ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.12.2013 COM(2013) 914 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία {SWD(2013) 523 final} EL EL
Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 126 παράγραφος 7, Έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Σύμφωνα με το άρθρο 126 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (ΣΛΕΕ) τα κράτη μέλη αποφεύγουν τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα. (2) Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης βασίζεται στον στόχο της επίτευξης υγιών δημοσίων οικονομικών, ως μέσου ενίσχυσης των συνθηκών για σταθερότητα τιμών και ισχυρή διατηρήσιμη ανάπτυξη που ευνοούν τη δημιουργία απασχόλησης. (3) Στις X Ιανουαρίου 2014, το Συμβούλιο, βάσει του άρθρου 126 παράγραφος 6, εξέδωσε απόφαση σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος στην Κροατία. (4) Σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ και το άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97 του Συμβουλίου για την επιτάχυνση και τη διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) 1, το Συμβούλιο υποχρεούται να απευθύνει στο οικείο κράτος μέλος σύσταση προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος εντός καθορισμένου χρονικού διαστήματος. Με τη σύσταση πρέπει να καθορίζεται μέγιστη προθεσμία έξι μηνών προκειμένου το κράτος μέλος να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος. Επιπλέον, με τη σύσταση για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος το Συμβούλιο πρέπει να καλεί το οικείο κράτος μέλος να επιτύχει ετήσιους δημοσιονομικούς στόχους οι οποίοι, με βάση τις προβλέψεις στις οποίες βασίζεται η σύσταση, συνεπάγονται ελάχιστη ετήσια βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου, ήτοι του κυκλικά προσαρμοσμένου ισοζυγίου, εξαιρουμένων των έκτακτων και λοιπών προσωρινών μέτρων, κατά τουλάχιστον 0,5 % του ΑΕΠ, ως σημείο αναφοράς. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97 όπου προσδιορίζεται η απαίτηση βάσει του κριτηρίου του χρέους, ο δημοσιονομικός στόχος που συνιστάται για το τελευταίο έτος της περιόδου διόρθωσης του ελλείμματος πρέπει να εξασφαλίζει ότι η απαιτούμενη μείωση της διαφοράς μεταξύ του επιπέδου του δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ και του 60% του ΑΕΠ, που αποτελεί την τιμή αναφοράς βάσει της Συνθήκης, θα λάβει χώρα κατά τη διάρκεια των δύο ετών που θα ακολουθήσουν τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος, με βάση τις προβλέψεις της Επιτροπής. 1 ΕΕ L 209 της 2.8.1997, σ. 6. EL 2 EL
(5) Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2013 της Επιτροπής, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα παραμείνει πάνω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2013-2015, και ότι θα συνεχιστεί η επιδείνωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου καθόλη τη διάρκεια της περιόδου πρόβλεψης, από περίπου 4% του ΑΕΠ το 2013 σε σχεδόν 6% του ΑΕΠ το 2015. Οι εξελίξεις αυτές οφείλονται κυρίως σε αυξήσεις σε επίπεδο δαπανών, όπως των δαπανών για τόκους σε συνδυασμό με υστέρηση των εσόδων. Η Επιτροπή, στις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2013, δεν περιελάμβανε το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης που εξαγγέλθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013 με την έκδοση των κατευθυντήριων γραμμών οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής, δεδομένου ότι οι πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα στα οποία στηριζόταν η εν λόγω δέσμη μέτρων εξυγίανσης ήταν πολύ περιορισμένες. Τα μέτρα που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο της δεύτερης αναθεώρησης του προϋπολογισμού του 2013 και το σχέδιο προϋπολογισμού του 2014 που εγκρίθηκε από την κυβέρνηση στις 14 Νοεμβρίου 2013 και διαβιβάστηκε στο Κοινοβούλιο δεν έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις δημοσιονομικές τάσεις. Πράγματι, οι προβλέψεις για τα κρατικά έσοδα και τις δαπάνες και το χρέος της γενικής κυβέρνησης στις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2013, που επικαιροποιήθηκαν ώστε να ληφθούν υπόψη οι νέες πληροφορίες που κατέστησαν διαθέσιμες μετά τη δημοσίευση τους, δείχνουν πολύ μικρές αλλαγές. Οι αναθεωρημένες προβλέψεις συνιστούν το νέο σενάριο αναφοράς της Επιτροπής. (6) Όσον αφορά την εξέλιξη του χρέους γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την αναθεώρηση του προϋπολογισμού του 2013 και το σχέδιο προϋπολογισμού του 2014, ο προβλεπόμενος δείκτης χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ στο τέλος του 2014 αναμένεται να φθάσει σε 62% και να αυξηθεί περαιτέρω σε περίπου 64% και 64¾% το 2015 και το 2016, αντιστοίχως. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2013, ο δείκτης χρέους αναμένεται να υπερβεί την τιμή αναφοράς της Συνθήκης το 2014, πλησιάζοντας το 65%, και να παρουσιάσει περαιτέρω αύξηση κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων. Σύμφωνα με την επικαιροποίηση των φθινοπωρινών προβλέψεων του 2013 ώστε να ενσωματωθούν τα πρόσθετα στοιχεία που κατέστησαν διαθέσιμα μετά τη δημοσιοποίηση των προβλέψεων, και ιδίως μία νέα έκδοση ομολόγων σε δολάρια ΗΠΑ τον Νοέμβριο του 2013, ο δείκτης του χρέους της γενικής κυβέρνησης θα υπερβεί το όριο του 60% του ΑΕΠ ήδη το 2013. (7) Σε αυτό το πλαίσιο μεγάλης αβεβαιότητας σχετικά με τις οικονομικές και δημοσιονομικές εξελίξεις, ο δημοσιονομικός στόχος που προτείνεται για το τελευταίο έτος της περιόδου διόρθωσης του ελλείμματος θα πρέπει να καθοριστεί σε επίπεδο σαφώς χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς, ώστε να διασφαλισθεί η συμμόρφωση με το κριτήριο μείωσης του χρέους το τελευταίο έτος της περιόδου της ΔΥΕ. (8) Σύμφωνα με τον κανονισμό 1467/97, η διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος θα πρέπει να ολοκληρωθεί το έτος που έπεται της διαπίστωσής του, εκτός εάν συντρέχουν ειδικές περιστάσεις. Για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος εντός της προθεσμίας του 2015 βάσει αυτής της προσέγγισης και για να διασφαλιστεί συγχρόνως η συμμόρφωση με την τιμή αναφοράς για τη μείωση του χρέους, η απαιτούμενη διαρθρωτική προσπάθεια πρέπει να ανέρχεται σε τουλάχιστον 1,3% του ΑΕΠ τόσο το 2014 όσο και το 2015. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της παραγωγής και την επιδείνωση της ήδη παρατεταμένης και βαθιάς ύφεσης. Θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθούν μεγαλύτερες προθεσμίες, ιδίως στην περίπτωση των διαδικασιών υπερβολικού ελλείμματος με βάση το κριτήριο του EL 3 EL
χρέους, όταν το επίπεδο του χρέους με το οποίο ζητείται να συμμορφωθεί το δημόσιο έλλειμμα είναι σαφώς χαμηλότερο από το 3% του ΑΕΠ. (9) Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω παρατηρήσεις, θεωρείται δικαιολογημένη η παράταση της προθεσμίας για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος μέχρι το 2016. Ειδικότερα, μια αξιόπιστη και βιώσιμη πορεία προσαρμογής, στο πλαίσιο αυτής της παράτασης της προθεσμίας, θα απαιτήσει από την Κροατία να επιτύχει ονομαστικό στόχο για το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης της τάξης του 4,6 % του ΑΕΠ για το 2014, 3,5% του ΑΕΠ για το 2015 και 2,7% του ΑΕΠ το 2016, πράγμα το οποίο συνεπάγεται ετήσια βελτίωση του διαρθρωτικού ισοζυγίου κατά 0,5% του ΑΕΠ το 2014, 0,9% του ΑΕΠ το 2015 και 0,7% του ΑΕΠ το 2016, βάσει του σεναρίου της ΔΥΕ. Το σενάριο για την πορεία προσαρμογής βασίστηκε στις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2013 της Επιτροπής που επικαιροποιήθηκαν ώστε να αντικατοπτρίζουν τις νέες πληροφορίες, μεταξύ άλλων στην αναθεώρηση του προϋπολογισμού του 2013 και στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2014, και τις επεκτείνει μέχρι το 2018, με βάση τις συνήθεις παραδοχές σχετικά με την κάλυψη του κενού παραγωγής και την ευαισθησία του προϋπολογισμού στη διάρκεια του οικονομικού κύκλου. Η εν λόγω πορεία προσαρμογής θα επιτρέψει τη μείωση του ονομαστικού δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ έως το 2016, ενώ ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει ότι ο δείκτης του ακαθάριστου χρέους θα προσεγγίσει την τιμή αναφοράς του 60% του ΑΕΠ με ικανοποιητικό ρυθμό, με αποτέλεσμα την συμμόρφωση με το κριτήριο για το δημόσιο χρέος. Με βάση το σενάριο της ΔΥΕ, για να επιτευχθούν οι προαναφερόμενοι διαρθρωτικοί στόχοι, η Κροατία θα χρειαστεί να θεσπίσει μέτρα εξυγίανσης της τάξης του 2,3% του ΑΕΠ το 2014 και 1% του ΑΕΠ το 2015 και το 2016. Οι στόχοι αυτοί λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη αντιστάθμισης των αρνητικών δευτερογενών συνεπειών της δημοσιονομικής εξυγίανσης στα δημόσια οικονομικά, μέσω των επιπτώσεών τους στην οικονομική δραστηριότητα. (10) Τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη διαρκή βελτίωση του ισοζυγίου της γενικής κυβέρνησης και παράλληλα να αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών. Ειδικότερα, για τη στήριξη της διαδικασίας αυτής απαιτούνται μέτρα που θα παρέχουν προτεραιότητα σε δαπάνες που ευνοούν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης του ταμείου συνοχής και των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και την ενίσχυση του δημοσιονομικού πλαισίου. (11) Προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα αποτέλεσμα ευνοϊκότερο για την οικονομική ευημερία σε μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η θέσπιση συνοδευτικών μακροοικονομικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να στοχεύουν στην ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού της οικονομίας, με τη δημιουργία μιας πιο ευέλικτης αγοράς εργασίας, τη βελτίωση της ποιότητας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την αύξηση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ: (1) Η Κροατία πρέπει να θέσει τέλος στην παρούσα κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος μέχρι το 2016. (2) Η Κροατία θα πρέπει να επιτύχει ονομαστικό στόχο ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης 4,6 % του ΑΕΠ για το 2014, 3,5% του ΑΕΠ για το 2015 και 2,7% του ΑΕΠ για το 2016, πράγμα το οποίο συνεπάγεται ετήσια βελτίωση του διαρθρωτικού EL 4 EL
ισοζυγίου κατά 0,5% του ΑΕΠ το 2014, 0,9% του ΑΕΠ το 2015 και 0,7% του ΑΕΠ το 2016. (3) Η Κροατία θα πρέπει να καθορίσει και να εφαρμόσει αυστηρά τα μέτρα που απαιτούνται για την επίτευξη της διόρθωσης του υπερβολικού ελλείμματος μέχρι το 2016, και να χρησιμοποιήσει τυχόν έκτακτα έσοδα για τη μείωση του ελλείμματος. (4) Το Συμβούλιο θέτει ως προθεσμία την 30ή Απριλίου 2014 για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων από την Κροατία και, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 4α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1467/97 του Συμβουλίου, για την υποβολή αναλυτικής έκθεσης σχετικά με τη στρατηγική εξυγίανσης που προβλέπεται για την επίτευξη των στόχων στη συνέχεια, οι αρχές θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση για την πρόοδο που συντελείται στην εφαρμογή των συστάσεων τουλάχιστον ανά εξάμηνο, έως την πλήρη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος Επιπλέον, το Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Κροατίας να (i) να προβούν σε διεξοδική επισκόπηση των δαπανών με στόχο τον εξορθολογισμό των μισθολογικών δαπανών, των δαπανών κοινωνικής ασφάλισης και των επιδοτήσεων και να εξασφαλίσουν επαρκή δημοσιονομικά περιθώρια για την εκτέλεση δαπανών που προωθούν την ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της συγχρηματοδότησης έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, (ii) να βελτιώσουν περαιτέρω τη φορολογική συμμόρφωση και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της φορολογικής διαχείρισης και (iii) να βελτιώσουν το θεσμικό πλαίσιο των δημόσιων οικονομικών, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση του πολυετούς δημοσιονομικού προγραμματισμού, την αναβάθμιση του ρόλου και της ανεξαρτησίας της επιτροπής δημοσιονομικής πολιτικής και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες. Επιπλέον, το Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Κροατίας να εφαρμόσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, κυρίως όσον αφορά την αντιμετώπιση της δυσκαμψίας στην αγορά εργασίας και το δυσμενές επιχειρηματικό περιβάλλον και να βελτιώσουν την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης, με στόχο την μεγαλύτερη αύξηση του δυνητικού ΑΕΠ. Η παρούσα σύσταση απευθύνεται στη Δημοκρατία της Κροατίας. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος EL 5 EL