµής των αρµοδιοτήτων, η Ένωση ασκεί τη δράση της εντός των ορίων των αρµοδιοτήτων που της απονέµει το Σύνταγµα για την επίτευξη των στόχων τους οποίους ορίζει. Κάθε αρµοδιότητα η οποία δεν απονέµεται στην Ένωση δυνάµει του Συντάγµατος ανήκει στα κράτη µέλη. των κοινωνικών, οικονοµικών και πολιτιστικών δικαιωµάτων, καθώς και το δικαίωµα ψήφου στις τοπικές εκλογές. Τα συνδεόµενα µε την ευρωπαϊκή ιθαγένεια δικαιώµατα µνηµονεύονταν στην έκθεση Spinelli, το 1984, ενώ απαριθµούνταν µε λεπτοµερέστερο τρόπο στο ψήφισµα Bindi το 1991, ιδίως ως προς τα δικαιώµατα κυκλοφορίας και διαµονής, το δικαίωµα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε ευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο, το δικαίωµα υποβολής αναφορών και το δικαίωµα για µια διαφανή δηµόσια διοίκηση. To ψήφισµα Lamassoure σχετικά µε την οριοθέτηση των αρµοδιοτήτων (16 Μαΐου 2002) εκτιµά ότι ήρθε η ώρα να εκσυγχρονισθεί η κατανοµή των αρµοδιοτήτων µεταξύ της Ένωσης και των κρατών µελών µε βάση τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας (παρ. 1). Οι αρµοδιότητες που ανατίθενται στην Ένωση βασίζονται στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας (ψηφ. Bourlanges, αιτιολ. σκέψη A) Η παρ. 21 του ψηφίσµατος Lamassoure απορρίπτει οποιοδήποτε κατάλογο των αποκλειστικών αρµοδιοτήτων των κρατών µελών και προτείνει να χρησιµοποιείται µάλλον η αρχή της κατά τεκµήριο αρµοδιότητας των κρατών όποτε το συνταγµατικό κείµενο δεν ορίζει άλλως. Η αρµοδιότητα κοινού δικαίου ανήκει στα κράτη µέλη (ψήφισµα Bourlanges, αιτιολ. σκέψη A) 3. Σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας, Το ΕΚ προτείνει να εγγραφεί ο σεβασµός της αρχής της DT\490822EL.doc 4

στους τοµείς οι οποίοι δεν υπάγονται στην αποκλειστική της αρµοδιότητα η Ένωση παρεµβαίνει µόνο εφόσον και στο βαθµό που οι στόχοι της προβλεπόµενης δράσης δεν µπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη µέλη, µπορούν όµως λόγω της εµβέλειας ή των αποτελεσµάτων της προβλεπόµενης δράσης, να επιτευχθούν κατά καλύτερο τρόπο στο επίπεδο της Ένωσης. επικουρικότητας ως συνταγµατική υποχρέωση (ψηφ. Lamassoure, παρ. 11, 2η παύλα). Η κοινοτική παρέµβαση δεν νοµιµοποιείται παρά µόνον στο βαθµό που πληροί τουλάχιστον ένα από τα κάτωθι τρία κριτήρια: - ο χώρος στον οποίο αναφέρεται η προβλεπόµενη δράση υπερβαίνει τα όρια ενός κράτους µέλους και η δράση αυτή ενέχει κινδύνους µε επικίνδυνα αποτελέσµατα (στρέβλωση ή ανισορροπία) για ένα ή περισσότερα κράτη αν δεν αναληφθεί σε κοινοτικό επίπεδο (κριτήριο του χώρου αναφοράς), - η προβλεπόµενη δράση σε κοινοτικό επίπεδο διαθέτει έναντι παρεµφερών δράσεων που θα αναλαµβάνονταν χωριστά από κάθε κράτος µέλος το σηµαντικό πλεονέκτηµα της συνέργιας όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα και τις οικονοµίες κλίµακας (κριτήριο συνέργιας), - η προβλεπόµενη δράση ανταποκρίνεται στην απαίτηση της αλληλεγγύης ή της συνοχής που, λόγω των ανισοτήτων όσον αφορά την ανάπτυξη, δεν µπορούν να ικανοποιηθούν στο πλαίσιο κάθε κράτους µέλους χωριστά (κριτήριο αλληλεγγύης), (Lamassoure, αιτιολ. σκέψη Ζ); Ψήφισµα Napolitano σχετικά µε το ρόλο των περιφερειακών και τοπικών αρχών στην ευρωπαϊκή οικοδόµηση. Παρ.. 13: να προστεθεί µετά τα κράτη µέλη, "οι τοπικές και περιφερειακές αρχές". 4. Σύµφωνα µε την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόµενο και η µορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν το απαιτούµενο για την επίτευξη των στόχων του Συντάγµατος. 5. Σύµφωνα µε την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας, η Ένωση και τα κράτη µέλη εκπληρώνουν τα εκ του Συντάγµατος καθήκοντα σε αµοιβαία βάση σεβασµού και συνεργασίας. Άρθρο 9 : Εφαρµογή των θεµελιωδών αρχών 1. Το Σύνταγµα και οι κανόνες δικαίου που υιοθετούνται από τα Όργανα της Ένωσης στο πλαίσιο της άσκησης των αρµοδιοτήτων που της απονέµονται δυνάµει του Συντάγµατος υπερέχουν έναντι του δικαίου των κρατών µελών. 2. Κατά την άσκηση των µη αποκλειστικών αρµοδιοτήτων της Ένωσης, τα Όργανα εφαρµόζουν την αρχή της επικουρικότητας σύµφωνα µε το Πρωτόκολλο σχετικά µε την εφαρµογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που προσαρτάται στο Σύνταγµα. Η προβλεπόµενη στο Πρωτόκολλο αυτό διαδικασία επιτρέπει στα εθνικά κοινοβούλια των κρατών µελών να µεριµνούν Οι πράξεις κοινοτικού δικαίου υπερέχουν των πράξεων των κρατών µελών (ψηφ. Bourlanges, ατιολ. σκέψη A) (βλέπε επίσης άρθρο 7). Στο ψήφισµα Lamassoure το ΕΚ θεωρεί αναγκαίο να ενισχυθούν οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας (παρ. 32). Προτείνει να θεσπιστεί ένας Επίτροπος "επικουρικότητας" (παρ. 32) ένα νέο δικαίωµα προσφυγής, που θα ασκείται από την Επιτροπή ή από µία σηµαντική µειοψηφία του Συµβουλίου ή του Κοινοβουλίου, που θα προηγείται της έναρξης ισχύος ενός κανόνα και θα εγγυάται το σεβασµό της αρχής της επικουρικότητας ή της αναλογικότητας DT\490822EL.doc 5

για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας. 1 (παρ. 43) ένα ειδικό τµήµα αρµόδιο για τα ζητήµατα που αφορούν το Σύνταγµα, τις αρµοδιότητες και τα θεµελιώδη δικαιώµατα θα πρέπει να ιδρυθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (παρ. 42). 3. Κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων της Ένωσης, τα Όργανα εφαρµόζουν την αρχή της αναλογικότητας σύµφωνα µε το αυτό Πρωτόκολλο. 4. Τα κράτη µέλη λαµβάνουν κάθε γενικό ή ειδικό µέτρο ικανό να εξασφαλίσει την εκτέλεση των υποχρεώσεων οι οποίες απορρέουν από το Σύνταγµα ή προκύπτουν από τις πράξεις των Οργάνων της Ένωσης. 5. Σύµφωνα µε την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας, τα κράτη µέλη διευκολύνουν την Ένωση στην εκπλήρωση της αποστολής της και απέχουν από τη λήψη οιουδήποτε µέτρου ικανού να θέσει σε κίνδυνο την πραγµατοποίηση των σκοπών του Συντάγµατος. Η Ένωση ενεργεί καλή τη πίστει έναντι των κρατών µελών. 6. Η Ένωση σέβεται την εθνική ταυτότητα των κρατών µελών της, η οποία συνδέεται µε τη βασική δοµή τους και µε τις ουσιώδεις λειτουργίες ενός κράτους, και ιδίως µε την πολιτική και συνταγµατική του δοµή, συµπεριλαµβανοµένης της οργάνωσης των δηµοσίων εξουσιών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Όσον αφορά το ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων, στο ψήφισµα Napolitano σχετικά µε τις σχέσεις ΕΚ/εθνικών κοινοβουλίων, το ΕΚ επιβεβαιώνει ότι "είναι έτοιµο να συµβάλει σε µια εις βάθος διαβούλευση µε τα εθνικά κοινοβούλια στο πλαίσιο της συζήτησης και έγκρισης του προγράµµατος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και προκειµένου να εξασφαλισθεί ο σεβασµός της αρχής της επικουρικότητας στην κοινοτική νοµοθετική διαδικασία" (παρ. 11) Το ΕΚ προτείνει επίσης ένα µέλος της Επιτροπής να είναι επιφορτισµένο µε τον έλεγχο της εφαρµογής της αρχής της επικουρικότητας για όλα τα κείµενα που προτείνει η Επιτροπή (Lamassoure, παρ. 32). Ψήφισµα Napolitano σχετικά µε το ρόλο των περιφερειακών αρχών στην ευρωπαϊκή οικοδόµηση. παρ. 13: να προστεθεί: οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών µελών συµµετέχουν στην υλοποίηση των στόχων της Ένωσης. Η εσωτερική διοικητική οργάνωση της επικράτειας τους και η κατανοµή αρµοδιοτήτων εντός κάθε κράτους µέλους εµπίπτουν αποκλειστικά στο εθνικό σύστηµα λήψης αποφάσεων (Lamassoure, παρ. 38 και Napolitano, παρ. 13). Άρθρο 10 : Κατηγορίες αρµοδιοτήτων Το ψήφισµα Lamassoure προτείνει τρεις τύπους αρµοδιοτήτων: αρµοδιότητα ως θέµα αρχής των κρατών, και δύο τύπους αρµοδιοτήτων της Ένωσης τις "ίδιες αρµοδιότητες της Ένωσης" και τις "συντρέχουσες αρµοδιότητες" (παρ. 19). Οι συντρέχουσες αρµοδιότητες υποδιαιρούνται σε τρεις κατηγορίες: εκείνες βάσει των οποίων η Ένωση ορίζει τους γενικούς κανόνες (µπορούµε να τις αποκαλέσουµε συντρέχουσες υπό την αυστηρή έννοια), εκείνες βάσει των οποίων η Ένωση παρεµβαίνει µε συµπληρωµατικό µόνο τρόπο ("συµπληρωµατικές αρµοδιότητες") και εκείνες βάσει των οποίων η Ένωση συντονίζει τις εθνικές πολιτικές (παρ. 25). 1. Όταν το Σύνταγµα απονέµει στην Ένωση αποκλειστική αρµοδιότητα σε συγκεκριµένο 1 Προσεχώς θα διανεµηθεί µια νέα µορφή του Πρωτοκόλλου. Το ΕΚ εκτιµά ότι, "στους τοµείς που εµπίπτουν στις ίδιες αρµοδιότητες της Ένωσης, τα κράτη µέλη µπορούν να DT\490822EL.doc 6

τοµέα, µόνον αυτή δύναται να νοµοθετεί και να εκδίδει νοµικά δεσµευτικές πράξεις, ενώ τα ίδια τα κράτη µέλη δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα εκτός αν νοµιµοποιηθούν προς τούτο από την Ένωση. 2. Όταν το Σύνταγµα απονέµει συντρέχουσα αρµοδιότητα µεταξύ της Ένωσης και των κρατών µελών σε συγκεκριµένο τοµέα, η Ένωση και τα κράτη µέλη έχουν τη δυνατότητα να νοµοθετούν και να εκδίδουν νοµικά δεσµευτικές πράξεις σε αυτόν τον τοµέα. Τα κράτη µέλη ασκούν τις αρµοδιότητές τους µόνον εφόσον και στο βαθµό που η Ένωση δεν έχει ασκήσει τη δική της. 3. Η Ένωση έχει αρµοδιότητα να συντονίζει τις οικονοµικές πολιτικές των κρατών µελών. 4. Η Ένωση έχει αρµοδιότητα να καθορίζει και να θέτει σε εφαρµογή κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, συµπεριλαµβανοµένου του προοδευτικού καθορισµού κοινής αµυντικής πολιτικής. 5. Η Ένωση, σε ορισµένους τοµείς και υπό τους όρους που προβλέπει το Σύνταγµα, είναι αρµόδια να διεξάγει δράσεις για το συντονισµό, τη συµπλήρωση ή τη στήριξη της δράσης των κρατών µελών, χωρίς ωστόσο να αντικαθιστά την αρµοδιότητά τους σε αυτούς τους τοµείς. 6. Η Ένωση ασκεί τις αρµοδιότητές της για την εφαρµογή των πολιτικών που καθορίζονται στο Μέρος ΙΙ του Συντάγµατος, σύµφωνα µε τις προβλεπόµενες σε αυτό ειδικές για κάθε τοµέα διατάξεις. Άρθρο 11 : Οι αποκλειστικές αρµοδιότητες 1. Η Ένωση διαθέτει αποκλειστική αρµοδιότητα για να εξασφαλίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, εµπορευµάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίων και να θεσπίζει τους κανόνες ανταγωνισµού, στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, καθώς και στους ακόλουθους τοµείς : παρεµβαίνουν µόνον υπό τους όρους και εντός των ορίων που καθορίζει η ίδια" (Ψήφισµα Lamassoure, παρ. 22). Στον τοµέα των συντρεχουσών αρµοδιοτήτων, η Ένωση πρέπει να ορίσει το γενικό κανόνα (Lamassoure, παρ. 26) στους τοµείς αυτούς ο κοινοτικός κανόνας αιτιολογείται όταν διακυβεύεται ένα ευρωπαϊκό συµφέρον πρέπει εποµένως να καθορίζει τις κατευθυντήριες γραµµές, τις γενικές αρχές και τους στόχους, συµπεριλαµβανοµένων, όταν κρίνεται απαραίτητο, των κοινών κανόνων και ελάχιστων προτύπων ο κοινοτικός κανόνας δεν πρέπει να έχει ως στόχο την οµοιοµορφία παρά µόνον όπου η ισότητα των δικαιωµάτων ή του ανταγωνισµού κινδυνεύουν σαφώς να αµφισβητηθούν (παρ. 27) Τα κράτη µέλη πρέπει να διατηρούν την ικανότητα να νοµοθετούν όταν η Ένωση δεν έχει ακόµη ασκήσει τα προνόµιά της (παρ. 28). Η Ένωση διασφαλίζει τον υποχρεωτικό συντονισµό των εθνικών δηµοσιονοµικών και φορολογικών πολιτικών στο πλαίσιο της ΟΝΕ (παρ. 30, ψήφισµα Lamassoure) Το ΕΚ ζητεί την «κοινοτικοποίηση του 2ου και του 3ου πυλώνα» (ψήφισµα Lamassoure, παρ. 6, ψήφισµα Carnero της 14.03.2002, για τη νοµική προσωπικότητα της Ένωσης, της 14ης Μαρτίου 2002, παρ. 2, ψήφισµα Leinen/Mendez de Vigo σχετικά µε τη συνταγµατική διαδικασία και το µέλλον της Ένωσης, παρ. 3β και 3στ). Σύµφωνα µε το ψήφισµα Lamassoure (παρ. 24), ο προσδιορισµός και η διεξαγωγή της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας πρέπει να αποτελέσουν αποκλειστική αρµοδιότητα της Ένωσης (βλέπε άρθρο 11) η εφαρµογή της εξωτερικής πολιτικής, όπως και της αµυντικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας, εσωτερικής και εξωτερικής, στη διεθνική τους διάσταση θα πρέπει να είναι συντρέχουσες αρµοδιότητες (παρ. 26, βλέπε άρθρο 12) Το ΕΚ εκτιµά ότι για ορισµένα θέµατα "πρέπει σαφώς να καθορισθεί ότι οι ενέργειες της Ένωσης αποκλειστικό σκοπό έχουν να συµπληρώνουν εκείνες των κρατών µελών, τα οποία διατηρούν την αρµοδιότητα κοινού δικαίου" (Ψήφισµα Lamassoure, παρ. 29). Σύµφωνα µε το ψήφισµα Lamassoure, πρέπει να παραµείνουν ολιγάριθµες και να αφορούν την τελωνειακή πολιτική, τις εξωτερικές οικονοµικές σχέσεις, την εσωτερική αγορά, περιλαµβανοµένων των τεσσάρων ελευθεριών και των χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών, την πολιτική ανταγωνισµού, τις διαρθρωτικές πολιτικές και την πολιτική συνοχής, τις συµφωνίες σύνδεσης καθώς και, για τη ζώνη ευρώ, τη νοµισµατική πολιτική (όπως και DT\490822EL.doc 7

σήµερα, σύµφωνα µε την παρ. 23). Πρέπει να προστεθούν ο προσδιορισµός και η διεξαγωγή της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, η νοµική βάση του κοινού χώρου ελευθερίας και ασφάλειας, καθώς και η χρηµατοδότηση του προϋπολογισµού της Ένωσης. (παρ. 24) - Τελωνειακή Ένωση, σύµφωνη µε το ψήφισµα Lamassoure (βλέπε προηγούµενο σηµείο) - κοινή εµπορική πολιτική, εξωτερικές οικονοµικές σχέσεις (σύµφωνα µε το ψήφισµα βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - νοµισµατική πολιτική για τα κράτη µέλη που έχουν υιοθετήσει το ευρώ, - διατήρηση των βιολογικών πόρων της θάλασσας στο πλαίσιο της κοινής αλιευτικής πολιτικής. 2. Η Ένωση διαθέτει αποκλειστική αρµοδιότητα για τη σύναψη διεθνούς συµφωνίας όταν η σύναψη αυτή προβλέπεται σε νοµοθετική πράξη της Ένωσης, είναι απαραίτητη για να µπορέσει η Ένωση να ασκήσει την αρµοδιότητά της σε εσωτερικό επίπεδο, ή επηρεάζει εσωτερική πράξη της Ένωσης. Άρθρο 12 : Οι συντρέχουσες αρµοδιότητες 1. Η Ένωση διαθέτει συντρέχουσα αρµοδιότητα µε τα κράτη µέλη όταν το Σύνταγµα της απονέµει αρµοδιότητα µη εµπίπτουσα στους τοµείς των άρθρων 11 και 15. 2. Η έκταση των συντρεχουσών αρµοδιοτήτων της Ένωσης καθορίζεται βάσει των διατάξεων του Μέρους ΙΙ. 3. Όταν η Ένωση δεν έχει ασκήσει ή παύει να ασκεί την αρµοδιότητά της σε έναν τοµέα συντρέχουσας αρµοδιότητας, τα κράτη µέλη µπορούν να ασκήσουν τη δική τους. 4. Οι µεταξύ της Ένωσης και των κρατών µελών συντρέχουσες αρµοδιότητες εφαρµόζονται στους ακόλουθους βασικούς τοµείς : για τη ζώνη ευρώ, τη νοµισµατική πολιτική, σύµφωνα µε το ψήφισµα Lamassoure (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) σύµφωνη µε τη "θεωρία" του Κοινοβουλίου Το ΕΚ εκτιµά ότι, σε ορισµένους τοµείς, τα κράτη µέλη πρέπει να διατηρούν την ικανότητα να νοµοθετούν όταν η Ένωση δεν έχει ακόµη ασκήσει τα προνόµιά της (παρ. 28) Σύµφωνα µε το ΕΚ, πρέπει να περιλαµβάνουν: τις συµπληρωµατικές ή συνοδευτικές του ενιαίου χώρου πολιτικές: προστασία καταναλωτών, γεωργία, αλιεία, µεταφορές, διευρωπαϊκά δίκτυα, περιβάλλον, έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, ενέργεια, κοινωνική πολιτική και πολιτική απασχόλησης, πολιτική µετανάστευσης και λοιπές πολιτικές που συνδέονται µε την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, προώθηση της ισότητας µεταξύ ανδρών και γυναικών, σύνδεση υπερπόντιων χωρών και εδαφών, αναπτυξιακή συνεργασία, φορολογία συνδεόµενη µε την ενιαία αγορά και επιπλέον εκείνες που σχετίζονται µε τη θέση σε εφαρµογή της εξωτερικής πολιτικής, όπως η αµυντική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, εσωτερική και εξωτερική, στη διεθνική τους διάσταση (Ψήφισµα Lamassoure, παρ. 26) - εσωτερική αγορά φορολογία που συνδέεται µε την ενιαία αγορά (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης Νοµική βάση του κοινού χώρου ελευθερίας και ασφάλειας αποκλειστική αρµοδιότητα (Lamassoure, παρ. 24) - γεωργία και αλιεία γεωργία, αλιεία (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - µεταφορές µεταφορές (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - διευρωπαϊκά δίκτυα διευρωπαϊκά δίκτυα (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - ενέργεια ενέργεια (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - κοινωνική πολιτική κοινωνική πολιτική και πολιτική απασχόλησης (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) DT\490822EL.doc 8

- οικονοµική και κοινωνική ιαρθρωτικές πολιτικές και πολιτική συνοχής συνοχή αποκλειστική αρµοδιότητα (Lamassoure, παρ. 23) - περιβάλλον περιβάλλον (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) - δηµόσια υγεία και συµπληρωµατική αρµοδιότητα (παρ. 29 Lamassoure βλέπε παρατηρήσεις άρθρου 15) - προστασία των καταναλωτών. προστασία των καταναλωτών (βλέπε αρχή του αυτού άρθρου) 5. Στους τοµείς της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και του διαστήµατος, η Ένωση έχει αρµοδιότητα να εκτελεί δράσεις, κυρίως την εφαρµογή προγραµµάτων, χωρίς να δύναται η άσκηση της αρµοδιότητας αυτής να έχει ως αποτέλεσµα την απαγόρευση της άσκησης των αρµοδιοτήτων των κρατών µελών. 6. Στους τοµείς της αναπτυξιακής συνεργασίας και της ανθρωπιστικής βοήθειας, η Ένωση έχει αρµοδιότητα να αναλαµβάνει δράσεις και να εφαρµόζει κοινή πολιτική, χωρίς να δύναται η άσκηση της αρµοδιότητας αυτής να έχει ως αποτέλεσµα την απαγόρευση της άσκησης των αρµοδιοτήτων των κρατών µελών. Άρθρο 13 : Ο συντονισµός των οικονοµικών πολιτικών 1. Η Ένωση συντονίζει τις οικονοµικές πολιτικές των κρατών µελών, ιδίως µε τον καθορισµό των γενικών προσανατολισµών των πολιτικών αυτών. 2. Η Ένωση συντονίζει τις οικονοµικές πολιτικές των κρατών µελών, ιδίως µε τον καθορισµό των γενικών προσανατολισµών των πολιτικών αυτών. 3. Ειδικές διατάξεις εφαρµόζονται στα κράτη µέλη τα οποία έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Άρθρο 14 : Η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας Τα κράτη µέλη υποστηρίζουν ενεργά και ανεπιφύλακτα την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της Ένωσης σε ένα πνεύµα αµοιβαίας πίστης και αλληλεγγύης. Απέχουν από οιαδήποτε ενέργεια αντιβαίνει στα συµφέροντα της Ένωσης ή ενδέχεται να βλάψει την αποτελεσµατικότητά της. Άρθρο 15 : Οι τοµείς υποστηρικτικής δράσης 1. Η Ένωση µπορεί να εκτελεί δράσεις συντονισµού, συµπλήρωσης ή στήριξης. Η έκταση της αρµοδιότητας αυτής καθορίζεται βάσει των διατάξεων του Μέρους ΙΙ. έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη συντρέχουσα αρµοδιότητα ( Lamassoure, παρ. 26) Σύνδεση χωρών και υπερπόντιων εδαφών, αναπτυξιακή συνεργασία συντρέχουσα αρµοδιότητα (Lamassoure, παρ. 26) Η Ένωση διαθέτει επίσης εξουσίες, και ενίοτε νοµικές υποχρεώσεις, συντονισµού των πολιτικών που εµπίπτουν κυρίως στην εθνική αρµοδιότητα µεταξύ αυτών περιλαµβάνεται ο υποχρεωτικός συντονισµός των πολιτικών προϋπολογισµού και φορολογίας στο πλαίσιο της ΟΝΈ (Lamassoure, παρ. 30). Για λόγους αποτελεσµατικότητας των συντονισµών αυτών, χρειάζεται η εφαρµογή νέων διαδικασιών, εκτός των διαδικασιών κοινού δικαίου της Ένωσης, στις οποίες θα συµµετέχουν όλα τα κοινοτικά θεσµικά όργανα. (αυτόθι) σύµφωνη µε την παρ. 30 Lamassoure ("συντονισµός πολιτικών... για την υλοποίηση των στόχων της Ένωσης") Ο προσδιορισµός και η διεξαγωγή της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας αποκλειστική αρµοδιότητα (Lamassoure παρ. 24) Η εφαρµογή της εξωτερικής πολιτικής, όπως η αµυντική πολιτική και πολιτική, ασφάλειας, εσωτερικής και εξωτερικής, στη διεθνική τους διάσταση συντρέχουσα αρµοδιότητα (Lamassoure, παρ. 26) Το ΕΚ εκτιµά ότι για ορισµένα θέµατα "πρέπει σαφώς να καθορισθεί ότι οι ενέργειες της Ένωσης αποκλειστικό σκοπό έχουν να συµπληρώνουν εκείνες των κρατών µελών, τα οποία διατηρούν την αρµοδιότητα κοινού δικαίου". DT\490822EL.doc 9

Οι τοµείς αυτοί, κατά το ΕΚ, θα πρέπει να είναι "η παιδεία, η κατάρτιση, η νεότητα, η προστασία του πολίτη, ο πολιτισµός, τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, ο αθλητισµός, η υγεία, η βιοµηχανία, ο τουρισµός, τοµείς στους οποίους πρέπει να προστεθούν οι αστικές και εµπορικές συµβάσεις" (Ψήφισµα Lamassoure, παρ. 29). 2. Οι τοµείς υποστηρικτικής δράσης είναι : (βλέπε προηγούµενο σηµείο) - η απασχόληση συντρέχουσα αρµοδιότητα (Lamassoure παρ. 26 βλέπε άρθρο 12) - η βιοµηχανία η βιοµηχανία (βλέπε αρχή της αυτής παραγράφου) - η παιδεία, η επαγγελµατική κατάρτιση και η νεολαία η παιδεία, η επαγγελµατική κατάρτιση και η νεολαία (βλέπε αρχή της αυτής παραγράφου) - ο πολιτισµός ο πολιτισµός (βλέπε αρχή της αυτής παραγράφου) - ο αθλητισµός ο αθλητισµός (βλέπε αρχή της αυτής παραγράφου) - η προστασία από τις καταστροφές. η πολιτική άµυνα (βλέπε αρχή της αυτής παραγράφου) 3. Τα κράτη µέλη συντονίζουν, στο πλαίσιο της Ένωσης, τις εθνικές τους πολιτικές στον τοµέα της απασχόλησης. 4. Οι νοµικά δεσµευτικές πράξεις οι οποίες θεσπίζονται από την Ένωση βάσει των ειδικών για τους τοµείς αυτούς διατάξεων οι οποίες προβλέπονται στο Μέρος ΙΙ, δεν µπορούν να συµπεριλαµβάνουν εναρµόνιση των νοµοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών µελών. Άρθρο 16 : Ρήτρα ευελιξίας 1. Εάν µια δράση της Ένωσης φαίνεται απαραίτητη στο πλαίσιο των καθοριζόµενων στο Μέρος ΙΙ πολιτικών για την επίτευξη ενός από τους στόχους που καθορίζονται στο παρόν Σύνταγµα, χωρίς να έχουν προβλεφθεί στο Σύνταγµα οι εξουσίες δράσης που απαιτούνται για το σκοπό αυτό, το Συµβούλιο, αποφασίζοντας οµόφωνα µετά από πρόταση της Επιτροπής και κατόπιν σύµφωνης γνώµης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, λαµβάνει τα κατάλληλα µέτρα. 2. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο της διαδικασίας "Η Ένωση διαθέτει εξουσίες, και ενίοτε νοµικές υποχρεώσεις, συντονισµού των πολιτικών που εµπίπτουν κυρίως στην εθνική αρµοδιότητα: µεταξύ αυτών περιλαµβάνεται ο συντονισµός των πολιτικών απασχόλησης" (Lamassoure, παρ. 30). Αλλά και συντρέχουσα αρµοδιότητα (βλέπε άρθρο 12)!!! Το ΕΚ δεν αποκλείει το ενδεχόµενο η Ένωση να νοµοθετεί στον τοµέα των συµπληρωµατικών αρµοδιοτήτων: η παρ. 20 του ψηφίσµατος Lamassoure επισηµαίνει ότι "στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων της, η Ένωση θα πρέπει να διαθέτει δυνατότητα ευελιξίας ως προς τους τρόπους δράσης της, συναρτήσει του βαθµού αναγκαιότητας µιας κοινοτικής παρέµβασης: νοµικοί κανόνες, σύσταση, χρηµατοδοτική ενίσχυση, κλπ..". Τίποτε άλλο δεν επιτρέπει τη διασύνδεση των τύπων αρµοδιότητας µε τους τύπους πράξεων που µπορεί να εκδίδει η Ένωση. Το ΕΚ θεωρεί απαραίτητο να προβλεφθεί µια εξελικτική ρήτρα: τάσσεται, κατά συνέπεια, υπέρ της διατήρησης ενός µηχανισµού συγκρίσιµου µε το σηµερινό άρθρο 308 (Ψήφισµα Lamassoure, παρ. 35), αλλά ο οποίος κατ εξαίρεση µόνο θα εφαρµόζεται. Το ψήφισµα ζητεί να "συµµετέχει" το ΕΚ στην απόφαση. Στο ψήφισµα Bourlanges, σχετικά µε την τυπολογία των νοµικών πράξεων και την ιεράρχηση των κανόνων στην ΕΕ (17 εκεµβρίου 2002), το ΕΚ διευκρινίζει το αίτηµα αυτό, προτείνοντας οι αποφάσεις βάσει του άρθρου 308 να περιλαµβάνονται στον τοµέα των "οργανικών νόµων" που έχουν ως χαρακτηριστικό µια ειδική διαδικασία απόφασης: δικαίωµα πρωτοβουλίας της Επιτροπής που ασκείται µετά από ρητή αίτηση του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου έγκριση µε συναπόφαση από το ΕΚ και το Συµβούλιο, όπου και τα δύο όργανα αποφασίζουν µε ενισχυµένη ειδική πλειοψηφία η τελική απόφαση του Συµβουλίου λαµβάνεται σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων (παρ. 6, 3ο εδάφιο, και παρ. 7, 2ο εδάφιο). Να υπενθυµίσουµε ότι, στο ψήφισµά του για τη προς το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Τουρίνου (13 Μαρτίου 1996), το ΕΚ είχε ζητήσει να δίνει τη σύµφωνη γνώµη του σε όλες τις περιπτώσεις που εµπίπτουν στο άρθρο 235 (σηµερινό άρθρο 308) (παρ. 21.6 τέταρτη παύλα). DT\490822EL.doc 10

ελέγχου της αρχής της επικουρικότητας που αναφέρεται στο άρθρο 9, εφιστά την προσοχή των εθνικών κοινοβουλίων των κρατών µελών στις προτάσεις που βασίζονται στο παρόν άρθρο. 3. Οι διατάξεις που θεσπίζονται δυνάµει του παρόντος άρθρου δεν µπορούν να περιλαµβάνουν εναρµόνιση των νοµοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών µελών στις περιπτώσεις στις οποίες το Σύνταγµα αποκλείει την εναρµόνιση αυτή. DT\490822EL.doc 11