ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Turan Emeksiz sokak 3/10-06700 G.O.P. Ankara Tηλ. ++90/312/4278307-8 Fax ++90/312/4278374 ecocom-ankara@mfa.gr Άγκυρα,1.3.2011 ΑΠΦ 2737/150 Ε.Δ. Πρεσβεία Αγκύρας Θέμα: Δελτίο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2011 Αποστέλλουμε, προς ενημέρωση σας, οικονομικές και επιχειρηματικές πληροφορίες του πρώτου διμήνου τ.ε. για την Τουρκία. Η Προϊσταμένη Ραλλού Παπάζογλου Γεν. Σύμβουλος Ο Ε Υ Β Συν: 5 σελίδες 1
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Μακροοικονομικές εξελίξεις οι οποίες ανακοινώθηκαν τον Φεβρουάριο Ο δείκτης τιμών καταναλωτή ο οποίος κατά τον Ιανουάριο ανήλθε σε 4,9% yoy, τον Φεβρουάριο μεταβλήθηκε κατά 0, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα Το ποσοστό ανεργίας, σύμφωνα με την τ/στατιστική Υπηρεσία, τον Νοέμβριο του 2010 ανήλθε σε 11% παρουσιάζοντας μείωση κατά 2,1% έναντι του αντιστοίχου μήνα του 2009. Ομως η εργατική Ενωση DISC διαψεύδει το ποσοστό του 2010, το οποίο σύμφωνα με τις δικές της μετρήσεις ανέρχεται σε 21%. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου για τον Ιανουάριο υπερέβη τις προβλέψεις των αναλυτών ($4,6 δις) και ανήλθε σε $ 7,3 δις. Η έκπληξη προήλθε από τις μηναίες εισαγωγές οι οποίες αυξήθηκαν κατά 44% yoy πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τις μειωμένες κατά 5% εισπράξεις από εισαγωγικούς δασμούς. Σε μηνιαία βάση, τον Ιανουάριο, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 4,2% έναντι του Δεκεμβρίου ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 9,7% με αποτέλεσμα την εκτίναξη του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά 32% έναντι του Δεκεμβρίου, η $ 8,9 δις. Στην αύξηση των εισαγωγών συνέβαλαν οι πρώτες ύλες και καταναλωτικά προϊόντα κατά 45% και 47% αντιστοίχως yoy. Τα μεγέθη αυτή αποδεικνύουν την ισχυρή εσωτερική ζήτηση παρά τις κινήσεις της CBRT(Κεντρικής Τράπεζας) για συγκράτηση της. Δεδομένου δε οτι τα στοιχεία του Ιανουαρίου δεν αντικατοπτρίζουν τις αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου, έπεται μεγαλύτερη επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στο 6,5% του ΑΕΠ το 2010 και είναι διευρυμένο κατά περίπου 250% έναντι του 2009. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού αυξήθηκε τον Δεκέμβριο του 2010 σε 39,6 δις ΤΛ έναντι 29,3 δις ΤΛ του Νοεμβρίου 2010. Η χρήση της παραγωγικής ικανότητας στην βιομηχανία παρουσίασε μικρή πτώση, από 75,6% τον Δεκ-10 σε 74,6% τον Ιανουάριο-11. Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής επιβραδύνθηκε τον Φεβρουάριο κατά 0,9% σε σχέση με τον Ιανουάριο και ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης μειώθηκε κατά 2,6 μονάδες έναντι του Ιανουαρίου. Τα έσοδα από τον τουρισμό το 2010 παρουσίασαν πτώση παρά τις αυξημένες αφίξεις και ανήλθαν σε $ 20,8 δις, μειωμένα κατά 2,1% έναντι του 2009. Η μείωση οφείλεται στην προσέλκυση τουριστών χαμηλών εισοδημάτων και το σύστημα all inclusive που υιοθετούν οι περισσότερες τουρκικές ξενοοχειακές μονάδες. Οι τ/τράπεζες κατά το 2010 παρουσίασαν κερδη ύψους 21,9 δις ΤΛ, αυξημένα κατά 8,7% σε ετήσια βάση. Οι τ/τράπεζες που έχουν υποκαταστήματα στην Ολλανδία, Akbank, Anadolubank, Fortis Holding Malta, The Economy Bank(TEB), Garanti Bank Int l, Demir-Halk bank, και Yapi Kredi, διαμαρτύρονται για περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί από την ολλανδική Εποπτική Αρχή Τραπεζών, όσον αφορά την διάθεση μόνο του 5% των αποθεμάτων τους για δάνεια οπως και την διατήρηση του μεγαλύτερου μέρους των αποθεμάτων τους στην Κεντρική Τράπεζα της Ολλανδίας. 2
Η κρατική τράπεζα Vakif Bank άνοιξε το πρώτο υποκατάστημα τ/συμφερόντων στο Arbil του Β. Ιράκ Νομοθετικές ρυθμίσεις Αυξήθηκαν οι δασμοί εισαγωγής υφασμάτων και ετοίμων ενδυμάτων κατά 30% και 40% αντίστοιχα. Η ρύθμιση αφορά προϊόντα τρίτων χωρών τα οποία εισάγονται στην Τουρκία μέσω κ-μ ΕΕ. Περί τα μέσα Φεβρουαρίου ψηφίστηκε ο Γενικός Νόμος που περιλαμβάνει 256 άρθρα και ρυθμίζει ποικίλα θέματα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται απαγόρευση της πώλησης αλκοόλ μέσω διαδικτύου, τηλεόρασης, τηλεομοιοτυπιών και τηλεφώνου. Το πρόστιμο για τους παραβάτες ανέρχεται σε 100.000 ΤΛ. Επίσης έχει απαγορευθεί η προσθήκη αλκοολούχων ποτών σε βιτρίνες, και καλάθια δώρων οπως και η προσφορά τους σε πολιτικές, αθλητικές και κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχουν άτομα κάτων των 24 ετών. Ο νέος Εμπορικός Κώδικας ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ από 1 ης Ιουλίου 2012, έχει δύο εξαιρέσεις: Το άρθρο για υποχρέωση των ανωνύμων και περιορισμένης ευθύνης εταιριών να διατηρούν ιστοσελίδα θα ισχύσει από το 2013 ενώ τα άρθρα για οικονομικούς ελέγχους θα ισχύσουν από 1 ης Ιανουαρίου 2013. Σύμφωνα με νομοσχέδιο που προωθείται από το Υπουργείο Γεωργίας, θα αποχαρακτηρισθούν αγροτικές εκτάσεις και θα επιτραπεί η χρήση μικρών ελαιώνων για βιομηχανική χρήση. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Η ελληνική κατασκευαστική εταιρία Athena και η τουρκική Arma-Elektropanc ανέλαβαν από κοινού έργα υποδομής σε αεροδρόμιο των ΗΑΕ. Η ναυτιλική εταιρία Λέσβου, ΝΕΛ σε κοινοπραξία με την με την τουρκική Rhea Girisim Yatirim Ortakligi συνέστησε την κοινοπραξία επενδύσεων Ido Marmarα Ege προκειμένου να συμμετάσχει στον διαγωνισμό ιδιωτικοποίησης της IDO Istanbul Deni Otobusleri AS. Στην περιοχή της Περγάμου συνεστήθη μικτή ελληνο-τουρκική επιχείρηση από την S&B Βιομηχανικά Ορυκατά και την Pergem Mineral Mining Industry. Τουρκικές επιχειρήσεις τροφίμων (Mado-παγωτά), Citir simit(κουλούρια), ανεκοίνωσαν επενδύσεις τους στην Ελλάδα. Ωθηση στις εξαγωγές τηλεοπτικών σειρών έδωσε η εξαγγελία κινήτρων από του Υπ. Εξωτ. Εμπορίου οπως και η συμπερίληψη τους στα τουρκικά εξαγωγικά προϊόντα. Οι παραγωγές αυτές εξάγονται στην Μέση Ανατολή, κεντρική Ασία και Βαλκανικές χώρες καθώς στην χώρα μας. Η Nestle έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις ύψους 1,5 εκ. ΤΛ για την βελτίωση της παραγωγής φυστικιών στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας. Αυξάνεται η τ/παραγωγή και χρήση σιροπιού φρουκτόζης με προσθήκη καλαμποκιού ενώ έχει απαγορευθεί στην ΕΕ και ΗΠΑ. Ο Ομιλος Anadolu Birlik, ιδιοκτήτης της Konya Seker ανεκοίνωσε επένδυση του στην Βραζιλία, σε εργοστάσιο παραγωγής ζάχαρης και αιθανόλης. 3
Ο τομέας λιανικής αναπτύχθηκε κατά 13% το 2010 και η επιχείρηση Μigros Ticaret που έχει 1932 υπεραγορές σε 74 επαρχίες υπολογίζει να ανοίξει περί τα 300 νέα καταστήματα στην χώρα. Η επιχείρηση ενδυμάτων Hugo Boss η οποία από το 1998 διατηρεί εργοστάσιο παραγωγής ετοίμων ενδυμάτων στην Σμύρνη θα ανοίξει δύο νέα καταστήματα λιανικής. Ο διεθνής όμιλος αλκοολούχων ποτών και οίνων Diageo, διαβλέποντας άνάπτυξη της μεσαίας τάξης στην Τουρκία, οπως και σε άλλες αναδυόμενες αγορές της Κίνας και Βιετναμ, εξαγόρασε την μεγαλύτερη παραγωγό ρακι της Τουρκίας, την Μey Icki έναντι 2 δις $. Η Al Jazeera (Κατάρ) εξαγόρασε το τ/τηλεοπτικό δίκτυο Cine 5 έναντι $ 40,5 εκατ. Τούρκοι κατασκευαστές κλωστοϋφαντουργικών συμμετείχαν, φέτος, για πρώτη φορά μετά από πολύχρονη απουσία στην σημαντική Δ. Εκθεση.Paris Premiere Vision της Γαλλίας, η οποία από το 1996 είχε απαγορεύσει την συμμετοχή της Τουρκίας λόγω των απομιμήσεων και της χαμηλής ποιότητας της τουρκικής παραγωγής. Στις τ/επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην Εκθεση, συμπεριλαμβάνονται οι Altiyildiz, Yunsa, Sanko, Palateks, Kipas και Bahariye Mensucat. Η αμερικανική επιχείρηση λιανικής Best Buy αποσύρεται από την τουρκική αγορά, κλείνοντας τα δύο καταστήματα της στην Αγκυρα και Σμύρνη. Μεγάλες ξένες εταιρίες διακόπτουν την συνεργασία τους με τούρκους αντιπροσώπους/διανομείς. Η κορεάτικη Samsung διέκοψε την συνεργασία της με την τ/kont Bilisim στον τομέα των ψηφιακών ηλεκτρονικών συσκευών, η επίσης κορεάτικη LG από την τ/ Digicom,ενώ η Hyundai Τurkey δεν ανανέωσε την σύμβαση του τ/αντιπροσώπου της κ. Tarakcioglu. Oι τ/αντιπρόσωποι ιχυρίζονται οτι οι ξένες εταιρίες αφού εδραιώθηκαν στην τ/αγορά δεν επιθυμούν πλέον μεσάζοντες. Ο ινδικός Ομιλος Zarrar, ανεκοίνωσε επενδύσεις ύψους $ 3 δις στον τουρκικό τομέα ορυκτών και ενέργειας. Στον τομέα της πράσινης ενέργειας η τ/meteor συνεβλήθη με την ιταλική ENEL Group Power Spa για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων γεωθερμικής ενέργειας της χώρας. Η συμφωνία προβλέπει επενδύσεις ύψους περίπου 350 δις Ευρω. Η Τουρκία παρεχώρησε στην ENEL 142 άδειες για την πραγματοποίηση των απαιτούμενων έρευνών και εγκατάσταση γεωθερμικών αντλιών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης νορβηγική επιχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατασκευάζει τον δεύτερο υδροηλεκτρικό της σταθμό στο Corum της βόρειας Τουρκίας. Οι επενδύσεις της επιχείρησης υπολογίζονται σε 250 εκ. ευρω. Η ιρακινή κυβέρνηση θα αποζημιώσει τις ξένες εταιρίες πετρελαίου στις βόρειες περιοχές της χώρας βάσει συμφωνίας που θα λαμβάνει υπόψιν τις εξαγωγές αργού πετρελαίου. Η συμφωνία περιλαμβάνει τον όρο οτι οι ροές κουρδικου πετρελαίου και νάφθας θα πραγματοποιούνται με ρυθμό 100.000 βαρελιών ημερησίως μέσω του αγωγού του βορείου Ιράκ που απολήγει στον τουρκικό τερματικό σταθμό του C e yh an. Η ΤΕΑΚ (τ/αρχή Ατομικής Ενέργειας) ανεκοίνωσε οτι το Κέντρο Πυρηνικών Κρίσεων της Αγκυρας δεν διαπίστωσε υψηλές μετρήσεις στις γειτονικές με την Αρμενία περιοχές της Τουρκίας, οπου πρόσφατα διεπιστώδη εκροή ραδιενέργειας από το αρμενικό πυρηνικό σταθμό ΜΕΤSΑΜΟR ο οποίος έχει κριθεί μεταξύ των πέντε πιό επικίνδυνων σταθμών παγκοσμίως από την IAEA. Ο υπουργός Ενέργειας κ. Υildiz επανεβεβαίωσε την βούληση της τ/κυβέρνησης για την εγκατάσταση τριών πυρηνικών σταθμών στην χώρα, έως το 2023, προκειμένου να καλυφθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές απαιτήσεις της χώρας, η οποία καλύπτει το 80% των αναγκών της από εισαγωγές. Η συμφωνία για την κατασκευή του πρώτου σταθμού στο Akkuyu της Mersin από την ρωσική AtomStroyExport έχει εγκριθεί από 4
το κοινοβούλιο παρά τις αντιδράσεις για την αξιοπιστία της ρωσικής τεχνολογίας λόγω του Chernobil. Για τους άλλους δύο σταθμούς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με κορεάτες και ιάπωνες επενδυτές. Υπεγράφη με την Ιορδανία συμφωνία για την ανταλλαγή τεχνολογίας στον πυρηνικό τομέα. Υπεγράφη με το Αφγανιστάν μνημόνιο κατανόησης για την συνεργασία στον τομέα της ενέργειας. Η Τουρκία με την προοπτική να συνάψει συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου με γειτονικές της χώρες εγκαινίασε με την Συρία αρχικά, την «τελωνειακή πύλη» του Nusaybin-Kamisli προσδιορίζοντας έξη πυλώνες συνεργασίας οι οποίοι θα συμβάλουν στην στενώτερη οικονομική συνεργασία τους σε συνδυασμό με την εξάλειψη της υποχρέωσης αδείας εισόδου που έχει ήδη προωθηθεί, εκτός της Συρίας, με την Ρωσία, Ουκρανία, Λίβανο, Ιορδανία, Πακιστάν, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβινη, Γεωργία, Κατάρ και Τανζανία. Στις επόμενες πρωτοβουλίες της τ/κυβέρνησης συμπεριλαμβάνεται το Ιραν και το Ιρακ παρότι ΗΠΑ εξέδωσαν μαύρη λίστα τουρκικών εταιριών που συνεργάζονται με το Ιραν. Το ΤΜΟ(Συμβούλιο Σπόρων) θα δώσει σε ιδιωτικές επιχειρήσεις άδεια για εισαγωγή 330.000 μ.τ. ευρωπαϊκού σίτου, άνευ δασμών, για το 2011, προκειμένου να εξασφαλισθεί η σταθερότηταα της εγχώριας αγοράς. Η παραγωγή σπόρων κατά το 2010 εκτιμάται οτι θα παρουσιάσει μείωση κατά 3,4% έναντι του 2009. Η Toscelik, παραγωγός σωλήνων αλουμινίου στην περιοχή του Osmaniye, θα επενδύσει περί τα $500 εκατ. προκειμένου να αυξήσει την παραγωγή της σε 2 εκατ. τόν. προσβλέποντας στην κάλυψη των αναγκών της εγχώριας αγορά. Λοιπές πληροφορίες Eννέα άνθρωποι έχασαν την ζωή του σε νέο εργατικό ατύχημα που σημειώθηκε στο ανθρακωρυχείο του Afsin- Elbistan το οποίο τροφοδοτεί το εκεί εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, στην νότια επαρχία του Kahramanmaras. Eκρηξη φυσικού αερίου στα πεδίο ερευνών του Batman που διαχειρίζεται η τ/trao στοίχησε την ζωή άλλων τριών εργατών ενώ ένας άνθρωπος έχασε την ζωή του απο έκρηξη σε λατομείο, στην Σινώπη. Το θέμα της ασφάλειας κατά την εργασία έρχεται πάλι στην τουρκική επικαιρότητα με τα θύματα των εργατικών ατυχημάτων που οφείλονται σε αστοχίες υλικών και λάθη να πληθαίνουν. Η Τουρκία υπέγραψε με το Μοντενέγκρο συμφωνία για την σύσφιγξη των σχέσεων τους στον τουριστικό τομέα. Ο Υπουργός Γεωργίας κ. Eker ανεκοίνωσε επιδοτήσεις για τους αγρότες ύψους σε 6 δις ΤΛ για το 2011. Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes o επιχειρηματίας κ. Emin Karamehmet, o όποίος προ 7ετίας είχε χρεωκοπησει, κλείνοντας τις υπό κατοχή του Pamukbank και πωλώντας την Yapikredi στον Ομιλο Koc, επανέρχεται στο προσκήνιο των πλουσιοτέρων τούρκων, μετά τις καλές αποδόσεις μετοχών του στην Genel Enerji, εταιρία πετρελαίου που έχει εγκατασταθεί στο Β.Ιρακ. 5