ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟ ΟΥΛΙ Η Α ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΣΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ Καταρχήν να σας ευχαριστήσω θερµά για την πρόσκληση στο 12 ο Τακτικό Συνέδριο της ΟΚΟΕ όπου και θα παρουσιάσω τις θέσεις της Κυπριακής Κυβέρνησης, σε σχέση µε τις εξελίξεις στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού προβλήµατος. Όπως πολύ καλά γνωρίζετε, στρατηγικός µας στόχος από το 1977 είναι η επίλυση του κυπριακού στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής οµοσπονδίας µε πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών. Μιας οµοσπονδίας µε συνεκτικούς και ενοποιητικούς θεσµούς και αρµοδιότητες και όχι µιας «χαλαρής οµοσπονδίας» που να προσοµοιάζει µε συνοµοσπονδία. Αυτός υπήρξε ο ιστορικός συµβιβασµός και στόχος της πλευράς µας, όπως καθορίστηκε από τις Συµφωνίες Υψηλού Επιπέδου των Μακαρίου Ντενκτάς το 1977 και Κυπριανού Ντενκτάς το 1979, και ακολουθήθηκε έκτοτε από όλες τις κυπριακές κυβερνήσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και έχοντας διαχρονικά ως σηµείο εκκίνησης ότι το παρατεταµένο αδιέξοδο αποτελεί σύµµαχο της διχοτόµησης, η ελληνοκυπριακή πλευρά ανέλαβε το 2008 πρωτοβουλία για διάρρηξη του αδιεξόδου και επανέναρξη των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού, θέτοντας δύο βασικές προϋποθέσεις: Πρώτο, τη διασφάλιση της διαδικασίας των συνοµιλιών, ΚΑΙ εύτερο, το σαφή καθορισµό της βάσης των διαπραγµατεύσεων. Σε ότι αφορά στη διαδικασία, στόχος ήταν να διασφαλιστεί µια διαδικασία «κυπριακής ιδιοκτησίας», αποκλείοντας οποιασδήποτε µορφής επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράµµατα. Η κατοχύρωση αυτής της διαδικασίας κρίθηκε αναγκαία για να προστατευθούµε από επικίνδυνες ατραπούς του παρελθόντος, όταν η επιδιαιτησία και τα ασφυκτικά χρονοδιαγράµµατα δεν οδήγησαν σε λύση αλλά σε αδιέξοδο. Όσοι γνωρίζουν καλά το κυπριακό και ασχολήθηκαν µε την ιστορική του εξέλιξη, ξέρουν ότι στο κυπριακό η διαδικασία είναι και µέρος της ουσίας. Να υπενθυµίσω εδώ (ένδειξη της σηµασίας αυτού που µόλις ανέφερα) ότι η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Τουρκία έχουν ήδη προτείνει αλλαγή της διαδικασίας των συνοµιλιών µε την πρόταση τους για τετραµερή ή πενταµερή ιάσκεψη, επιδιώκοντας στην ουσία αναβάθµιση του ψευδοκράτους. Σε σχέση µε τον καθορισµό της βάσης των διαπραγµατεύσεων, της βάσης των συνοµιλιών, κρίθηκε αναγκαίο προτού ξεκινήσουν ουσιαστικές συνοµιλίες, να επαναβεβαιωθεί η δέσµευση των δύο πλευρών για λύση διζωνικής, δικοινοτικής οµοσπονδίας µε πολιτική ισότητα, όπως αυτή ερµηνεύεται από τα σχετικά ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας των
Ηνωµένων Εθνών, καθώς επίσης ότι συζητούµε για ένα κράτος µε µία κυριαρχία, µία ιθαγένεια και µία διεθνή προσωπικότητα. Να σηµειώσω εδώ ότι η πολιτική ισότητα στην οποία αναφερόµαστε έχει ορισθεί από το Συµβούλιο Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών, όχι ως αριθµητική ισότητα αλλά ως αποτελεσµατική συµµετοχή της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής κοινότητας σε όλα τα όργανα του οµόσπονδου κράτους που θα προκύψει από τη λύση του κυπριακού. Έτσι, µετά που ικανοποιήθηκαν οι δύο αυτές βασικές προϋποθέσεις ξεκίνησαν, στις 3 Σεπτεµβρίου το 2008, οι απευθείας συνοµιλίες µε τον τότε Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχµέτ Αλί Ταλάτ, επί της αρχής ότι τίποτε δεν θεωρείται συµφωνηµένο εάν δεν συµφωνηθούν όλα 1. Κατά τη διάρκεια των απευθείας διαπραγµατεύσεων λοιπόν οι δύο ηγέτες (και οι Σύµβουλοι τους) αντάλλαξαν καταρχήν απόψεις σε θέµατα διακυβέρνησης και διαµοιρασµού των εξουσιών, το περιουσιακό, την ιθαγένεια, τη µετανάστευση και τους αλλοδαπούς µε έµφαση στους έποικους, την οικονοµία, το εδαφικό, τις σχέσεις µε την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς επίσης θέµατα ασφάλειας και εγγυήσεων. Όπως και δηµόσια ανέφερε ο πρόεδρος Χριστόφιας, µε τον κ. Ταλάτ, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήµατα που υπήρξαν, επιτεύχθηκε κάποια πρόοδος σε διάφορα κεφάλαια, έστω και αν αυτή η πρόοδος δεν ήταν η αναµενόµενη. Για παράδειγµα επιτεύχθηκε κάποια πρόοδος στο κεφάλαιο της ιακυβέρνησης και του ιαµοιρασµού Εξουσίας, κεφάλαιο το οποίο είναι πολύ σηµαντικό για τη λειτουργικότητα του κράτους. Λιγότερες συγκλίσεις είχαν επιτευχθεί στα κεφάλαια της Οικονοµίας και των Ευρωπαϊκών θεµάτων, ενώ στα υπόλοιπα κεφάλαια, δυστυχώς, οι αποκλίσεις και οι διαφωνίες υπερτερούσαν των συγκλίσεων. Με την ανάληψη της τουρκοκυπριακής ηγεσίας από τον κ. Έρογλου στις 18 Απριλίου 2010 και την επανέναρξη των συνοµιλιών στις 26 Μαΐου τα πράγµατα έγιναν ακόµα πιο δύσκολα αφού από την αρχή παρατηρήθηκε µια σκλήρυνση των θέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς, µε αποτέλεσµα η όποια πρόοδος στις διαπραγµατεύσεις να είναι πολύ µικρή. Να αναφέρω εδώ ότι σε αρκετές περιπτώσεις η φιλοσοφία του κ. Έρογλου είναι ότι οι διαπραγµατεύσεις πρέπει να λαµβάνουν ως δεδοµένο την ύπαρξη δύο ξεχωριστών οντοτήτων στο νησί, µε δύο λαούς και δύο περιοχές. Αυτό αντικατοπτρίζεται δυστυχώς και στις προτάσεις που υποβάλλει η τουρκοκυπριακή πλευρά στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων αφού µέσω αυτών επιχειρείται η υποβάθµιση του ρόλου της Οµοσπονδιακής Κυβέρνησης και η ενίσχυση των εξουσιών και λειτουργιών των οµοσπονδιακών µονάδων. Αποσκοπεί δηλαδή η τουρκική πλευρά σε µια οντότητα που προσεγγίζει περισσότερο τη συνοµοσπονδία παρά την οµοσπονδία. Ήταν για αυτό το 1 Το Μάρτιο του 2008, κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης του προέδρου Χριστόφια µε τον τουρκοκύπριο ηγέτη συµφωνήθηκε η σύσταση Τεχνικών Επιτροπών και Οµάδων Εργασίας για το Κυπριακό. Πιο συγκεκριµένα αποφασίστηκε, η σύσταση έξι Οµάδων Εργασίας και επτά Τεχνικών Επιτροπών. Οι τίτλοι των έξι Οµάδων Εργασίας που συστάθηκαν είναι: «ιακυβέρνηση και κατανοµή εξουσιών», «Θέµατα Ευρωπαϊκής Ένωσης», «Ασφάλεια και Εγγυήσεις», «Εδαφικό», «Περιουσίες», και «Οικονοµικά θέµατα». Όσον αφορά στους τίτλους των επτά Τεχνικών Επιτροπών, αυτοί είναι: «Έγκληµα και θέµατα εγκληµατικότητας», «Οικονοµικά και Εµπορικά θέµατα», «Πολιτιστική κληρονοµιά», «ιαχείριση κρίσεων», «Ανθρωπιστικά θέµατα», «Υγεία», και «Περιβάλλον».
λόγο εξάλλου που ο πρόεδρος της ηµοκρατίας µετά την εκλογή Έρογλου, ζήτησε να επαναβεβαιωθεί ότι οι συνοµιλίες συνεχίζονται στη συµφωνηµένη από τα Ηνωµένα Έθνη βάση µε στόχο τη διζωνική δικοινοτική οµοσπονδία. Επανερχόµενος στην ουσία των διαπραγµατεύσεων µε τον κ. Έρογλου, τα σηµαντικότερα προβλήµατα αντιµετωπίζονται στο Κεφάλαιο της ιακυβέρνησης και Κατανοµής Εξουσιών, όπου, όπως ανέφερα και προηγουµένως, πριν αναλάβει ο κ. Έρογλου είχε επιτευχθεί κάποια πρόοδος σε πτυχές όπως η κυριαρχία και η διαδικασία σύναψης διεθνών συµφωνιών. υστυχώς, ο κ. Έρογλου τώρα αµφισβητεί προηγούµενες συγκλίσεις και υποβάλλει προτάσεις οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις εκφεύγουν της παγκοσµίως αποδεκτής οµοσπονδιακής πρακτικής. Σε σχέση µε τα άλλα σηµαντικά Κεφάλαια των διαπραγµατεύσεων (το περιουσιακό, εγγυήσεις και ασφάλεια, εδαφικό και έποικοι) δεν έχει δυστυχώς µέχρι σήµερα επιτευχθεί αξιοσηµείωτη πρόοδος είτε λόγω των θέσεων που υποβάλλει ο κ. Έρογλου είτε λόγω άρνησης του να συζητήσει την ουσία των θεµάτων αυτών. Τα µόνα Κεφάλαια στα οποία έχουν επιτευχθεί συγκλίσεις µε τον κ. Έρογλου αφορούν την Οικονοµία και το κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις όµως µιλούµε για επιµέρους συγκλίσεις. Αναφερόµενοι στο κυπριακό και δεδοµένου του ότι το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα, θα ήταν µεγάλη παράλειψη να µην αναφερθούµε στην Τουρκία και στον τρόπο µε τον οποίο οι περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις επηρεάζουν το κυπριακό. Αποτελεί αδιαµφισβήτητο γεγονός ότι ο ρόλος της Τουρκίας αναβαθµίζεται διεθνώς αφού οι εξελίξεις στην περιοχή έχουν ενισχύσει την εικόνα της χώρας σε διεθνές επίπεδο. Αυτή η αναβάθµιση δηµιουργεί ταυτόχρονα στην ηγεσία της Τουρκίας, στον πρωθυπουργό Έρντογαν µια έπαρση και ένα κυνισµό. Βλέπουµε δηλαδή την Τουρκία να εφαρµόζει µια καινούρια πολιτική «ιδεολογικού επεκτατισµού», προτάσσοντας το µοντέλο διακυβέρνησης στην Τουρκία, µε την παρουσία του Κόµµατος ικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ως πρότυπο για τις αραβικές και άλλες ισλαµικές χώρες. Αυτή την αλλαγή στην Τουρκία την αισθανόµαστε και στο κυπριακό, κυρίως µέσα από επικοινωνιακές τακτικές της Άγκυρας και δηλώσεις που σχετίζονται µε την επίλυση του προβλήµατος. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο στόχος µας είναι να µην επιτραπεί, ο πρόσφατα ενισχυµένος διεθνής ρόλος της Τουρκίας να επισκιάσει τις µακροχρόνιες υποχρεώσεις της στο κυπριακό. Είναι πολύ σηµαντικό, και προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόµαστε, ο διεθνής παράγοντας, ιδιαίτερα τα Ηνωµένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση, να µην ξεγελιούνται από αυτές τις θεωρητικές διακηρύξεις και διαβεβαιώσεις της Άγκυρας ότι δήθεν επιθυµεί λύση του κυπριακού. Η Τουρκία πρέπει να κριθεί από τις πράξεις της στην Κύπρο. Η Τουρκία εξακολουθεί να παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώµατα όλων των Κυπρίων. Αρνείται να αποσύρει τα κατοχικά της στρατεύµατα και συνεχίζει τον εποικισµό. Απορρίπτει δηµιουργικές προτάσεις όπως την πρότασή της κυπριακής κυβέρνησης για την Αµµόχωστο. Αρνείται να ακούσει τη φωνή των
Τουρκοκυπρίων. Καθοδηγεί και στηρίζει την τουρκοκυπριακή ηγεσία στη σκλήρυνση θέσεων που στοχεύουν ακόµα και σε αναίρεση συµφωνηθέντων. Αυτά είναι τα κριτήρια µε τα οποία πρέπει να κριθεί η Τουρκία και όχι µε τις δηµόσιες διακηρύξεις της που αποσκοπούν να εξυπηρετήσουν επικοινωνιακά τεχνάσµατα. Στην προσπάθειά µας να αποτρέψουµε νέα αδιέξοδα, έχουµε, κατ επανάληψη, αναλάβει πρωτοβουλίες και καταθέσει προτάσεις έτσι ώστε να κρατήσουµε ζωντανή την προοπτική επίλυσης του κυπριακού και για να δώσουµε µια σηµαντική ώθηση στις διαπραγµατεύσεις και διέξοδο στην αντιµετώπιση δύσκολων προβληµάτων κατά τη διαδικασία. Στο πλαίσιο αυτό καταθέσαµε ένα τρίπτυχο προτάσεων µε βασικό άξονα την πρότασή για την Αµµόχωστο. Με την πρόταση αυτή εισηγηθήκαµε την Α) ιασύνδεση της συζήτησης του περιουσιακού µε το κεφάλαιο των εδαφικών αναπροσαρµογών και το κεφάλαιο της µετανάστευσης, ιθαγένειας, αλλοδαπών και ασύλου. Β) Εφαρµογή από µέρους της Τουρκίας του Ψηφίσµατος 550 του Συµβουλίου Ασφαλείας του 1984 για παράδοση της περίκλειστης πόλης της Αµµοχώστου στα Ηνωµένα Έθνη, σε συνδυασµό µε την αποκατάσταση της παλιάς πόλης της Αµµοχώστου καθώς και το άνοιγµα του λιµανιού της Αµµοχώστου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ξεκάθαρο ότι µε την πτυχή αυτή της πρότασης (αν γινόταν αποδεκτή) επωφελείτο τόσο η τουρκοκυπριακή κοινότητα όσο και η Τουρκία που επιθυµεί προώθηση της ενταξιακής της πορείας µε ξεπάγωµα κεφαλαίων, όπως και η Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιθυµεί συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Γ) Όταν οι δυο πλευρές φθάσουν σε ακτίνα συµφωνίας στις εσωτερικές πτυχές, σύγκληση ιεθνούς ιάσκεψης από τα Ηνωµένα Έθνη µε τη συµµετοχή των πέντε Μονίµων Μελών του Συµβουλίου Ασφαλείας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των εγγυητριών δυνάµεων, της Κυπριακής ηµοκρατίας και των δύο κοινοτήτων. Το αντικείµενο της διεθνούς διάσκεψης θα είναι η διεθνής πτυχή του κυπριακού και η επίλυση αυτής της πτυχής, την οποία αποτελούν η ασφάλεια, οι εγγυήσεις, η παρουσία ξένων στρατευµάτων στην Κύπρο, όπως και των εποίκων. Η σύγκληση της ιεθνούς ιάσκεψης δεν µπορεί να γίνει αν δεν υπάρξει σηµαντική πρόοδος στο κυπριακό και ουσιαστικός βαθµός συγκλίσεων στα υπό συζήτηση Κεφάλαια. Σε διαφορετική περίπτωση, η ιεθνής ιάσκεψη δεν θα έχει σίγουρα θετική κατάληξη. υστυχώς, η πρόταση µας αυτή απορρίφθηκε από την τουρκική πλευρά. Πρόσφατα υποβάλαµε ακόµα µια πρόταση η οποία, αν γινόταν αποδεκτή µπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση του κρίσιµου θέµατος των εποίκων. Εισηγηθήκαµε τη διενέργεια απογραφής πληθυσµού σε όλο το νησί υπό την επίβλεψη του Ταµείου Πληθυσµού των Ηνωµένων Εθνών και άλλων ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισµών µε τη συµµετοχή εµπειρογνωµόνων από τις δύο κοινότητες. Είναι σηµαντικό να γίνει αυτή η απογραφή για να µπορούµε να µιλάµε και για επίλυση του προβλήµατος της ιθαγένειας, δηλαδή του θέµατος του εποικισµού. ιότι αν δεν γνωρίζουµε ακριβείς αριθµούς και
πόσοι Τούρκοι της Τουρκίας έχουν πάρει τη λεγόµενη ιθαγένεια του ψευδοκράτους δεν µπορούµε να συζητούµε ουσιαστικά πάνω σε αυτό το θέµα. Αν και ο Γενικός Γραµµατέας των Ηνωµένων Εθνών ήταν πρόθυµος να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση, δυστυχώς ούτε αυτή µας η πρόταση έγινε αποδεκτή από την άλλη πλευρά. Είναι σηµαντικό να αναφέρουµε ότι παράλληλα µε τις προσπάθειες µας στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων για επίλυση του κυπριακού, ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε, ειδικότερα από το Υπουργείο Εξωτερικών, στο να αλλάξει το διεθνές κλίµα έναντι της Κυπριακής ηµοκρατίας που αδίκως, ειδικά µετά τα δηµοψηφίσµατα του 2004, είχε δηµιουργηθεί. Σταδιακά πετύχαµε το στοίχηµα αυτό και γενικότερα µπορούµε να πούµε σήµερα ότι έχει αλλάξει η αντίληψη που είχαν κάποιοι στο εξωτερικό ότι δήθεν οι Ελληνοκύπριοι δεν επιθυµούν λύση του κυπριακού. Σε συνδυασµό µε την προσπάθεια µας για αλλαγή του διεθνούς κλίµατος, επιχειρήσαµε, και σε µεγάλο βαθµό το πετύχαµε, την ενεργότερη εµπλοκή και των πέντε µονίµων µελών του Συµβουλίου Ασφαλείας στο κυπριακό έτσι ώστε να τερµατιστεί µια κατάσταση πραγµάτων βάσει της οποίας το κυπριακό στα Ηνωµένα Έθνη ήταν αποκλειστική αρµοδιότητα ενός δύο κρατών. Με αυτό τον τρόπο πετύχαµε να ασχοληθούν µε το κυπριακό και µέλη του Συµβουλίου Ασφαλείας των Ηνωµένων Εθνών που είναι παραδοσιακοί φίλοι της Κύπρου και τηρούν θέσεις αρχών στο κυπριακό. Την ίδια στιγµή, αυτό το χρονικό διάστηµα πετύχαµε κάτι που για πολλούς θεωρείτο ανέφικτο, και που χωρίς αµφιβολία σχετίζεται και µε τις εξελίξεις στο κυπριακό και τις προσπάθειες επίλυσης του. Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης της Κύπρου µε γειτονικά µας κράτη στα νοτιοανατολικά µας παράλια. Μετά την υπογραφή και επικύρωση της συµφωνίας µε την Αίγυπτο, υπογράφηκε και επικυρώθηκε η συµφωνία µε το Ισραήλ, ενώ εκκρεµεί η επικύρωση από το Κοινοβούλιο του Λιβάνου της σχετικής συµφωνίας που υπογράψαµε το 2006. Γενικότερα, το κεφάλαιο «Ενέργεια», η δυνατότητα δηλαδή αξιοποίησης από τον ιδιοκτήτη κυπριακό λαό των πιθανών κοιτασµάτων υδρογονανθράκων αποτελεί για την Κύπρο και το σύνολο του Κυπριακού λαού µια ελπιδοφόρα προοπτική πολύ µεγάλης σηµασίας που σχετίζεται άµεσα και µε τις προοπτικές επίλυσης του κυπριακού. Χωρίς υπερβολή, η οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονοµικής Ζώνης αποτελεί για τον τόπο και το λαό µας τη σηµαντικότερη ίσως εξέλιξη των τελευταίων χρόνων, µετά τις εξελίξεις που σχετίζονται µε την ένταξή µας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ίδια στιγµή, επιχειρούµε να αξιοποιήσουµε τον παράγοντα Ευρωπαϊκή Ένωση προς όφελος της υπόθεσής µας. Αξιοποιούµε ιδιαίτερα το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει να καταστεί πλήρες µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δική µας στρατηγική ευνοεί µια τέτοια προοπτική. Υποστηρίζουµε την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όµως για να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας θα πρέπει η Άγκυρα να εφαρµόσει τις υποχρεώσεις που η ίδια έχει αναλάβει έναντι της Κυπριακής ηµοκρατίας και έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα σε αυτό το ίδιο πλαίσιο πρέπει να συµβάλει επιτέλους και στην επίλυση του Κυπριακού και να πάψει να λειτουργεί ως
κατοχική δύναµη σε ευρωπαϊκό έδαφος. Σταδιακά, όπως µαρτυρούν και πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ειδικά του Ευρωκοινοβουλίου) έχουµε πετύχει να δηµιουργήσουµε µια σηµαντική πίεση (µια µόνιµη ενόχληση) προς την Τουρκία από την πλευρά των Βρυξελλών. Να αναφέρουµε εδώ ότι εκτός από τα οκτώ κεφάλαια που έχουν παγώσει ένεκα της άρνησης της Τουρκίας να εφαρµόσει το Πρωτόκολλο της Άγκυρας και τα επιπρόσθετα τέσσερα κεφάλαια που έχει µονοµερώς παγώσει η Γαλλία, η Κυπριακή ηµοκρατία έχει από τον εκέµβρη του 2009 παγώσει άλλα έξι κεφάλαια, αυξάνοντας αισθητά την πίεση πάνω στην Τουρκία. Ενδεικτικό των δυσκολιών που αντιµετωπίζει η Τουρκία είναι το γεγονός ότι κατά τις δύο τελευταίες Προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτές του Βελγίου και της Ουγγαρίας, κανένα διαπραγµατευτικό κεφάλαιο δεν έχει ανοίξει για την Τουρκία. Εµείς φυσικά δεν επιδιώκουµε τον εκτροχιασµό της Τουρκίας από την ενταξιακή της πορεία. Την ίδια στιγµή, όµως, πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους, και ειδικότερα την Άγκυρα, ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας δεν µπορεί να είναι «λευκή επιταγή». Κλείνοντας την αναφορά µου για την Τουρκία να αναφέρω τις εκτιµήσεις κάποιων (εµείς ελπίζουµε να βγουν αληθινές) ότι µετά τις εκλογές στην Τουρκία (είναι προγραµµατισµένες για τις 12 Ιουνίου), η κατοχική δύναµη θα γίνει πιο συγκαταβατική και θα εργαστεί για επίτευξη προόδου στις προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού. Παρακολουθούµε µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στη Τουρκία και είµαστε έτοιµοι να ανταποκριθούµε σε τυχόν θετικές κινήσεις της Άγκυρας. Σε σχέση µε την τουρκοκυπριακή κοινότητα, οι εξελίξεις στις κατεχόµενες περιοχές αποδεικνύουν για ακόµη µια φορά ότι αυτή υποφέρει από τον ασφυκτικό εναγκαλισµό της Άγκυρας και τον συνεχιζόµενο εποικισµό. Τα πρόσφατα συλλαλητήρια και άλλες εκδηλώσεις των Τουρκοκύπριων αποδεικνύουν πιστεύω αυτό το γεγονός. Από ότι γνωρίζω όµως, για το συγκεκριµένο θέµα θα ακολουθήσει παρέµβαση από πιο ειδικούς. Κλείνοντας να αναφέρω ότι είναι προγραµµατισµένη για τις 7 Ιουλίου στην Γενεύη η συνάντηση των δύο ηγετών µε τον Γενικό Γραµµατέα των Ηνωµένων Εθνών για ανασκόπηση της πορείας των συνοµιλιών. Αυτή η συνάντηση ακολουθεί τις προηγούµενες συναντήσεις του Γενικού Γραµµατέα µε τον πρόεδρο Χριστόφια και τον κ. Έρογλου στη Νέα Υόρκη στις 18 Νοεµβρίου 2010 και στη Γενεύη στις 26 Ιανουαρίου 2011. Αναµένουµε να δούµε τα αποτελέσµατα. Πάντως οι µήνες µπροστά µας αναµένεται να είναι πλήρεις εξελίξεων για τις προσπάθειες επίτευξης µιας συνολικής διευθέτησης του κυπριακού. Μπροστά µας βρίσκονται δύσκολες προκλήσεις. Όµως ταυτόχρονα, όσο κι αν ο δρόµος µας είναι γεµάτος προκλήσεις, δεν θα διστάσουµε. Θα επιµείνουµε µέχρις ότου ο τελικός µας στόχος γίνει πραγµατικότητα, δηλαδή να τερµατιστεί η ατιµωτική κατοχή της Κύπρου, να επανενωθεί το νησί κι ι ο λαός του, προς όφελος όλων των Κυπρίων.