Σχέδιο έκτακτης ανάγκης εργασιακών χώρων και εκκένωση αυτών στην περίπτωση ατόμων με αναπηρία Μιχάλης E. Χάλαρης Πύραρχος, Χημικός, PhD

ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Θεωρείται κατάσταση απρόβλεπτη, εύθραυστη που εξελίσσεται με ταχύτητα, σε κλίμα έντασης και αμφισβήτησης, με κίνδυνο να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, είτε ως γεγονός, είτε ως «πιεστική» απειλή και δημιουργεί απαίτηση λήψης προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων αποκατάστασης, θεραπείας και ελέγχου, με πολιτικές, διπλωματικές και υπηρεσιών διαχείρισης εκτάκτων αναγκών ενέργειες. 2

3 Κρίση, για έναν οργανισμό ονομάζουμε: οποιοδήποτε παγκόσμιο, περιφερειακό, ή τοπικό (ενδογενές ή εξωγενές) γεγονός, το οποίο οφείλεται σε φυσικά φαινόμενα, ανθρώπινες ενέργειες, (εταιρικές, κυβερνητικές, τεχνολογικές), οι οποίες δημιουργούν κίνδυνο για: 1. κλιμακούμενη ένταση, 2. αρνητική επίδραση στην οικονομική κατάσταση του οργανισμού ή/ και στην αξία των μετοχών του οργανισμού, (αν υφίσταται τέτοια), 3. πρόκληση βλάβης σε ανθρώπους, (εντός ή εκτός του οργανισμού) 4. καταστροφή της ιδιοκτησίας (του οργανισμού ή τρίτων) ή του περιβάλλοντος,

5. παρεμπόδιση της κανονικής λειτουργίας των διεργασιών και διαδικασιών του οργανισμού, με μεγάλη σπατάλη διοικητικού χρόνου ή / και οικονομικών πόρων, 6. επιπτώσεις στο ηθικό των στελεχών και εργαζομένων στον οργανισμό, 7. στη φήμη, τη δημόσια εικόνα, τα προϊόντα/ υπηρεσίες και τα στελέχη του οργανισμού και επομένως αρνητικές επιπτώσεις και για το μέλλον, 4 8. την πρόκληση της προσοχής των μέσων, μαζικής ενημέρωσης και των κρατικών και ελεγκτικών μηχανισμών και υπηρεσιών.

ΑΣΦΑΛΕΙΑ (SECURITY) vs ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ (SAFETY) Η διαδικασία ανάπτυξης προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης και την προστασία της δημόσιας και κρατικής ασφάλειας Η διαδικασία ανάπτυξης προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών, από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων και των επιθέσεων με Όπλα Μαζικής Καταστροφής. 5

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΗΣ Η μεθοδολογία άμεσης αναγνώρισης γεγονότων που συνιστούν ξαφνικές και αναπάντεχες καταστάσεις, των οποίων η εξέλιξη χρονικά και χωρικά μεταβάλλεται, καθώς και η μεθοδολογία λήψης όλων των απαραιτήτων μέτρων για την πρόληψη, προστασία, εξάλειψη, διάλυση ή/και δράση αυτών των καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων και των τρομοκρατικών επιθέσεων 6

7 Σεισμός ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ Δασική πυρκαγιά Εξαιρετικά ακραία καιρικά φαινόμενα (καταιγίδες, μπουρίνια, χιονοθύελλες) Πλημμύρα Καύσωνας Παγετός ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ Πυρκαγιά ή έκρηξη Τεχνολογικό ατύχημα Τρομοκρατική ενέργεια

Σχέδιο Έκτακτης Αναγκης 8 Βασικός στόχος ενός Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης είναι να μειωθούν οι επιπτώσεις μιας καταστροφής στους εργαζομένους, στους επισκέπτες και στον εξοπλισμό μιας επιχείρησης. Για αυτό πρέπει αφού συνταχθεί το σχέδιο να γίνει γνωστό σε όλους τους εργαζόμενους, να εκπαιδευτούν αυτοί στην υλοποίησή του μέσω ασκήσεων ετοιμότητας και να γίνεται συνεχώς αξιολόγηση και βελτίωσή του

9 Ν. 3850/2010 «Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων» (ΦΕΚ 84/Α/2-6-2010), όπως αυτός τροποποιήθηκε με τους Ν.4174/2013, Ν. 4144/2013, και Ν. 3996/2011, κωδικοποιήθηκαν και κυρώθηκαν οι διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στη χώρα μας Άρθρο 30 «Σχέδιο διαφυγής και διάσωσης Οδός διάσωσης και έξοδοι κινδύνου» Άρθρο 32 «Ανεμπόδιστη κυκλοφορία στους χώρους εργασίας» αναφέρεται: 1 Άρθρο 45 «Πρώτες βοήθειες, πυρασφάλεια, εκκένωση των χώρων από τους εργαζομένους, σοβαρός και άμεσος κίνδυνος» Άρθρο 42 «Γενικές υποχρεώσεις εργοδοτών Π.Δ. 71/1988 «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων» (ΦΕΚ 32/Α'/17-2-1988

ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΈΝΑ ΚΑΛΟ ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ Χρησιμοποιεί υπαρκτούς πόρους Δίνει τη δυνατότητα ελέγχων Δίνει τη δυνατότητα αποκέντρωσης Υπαναθέτει ευθύνες Εύκολα κατανοητό Ευέλικτο 10

ΤΟΜΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΘΟΥΝ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΠΡΟΟΠΤΩΝ Οργανισμός Απειλές / Κίνδυνος Τρωτά σημεία Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Εκπαίδευση και Ασκήσεις 11

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν ζητήματα ασφαλείας. Εφεδρικό προσωπικό Διαδικασίες ανάκλησης Εναλλακτική πηγή ενέργειας 12

ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Σχέδια έκτακτης ανάγκης για τη συμπλήρωση προσωπικού Ανάκληση προσωπικού που βρίσκεται εκτός υπηρεσίας Συμφωνίες αμοιβαίας βοήθειας Συμβόλαιο ιδιωτικής ασφάλειας Αίτηση για εξωτερική βοήθεια 13

ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΙΣΧΥΟΣ Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας συμπεριλαμβάνουν : Πρωτεύουσες γεννήτριες Μεταφερόμενες γεννήτριες Μπαταρίες μικρής διάρκειας Μπαταρίες με ηλιακή επαναφόρτιση 14

Σχέδιο εκκένωσης ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΜΙΑΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ 15

16 Γενικές Διαπιστώσεις Τα άτομα με αναπηρίες αποτελούν σημαντική μερίδα του πληθυσμού ( περίπου το 10% ), αντιμετωπίζουν μια σειρά προκλήσεων κατά τη διάρκεια μιας έκτακτης ανάγκης αφού καθίστανται ως πιο ευάλωτοι από τους ευάλωτους και υπόκεινται σε πολλαπλές και σοβαρές μορφές διακρίσεων Οι λειτουργικοί περιορισμοί (κίνησης, ακοής, όρασης, λόγου, πνευματικοί ή μαθησιακοί) που παρουσιάζουν, σε συνδυασμό με τις σύνθετες ανάγκες τους και τα εμπόδια της χωρικής οργάνωσης του δομημένου περιβάλλοντος, αυξάνουν το χρόνο απόκρισης κατά τη διάρκεια μια κρίσης

Τα βασικά ζητήματα που προκύπτουν κατά τη διαχείριση μιας έκτακτης ανάγκης Ο Εντοπισμός και η κινητοποίηση των ατόμων με αναπηρίες Η Επικοινωνία και η Παροχή έγκυρων και έγκαιρων πληροφοριών Η διαθεσιμότητα των ειδικών πόρων που απαιτούνται για τη λειτουργική τους ανεξαρτησία Η ασφαλής μεταφορά και η μετακίνηση όταν λαμβάνεται η απόφαση εκκένωσης χώρου/περιοχής 17 Ύπαρξη κατάλληλων χώρων καταφυγής

Ο Εντοπισμός και η κινητοποίηση των ατόμων με αναπηρίες Αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στην εφαρμογή των σχεδίων έκτακτης ανάγκης και στην ανάπτυξη τους. Το πρόβλημα "επιδεινώνεται από το γεγονός ότι αυτά τα άτομα συχνά συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία και είναι διασκορπισμένα στο γενικό πληθυσμό (Εργασία σε πολυώροφα κτίρια, σχολείο, ζωή σε αστικές περιοχές ). Σε πολλές περιπτώσεις οι αναπηρίες δεν αναγνωρίζονται και οι ίδιοι δεν είναι πρόθυμοι να τις αποκαλύψουν, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να λάβουν την κατάλληλη βοήθεια. Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη όταν τα άτομα βιώνουν μια προσωρινή ανικανότητα (π.χ. καθηλωμένος σε κρεβάτι μετά από χειρουργική επέμβαση ή υποβοηθείται από δεκανίκια ή αναπηρική καρέκλα) 18

19 Η Επικοινωνία και η Παροχή έγκυρων και έγκαιρων πληροφοριών Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης η μετάδοση των σχετικών πληροφοριών περιορίζεται συνήθως μόνο μέσω ΜΜΕ το οποίο δεν αρκεί να καλύψει τις ιδιαίτερες ανάγκες των ΑμεΑ Τα ΑμεΑ με τους ποικίλους περιορισμούς που παρεμποδίζουν την παραλαβή των πληροφοριών που προέρχονται από τις αρμόδιες αρχές, μπορεί να μην είναι σε θέση να ακούσουν τις λεκτικές ανακοινώσεις ή να δουν τις ειδικές σημάνσεις Αποτέλεσμα να μην κατανοούν την κατάσταση ώστε να αντιδράσουν με κατάλληλο τρόπο σε μία κρίση

Η διαθεσιμότητα των ειδικών πόρων που απαιτούνται για τη λειτουργική τους ανεξαρτησία Τα ΑμεΑ στις καθημερινές τους δραστηριότητες βασίζονται στην υποστήριξη ειδικών πόρων (ανθρώπινων και μέσα) προκειμένου να είναι ανεξάρτητα. Η υποστήριξη αυτή χάνεται σε μια έκτακτη ανάγκη. π.χ. η διακοπή ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζει ανεπανόρθωτα εκείνους που υποστηρίζονται από ηλεκτρικές μηχανικές συσκευές 20

Η ασφαλής μεταφορά και η μετακίνηση όταν λαμβάνεται η απόφαση εκκένωσης χώρου/περιοχής /1 Οι καταστροφές επηρεάζουν δυσανάλογα τα άτομα που αδυνατούν να διαφύγουν με τις φυσικές τους δυνάμεις. Άτομα με δυσκολίες στην όραση ή στην κίνηση πιθανά θα χρειαστούν επιπλέον υποστήριξη και για τις μετακινήσεις τους. 21 Η μεταφορά των ΑμεΑ προσκρούει σε αρκετές δυσκολίες

Η ασφαλής μεταφορά και η μετακίνηση όταν λαμβάνεται η απόφαση εκκένωσης χώρου/περιοχής /2 Άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές, δύσκολα μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ένα νέο περιβάλλον Άτομα με προβλήματα όρασης που στηρίζονται σε ζώα συντροφιάς, μπορεί να είναι είναι απρόθυμα να απομακρυνθούν από το εξοικειωμένο περιβάλλον που ζουν, ειδικά όταν η πρόκληση για εκκένωση γίνεται από ανθρώπους που δε γνωρίζουν ή δεν εμπιστεύονται 22 Εκείνοι που φροντίζουν κλινήρη άτομα ή καθηλωμένα σε αναπηρικές καρέκλες, μπορεί να μην επιλέξουν να εκκενώσουν το χώρο, αν εκτιμήσουν ότι η μετακίνηση ή οι πιθανές δυσκολίες στην εξασφάλιση απαραίτητων πόρων, ενδεχομένως να επιβαρύνουν την κατάσταση της υγείας των ατόμων που φροντίζουν

Ύπαρξη κατάλληλων χώρων καταφυγής Η οργάνωση των χώρων καταφυγής των ΑμεΑ πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχουν τις ειδικές υπηρεσίες, εξοπλισμό και προμήθειες που απαιτούνται για την πρόσβαση και την κάλυψη των αναγκών τους. 23

Χ ά λ α ρ η ς Μ ι χ ά λ η ς My Blog: http://chalarismichalis.blogspot.com Find me on facebook: www.facebook.com/chalaris.michail Follow me on Twitter: www.twitter.com/chalarismichail (@ChalarisMichail) Join me on Linkedin: www.linkedin.com/chalarismichail 25