ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Πύλου Μυκηναϊκός Πολιτισμός
Το ανάκτορο είναι κτισμένο στην κορυφή ενός λόφου στην τοποθεσία Άνω Εγκλιανός σε απόσταση περίπου 17 χλμ. από την Πύλο. Δεν πρόκειται για μια οχυρωμένη ακρόπολη, αλλά για ένα ανακτορικό συγκρότημα κοντά σε μια εύφορη πεδιάδα. Το ανάκτορο της Πύλου είναι κυρίως γνωστό για τα ευρήματά του, ιδιαίτερα τις 1.200 πήλινες πινακίδες της Γραμμικής Γραφής Β που συνέβαλαν σημαντικά στην αποκρυπτογράφησή της από τους M. Ventris και J. Chadwick. ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Πρόπυλο 2. Δωμάτια αρχείου 3. Αυλή 4. Μέγαρο 5. Αποθήκες λαδιού 6. Λουτρό 7. «Μέγαρο της Βασίλισσας» 8. Υπόστυλη αίθουσα της νοτιοδυτικής νησίδας 9. Εργαστήρια
ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Πρόπυλο 2. Δωμάτια αρχείου 3. Αυλή 4. Μέγαρο 5. Αποθήκες λαδιού 6. Λουτρό 7. «Μέγαρο της Βασίλισσας» 8. Υπόστυλη αίθουσα της νοτιοδυτικής νησίδας 9. Εργαστήρια
Η νοτιοδυτική πλευρά του ανακτόρου είναι πολύ κατεστραμμένη. Μια αυλή οδηγεί σε έναν προθάλαμο με δύο ξύλινους κίονες στην είσοδο και έναν κίονα στο κέντρο. Αριστερά από τον προθάλαμο βρίσκεται μια ευρύχωρη αίθουσα που ήταν το κύριο δωμάτιο της περιοχής αυτής. Οι τοίχοι και το δάπεδο ήταν ζωγραφισμένα. Ίσως το δωμάτιο αυτό να ήταν άλλη μια αίθουσα με κεντρική εστία και κίονες που ανήκε σε μια παλαιότερη φάση του ανακτόρου. Το μέγαρο βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του ανακτορικού συγκροτήματος. Είναι το κτήριο που βλέπεις ακριβώς μπροστά σου. Είχε όμορφο διακοσμημένο δάπεδο και τοιχογραφίες που απεικόνιζαν θρησκευτικές πομπές και σκηνές συμποσίου. Στο κέντρο του μεγαλύτερου δωματίου βρίσκεται μια υπερυψωμένη κυκλική εστία. Κοίταξέ την προσεκτικά. Σε τι φαντάζεσαι πως θα χρησίμευε; Διακρίνεις πάνω της κάποια διακόσμηση; Δεξιά από την είσοδο ήταν η θέση του θρόνου, που όμως δεν σώθηκε. Δύο κοιλότητες στο δάπεδο κοντά στο θρόνο ερμηνεύτηκαν ως θέσεις σπονδών, ως σημεία δηλαδή όπου γίνονταν προσφορές στους θεούς. Βρίσκεσαι στην κεντρική αυλή του ανακτόρου. Εδώ συγκεντρώνονταν οι άρχοντες για να γιορτάσουν και να συζητήσουν. Δύο διάδρομοι ξεκινούν αριστερά και δεξιά από την αυλή και οδηγούν σε διάφορα δωμάτια. 8 Σε αυτά τα δωμάτια βρέθηκαν εκατοντάδες πινακίδες της Γραμμικής Γραφής Β. Εδώ ίσως ήταν τα αρχεία του ανακτόρου και οι χώροι που εργάζονταν οι φοροσυλλέκτες. Το ανάκτορο ως στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο είχε στη διάθεσή του ανθρώπους που κατέγραφαν τα προϊόντα και τα περιουσιακά του στοιχεία. 2 1 5 4 3 Βρίσκεσαι στις αποθήκες λαδιού, όπως συμπεραίνουμε από τις πινακίδες Γραμμικής Γραφής Β που βρέθηκαν στο σημείο αυτό. Βλέπεις πολλά σπασμένα πιθάρια και μικρούς χώρους αποθήκευσης. Μπορείς να υπολογίσεις πόσο λάδι θα αποθηκευόταν εδώ; Οι μεγάλες ποσότητες λαδιού που βρίσκονταν εδώ τροφοδότησαν τις φλόγες της φωτιάς που κατέστρεψε το ανάκτορο. Από το πρόπυλο αυτό εισέρχεσαι στο χώρο του ανακτόρου. Από εδώ έμπαιναν και οι επισκέπτες της αρχαιότητας. Το πρόπυλο οδηγεί σε μια μεγάλη πλακόστρωτη αυλή. Οι κίονες του προπύλου ήταν ξύλινοι με ραβδώσεις, αν και σήμερα σώζονται μόνο οι λίθινες βάσεις τους. Οι τοίχοι ήταν κάποτε γεμάτοι τοιχογραφίες ανδρών και γυναικών σε πομπή. 6 7 9 Το δωμάτιο αυτό είναι ιδιαίτερο, γιατί έχει αποχετευτικό σύστημα και λουτρό. Πρόκειται μάλιστα για το μοναδικό λουτρό που διατηρείται ολόκληρο σε μυκηναϊκό ανάκτορο. Είναι πήλινο με διακόσμηση σπειρών. Οι άρχοντες έμπαιναν μέσα πατώντας πάνω στο σκαλοπάτι, ενώ τα δύο πιθάρια που βλέπεις στη γωνία θα χρησίμευαν στην αποθήκευση του νερού. Πώς σου φαίνονται οι διαστάσεις του λουτρού; Μπορείς να φανταστείς πώς θα έκαναν οι άρχοντες της Πύλου το μπάνιο τους; Το δωμάτιο αυτό έχει ονομαστεί «Μέγαρο της Βασίλισσας». Μοιάζει με το κύριο μέγαρο του ανακτόρου, αλλά έχει μικρότερες διαστάσεις. Ήταν ένα δωμάτιο με εκλεπτυσμένη διακόσμηση. Οι τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με τοιχογραφίες. Από τα λίγα κομμάτια που σώζονται μπορούμε να αναγνωρίσουμε άγρια και μυθικά ζώα, λιοντάρια και γρύπες. Έφτασες στα εργαστήρια του ανακτόρου, όπως υποδηλώνουν τα ευρήματα και οι άφθονες πινακίδες Γραμμικής Γραφής Β. Εδώ κατασκευάζονταν αντικείμενα από μέταλλα και άλλα πολύτιμα υλικά.
Αθήνα, 2015 Συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια - Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, Αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, Αρχαιολόγος - Μουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, Γραφίστας Κείμενα Ηρώ Μαθιουδάκη, Δρ Αρχαιολόγος Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζευκή, Αρχαιολόγος - Μεταφράστρια Δημιουργική/καλλιτεχνική επιμέλεια Σοφία Μίχου, Γραφίστρια 2015 Υπουργείο, Παιδείας και Θρησκευμάτων ISBN 978-960-386-209-3 Το έντυπο «Ακολούθησε με... στο ανάκτορο της Πύλου» της θεματικής ενότητας «Μυκηναϊκός Πολιτισμός» δημιουργήθηκε και ψηφιοποιήθηκε το 2015 για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.