ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Προβλήματα & Πιθανές Λύσεις Μιχάλης Κουτσιλιέρης, MD (ΕΚΠΑ), Ph.D (McGill Un.) Ενδοκρινολόγος Καθηγητής Πειραματικής Φυσιολογίας ; Δ/ντής: Εργαστήριο Φυσιολογίας Δ/ντής: Τομέα Βασικών Ιατρικών Επιστημών / Μορφολειτουργικός Τομέας Ιατρική Σχολή, Σχολή Επιστημών Υγείας Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Professor, Faculty of Medicine, Laval University, Quebec, P.Q, Canada Adjunct Professor, School of Medicine, University of Cyprus, Nicosia, Cyprus Distinguished Fellow, New Westminster Medical College, Vancouver, Canada mkoutsil@med.uoa.gr www.physiology.med.uoa.gr
ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Δεν παίρνω αμοιβή για τις ομιλίες μου και δεν είμαι επ αμοιβή σύμβουλος σε καμία Φαρμακευτική ή άλλη Εταιρεία στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Το Εργαστήριο Φυσιολογίας που διευθύνω έχει τα τελευταία χρόνια χρηματοδοτηθεί με Institutional Support από σειρά Φαρμακευτικών Εταιρειών στα πλαίσια Ερευνητικών Προγραμμάτων και του ΜΠΣ «Μοριακή & Εφαρμοσμένη Φυσιολογία» μέσω του ΕΛΚΕ (1998-2019): GLAXO AMGEN IPSEN MENARINI NOVARTIS SERONO ELI LILLY PFIZER ABBOTT GENESIS BOEHRINGER KLOX ELPEN
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης: Πτυχίο Ιατρικής - MD degree Ιατρικής Ειδικότητας, Κλινικής Εξειδίκευσης & Έρευνας - Specialty Program, Clinical & Research Fellowships [Ms & Ph.D degrees] Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση Continuing Education
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕKΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Το προπτυχιακό πρόγραμμα των Ιατρικών Σχολών οφείλει να έχει επίκεντρο τον ΑΣΘΕΝΗ, προετοιμάζοντας τον φοιτητή για την λήψη μιας απόφασης - δια όρκου - ότι ως ιατρός θα «είναι πάντα παρών» δίπλα στον «οποιοδήποτε» ασθενή την ώρα της «ανάγκης». Οι φοιτητές (μελλοντικοί ιατροί) πρέπει να αντιληφθούν ότι ξεκινούν μια «δια βίου αναζήτηση» α) των ομοιοστατικών μηχανισμών του φαινομένου της ζωής (ΒΑΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ), β) των αιτιών της νόσου και των αλγόριθμων διαφορικής διάγνωσης των νόσων (ΒΑΣΙΚΗ & ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ) και γ) των αρχών θεραπείας (ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ & ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ). Η εκπαίδευση των φοιτητών επικεντρώνεται, πέραν των «επιστημονικών ιατρικών γνώσεων, δεξιοτήτων & κλινικής εμπειρίας» στη δημιουργίας κατάλληλων διαπροσωπικών σχέσεων με τον ασθενή και το περιβάλλον του, έτσι ώστε ασθενείς & ιατροί, ως συνεργάτες να συναποφασίζουν για την διαχείριση του ιατρικού προβλήματος, φτάνοντας σε μία αμοιβαία κατανόηση των επιμέρους στόχων της θεραπείας και των διακριτών ρόλων τους στην παραπάνω συνεργασία. Ο ιατρός «δια όρκου» δεσμεύεται ότι ακόμα και εάν δεν μπορεί να προσφέρει αποτελεσματική θεραπεία, θα προσφέρει «μεγαλόψυχα και άδολα» ανακούφιση, παρηγοριά και συμπόνια στον πάσχοντα και την οικογένειά του. Ιατρική Επιστήμη είναι ένα κάλεσμα προσφοράς. Για το λόγο αυτό διδάσκεται σε φοιτητές «ιδιαίτερους & ικανούς» από «ιδιαίτερους καθηγητές», οι οποίοι διδάσκουν τον τρόπο απόκτησης των «επιστημονικών γνώσεων & δεξιότητων» αλλά και παραδειγματικά «ιατρική ηθική & δεοντολογία».
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΩΣ ΔΟΜΕΙΤΑΙ ΕΝΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ?
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Discipline based ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Organ/system based ΜΟΝΤΕΛΟ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Problem/Case based Faculty members teach within Dept Broad Faculty members engagement Special Faculty Material in format of assessment Material presented more conceptually Conceptual presentation Fragmented teaching material More integrated presentation Integrated teaching Departmental management Partial central management Central management ΣΠΕΙΡΟΕΙΔΕΣ ΜΟΝΤΕΛΟ SPIRAL Broad Faculty Engagement Conceptual presentation Theme / Mechanisms Central management
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Densen P, TACCA 122-48-58, 2011
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΗΜΕΡΑ (Teaching Medicine today) επιβάλλεται να έχει ΚΕΝΤΡΙΚΗ καθοδήγηση & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ και ΕΙΔΙΚΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ. Πρέπει να γίνεται σε μικρές ομάδες φοιτητών από αφοσιωμένους στη διδασκαλία καθηγητές διαφόρων και συμπληρωματικών επιστημονικών πεδίων προϋποθέτει την επικέντρωση στη ΔΟΜΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ και την ΚΑΤΑΝΟΜΗ της διδακτέας ύλης σε ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΜΟΙΟΣΤΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ με προαποφασισμένους εκπαιδευτικούς στόχους (Design, Define the Concepts & Content of the Material in each Homeostasis Teaching Unit throughout the Core Curriculum). Ένας εμπνευσμένος LEADER πρέπει να ηγείται της κάθε ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ κάτω από μια ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ (Undergraduate Medical Education Program Committee). Densen P, TACCA 122-48-58, 2011
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Core Curriculum plus Learning Methods
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Real - Time Teaching Methods ( Just In Time Learning )
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Simulation Technology (Skills)
ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Densen P, TACCA 122-48-58, 2011
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ «ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ» Ποίος επιλέγει τους φοιτητές? (πόσοι & ποίοι?) Ποίος αποφασίζει για τους στόχους των Ιατρικών Σχολών? (Παραγωγή Γενικών Ιατρών ή Ειδικών Ιατρών) Ποίος καθορίζει την περιγραφή των υποχρεώσεων του προσωπικού (ΔΕΠ)? (Κλινικό - Διδακτικό - Έρευνα) Πώς Προάγεται το μέλος ΔΕΠ? (κλειστός αριθμός vs ανοικτός αριθμός μονίμων μελών / ίδρυμα )
Προβλήματα Το χρονικό των συμβιβασμών - Φοιτητές - Μέλη ΔΕΠ - Καθηγητές - Διοίκηση
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΩΝ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ - Συμβόλαιο Σπουδών (Δικαιώματα & Υποχρεώσεις) - Έναρξη διδασκαλίας & Ελεύθερος χρόνος - Για 3 έτη τους κρύβουμε το αντικείμενο σπουδών τους - Υλη Βασικών Επιστημών χωρίς εστίαση πάνω στην Ιατρική - Επικαλυπτόμενα γνωστικά αντικείμενα - Εκπαιδευτικοί στόχοι & τι πρέπει να ξέρει ο φοιτητής - Έλλειψη διασύνδεσης γνώσεων - Έλλειψη κλινικής υπευθυνότητας «δεξιότητες & εμπειρία» - Διαρκείς εξετάσεις Εξεταστικό κέντρο - Έλλειψη μίας ουσιαστικής Επιτροπής Προγράμματος Σπουδών «Να περάσω τις εξετάσεις να τελειώνω και βλέπουμε» Τελικά οι Ιατρικές Σχολές βγάζουν νέους ιατρούς ή παράγουν πτυχία ιατρικής? Μ. Κουτσιλιέρης & Χ. Μουτσόπουλος «Καθημερινή της Κυριακής», Μάρτιος 2008. (Οι εξαιρέσεις ας με συγχωρήσουν)
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΩΝ ΤΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΔΕΠ Το μέλος ΔΕΠ διορίζεται χωρίς να υπάρχει διατυπωμένη εργασιακή σχέση με το Ίδρυμα Job description, χωρίς να του κατοχυρώνεται εργασιακός/εργαστηριακός χώρος για την ανάπτυξή της έρευνάς του & χωρίς αρχική χρηματοδότηση start up grant (πχ. 30,000 Euros/yr for 5 yrs) Μάχεται «συνδικαλιστικά» για την ακαδημαϊκή του ανεξαρτησία, όμως σταδιακά προσκολλάται σε ένα ακαδημαϊκά ισχυρό που λειτουργεί ως «προστάτης» του. Χρησιμοποιεί τα οφέλη της προστασίας και εξελίσσεται ακαδημαϊκά χωρίς πρόβλημα, αλλά έτσι χωρίς να το καταλάβει σταδιακά μετατρέπεται από αγαπημένο παιδί σε ακαδημαϊκό μπράβο. Περιχαρακώνεται σε ένα πολύ «βολικό» ακαδημαϊκό σύστημα «ντόπιας ανακύκλωσης στελεχών» «Το δικό μας σύστημα» αυτό που αντιστρατεύεται φανατικά τους «εξωτερικούς ελέγχους & αξιολογήσεις» - ξέρετε εκείνους τους ξένους που δεν καταλαβαίνουν την «ελληνική ιδιαιτερότητα». (Οι εξαιρέσεις ας με συγχωρήσουν)
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΩΝ ΤΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΔΕΠ Κανόνας ακαδημαϊκής λειτουργίας: ο φίλος του φίλου μου = φίλος ΑΛΛΑ o εχθρός του εχθρού μου = πολύ φίλος
ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Κανόνας ακαδημαϊκής λειτουργίας: Εντός (πανεπιστημίου) = για να έχει τα οφέλη του τίτλου Εκτός (πανεπιστημίου) = για να έχει οικονομικά οφέλη και επί τα αυτά (με την εκάστοτε εξουσία) = για να έχει απόλυτο κάλυψη σε ότι παράνομο/παράτυπο ήθελε κάνει Η απουσία θεσμών «εσωτερικού ελέγχου & ισορροπιών» στην ακαδημαϊκής μας ζωής, του επιτρέπει να προχωρά και δυστυχώς να αναπαράγεται, διαιωνίζοντας έτσι ένα ιδιόμορφο ακαδημαϊκό life style & role model στη χώρα μας (Οι εξαιρέσεις ας με συγχωρήσουν)
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ? ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΖΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΧΩΡΟΣ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ο άριστος αναγνωρίζεται ως άριστος και ας μην είναι φίλος ο άριστος είναι πρώτα δάσκαλος & ακαδημαϊκό πρότυπο ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΑΡΙΣΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΙΣΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΑΥΤΑΡΧΙΚΑ & ΠΡΟΣ ΙΔΙΟΝ ΟΦΕΛΟΣ ΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΘΕΣΠΙΖΟΥΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΕΛΕΓΧΩΝ & ΙΣΟΡΡΟΠΙΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΙΣΧΥΡΩΝ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ & ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ?
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ? ΤΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΔΟ - ΙΔΡΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Βιολογία της Νόσου vs Life Style Ενδονοσοκομειακή (Hospital-Based) vs Κέντρα Υγείας Αστικού Τύπου (Community-based) ΓΝΩΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ [(Κέντρα Προσομοίωσης Υψηλής Πιστότητας (Simulation - Digital Models)] ΔΕΠ Ερευνητές (Faculty Research Highly Focused at Molecular Level) ΔΕΠ Κλινικούς Δασκάλους (Recruitment of Qualified & Dedicated Teaching Faculty Members) ΕΞΩ - ΙΔΡΥΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Exponential Growth of Knowledge 1950 = 50 yrs 1980 = 7 yrs 2010 = 3.5 yrs 2020 = 0.3 yr Doubling Time Of Medical Knowledge Densen P, TACCA 122-48-58, 2011
DEPARTMENT OF EXPERIMENTAL PHYSIOLOGY, MEDICAL SCHOOL, NATIONAL & KAPODISTRIAN UNIVERSITY OF ATHENS
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ? Συνδυαστικό Curriculum (blended) / Τροποποιημένο Κλασσικό Ιατρικών Σπουδών 6 έτη σπουδών - 3 εκπαιδευτικές φάσεις ΦΑΣΗ Α: βασικές επιστήμες με «ιατρική» αναφορά ΦΑΣΗ Β: βασικές ιατρικές επιστήμες με «κλινική» κατεύθυνση ΦΑΣΗ Γ: κλινικές επιστήμες με «ολιστική» κατεύθυνση
Τροποποιημένο Κλασσικό Curriculum ΦΑΣΗ Α: 1 έτος βασικών σπουδών με ιατρικές αναφορές [εξέτασης εξαμήνου (προόδου) και μία τελική γραπτή εξέταση πολυθεματική & αναλογική] (ιστορία ιατρικής, ψυχολογία, βιολογία, χημεία, φυσική & μαθηματικά/στατιστική) ΦΑΣΗ Β: 2 έτη βασικών ιατρικών σπουδών με κλινικές αναφορές [εξαμηνιαίες πολυθεματικές εξετάσεις (εξετάσεις προόδου); μία τελική γραπτή εξέταση πολυθεματική - αναλογική και μία πρακτική εξέταση κλινικής ικανότητας: σχέσεις ιατρού-ασθενούς/περιβάλλοντος, λήψης ιστορικού & κλινικής εξέτασης] (A: ιστολογίας, ανατομίας & παθολογική ανατομική; B: φυσιολογίας, παθοφυσιολογίας, ιατρική γενετική & επιδημιολογία; Γ: βιοχημεία, φαρμακολογία, τοξικολογίας & μικροβιολογία; Δ: βασικές κλινικές δεξιότητες στην εσωτερική παθολογία & χειρουργική παθολογία). ΦΑΣΗ Γ: 3 έτη κλινικής πρακτικής [εξαμηνιαίες πολυθεματικές εξετάσεις (εξετάσεις προόδου), μία τελική γραπτή εξέταση - πολυθεματική & αναλογική και μία τελική κλινική εξέταση ιατρικής σκέψης & ιατρικών δεξιοτήτων ] (A: εσωτερική παθολογία & ειδικοτήτων, B: γενική χειρουργική & ειδικοτήτων, Γ: παιδιατρική, Δ: καρδιολογία, Ε: νευρολογία & ψυχιατρική, Ζ: ακτινολογία/ακτινοθεραπεία).
ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤ ΕΠΙΛΟΓΗΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μαθήματα Κλασσικής Παιδείας Φιλοσοφίας Τέχνης Μουσικής Νομικής Παιδείας Ηθικής Κοινωνιολογίας Ψυχολογίας
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ? ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ισχυρή Γραμματειακή Υποστήριξη
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ & ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ & ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Προσβλέποντας στην επιείκεια για κάποιες προσωπικές εκτιμήσεις που ακούσατε Ευχαριστώ