Η εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών εθελοντισμού στην λειτουργία του Κοινωνικού Ιατρείου του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου Βασίλειος Ταλατάς Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής και Προστασίας και Προαγωγής Δημόσιας Υγείας του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου
Ο Δήμος Κορδελιού Ευόσμου βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Θεσσαλονίκης. Καλύπτει περιοχή 12.768 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Με την απογραφή του 2011, ο Δήμος Κορδελιού- Ευόσμου έχει πληθυσμό 101.753 κατοίκους, έχει δηλαδή το 0,94 % του συνολικού Μόνιμου Πληθυσμού της Ελλάδας και είναι ο 16ος (στους 325 συνολικά) σε σειρά κατάταξης δήμος με βάση τον μόνιμο πληθυσμό του.
Ο Δήμος Κορδελιού Ευόσμου παρουσιάζει διάφορες δημογραφικές ιδιαιτερότητες. έρχεται δεύτερος στη κατάταξη με τις μεγαλύτερες πληθυσμιακές αυξήσεις από το 2001 στο 2011 με καθαρή αύξηση του πληθυσμού κατά 23.386 κατοίκους και δεύτερος σε πληθυσμό μεταξύ των δήμων της Βορείου Ελλάδος (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας & Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης). 17.662 άντρες και 18.520 γυναίκες είναι ηλικίας 0 έως 34 ετών, ποσοστό 35,56% του συνολικού πληθυσμού με αποτέλεσμα η μέση ηλικία στον Δήμο να ανέρχεται στα 35,9 έτη (με τον εθνικό μέσο όρο να είναι στα 41,9 έτη). 19.453 (19,11%) από τους κατοίκους έχουν γεννηθεί σε κάποια χώρα του εξωτερικού, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου αριθμού υπερηλίκων παλιννοστούντων, ενώ 46.281(45,48%) κάτοικοι προέρχονται από εσωτερική μετανάστευση
τόσο ο Δήμος στο σύνολό του όσο και οι Δημοτικές Ενότητες Ευόσμου και Ελευθερίου - Κορδελιού βρίσκονται κάτω από τον εθνικό Μ.Ο. όσον αφορά το οικογενειακό εισόδημα. το ποσοστό ανεργίας στο Δήμο Κορδελιού Ευόσμου (24,25%) είναι αρκετά υψηλότερο από το αντίστοιχο εθνικό (18,73%) και υψηλότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά σε επίπεδο Περιφέρειας (21,83%) και Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης (22,43%), ενώ έχει διπλασιαστεί από το 2001. σύμφωνα με πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΕΔ (2014), το ποσοστό ανεργίας στο Δήμο ανέρχεται περίπου σε 27,5% ενώ οι εκτιμήσεις για το ποσοστό της πραγματικής ανεργίας δείχνουν ότι αυτή ξεπερνά το 30%.
Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, οι υψηλοί δείκτες ανεργίας της περιοχής καθώς και η διακοπή συντάξεων υπερηλίκων παλιννοστούντων δημιούργησε την ανάγκη λειτουργίας Κοινωνικού Ιατρείου στο Δήμο. Η ζήτηση είναι ιδιαίτερα αυξημένη λόγω του μεγάλου πληθυσμού του Δήμου, αλλά και των ιδιαιτέρων δημογραφικών χαρακτηριστικών των πληθυσμών που κατοικούν σε αυτό.
Το Κοινωνικό Ιατρείο και Φαρμακείο του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου λειτουργούν με ίδια μέσα από τον Μάρτιο του 2014. Η λειτουργία του Ιατρείου ξεκίνησε με 4 εθελοντές ιατρούς (δύο παθολόγους, έναν ορθοπεδικό και έναν δερματολόγο) και δύο εθελόντριες νοσηλεύτριες, οι οποίοι πραγματοποιούσαν συνεδρίες στο ιατρείο του Α ΚΑΠΗ Ευόσμου. Το Κοινωνικό Ιατρείο λειτούργησε με αυτόν τον τρόπο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014. Σε αυτό το διάστημα, πραγματοποιήθηκαν 225 συνεδρίες με δικαιούχους του Κοινωνικού Ιατρείου (ανασφάλιστους δικαιούχους Πρόνοιας).
Η λειτουργία του Κοινωνικού Ιατρείου κάλυψε μόνο εν μέρει τις ανάγκες των ωφελουμένων, καθώς υπήρχαν τρεις αντικειμενικοί περιορισμοί: 1. Λίγες ιατρικές ειδικότητες. 2. Περιορισμένος χρόνος για την πραγματοποίηση συνεδριών καθώς το ιατρείο είναι του ΚΑΠΗ. 3. Έλλειψη εξειδικευμένων ιατρικών εργαλείων και διαγνωστικών μηχανημάτων τα οποία δεν διαθέτει ο Δήμος.
Το Σεπτέμβριο του 2014 ως πολιτικός προϊστάμενος του νευραλγικού τομέα Δημόσιας Υγείας πραγματοποίησε προσωπικές επαφές με διάφορους ιατρούς της περιοχής με στόχο να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των ανασφάλιστων και των δικαιούχων της πρόνοιας. Σε συνεργασία και σε συνεννόηση με τους ιατρούς της περιοχής, διαμορφώθηκε ένα καινούριο μοντέλο. Το Κοινωνικό Ιατρείο συνέχισε να λειτουργεί με τους προαναφερθέντες ιατρούς και ενισχύθηκε με 40 καινούριους εθελοντές ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων οι οποίοι πιλοτικά δέχονταν ασθενείς στα ιατρεία τους.
Ειδικότητες Ιατρών: Γαστρεντερολόγοι, Γενικοί Ιατροί, Γυναικολόγοι, Δερματολόγοι, Ενδοκρινολόγοι, Καρδιολόγοι, Νευρολόγοι, Νευροχειρούργοι, Ορθοπεδικοί, Ουρολόγοι, Οφθαλμίατροι, Παθολόγοι, Διαβητολόγοι, Παιδίατροι, Ρευματολόγοι, Χειρουργοί, Ψυχίατροι, ΩΡΛ.
Τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου πιλοτικής λειτουργίας ήταν εντυπωσιακά: Μάρτιος Αύγουστος 2014 (6 μήνες): 225 συνεδρίες Σεπτέμβριος Δεκέμβριος 2014 (4 μήνες): 255 συνεδρίες Μάρτιος Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος Δεκέμβριος 2014
Το 2015 προστέθηκαν περίπου 10 ακόμα ιατροί, και πλέον, με την ίδια ζήτηση από τους ωφελούμενους αλλά με αυξημένη προσφορά, οι συνεδρίες των ιατρών διπλασιάστηκαν, φτάνοντας στο σύνολο τις 1.008:
Από την 1η Ιουνίου 2016, έχουν κατατεθεί και επανεξετασθεί 272 αιτήσεις για το Κοινωνικό Ιατρείο, που αφορούν 442 ωφελούμενους. Κατά μέσο όρο, πραγματοποιούνται 80 συνεδρίες ανά μήνα.
Το καινούριο μοντέλο λειτουργίας του Κοινωνικού Ιατρείου αξιολογήθηκε ως εξαιρετικά επιτυχημένο, καθώς παρατηρήθηκαν τα εξής οφέλη: 1. Οι εθελοντές ιατροί, πραγματοποιώντας τις συνεδρίες στον δικό τους χώρο και υποστηριζόμενοι διοικητικά από το Τμήμα Προστασίας & Προαγωγής Δημόσιας Υγείας, μπορούν να προσαρμόσουν το πρόγραμμά τους αντίστοιχα, κερδίζοντας χρόνο εφόσον δεν χρειάζεται να μετακινηθούν σε άλλο χώρο. 2. Οι ώρες κατά τις οποίες οι ωφελούμενοι μπορούν να επισκεφτούν ιατρούς διευρύνθηκαν, καθώς δεν υπάρχει πλέον ο περιορισμός των ωρών λειτουργίας του ΚΑΠΗ (7 π.μ. έως 3 μ.μ.).
3. Το κόστος λειτουργίας του Κοινωνικού Ιατρείου για τον Δήμο παρέμεινε ελάχιστο, καθώς οι εθελοντές ιατροί χρησιμοποιούν δικό τους εξοπλισμό και αναλώσιμα και δεν επιβαρύνουν τον Δήμο με λειτουργικά, αλλά η εξυπηρέτηση των ωφελούμενων είναι γρηγορότερη και πιο αποτελεσματική. 4. Οι ωφελούμενοι απέκτησαν πρόσβαση σε μεγαλύτερο εύρος ειδικοτήτων και έτσι εξυπηρετούνται σχεδόν όλες οι ανάγκες τους χωρίς να χρειάζεται να προσέλθουν σε νοσοκομείο.
5. Η χρήση εξειδικευμένου εξοπλισμού που διαθέτουν οι εθελοντές ιατροί στα γραφεία τους δίνει τη δυνατότητα στους ωφελούμενους να εξετάζονται διεξοδικά σε μία επίσκεψη, χωρίς να χρειάζεται να παραπεμφθούν για περαιτέρω διερεύνηση σε διαγνωστικά κέντρα ή νοσοκομεία, ή να πραγματοποιήσουν δεύτερη συνεδρία με τον ιατρό για αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων τους. 6. Ο ιατρός μπορεί να έχει ανά πάσα στιγμή πρόσβαση στο ιστορικό του ασθενή επικοινωνώντας με το Τμήμα Προστασίας & Προαγωγής Δημόσιας Υγείας. 7. Ο μέσος χρόνος εξυπηρέτησης ωφελούμενου, από την στιγμή που αιτείται να επισκεφθεί ιατρό, μέχρι την πραγματοποίηση της συνεδρίας, είναι μία εβδομάδα.
Οι ωφελούμενοι υποχρεούνται να υποβάλουν ετησίως τα δικαιολογητικά εκ νέου, ώστε να πιστοποιείται το δικαίωμά τους να απολαμβάνουν των υπηρεσιών του Κοινωνικού Ιατρείου. Η ασφαλιστική ικανότητα των ωφελουμένων ελέγχεται από το προσωπικό του Τμήματος Προστασίας και Προαγωγής Δημόσιας Υγείας κάθε φορά που γίνεται αίτημα για συνεδρία σε ιατρό μέσω των διαδικτυακών εργαλείων του ΕΟΠΥΥ.