ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 7.6.2011 SEC(2011) 820 τελικό Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε το εθνικό πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων του 2011 της ανίας και την έκδοση γνώµης του Συµβουλίου σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σύγκλισης της ανίας, 2011-2015 {SEC(2011) 713 τελικό}
Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε το εθνικό πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων του 2011 της ανίας και την έκδοση γνώµης του Συµβουλίου σχετικά µε το επικαιροποιηµένο πρόγραµµα σύγκλισης της ανίας, 2011-2015 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 121 παράγραφος 2 και το άρθρο 148 παράγραφος 4, Έχοντας υπόψη τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συµβουλίου, της 7 ης Ιουλίου 1997, για την ενίσχυση της εποπτείας της δηµοσιονοµικής κατάστασης και την εποπτεία και τον συντονισµό των οικονοµικών πολιτικών 1, και ιδίως το άρθρο 9 παράγραφος 3, Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2, Έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου, Έχοντας υπόψη τη γνώµη της Επιτροπής Απασχόλησης, Μετά από διαβούλευση µε την Οικονοµική και ηµοσιονοµική Επιτροπή, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: (1) Στις 26 Μαρτίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο συµφώνησε µε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρµογή νέας στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση «Ευρώπη 2020» η οποία, βασιζόµενη στον ενισχυµένο συντονισµό των οικονοµικών πολιτικών, θα εστιαστεί σε νευραλγικούς τοµείς στους οποίους απαιτείται δράση ώστε να ενισχυθούν οι δυνατότητες της Ευρώπης για βιώσιµη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα. (2) Στις 13 Ιουλίου 2010, το Συµβούλιο εξέδωσε σύσταση σχετικά µε τους γενικούς προσανατολισµούς της οικονοµικής πολιτικής των κρατών µελών και της Ένωσης (2010 έως 2014) και στις 21 Οκτωβρίου 2010 το Συµβούλιο εξέδωσε απόφαση σχετικά µε τις κατευθυντήριες γραµµές των πολιτικών απασχόλησης των κρατών µελών 3, οι οποίες από κοινού αποτελούν τις «ολοκληρωµένες κατευθυντήριες γραµµές». Τα κράτη µέλη καλούνταν να λαµβάνουν υπόψη τις ολοκληρωµένες 1 2 3 ΕΕ L 209, της 2.8.1997, σ. 1. ΕΕ C,, σ. ιατηρούνται για το 2011 µε την απόφαση 2011/308/ΕΕ του Συµβουλίου, της 19ης Μαΐου 2011. EL 2 EL
κατευθυντήριες γραµµές στις εθνικές οικονοµικές πολιτικές και στις πολιτικές απασχόλησης. (3) Στις 12 Ιανουαρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη ετήσια επισκόπηση ανάπτυξης, η οποία σηµατοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύκλου οικονοµικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και του πρώτου ευρωπαϊκού εξαµήνου εκ των προτέρων και ολοκληρωµένου συντονισµού πολιτικής, το οποίο εντάσσεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». (4) Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο προσυπέγραψε τις προτεραιότητες για τη δηµοσιονοµική εξυγίανση και τη διαρθρωτική µεταρρύθµιση (σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα του Συµβουλίου της 15 ης Φεβρουαρίου και της 7 ης Μαρτίου 2011 και κατόπιν της ετήσιας επισκόπησης ανάπτυξης που εκπόνησε η Επιτροπή). Τόνισε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αποκατάσταση της υγείας των προϋπολογισµών και στη δηµοσιονοµική βιωσιµότητα, στη µείωση της ανεργίας µέσω µεταρρυθµίσεων στην αγορά εργασίας και στην καταβολή νέων προσπαθειών για την ενίσχυση της ανάπτυξης. Ζήτησε από τα κράτη µέλη να µετατρέψουν τις προτεραιότητες αυτές σε συγκεκριµένα µέτρα που θα συµπεριληφθούν στα προγράµµατα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά προγράµµατα µεταρρυθµίσεων. (5) Στις 25 Μαρτίου 2011, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο κάλεσε επίσης τα κράτη µέλη που συµµετέχουν στο Σύµφωνο για το Ευρώ +, να υποβάλουν εγκαίρως τις δεσµεύσεις τους ώστε να συµπεριληφθούν στα προγράµµατα σταθερότητας ή σύγκλισης και στα εθνικά τους προγράµµατα µεταρρυθµίσεων. (6) Στις 9 Μαΐου 2011, η ανία υπέβαλε το επικαιροποιηµένο της πρόγραµµα σύγκλισης του 2011 που καλύπτει την περίοδο 2011-2015 και το εθνικό της πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων του 2011. Για να ληφθεί υπόψη η αλληλεξάρτησή τους, τα δύο προγράµµατα αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα. (7) Βάσει της αξιολόγησης του ενηµερωµένου προγράµµατος σύγκλισης σύµφωνα µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συµβουλίου, το Συµβούλιο είναι της άποψης ότι το µακροοικονοµικό σενάριο που στηρίζει το πρόγραµµα σύγκλισης είναι εύλογο. Αν και βασίζεται σε ελαφρά περισσότερο ευνοϊκές παραδοχές ανάπτυξης για το 2012 και πέρα, είναι σε µεγάλο βαθµό σύµφωνο µε τις προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής της άνοιξης 2011. Η δηµοσιονοµική στρατηγική που ορίζεται στο πρόγραµµα σύγκλισης στοχεύει στη µείωση του ελλείµµατος, εντός του 2013, σε επίπεδο χαµηλότερο από το επίπεδο αναφοράς του 3%, σύµφωνα µε τις συστάσεις του Συµβουλίου, έτσι ώστε να επιτύχει τον αναθεωρηµένο µεσοπρόθεσµο στόχο (MTO) του διαρθρωτικού ισοζυγίου του προϋπολογισµού της τάξης του -0,5% του ΑΕΠ εντός του 2015 και να επιτύχει τον ισοσκελισµό του προϋπολογισµού εντός του 2020. Η πορεία εξυγίανσης προς αυτόν τον στόχο είναι η προσήκουσα. Τα µέτρα που προβλέπονται στο πρόγραµµα και εγκρίθηκαν από το Κοινοβούλιο την άνοιξη του 2010 κρίνονται κατάλληλα για την κατοχύρωση των δηµοσιονοµικών στόχων και αντιπροσωπεύουν ετήσια δηµοσιονοµική προσπάθεια περίπου της τάξης του 1% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2011-2013. Η ανία θα επιτύχει τον αναθεωρηµένο µεσοπρόθεσµο στόχο της εντός του χρονικού ορίζοντα του προγράµµατος. Οι κίνδυνοι για τους δηµοσιονοµικούς στόχους είναι σε µεγάλο βαθµό εξισορροπηµένοι. (8) Η οικονοµία της ανίας άρχισε να επιβραδύνεται το 2007 στο πλαίσιο µιας διόρθωσης της αγοράς ακινήτων η οποία συνέβαλε στα προβλήµατα του εγχώριου τραπεζικού EL 3 EL
τοµέα, τα οποία επιδεινώθηκαν και από αυξανόµενες πτωχεύσεις και ανεργία. Η ύφεση ήταν δραµατική, η παραγωγή µειώθηκε κατά 8% µεταξύ του φθινοπώρου 2007 και της άνοιξης 2009 και το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε σε 7,4% το 2010. Το ποσοστό απασχόλησης έπεσε από 79,8% το 2008 σε 76,1% το 2010, πλήττοντας ιδίως τους νέους. Η παραγωγή άρχισε να ανακάµπτει το 2009, και η πραγµατική αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε σε 2,1% το 2010. Η ανάκαµψη προήλθε από την υψηλή εγχώρια ζήτηση (λόγω και της δηµοσιονοµικής επέκτασης), τη µεγάλη αύξηση των αποθεµάτων και την ισχυρή ανάκαµψη των βασικών εµπορικών εταίρων της ανίας. (9) Οι αυτόµατοι σταθεροποιητές και τα µέτρα για την κρίση προκάλεσαν την πτώση του ισοζυγίου του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα από πλεόνασµα 3,2% του ΑΕΠ το 2008 σε έλλειµµα 2,7% του ΑΕΠ το 2009. Βάσει της κοινοποίησης της ανίας την άνοιξη 2010 ότι το δηµοσιονοµικό έλλειµµα θα διευρυνόταν πέραν του 5% του ΑΕΠ το 2010, κινήθηκε, τον Ιούλιο 2010, διαδικασία υπερβολικού ελλείµµατος για τη ανία. Μολονότι απρόσµενα και προσωρινά, έκτακτα κέρδη από τη φορολογία των αποδόσεων των συνταξιοδοτικών ταµείων οδήγησαν σε σταθεροποίηση του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος στο 2,7% του ΑΕΠ κατά το τελευταίο έτος, σύµφωνα µε την πρόβλεψη των υπηρεσιών της Επιτροπής της άνοιξης 2011 προβλέπεται εκ νέου αύξηση του ελλείµµατος σε περίπου 4% του ΑΕΠ το 2011 και τονίζεται η ανάγκη για συνεχείς και φιλόδοξες προσπάθειες εξυγίανσης το 2012. Αυτό συνεπάγεται αυστηρή εφαρµογή των µέτρων που θεσπίστηκαν µε τη συµφωνία εξυγίανσης του 2010 και του ελέγχου των δαπανών όπως ορίζονται στο πρόγραµµα σύγκλισης για τη διασφάλιση της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείµµατος εντός του 2013. (10) Για να επιτευχθούν οι δηµοσιονοµικοί στόχοι είναι σηµαντικός ο στενός έλεγχος προς αποφυγή επαναλαµβανόµενων υπερβάσεων δαπανών σε επίπεδο τοπικής και περιφερειακής κυβέρνησης. Κατά τα τελευταία 20 έτη, οι δηµόσιες δαπάνες υπερέβαιναν συνεχώς τους δηµοσιονοµικούς στόχους. Η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει ορισµένα µέτρα για την αντιµετώπιση αυτού του προβλήµατος και σχεδιάζει να θεσπίσει ένα νέο καθεστώς ελέγχου των δαπανών, ελεγχόµενο από το οικονοµικό συµβούλιο της ανίας, όπως περιγράφεται στο πρόγραµµα σύγκλισης. (11) Ως αποτέλεσµα δηµογραφικών παραγόντων, ο ενεργός ενήλικος πληθυσµός (15-64 έτη) θα συρρικνωθεί κατά περίπου 1,5% µεταξύ 2010 και 2025 και κατά σχεδόν 5% έως το 2040. Μεσοπρόθεσµα, η οικονοµική ανάκαµψη θα οδηγήσει ενδεχοµένως σε συρρίκνωση στην αγορά εργασίας όπως παρατηρήθηκε κατά τα έτη υψηλής οικονοµικής ανάπτυξης. Παρά το ήδη υψηλό ποσοστό συµµετοχής στην αγορά εργασίας, υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω αύξησης της προσφοράς εργασίας. Η εθελοντική πρόωρη συνταξιοδότηση είναι ευρέως διαδεδοµένη µεταξύ του πληθυσµού ηλικίας 60 έως 64 ετών, εξ ου και ένα ποσοστό απασχόλησης µόνο 40% του πληθυσµού ηλικίας 60-64 ετών. Επιπλέον, 10% του πληθυσµού σε ηλικία εργασίας κάτω των 40 ετών λαµβάνει επίδοµα αναπηρίας ή εργάζεται υπό καθεστώς flex-job (επιδοτούµενη απασχόληση). (12) Η αύξηση της παραγωγικότητας παρουσίασε από το 1995 φθίνουσα τάση, και µία από τις πιθανές αιτίες είναι οι χαµηλές επιδόσεις του εκπαιδευτικού συστήµατος. Μολονότι η ανία συνεχίζει να δαπανά γενναιόδωρα για το εκπαιδευτικό της σύστηµα, τα αποτελέσµατα της εκπαίδευσης είναι απλώς µέτρια σε αρκετούς νευραλγικούς τοµείς και η ανία έχει το τέταρτο χαµηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης των νέων στην ΕΕ. Το 2009, µόνο το 70,1 % του πληθυσµού ηλικίας 20-24 ετών είχε ολοκληρώσει τουλάχιστον την ανώτερη δευτεροβάθµια εκπαίδευση (έναντι µέσου EL 4 EL
όρου στην ΕΕ 78,6 %) και τα αποτελέσµατα του PISA (Programme for International Student Assessment - Πρόγραµµα ιεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών) είναι µέτρια. Τα ποσοστά εγκατάλειψης του σχολείου και των επαγγελµατικών ιδρυµάτων είναι σχετικά υψηλά, µε ποσοστό σχεδόν 50% στην επαγγελµατική εκπαίδευση νέων να εγκαταλείπουν πρόωρα. Επιπλέον, µετά από 10 έτη αφ ότου τελείωσαν το δηµοτικό σχολείο, περίπου 20% των νέων δεν ολοκληρώνουν τη φοίτησή τους στο λύκειο. Η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήµατος θα βοηθήσει επίσης την πρόληψη µελλοντικών ανισοτήτων όσον αφορά τις δεξιότητες στην αγορά εργασίας, που σήµερα οδεύει προς ένα ενδεχόµενο πλεόνασµα ανειδίκευτων εργαζοµένων ταυτόχρονα µε έλλειψη ειδικευµένων εργαζοµένων. Η αύξηση της παραγωγικότητας υπήρξε ιδιαίτερα χαµηλή στους τοµείς των κατασκευών και των υπηρεσιών. Αυτό παρατηρείται ιδίως στις τοπικές υπηρεσίες, τον τοµέα λιανικής, το χονδρεµπορικό εµπόριο και τις προσωπικές υπηρεσίες, όπου ο χαµηλός βαθµός ανταγωνισµού σε ορισµένους τοµείς, για παράδειγµα υψηλοί φραγµοί εισόδου στην αγορά, ενδέχεται να οδηγήσουν σε µη βέλτιστη κατανοµή των πόρων. Οι νόµοι για τη διαίρεση σε ζώνες είναι αυστηροί, και περιορίζουν τη δυνατότητα επίτευξης οικονοµιών κλίµακας στον τοµέα του λιανικού εµπορίου. Για να αντιµετωπίσει το γεγονός ότι οι ανοικτές δηµόσιες συµβάσεις καλύπτουν µόνο περίπου το 25% των δηµοσίων συµβάσεων, η κυβέρνηση δροµολόγησε µια στρατηγική που στοχεύει στην αύξηση του ανταγωνισµού στις δηµόσιες υπηρεσίες µέσω σταδιακής αύξησης των δηµοσίων συµβάσεων στους δήµους και τις περιφέρειες, και έθεσε ένα νέο στόχο για τους δήµους, σύµφωνα µε τον οποίο εντός του 2015 το 31,5% όλων των συµβάσεων θα πρέπει να είναι δηµόσιες. (13) Ο δανεισµός των νοικοκυριών σε σχέση µε το ΑΕΠ είναι ο υψηλότερος στην ΕΕ. Η αύξηση των επιπέδων του χρέους, το οποίο τροφοδοτήθηκε από την έξαρση σε επενδύσεις στην κατοικία µεταξύ 2004 και 2007, δηµιουργεί δυνητικούς κινδύνους για την οικονοµία και τη δηµοσιονοµική σταθερότητα. Παρόλο που αυτοί οι κίνδυνοι µετριάζονται από τα χαρακτηριστικά της πολύ εξελιγµένης αγοράς οµολόγων της ανίας που εξασφαλίζονται µε υποθήκη και από µια συνολικά εύρωστη οικονοµική κατάσταση της πλειονότητας των νοικοκυριών (όπου το ενεργητικό υπερβαίνει κατά πολύ το παθητικό) τα µέτρα που εφαρµόστηκαν για τον περιορισµό των προκυκλικών διακυµάνσεων των τιµών κατοικίας µετά τη διόρθωση αυτών των τιµών είναι περιορισµένα. (14) Η ανία ανέλαβε ορισµένες δεσµεύσεις στο πλαίσιο του Συµφώνου για το Ευρώ + 4. Όσον αφορά τη βελτίωση της δηµοσιονοµικής διατηρησιµότητας, επετεύχθη συµφωνία για τις αυστηρότερες κυρώσεις που προβλέπονται στη νοµοθεσία σχετικά µε τον έλεγχο των δαπανών σε τοπικό επίπεδο. Η κυβέρνηση υπέβαλε πρόταση για καθεστώς προικοδότησης της διευκόλυνσης παροχής ιδιωτικών ενισχύσεων σε προβληµατικές τράπεζες και για τη βελτίωση της δηµοσιονοµικής σταθερότητας. Τα µέτρα για την απασχόληση εστιάζονται στην ενίσχυση της απασχόλησης µέσω παράτασης της επαγγελµατικής ζωής. Όσον αφορά την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ένα πακέτο για τον ανταγωνισµό µε ουσιαστικές πρωτοβουλίες στοχεύει κυρίως στους τοµείς κατασκευών και υπηρεσιών. Αυτές οι δεσµεύσεις αναφέρονται στους τέσσερις τοµείς του Συµφώνου. Συνολικά, τα µέτρα συµπίπτουν µε εκείνα που ελήφθησαν για τη συνέχιση της ετήσιας επισκόπησης ανάπτυξης και 4 Για περισσότερες λεπτοµέρειες για τις δεσµεύσεις που ανελήφθησαν στο πλαίσιο του συµφώνου για το ευρώ βλ. SEC(2011) 713. EL 5 EL
σηµειώνουν πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του Ευρώπη 2020, ιδίως στον τοµέα της απασχόλησης. Μολονότι έχουν ήδη ληφθεί ορισµένες από τις εξαγγελθείσες δεσµεύσεις, πρέπει να εφαρµοστούν στο εγγύς µέλλον σηµαντικά µέτρα για τη βελτίωση της ενίσχυσης της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας (σε τοπικό επίπεδο) και τη βελτίωση της απασχόλησης. Αυτές οι δεσµεύσεις έχουν αξιολογηθεί και έχουν ληφθεί υπόψη στις συστάσεις. (15) Η Επιτροπή έχει αξιολογήσει το πρόγραµµα σύγκλισης και το εθνικό πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων, συµπεριλαµβανοµένων των δεσµεύσεων για το Σύµφωνο για το Ευρώ+ 5. Έχει λάβει υπόψη, όχι µόνο τη σηµασία τους για µια διατηρήσιµη δηµοσιονοµική και κοινωνικοοικονοµική πολιτική στη ανία, αλλά και την εκ µέρους τους τήρηση των κανόνων και κατευθυντηρίων γραµµών της ΕΕ, δεδοµένης της ανάγκης να ενισχυθεί η συνολική οικονοµική διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µέσω της συνεκτίµησης στοιχείων σε επίπεδο ΕΕ κατά τη διαµόρφωση των µελλοντικών εθνικών αποφάσεων. Υπό το πρίσµα αυτό, η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθούν συνεχείς και φιλόδοξες προσπάθειες δηµοσιονοµικής σταθεροποίησης το 2011 και µετέπειτα. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν συµπληρωµατικά µέτρα για την περαιτέρω αύξηση της προσφοράς εργασίας µέσω µείωσης των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και στόχευσης συγκεκριµένων οµάδων, τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, την ενίσχυση του ανταγωνισµού σε νευραλγικούς τοµείς και τη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων. (16) Βάσει αυτής της αξιολόγησης, και λαµβάνοντας υπόψη τη σύσταση του Συµβουλίου δυνάµει του άρθρου 166 παράγραφος 7 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 2ας Ιουνίου 2010, το Συµβούλιο εξέτασε την επικαιροποίηση για το 2011 του προγράµµατος σύγκλισης της ανίας και η γνώµη του 6 αντανακλάται ιδίως στη σύστασή του που διατυπώνεται στο σηµείο (1) κατωτέρω. Λαµβάνοντας υπόψη τα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου της 25 ης Μαρτίου 2011, το Συµβούλιο εξέτασε το εθνικό πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων της ανίας. ΣΥΝΙΣΤΑ να αναλάβει η ανία δράση κατά την περίοδο 2011-2012 για: (1) Να υλοποιήσει τα µέτρα δηµοσιονοµικής σταθερότητας το 2011 και 2012 όπως έχουν προγραµµατιστεί και να διορθώσει το υπερβολικό έλλειµµα εντός του 2013. Να επιταχύνει τη µείωση του δηµοσίου ελλείµµατος εάν οι οικονοµικές περιστάσεις βελτιωθούν σε σύγκριση µε εκείνες που αναµένονται σήµερα. Να ενισχύσει τον έλεγχο των δαπανών καθορίζοντας δεσµευτικά πολυετή όρια δαπανών για την τοπική, περιφερειακή και κεντρική κυβέρνηση, τα οποία συνάδουν µε τους συνολικούς µεσοπρόθεσµους στόχους του γενικού προϋπολογισµού. (2) Να προβεί στη σταδιακή κατάργηση όπως έχει προγραµµατιστεί του καθεστώτος εθελοντικής πρόωρης συνταξιοδότησης (VERP), στη µεταρρύθµιση των συντάξεων αναπηρίας και σε καλύτερα στοχευµένα καθεστώτα επιδοτούµενης απασχόλησης, (το σύστηµα «flex-job») όσον αφορά τις πιο ευάλωτες οµάδες του πληθυσµού. 5 6 SEC(2011) 713. Που προβλέπεται στο άρθρο 9 παράγραφος 3 του κανονισµού (EΚ) αριθ. 1466/97 του Συµβουλίου. EL 6 EL
(3) Να επιταχύνει την εφαρµογή των µεταρρυθµίσεων για τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήµατος. Να µειώσει τα ποσοστά διακοπής της φοίτησης, ιδίως στον τοµέα της επαγγελµατικής εκπαίδευσης, και να αυξήσει τον διαθέσιµο αριθµό θέσεων µαθητείας. (4) Να λάβει µέτρα για την άρση των φραγµών στον ανταγωνισµό, ιδίως στις τοπικές υπηρεσίες και στον τοµέα λιανικής, επανεξετάζοντας τη νοµοθεσία για τη χρήση της γης και ανοίγοντας στον ανταγωνισµό τις δηµόσιες συµβάσεις στους δήµους και στις περιφέρειες. (5) Να στηρίξει την υπό εξέλιξη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων µετά την πρόσφατη διόρθωση των τιµών, λαµβάνοντας παράλληλα προληπτική δράση για την ενίσχυση της µεσοπρόθεσµης σταθερότητας της αγοράς κατοικίας και του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος συµπεριλαµβάνοντας µεταρρυθµίσεις των συστηµάτων φορολόγησης των ενυπόθηκων δανείων και της ιδιοκτησίας. Βρυξέλλες, Για το Συµβούλιο Ο Πρόεδρος EL 7 EL