ΓENIKA ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι προβολείς χρησιµοποιούνται συνήθως για την εξωτερική φωταγωγήση οικοδοµηµάτων, µνηµείων, αγαλµάτων, σηµάτων κλπ. Ο φωτισµός ενός κτιρίου µπορεί να είναι: ι.) ιακοσµητικός ι.ι.) Προβολής για λόγους διαφήµισης ι.ι.ι.) Ασφάλειας Οι προβολείς χρησιµοποιούνται επίσης και για το φωτισµό γηπέδων, σταδίων κλπ. Στις παραπάνω περιπτώσεις πρέπει να επιτυγχάνεται oπτικη άνεση και να µη δηµιουργούνται θαµβώσεις. Ο φωτισµός του περιβάλλοντος παίζει σπουδαίο ρόλο στην εκλoγη της τιµής της έντασης φωτισµού. Σε σκοτεινό περιβάλλον µια µικρή ένταση φωτισµού αρκεί για να τονιστεί το κτίριο, ενώ σε σκοτεινό περιβάλλον απαιτεtται µεγαλύτερη ένταση φωτισµού. Το ύψος του κτιρίου καθορίζει το άνοιγµα της δέσµης του προβολέα. Τα χαµηλά κτίρια απαιτούν ανoικτη δέσµη ενώ τα ψηλά απαιτούν συνδυασµό στενής και µεσαίας δέσµης. Στο διακοσµητικό φωτισµό πρέπει να τονίζονται τα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικά του κτιρίου π.χ. αν η πρόσοψη κυριαρχείται από κατακόρυφα στοιχεία πρέπει να επιδιωχθούν κατακόρυφες σκιάσεις για τον τονισµό του κατακόρυφου στοιχείου. Ο προβολέας χαρακτηρίζεται σαν φωτιστικό σώµα µε καθωρισµένη φωτεινή δέσµη. Κάθε τύπος προβολέα συνοδεύεται από το πολικό του διάγραµµα της κατανοµής τής εντάσεως της φωτεινής ακτινοβολίας πού εκπέµπει. Αν η κατανoµη είναι ασύµµετρη τότε αuτή δίνεται για δυο επίπεδα. για το κατακόρυφο που περνά από τον άξονα του πρoβoλέα και για το κάθετο προς αυτό. Αν η κατανοµή είναι συµµετρική τότε εκλέγεται ένα κεντρικό επίπεδο. Ανάλογα µε το άνοιγµα της δέσµης διακρίνουµε τρία είδη προβολέων: ι) στενής ή περιορισµένης δέσµης (άνοιγµα δέσµης µέχρι 2X15 ) ιι) µέσης δέσµης (άνοιγµα δέσµης από 2X15 µέχρι 2Χ20 ) ιιι) ανοικτής δέσµης (άνοιγµα δέσµης από 2Χ20 µέχρι 2Χ30 )
Οι πιο γνωστοί τύποι λαµπτήρων που χρησιµοποιούνται στους προβολείς είναι: Προβολείς κυκλικής διατοµής Προβολείς όρθογωνικής διατοµής µικρής ισχύος µεγάλης ισχύος µικρού όγκου µεγάλου όγκου Λαµπτήρες πυρακτώσεως µε ενσω- µατωµένο κάτοπτρο ισχύος 100, 150 και 200 W Λαµπτήρες πυρακτώσεως κοινοί 500. 1000 και 1500 W Λαµπτήρες αλογόνων σωληνωτής µορφής, ισχύος: 500,1000,1500 και 2000 W Λαµπτήρες εκκενώσεως ατµών Hg υψηλής πιέσεως µε αλογονίδια η ατµών Να υψηλής πιέσεως σωληνωτής µορφής η λαµπτήρες ατµών Να χαµηλής πιέσεως σωληνωτής µορφής.
ΦΩΤIΣΜΟΣ ΠΡΟΣΟΨΕΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Μέθοδος φωτεινής ροής Εκλέγεται αρχικό ο τύπος και η απόσταση των προβολέων από την επιφάνεια που θέλουµε να φωτίσουµε. Ο παρακάτω πίνακας δίνει χρήσιµες πληροφορίες γι αυτό: Φωτιζόµενο αντικείµενο Συνηθισµένη απόσταση σε m Τύπος δέσµης φωτός Κτίρια διόροφα η τριόροφα πού φωτίζονται από εξώστες 3-9 ανοικτή Κτίρια που φωτίζονται από διασταυρώσεις δρόµων ή από αποστάσεις µακρύτερες απ αυτές: για εµβαδά επιφάνειας < 300 m για εµβαδά επιφάνειας < 300 m για εµβαδά επιφάνειας > 300 m για εµβαδά επιφάνειας > 300 m για εµβαδά επιφάνειας < 1000 m για εµβαδά επιφάνειας > 1000 m µέση στενή ανοικτή µέση στενή µέση Κτίρια τύπου ρετιρέ: ιόροφα τριόροφα και πάνω πάνω στο κτίρια πάνω στο κτίρια ανοικτή ή µέση µέση η περιορισµένη Κολώνες και διακοσµήσεις 0.5-3 περιορισµένη οµικά έργα, γκαράζ κλπ. πάνω στις γωνίες ανοικτή
Στη συνέχεια εκλέγεται η µέση ένταση φωτισµού Ε τής επιφάνειας Α. Προς τούτο µας βοηθάει ο παρακάτω πίνακας: ΠΙΝΑΚΑΣ Ενδεικνυόµενων τιµών φωτισµού Ε σε lux για προσόψεις κτιρίων Υλικό προσόψεως Π ε ρ ι β ά λ λ ο ν λίγο φωτιζόµενο καλό φωτιζόµενο πολύ καλό φωτιζόµενο Εµφανή τούβλα λευκό 20 40 80 Λευκό µαρµαρο 25 50 100 Μπετόν η πέτρα ανοικτού χρώµατος η εµφανή τούβλα κιτρινα 50 100 200 Εµφανή τούβλα κόκκινα µπετόν η πέτρα σκούρου χρώµατος 75 150 300 Υπολογίζουµε τον αριθµό των προβολέων που χρειόζονται: V = A Ε η Φπ ν = αριθµός προβολέων η = συντελεστής χρησιµοποιήσεως (0,25 + 0,35) Φπ= φωτεινή ροή καθε προβολέα Ε = ένταση η ποσότητα φωτισµού σε Lυχ Α = εµβαδό φωτιζόµενης επιφάνειας Βρίσκουµε προσεγγιστικά τον αριθµό των απαιτούµενων προβολέων. Στη συνέχεια σχεδιάζουµε το σύστηµα µε τα παράπονο προσεγγιστικό στοιχεία που προκύπτουν και ση~ συνέχεια το βελτιώνουµε. Πρέπει να δίνεται µεγάλη προσοχή στην εκλογή των λαµπτήρων της δέσµης και του βαθµού υπερκάλυψης ώστε να έχουµε οµοιοµορφία φωτισµού της επιφάνειας πού µας ενδιαφέρει.
'Αν Α είναι η ολική φωτιζόµενη επιφάνεια και Α Ε η επιφάνεια που φωτίζεται από καθένα από τους προβολείς, για να έχουµε ικανοποιητική υπερκαλύψει των δεσµών και καλή οµοιοµορφία απαιτείται αριθµός προβολέων V' που προκύπτει από τη σχέση: A V = Α Ε 'Αν ο αριθµός V' V τότε η τιµή V της προηγούµενης εξισώσεως είναι η παραδεκτή. Άν V'>V τότε γίνεται εκλογή ενός άλλου τύπου προβολέα (π.χ. ευρύτερης δέσµης) η χρησιµοποιεtται µεγαλύτερος αριθµός προβολέων µικρότερης ισχύος ώστε να επιτευχθεί Ικανοποιητική υπερκαλύψει και οµοιοµορφία φωτισµού.
ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ Ι ΙΟΜΟΡΦΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ Μέθοδος φωτεινής εντάσεως Χρησιµοποιεί τη γνωστή σχέση: Ι = ένταση ακτινοβολίας δέσµης σε Cd d = οριζόντια απόσταση του προβολέα από το σηµείο πρόσπτωσης της δέσµης Γνωστού του Ε έχουµε: Ι = E.d2 Αν το φως δεν προσπίπτει κάθετα στην επιφάνεια όλο υπό γωνία η παράπονο σχέση γίνεται:
~ ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ ΚΤΙΡΙΩΝ Κατά τη µελέτη φωτισµού µιας προσόψεως πρέπει να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω στοιχεία: 1) Η διεύθυνση οράσεως και η µέση απόσταση από παρατηρητή. Μία διεύθυνση οπό πλευράς παρατηρήσεως του κτιρίου θα είναι η πιο σηµαντική. Καθορίζουµε την µέση απόσταση παρατηρητή και κτιρίου, από την οποία εξαρτάται κατά πόσο η πρόσοψη θα φαίνεται λεπτοµερειακά και σε πιο βαθµό. 2) Το περιβάλλον Το περιβάλλον είναι καθοριστικό στοιχείο για την ένταση φωτισµού του κτιρίου ώστε να πραγµατοποιείται ικανοποιητικό κοντράστ µεταξύ κτιρίου και περιβάλλοντος. Σε σκοτεινό περιβάλλον µια µικρή ένταση φωτισµού αρκεί για να τονιστεί το κτίριο, ενώ σε φωτεινό περιβάλλον απαιτείται µεγαλύτερη ένταση φωτισµού. 3) Το σχήµα του κτιρίου Ανάλογα µε την κάτοψη του κτιρίου υπάρχουν ορισµένοι βασικοί τρόποι διατάξεως των προβολέων γύρω απ αυτό. Περιπτώσεις: α) Ορθογωνική η τετραγωνική κάτοψη κτιρίου Α-Α ιεύθυνση παρατηρήσεως Η γωνία προσπτώσεως δεν πρέπει να είναι µεγαλύτερη των 90 β) Κάτοψη κυκλική Α 1 και Α 2 : διευθύνσεις παρατηρήσεως του κτιρίου Για να τονιστεί η καµπυλότητα του κτιρίου τοποθετούµε προβολείς στενής' η µέσης δέσµης σε 2 η 3 σηµεία γύρω από το κτίριο µε διεύθυνση όσο το δυνατό περισσότερο προς τα πάνω.
4) Το ύψος του κτιpίου α) Για χαµηλά κτίρια χρησιµοποιούµε προβολείς ανοικτής δέσµης β) Για ψηλά κτίρια συνδυάζουµε πρoβολεις στενής και µέσης δέσµης. 5) Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του κτιρίου. Αν η πρόσοψη κυριαρχείται από κατακόρυφα η οριζόντια στοιχεία πρέπει να επιδιωχθούν κατακόρυφες η οριζόντιες αντίστοιχα σκιάσεις για τον τονισµό αυτών των στοιχείων. Οι κατακόρυφες σκιάσεις επιτυγχάνονται µε φωτισµό από τα πλάγια ενώ οι οριζόντιες σκιάσεις αν φωτίσουµε το κτίριο από την µπροστινή όψη. Αν οι σκιές που δηµιουργούνται είναι πολύ έντονες, τις απαλύνουµε φωτίζοντας από την αντίθετη διεύθυνση µε χαµηλή ένταση. Αν το κτίριο έχει προεξέχοντα στοιχεία δηµιουργούνται πολύ έντονες σκιές πίσω απ αυτό. Τούτο το αποφεύγουµε: είτε µε τοπικό φωτισµό της σκιαζόµενης περιοχής, είτε µε τοποθέτηση των προβολέων σε σχετικό µεγάλη απόσταση από το κτίριο.