η µάλλον ευρύτερη αναγνώριση του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η θέσπιση διατάξεων για την ενισχυµένη συνεργασία στον τοµέα της ΚΕΠΠΑ.

Transcript

1 ΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ Bρυξέλλες, 30 Αυγούστου 2000 (01.09) (OR. fr) CONFER 4766/00 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕ ΡΙΑΣ Θέµα : ιακυβερνητική ιάσκεψη 2000 Ενισχυµένη συνεργασία I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά τις τελευταίες συζητήσεις που διεξήχθησαν για το θέµα αυτό στην Οµάδα των Αντιπροσώπων και στο Υπουργικό Κονκλάβιο, φάνηκε να υπάρχουν ορισµένοι προσανατολισµοί οι οποίοι θα µπορούσαν να δώσουν κατεύθυνση στις µελλοντικές εργασίες. Μεταξύ αυτών θα µπορούσαν να αναφερθούν : i) η ανάγκη να θεωρηθεί η ενισχυµένη συνεργασία ως παράγων ενοποίησης και όχι κατακερµατισµού, µε όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται τόσο σε επίπεδο γενικών αρχών όσο και στο επίπεδο των µηχανισµών που θα διέπουν αυτές τις µορφές συνεργασίες, ii) iii) iv) το γεγονός ότι το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ενισχυµένη συνεργασία, όπως και ο ενδεχόµενος κίνδυνος από αυτήν για τη συνοχή της δράσης της Ένωσης, ποικίλουν σε µεγάλο βαθµό ανάλογα µε τους τοµείς και ότι αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τον καθορισµό των προϋποθέσεων εφαρµογής τέτοιων µορφών συνεργασίας, η συνεπακόλουθη σκοπιµότητα να αποκλειστεί στην πράξη η εφαρµογή της ενισχυµένης συνεργασίας σε ορισµένους τοµείς και, αντιθέτως, να διευκολυνθεί η εφαρµογή της σε άλλους τοµείς (ιδίως µε περιορισµό της αρνησικυρίας), η µάλλον ευρύτερη αναγνώριση του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η θέσπιση διατάξεων για την ενισχυµένη συνεργασία στον τοµέα της ΚΕΠΠΑ. Το παρόν σηµείωµα αποσκοπεί στη διευκρίνιση και συγκεκριµενοποίηση αυτών των προσανατολισµών. Σε προηγούµενες συζητήσεις είχαν εξεταστεί ορισµένες άλλες πτυχές όπως το ζήτηµα της συνεργασίας µεταξύ κρατών µελών εκτός του θεσµικού πλαισίου ή το ζήτηµα του τρόπου λειτουργίας της ενισχυµένης συνεργασίας. Η Προεδρία επιφυλάσσεται να επανέλθει στα θέµατα αυτά σε µεταγενέστερο στάδιο. Υπό το φως των αποτελεσµάτων των προσεχών συζητήσεων, και ιδίως αυτών των Αντιπροσώπων στις 4 Σεπτεµβρίου, η Προεδρία θα υποβάλει εν ευθέτω χρόνω µια πρόταση πλήρους διατακτικού υπό µορφή σχεδίου άρθρων της Συνθήκης. CONFER 4766/00 Μ/δχ 1

2 ΙΙ. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Από τις συζητήσεις φάνηκε ότι ήταν χρήσιµο να διευκρινιστούν και να συγκεκριµενοποιηθούν οι γενικές αρχές που θα διέπουν τις διάφορες µορφές ενισχυµένης συνεργασίας ώστε να προβληθεί καλύτερα η "ενοποιητική" τους λειτουργία και να τονιστούν οι προϋποθέσεις συµβατότητας της κάθε ενισχυµένης συνεργασίας µε τις θεµελιώδεις αρχές της Ένωσης. Οι εκτιµήσεις αυτές θα µπορούσαν να οδηγήσουν στη θέσπιση των ακόλουθων αρχών : 1) η ενισχυµένη συνεργασία πρέπει να ευνοεί την επίτευξη των στόχων της Ένωσης και να διαφυλάσσει και να εξυπηρετεί τα συµφέροντά της, 2) η ενισχυµένη συνεργασία πρέπει να τηρεί τις αρχές των Συνθηκών και το ενιαίο θεσµικό πλαίσιο της Ένωσης, 3) η ενισχυµένη συνεργασία πρέπει ανά πάσα στιγµή να είναι ανοικτή σε όλα τα κράτη µέλη, υπό όρους σαφείς, διαφανείς και αµερόληπτους, 4) η ενισχυµένη συνεργασία πρέπει να κινείται εντός των ορίων των αρµοδιοτήτων που παρέχονται στην Ένωση ή στις Κοινότητες από τις Συνθήκες, δεν θα πρέπει δε να αφορά τοµείς της αποκλειστικής αρµοδιότητας της Κοινότητας, 5) η ενισχυµένη συνεργασία πρέπει να τηρεί το κοινοτικό κεκτηµένο και δεν θα πρέπει να δηµιουργεί εµπόδια στις συναλλαγές µεταξύ των κρατών µελών ούτε να προκαλεί στρεβλώσεις του ανταγωνισµού µεταξύ αυτών, 6) η ενισχυµένη συνεργασία οφείλει να σέβεται τις αρµοδιότητες, τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των µη συµµετεχόντων κρατών µελών αντίστοιχα, τα µη συµµετέχοντα κράτη µέλη οφείλουν να µην παρακωλύουν την εφαρµογή της κάθε αποφασιζόµενης συνεργασίας, 7) η ενισχυµένη συνεργασία µπορεί να αποφασίζεται από τη στιγµή που καθίσταται σαφές ότι ο επιδιωκόµενος στόχος της, τηρουµένων όλων των προαναφερόµενων όρων, δεν µπορεί να επιτευχθεί µε τη σύµπραξη όλων µαζί των κρατών µελών. Κατά τη γνώµη της Προεδρίας, ένας κατάλογος αυτού του είδους ο οποίος, για λόγους απλότητας και ευκρίνειας, συγκεντρώνει το σύνολο των (γενικών και ειδικών) όρων που θα διέπουν την ενισχυµένη συνεργασία, πρέπει να περιληφθεί στην αρχή του νέου διατακτικού που θα προβλεφθεί στη Συνθήκη για το θέµα αυτό. CONFER 4766/00 Μ/δχ 2

3 ΙΙΙ. ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΝΑΜΕΙ ΤΗΣ ΣΕΚ Eξαίρεση ορισµένων τοµέων από το πεδίο εφαρµογής της ενισχυµένης συνεργασίας Ως λογικό επακόλουθο των προαναφερόµενων σκέψεων, τίθεται το ερώτηµα µήπως θα πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρµογής της ενισχυµένης συνεργασίας (ρητά ή σιωπηρά) οι ακόλουθοι τοµείς : η προσέγγιση των νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών µελών που αφορούν τη δηµιουργία και τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η τροποποίηση των όρων πρόσβασης στο ενιαίο νόµισµα, τα διαρθρωτικά ταµεία και το ταµείο συνοχής, η θέσπιση κανόνων που αφορούν την ιθαγένεια της Ένωσης,... Ελάχιστος αριθµός κρατών µελών Το ελάχιστο όριο συµµετοχής θα µπορούσε να µειωθεί στο ένα τρίτο των κρατών µελών όπως προτείνει η Επιτροπή, θα µπορούσε δε να εξετασθεί η περίπτωση να διαφοροποιηθούν οι όροι έγκρισης της δηµιουργίας ενισχυµένης συνεργασίας ανάλογα µε τον αριθµό των συµµετεχόντων (βλ. παρακάτω). ιαδικασία ενεργοποίησης Εναλλακτική δυνατότητα 1 (γενικός κανόνας εφαρµογής) Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από πρόταση της Επιτροπής και µετά τη γνωµοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. CONFER 4766/00 Μ/δχ 3

4 Εναλλακτική δυνατότητα 2 (διαφοροποίηση ανάλογα µε τον αριθµό των κρατών µελών) a) Πρώτη περίπτωση: Αίτηση έγκρισης εκ µέρους των µισών ή περισσότερων κρατών µελών. Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από πρόταση της Επιτροπής και µετά τη γνωµοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. β) εύτερη περίπτωση: Αίτηση έγκρισης εκ µέρους αριθµού κρατών µελών που αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο έως το ήµισυ του συνόλου. Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από πρόταση της Επιτροπής και µετά τη γνωµοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. υνατότητα για [ x αριθµό ] κρατών να ζητήσουν αναβολή στην περίπτωση αυτή, το Συµβούλιο δεν θα µπορεί να χορηγήσει την αιτούµενη έγκριση πριν από την πάροδο προθεσµίας ενός έτους. ιαδικασία για την έγκριση συµµετοχής κι άλλων κρατών µελών εν φαίνεται να υπάρχει καµία ανάγκη τροποποίησης των διατάξεων που αφορούν την αίτηση συµµετοχής σε ενισχυµένη συνεργασία. CONFER 4766/00 Μ/δχ 4

5 IV. ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΕΥΤΕΡΟ ΠΥΛΩΝΑ (ΚΕΠΠΑ) Στόχοι της ενισχυµένης συνεργασίας Η ενισχυµένη συνεργασία δυνάµει του Τίτλου V πρέπει να έχει ως στόχο τη διαφύλαξη των αξιών και των συµφερόντων της Ένωσης και την επιβεβαίωση της ταυτότητάς της στη διεθνή σκηνή. Θα πρέπει να σέβεται τις αρµοδιότητες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και να τηρεί τους στόχους, τις αρχές και τις γενικές κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής στον τοµέα της ασφάλειας, τις αποφάσεις που λαµβάνονται στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών καθώς και τη συνοχή του συνόλου των πολιτικών της Ένωσης. Από τις προηγούµενες συζητήσεις που έχουν διεξαχθεί για το θέµα αυτό, έχει καταφανεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που θα µπορούσε να έχει η µέθοδος της ενισχυµένης συνεργασίας στον τοµέα της ασφάλειας και της άµυνας, είτε κατ' εφαρµογή µιας ρήτρας εξουσιοδότησης όπως αυτή που προτείνεται παρακάτω, είτε υπό τη µορφή µιας "προκαθορισµένης συνεργασίας" που θα ορίζεται σε ένα πρωτόκολλο που θα προσαρτηθεί στη Συνθήκη, όπως έχουν προτείνει ορισµένοι. Ελάχιστος αριθµός κρατών µελών Το ζήτηµα του ελάχιστου αριθµού κρατών µελών τίθεται µε διαφορετικό τρόπο στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα λόγω της ιδιαίτερης φύσης της εξωτερικής πολιτικής η οποία δεν έχει άµεσο αντίκτυπο στο εσωτερικό νοµοθετικό πλαίσιο της Ένωσης, επηρεάζει όµως τα συµφέροντα των κρατών µελών µε πολύ διαφορετικά αποτελέσµατα ανάλογα µε τους τοµείς και τις περιστάσεις. Οι διαπιστώσεις αυτές ενισχύουν την επιχειρηµατολογία υπέρ της µείωσης του ελάχιστου ορίου συµµετοχής το οποίο θα µπορούσε να καθοριστεί, ως γενικός κανόνας, στο ένα τρίτο των κρατών µελών και, στην περίπτωση που αναφέρεται στο παρακάτω σηµείο ii), σε [ x αριθµό ] κρατών µελών, κατώτερο του ενός τρίτου. CONFER 4766/00 Μ/δχ 5

6 ιαδικασία ενεργοποίησης i) Όταν πρόκειται για τοµείς που δεν έχουν αποτελέσει αντικείµενο στρατηγικής, δράσης ή κοινής θέσης: Εναλλακτική δυνατότητα 1 Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόµενων κρατών µελών, αφού θα έχει κληθεί η Επιτροπή να διατυπώσει τη γνώµη της (και θα έχει διαβιβαστεί το αίτηµα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Εναλλακτική δυνατότητα 2 Απόφαση από το Συµβούλιο µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόµενων κρατών µελών, αφού θα έχει κληθεί η Επιτροπή να διατυπώσει τη γνώµη της (και θα έχει διαβιβαστεί το αίτηµα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Στην περίπτωση που το ζητούν όλα τα µη συµµετέχοντα κράτη µέλη, παραποµπή στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο [σύµφωνα µε την τρέχουσα διαδικασία]. ii) Όταν πρόκειται για µέτρα εφαρµογής στους τοµείς που έχουν αποτελέσει αντικείµενο στρατηγικής, δράσης ή κοινής θέσης: Απόφαση από το Συµβούλιο µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόµενων κρατών µελών, αφού θα έχει κληθεί η Επιτροπή να διατυπώσει τη γνώµη της. iii) Στην περίπτωση που µια ενισχυµένη συνεργασία στον δεύτερο πυλώνα ενδέχεται να έχει άµεσες επιπτώσεις στις πολιτικές που διεξάγονται δυνάµει της ΣΕΚ, το Συµβούλιο θα αποφασίζει µε οµοφωνία σε περίπτωση αρνητικής γνώµης της Επιτροπής. CONFER 4766/00 Μ/δχ 6

7 Ενηµέρωση Προκειµένου να εξασφαλιστεί η συνοχή της εξωτερικής δράσης της Ένωσης και η συνοχή της δράσης αυτής µε τις άλλες πολιτικές, θα πρέπει να προβλεφθεί η υποχρέωση τακτικής και λεπτοµερούς ενηµέρωσης του Συµβουλίου για όλες τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί κατ' εφαρµογή µιας ενισχυµένης συνεργασίας. Τίθεται εξ άλλου το ερώτηµα µήπως θα πρέπει να προβλεφθεί κάποιος ειδικός ρόλος για την Προεδρία και/ή τον Ύπατο Εκπρόσωπο για την ΚΕΠΠΑ λόγω των ιδιαίτερων αρµοδιοτήτων τους στην εφαρµογή της ΚΕΠΠΑ. εν τίθεται θέµα να επιβληθεί στο κράτος µέλος που ασκεί την Προεδρία η υποχρέωση να συµµετέχει σε δεδοµένη ενισχυµένη συνεργασία, αλλά να παρασχεθεί στην Προεδρία, υπό επίσηµη ιδιότητα, και/ή στον Ύπατο Εκπρόσωπο για την ΚΕΠΠΑ ένα καθεστώς "παρατηρητή" σε κάθε ενισχυµένη συνεργασία, προκειµένου ιδίως να διευκολυνθεί η ενηµέρωση των άλλων κρατών µελών. Τέλος, το Συµβούλιο θα έχει την υποχρέωση να ενηµερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την εξέλιξη της ενισχυµένης συνεργασίας που έχει θεσπιστεί στον τοµέα αυτό. ιαδικασία έγκρισης της συµµετοχής κι άλλων κρατών µελών Ίδια διαδικασία όπως αυτή που προβλέπεται τη στιγµή αυτή για τον τρίτο πυλώνα. CONFER 4766/00 Μ/δχ 7

8 V. ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΠΥΛΩΝΑ Στόχοι της ενισχυµένης συνεργασίας Η ενισχυµένη συνεργασία δυνάµει του τρίτου πυλώνα πρέπει να έχει ως στόχο το να καταστεί η Ένωση το συντοµότερο δυνατό ένας χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, µε παράλληλη τήρηση των αρµοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας καθώς και των στόχων που καθορίζονται στο Τίτλο VI. Ελάχιστος αριθµός κρατών µελών Όπως και για τον δεύτερο πυλώνα, θα ήταν σκόπιµο να καθοριστεί ο ελάχιστος αριθµός συµµετεχόντων στο ένα τρίτο των κρατών µελών. ιαδικασία ενεργοποίησης Εναλλακτική δυνατότητα 1 Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόµενων κρατών µελών, αφού θα έχει κληθεί η Επιτροπή να διατυπώσει τη γνώµη της (και θα έχει διαβιβαστεί το αίτηµα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). Εναλλακτική δυνατότητα 2 Απόφαση του Συµβουλίου µε ειδική πλειοψηφία ύστερα από αίτηση των ενδιαφερόµενων κρατών µελών, αφού θα έχει κληθεί η Επιτροπή να διατυπώσει τη γνώµη της (και θα έχει διαβιβαστεί το αίτηµα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο). υνατότητα για [ x αριθµό ] κρατών να ζητήσουν αναβολή στην περίπτωση αυτή, το Συµβούλιο δεν θα µπορεί να χορηγήσει την αιτούµενη έγκριση πριν από την πάροδο προθεσµίας ενός έτους. Και στις δύο εναλλακτικές δυνατότητες θα προβλεφθεί ότι όταν µια ενισχυµένη συνεργασία έχει άµεσες επιπτώσεις στις δράσεις που διεξάγονται δυνάµει της ΣΕΚ, το Συµβούλιο θα αποφασίζει µε οµοφωνία σε περίπτωση αρνητικής γνώµης της Επιτροπής. CONFER 4766/00 Μ/δχ 8

9 Ενηµέρωση Θα πρέπει να προβλεφθεί η υποχρέωση τακτικής και λεπτοµερούς ενηµέρωσης του Συµβουλίου για τις δράσεις που διεξάγονται δυνάµει µιας ενισχυµένης συνεργασίας, προκειµένου ιδίως να εξασφαλίζεται η συνοχή της συνολικής πολιτικής της Ένωσης για τα θέµατα αυτά. Το Συµβούλιο και η Επιτροπή θα ενηµερώνουν τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την εξέλιξη κάθε ενισχυµένης συνεργασίας που έχει θεσπιστεί στον τοµέα αυτό. ===================== CONFER 4766/00 Μ/δχ 9