Διερεύνηση της Σεισμικής Συμπεριφοράς των Νεοελληνικών Κτιρίων από Φέρουσα Τοιχοποιία

Διερεύνηση της Σεισμικής Συμπεριφοράς των Νεοελληνικών Κτιρίων από Φέρουσα Τοιχοποιία ΠΕΡΙΛΗΨΗ Φ. Β. Καραντώνη Στην παρούσα εργασία διερευνάται η σεισμική συμπεριφορά των βασικών τύπων κτιρίων που απαντώνται στην Ελλάδα από τον 19 ο αιώνα, δηλαδή των παραδοσιακών, των κτιρίων του πρώιμου και ώριμου κλασικισμού, των νεοκλασικιστικών και των νεώτερων. Κάθε ένας από τους τύπους αυτούς χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα μορφολογικά αλλά και δομικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους υπό σεισμική φόρτιση σε βαθμό που κτίρια της ιδίας περιόδου να παρουσιάζουν παρόμοια συμπεριφορά. Αποδεικνύεται ότι κτίρια κτισμένα μετά το 1900 μπορεί να είναι περισσότερο τρωτά από κτίρια κτισμένα πριν το 1800. Η γνώση της σεισμικής συμπεριφοράς οδηγεί στη λήψη των κατάλληλων μέσων για την αύξηση της αντοχής τους και στην αποφυγή λανθασμένων επεμβάσεων. Η διερεύνηση γίνεται με τη βοήθεια αναλύσεων με τη χρήση πεπερασμένων στοιχείων, μέθοδο που έχει αποδειχθεί ότι προσομοιώνει με επιτυχία κτίρια αυτού του τύπου. Αποδεικνύεται ότι κτίρια που δεν έχουν διαφράγματα, μπορούν εύκολα να ενισχυθούν με την κατασκευή ενός οριζόντιου διαζώματος από οπλισμένο σκυρόδεμα στη στέψη των τοίχων. Σε κτίρια με πατώματα που εξασφαλίζουν διαφραγματική λειτουργία, η προσθήκη διαζώματος στη στάθμη της στέγης έχει μικρή αποτελεσματικότητα. Επίσης, σε κτίρια με πυκνή διάταξη φερόντων τοίχων, η απουσία διαφράγματος δεν είναι τόσο σημαντική όσο σε αυτά με λίγους φέροντες τοίχους. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Τοιχοποιία, σεισμική συμπεριφορά, πεπερασμένα στοιχεία, τύποι κτιρίων 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εξέλιξη των κτιριακών κατασκευών με την πάροδο των ετών δεν σημαίνει κατ ανάγκη και την καλύτερη σεισμική τους συμπεριφορά. Η ανάγκη για την εκπλήρωση απαιτήσεων που πηγάζουν από τη υιοθετούμενη μορφολογία, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση μορφολογίας επηρεασμένης από άλλα υλικά, μπορεί να οδηγήσει στη μόρφωση περισσότερο τρωτών κτιρίων από αυτά προγενέστερων εποχών. Στην παρούσα μελέτη θα αναφερθούν οι τύποι που επικράτησαν στην αστική κατοικία από τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μέχρι τις μέρες μας, και θα συγκριθεί η σεισμική τρωτότητα τους μέσω αναλύσεων με τη χρήση πεπερασμένων στοιχείων. Θα αποδειχθεί ότι αν και τα υλικά βελτιώνονταν, δεν μειωνόταν ή ακόμα και αύξανε η τρωτότητα των κτιρίων από φέρουσα τοιχοποιία, με εξαίρεση την τελευταία περίοδο, οπότε ήταν κυρίως η γενικευμένη χρήση διαζωμάτων και διαφραγμάτων που αντέστρεψε την εικόνα. Η αρχιτεκτονική στην Ευρώπη, μετά το τέλος της αναγέννησης επηρεάζεται από τη δεύτερη περίοδο του Κλασικισμού (η πρώτη ήταν τη Ρωμαϊκή εποχή), αναπτύσσεται ο Γοτθικός ρυθμός, το Μπαρόκ, και στα 1770-1830 κυριαρχεί η τρίτη περίοδος του Κλασικισμού, ακολουθούμενη από το Ρομαντισμό. Το ίδιο διάστημα, στην Ελλάδα, μέχρι τη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους, δεν υπάρχει παρά μόνον η παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Στην Ελλάδα της Οθωμανικής περιόδου δεν φτάνει κανένα ρεύμα, εκτός των περιοχών υπό δυτική κατοχή, οπότε στα κρατικά κυρίως κτίρια, ακολουθείται ο ρυθμός που επικρατεί στην κυρίαρχη χώρα. Τα κτίρια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής είναι μορφολογικά προσαρμοσμένα στα διατιθέμενα υλικά, τις συνήθειες του τόπου και στην τεχνογνωσία των τοπικών τεχνητών. Στον Ελλαδικό χώρο, παρά την περιορισμένη του γεωγραφική έκταση, η μη επικοινωνία μεταξύ των περιοχών λόγω των γεωγραφικών αλλά και των πολιτικών συνθηκών, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλου αριθμού τύπων της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με πολύ σαφείς διακρίσεις μεταξύ τους. Ωστόσο, παρά την πολυπλοκότητα και διαφορετικότητα των μορφών, υπήρχε ένα κοινό χαρακτηριστικό, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με το κλίμα εσωστρέφειας που διακατέχει έναν λαό υπό κατοχή, και με την ανάγκη για προστασία από τον εχθρό. Το κοινό αυτό χαρακτηριστικό είναι το μικρό ποσοστό που καταλαμβάνουν τα ανοίγματα σε όλους τους τοίχους των κτιρίων. Τόσο οι πόρτες, όσο και τα παράθυρα έχουν αριθμό και

μέγεθος τόσο όσο να επιτελούν την ανάγκη για τον ελάχιστο απαραίτητο αερισμό και φωτισμό. Το αποτέλεσμα είναι τα παραδοσιακά κτίρια να είναι ολόσωμες κυβωτοειδείς κατασκευές. Η σεισμική τους συμπεριφορά είναι εν γένει καλή και εξαρτάται κυρίως από το δομικό υλικό των τοίχων, δηλαδή αν είναι λιθοδομή ή ωμοπλινθοδομή. Με τη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους και την είσοδο των Βαυαρών αρχιτεκτόνων, εισέρχεται στην Ελλάδα το κλασικιστικό ρεύμα που ήδη στην Ευρώπη έχει υποχωρήσει και το διαδέχεται ο ρομαντισμός. Η αρχή γίνεται με τα δημόσια κτίρια που μελετούν είτε Γερμανοί μηχανικοί, είτε Έλληνες που έχουν σπουδάσει στην Ευρώπη. Αν και η κλίμακα των κτιρίων παραμένει πολύ κοντά στο ανθρώπινο μέτρο, υιοθετούνται πλήρως τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την τρίτη περίοδο του κλασικισμού (Χόιπελ-Σκαρπιά, 1976). Στην Α- θήνα, αλλά και στις πόλεις που έχουν αναπτυσσόμενη αστική τάξη λόγω των εμπορικών σχέσεων με τη Δύση, τα ιδιωτικά κτίρια επηρεάζονται κι αυτά από τον κλασικισμό, έτσι σε πόλεις όπως το Ναύπλιο, τη Σύρο, την Πάτρα, αναγείρονται κτίρια επηρεασμένα λιγότερο ή περισσότερο από τον εισαγόμενο κλασικισμό σε βαθμό που τα στοιχεία που συνιστούν την τοπική αρχιτεκτονική να απουσιάζουν πλήρως. Ένα δομικό χαρακτηριστικό που μεταβάλλεται αυτή την περίοδο είναι τα ανοίγματα και το ύψος τον ορόφων. Στην πρώιμη περίοδο του κλασικισμού (Karantoni & Bouckovalas, 1997, Καραντώνη, 2004), η μειούμενη εσωστρέφεια και η υιοθέτηση μορφολογίας που να θυμίζει περισσότερο τα κτίρια της κλασσικής εποχής έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του μεγέθους και του αριθμού των ανοιγμάτων. Το κτίριο αναπτύσσεται οριζόντια, τα ανοίγματα γίνονται μεγαλύτερα και αυξάνεται το ύψος των ορόφων. Τα κτίρια είναι λιγότερο κυβωτοειδή αλλά εξακολουθούν σε μεγάλο βαθμό να είναι κύβοι με οπές. Η τρωτότητα επηρεάζεται από το γεγονός ότι στα ανώφλια δημιουργούνται υψίκορμες δοκοί ευάλωτες σε συνεπίπεδες δυνάμεις, και στις γωνίες μειώνεται το μήκος συνεργασίας των τοίχων με αποτέλεσμα τη συχνή αποκόλληση των γωνιών σε σημαντικό ύψος του ορόφου. Στην ώριμη περίοδο του κλασικισμού είναι σαφής ο διαχωρισμός πεσών-ανωφλίων κατ αναλογία του συστήματος στύλος-επιστύλιο των κλασικών κατασκευών. Δομικά, οι τοίχοι είναι πλέον κατακόρυφοι πρόβολοι συνδεδεμένοι με ασθενή ανώφλια. Το ποσοστό των ανοιγμάτων αυξάνεται σημαντικά και έχει παρατηρηθεί σε ορισμένους τοίχους να φτάνει μέχρι 70% (Karantoni, 2007). Στα κτίρια αυτά η κύρια αιτία των βλαβών είναι η εκτός επιπέδου δράση, που προκαλεί αστοχία των ανωφλίων του ανώτερου ορόφου, και δευτερευόντως η εντός επιπέδου, που προκαλεί ρηγμάτωση στους πεσσούς του ισογείου. Μέχρι τις αρχές του 1900 οι μεταβολές στα χρησιμοποιούμενα υλικά είναι βαθμιαίες, οι ωμόπλινθοι έχουν σχεδόν αντικατασταθεί από συμπαγείς οπτοπλίνθους, ενώ στις περιοχές που χρησιμοποιούνταν λίθοι, εξακολουθεί μεν η χρήση τους αλλά συχνά στους ανώτερους ορόφους χρησιμοποιούνται συμπαγείς οπτόπλινθοι που είναι φθηνότεροι και ελαφρότεροι. Τα δάπεδα και οι στέγες είναι κυρίως από ξύλο, αλλά γύρω στο 1900 είναι συχνή και η χρήση σύμμικτων δαπέδων από σιδηροδοκούς και θολίσκους τοιχοποιίας, κυρίως για τη δημιουργία βατών δωμάτων. Στο πρώτο τέταρτο του 20 ου αιώνα, το οπλισμένο σκυρόδεμα, ένα νέο δομικό υλικό που επρόκειτο να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ιστορία των κατασκευών, αρχίζει να χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα. Η χρήση του αρχικά είναι για την κατασκευή οριζόντιων φερόντων στοιχείων. Έτσι, τα κτίρια μετά περίπου το 1920 έχουν δοκούς και πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα και φέροντες τοίχους από τοιχοποιία, η στέγη εξακολουθεί να είναι όπως κατά τις προηγούμενες περιόδους. Σταδιακά, κατασκευάζονται και εσωτερικά υποστυλώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Το γεγονός αυτό έχει μεγάλη επίδραση στο δομικό σύστημα, σημαντικό ποσοστό των εσωτερικών φερόντων τοίχων αφαιρείται, ενώ κατασκευάζονται και φέροντες τοίχοι στηριζόμενοι πάνω σε προβόλους. Η ασυμμετρία καθ ύψος και σε κάτοψη αρχίζει να γίνεται κανόνας. Η μορφολογία των κτιρίων εξακολουθεί να είναι επηρεασμένη από τον κλασικισμό αλλά χρησιμοποιούνται και αρχιτεκτονικά στοιχεία από το ρομαντισμό που έχουν χρησιμοποιηθεί πριν περίπου 100 χρόνια στη Δυτική Ευρώπη. Τα κτίρια αυτά ανήκουν στην νεοκλασικιστική περίοδο που συνεχίζεται μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα ανοίγματα έχουν μεγάλο μήκος και αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό των τοίχων. Η έλλειψη εσωτερικών φερόντων τοίχων έχει ως αποτέλεσμα, υπό σεισμικές δράσεις, να επιβαρύνονται υπέρμετρα οι υπάρχοντες και επομένως να υφίστανται σοβαρές βλάβες.

Ωστόσο, στον ανώτερο όροφο οι καμπτικές αστοχίες είναι ελαττωμένες λόγω της μείωσης του ύψους του καμπτόμενου τοίχου. Επίσης, η ασυμμετρία που μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση στοιχείων από οπλισμένο σκυρόδεμα συντελεί στην ήδη αυξημένη τρωτότητα αυτών των κτιρίων. Από άποψης υλικών, συμπαγείς αλλά και διάτρητοι οπτόπλινθοι είναι το κύριο υλικό δόμησης. Μερικά χρόνια μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ολοκλήρωση της ανασυγκρότησης της χώρας, δημιουργείται ένας νέος τύπος κατασκευής, αρχικά κτίζονται κτίρια με μικτό φέρον σύστημα και βαθμιαία επικρατεί η δόμηση με σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα. Ωστόσο, στην αρχική φάση τα κτίρια κτίζονται όπως και προπολεμικά, με πλάκες και εσωτερικό φέρον σύστημα από σκυρόδεμα και εξωτερικούς τοίχους από φέρουσα τοιχοποιία. Όμως, οι αρχές του κλασικισμού έχουν εγκαταλειφθεί, η ελευθερία που παρέχει το οπλισμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται κακώς και στα μικτά αυτά κτίρια, η συμμετρία απουσιάζει σχεδόν καθολικά, με αποκορύφωμα τη γωνιακή βεράντα με την συνήθως κυκλική κολώνα. Τα νεώτερα αυτά κτίρια έχουν τα μειονεκτήματα της προηγούμενης περιόδου, αυξημένα με εκείνα που προσθέτει η ασυμμετρία και η κακή ποιότητα των υλικών τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Οι βλάβες συνήθως συγκεντρώνονται στην περιοχή της ασυμμετρίας και οφείλονται σε δυνάμεις συνεπίπεδες του τοίχου. Με την πάροδο των ετών όμως, περίπου μετά το 1960, η στέγη αντικαθίσταται με πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος, εσωτερικά προστίθενται εκ νέου φέροντες τοίχοι και σε αρκετές περιοχές κατασκευάζονται και οριζόντια διαζώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα περιμετρικά των κτιρίων σε δύο ή και τρεις στάθμες. Οι λίθοι αντικαθίστανται από διάτρητες οπτοπλίνθους και το συνδετικό κονίαμα είναι ασβεστοτσιμεντοκονίαμα. Τα κτίρια αυτά, αν και α- σύμμετρα, λόγω της ύπαρξης των διαφραγμάτων και των διαζωμάτων, έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη αντοχή, ακόμα και υπό την επίδραση ισχυρών σεισμικών δράσεων. Στα επόμενα εδάφια θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα αναλύσεων για κάθε ένα από τα προαναφερθέντα κτίρια και στα πλαίσια του παρόντος θα προταθούν απλές μέθοδοι για τη βελτίωση της σεισμικής τους συμπεριφοράς, οι οποίες βασίζονται στην άρση των ενδογενών αιτίων που οφείλονται στη μόρφωση. 2. ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΑΠΟ ΦΕΡΟΥΣΑ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ Στο παρόν εδάφιο μελετάται η σεισμική συμπεριφορά κάθε μίας εκ των κατηγοριών που α- ναφέρθηκαν ανωτέρω μέσω αναλύσεων με πεπερασμένα στοιχεία για σεισμικά φορτία από τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό (ΕΑΚ, 2000) για περιοχή σεισμικότητας ΙΙ. Αρχικά γίνεται φασματική ανάλυση με το γνωστό φάσμα σχεδιασμού που προτείνει ο ΕΑΚ για τον υπολογισμό των ιδιοπεριόδων των κτιρίων. Εν συνεχεία υπολογίζονται τα σεισμικά φορτία για την ισοδύναμη στατική ανάλυση με φασματική επιτάχυνση σχεδιασμού από τη σχέση του ΕΑΚ: T d ( ) A 1 1 ( 0 1) για 0 T<T1 T1 q (1) για T1 T T2 d ( T) A 1 o (2) q Με τιμές: συντελεστή σπουδαιότητας γ 1 =1.0, επιτάχυνσης εδάφους για ζώνη σεισμικότητας ΙΙ Α=0.24g, η=1, θ=1, β 0 =2.5, Τ 1 =0.15sec και Τ 2 =0.60sec για έδαφος κατηγορίας Β. O δείκτης συμπεριφοράς ελήφθη q=1.0 διότι πρόκειται για υφιστάμενες κατασκευές κατασκευασμένες χωρίς απαιτήσεις πλαστιμότητας. Στα νεώτερα κτίρια που έχουν οριζόντια διαφράγματα και διαζώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα μπορεί να θεωρηθεί q=1.5 αλλά εδώ για λόγους σύγκρισης ελήφθη ενιαία τιμή του q. Στις επόμενες παραγράφους, για κάθε κτίριο αναφέρεται η τιμή των θεμελιωδών ιδιοπεριόδων Τ x και Τ y. Η ισοδύναμη στατική ανάλυση πραγματοποιείται για τους συνδυασμούς: G+0.3Q±Ex±0.3Ey, και G+0.3Q ±Ey±0.3Ex

όπου είναι: G τα μόνιμα φορτία, Q τα κινητά, Εx και Ey η σεισμική φόρτιση κατά τον x και y άξονα, αντιστοίχως. Ως κριτήριο για τη μελέτη της συμπεριφοράς των κτιρίων επελέγη αυτό των κυρίων ε- φελκυστικών τάσεων, που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αξιόπιστο στην αποτίμηση της σεισμικής συμπεριφοράς κτιρίων από τοιχοποιία (Karantoni & Fardis 1992(a), Καραντώνη 2004). Στις επόμενες παραγράφους, για κάθε περίπτωση αναφέρεται η πρώτη σημαντική, για κάθε διεύθυνση, ιδιοπερίοδος του κτιρίου και η φασματική επιτάχυνση για την οποία γίνεται η ανάλυση, η οποία προέκυψε από την εφαρμογή της Εξίσωσης (1) ή (2) κατά περίπτωση. Ε- πίσης, παρουσιάζονται οι κύριες εφελκυστικές τάσεις μιας εξωτερικής παρειάς της τοιχοποιίας για δύο σεισμικούς συνδυασμούς, έναν με κυρίαρχη φόρτιση την Εx και έναν με Ey, ανεξαρτήτως κατεύθυνσης. 2.1 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγή, τα παραδοσιακά κτίρια διαφέρουν στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, τόσο στη μορφολογία όσο και στα υλικά. Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι τα μικρά ανοίγματα, συμμετρικά κατανεμημένα στους ορόφους ώστε η γενική εικόνα του κτιρίου να είναι ένας κύβος με οπές. Στο παρόν εξετάζεται ένα παραδοσιακό κτίριο από την περιοχή της Δυτικής Πελοποννήσου. Το κτίριο είναι διώροφο, από λιθοδομή, έχει μικρή κάτοψη, διαστάσεων 6.00x9.00m, και ύψος ορόφων μόλις 2.5m. Τα πατώματα και η στέγη είναι ξύλινα και εσωτερικά δεν έχει καθόλου φέροντες τοίχους. Το πάχος των φερόντων τοίχων είναι 0.60m. Οι θεμελιώδεις ιδιοπερίοδοι του κτιρίου ευρέθησαν Τ x =0.12 sec και T y =0.08 sec και χαρακτηρίζονται από κάμψη των τοίχων του ορόφου που είναι κάθετοι στην υπόψη διεύθυνση. Η ανάλυση έγινε για Φ d (T)=0.52g. Στα Σχ. 1 και 1, φαίνονται οι κύριες εφελκυστικές τάσεις της εσωτερικής παρειάς της τοιχοποιίας για το σεισμικό συνδυασμό G+0.3Q+Ex+0.3Ey και G+0.3Q-0.3Ex+0.3Ey αντίστοιχα. Οι μέγιστη τιμή, που όπως φαίνεται στην περίπτωση του Σχ. 1 είναι 0.95MPa, υπερβαίνει κατά πολύ την εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας που στη συγκεκριμένη περίπτωση εκτιμήθηκε σε 0.25 MPa. Παρατηρείται ότι: α) η μεγαλύτερη κύρια εφελκυστική τάση αναπτύσσεται στις γωνίες του κτιρίου, β) οι τοίχοι εγκάρσια στην κυρίαρχη σεισμική δράση αναπτύσσουν στο ανώτερο ύψος τους τις μεγαλύτερες τάσεις, ιδιαίτερα στα ανώφλια, και γ) η διατμητική καταπόνηση είναι πολύ μικρή. Οι παρατηρήσεις αυτές είναι σύμφωνες με τις παρατηρούμενες βλάβες σε αυτά τα κτίρια που είναι αποκολλήσεις γωνιών και κατακόρυφη ρηγμάτωση στο ανώτερο ύψος των τοίχων που γίνεται περισσότερο έντονη στα ανώφλια (Karantoni & Bouckovalas, 1997). z y x Σχ. 1: Κύριες εφελκυστικές τάσεις της εσωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό G+0.3Q+Ex+0.3Ey, G+0.3Q-0.3Ex+0.3Ey

2.2 ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΙΜΟΥ ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ Τα κτίρια αυτής της περιόδου παραμένουν δύσκαμπτα αλλά αυξάνεται σημαντικά το ύψος των ορόφων. Επίσης και τα ανοίγματα είναι μεγαλύτερα από αυτά της προηγούμενης περιόδου. Το κτίριο που αναλύθηκε στα πλαίσια της παρούσας μελέτης είναι από λιθοδομή πάχους 0.55 m και έχει 3 ορόφους, με τον ισόγειο όροφο εν μέρει εντός του εδάφους και χαμηλού ύψους (2.47m) και τους άλλους δύο με ύψος σχετικά χαμηλό για τα κτίρια της περιόδου (3.10 και 3.90m). Στο εσωτερικό του υπάρχει ένας φέρων τοίχος κατά την x διεύθυνση που δεν εκτείνεται μέχρι τον ανώτερο όροφο. Το κτίριο αποδεικνύεται δύσκαμπτο και από την ανάλυση, παρά το συνολικό ύψος του αφού οι θεμελιώδεις ιδιοπερίοδοι του ευρέθησαν Τ x =0.07 sec και T y =0.09 sec και χαρακτηρίζονται από κάμψη των τοίχων των δύο ανώτερων ορόφων που είναι κάθετοι στην υπόψη διεύθυνση. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων που έγιναν για Φ d (T)=0.45g παρουσιάζονται στα Σχ. 2 και για τους σεισμικούς συνδυασμούς G+0.3Q-Ex-0.3Ey και G+0.3Q+0.3Ex-Ey. Προκύπτει ότι: α) η ένταση είναι μεγαλύτερη στις γωνίες του β ορόφου, β) η ένταση είναι σημαντικά μεγαλύτερη στον ανώτερο όροφο για σεισμική δράση εγκάρσια στον υπόψη τοίχο, και αν ο τοίχος έχει ανοίγματα, η μεγαλύτερη ένταση σημειώνεται στα α- νώφλια του, γ) οι τοίχοι που είναι παράλληλοι στη σεισμική δράση λειτουργούν ουσιαστικά ως ολόσωμοι, αφού οι τάσεις των πεσών διέρχονται μέσω των ισχυρών ανωφλίων και εκεί αυξάνεται και η τιμή τους. Στο εν λόγω κτίριο, πρέπει να παρατηρηθεί ότι οι τιμές των κυρίων εφελκυστικών τάσεων (κ.ε.τ) είναι σημαντικά μεγαλύτερες από αυτές του κτιρίου της προηγούμενης περίπτωσης (φτάνουν το 1.44 MPa) αν και θεωρήθηκε για λόγους σύγκρισης ότι η λιθοδομή έχει τις ίδιες ιδιότητες αλλά είναι 0.05m λεπτότερη, και το κτίριο αναλύθηκε για μικρότερη φασματική επιτάχυνση σχεδιασμού, όπως προέκυψε από εφαρμογή της Εξίσωσης (1). x y Σχ. 2: Κύριες εφελκυστικές τάσεις α )της εξωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό G+0.3Q-Ex- 0.3Ey, β) της εσωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό G+0.3Q+0.3Ex-Ey 2.3 ΚΤΙΡΙΑ ΤΟΥ ΩΡΙΜΟΥ ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΥ Στα κτίρια του ώριμου κλασικισμού παρατηρείται μια ουσιαστική διαφορά εν σχέσει με αυτά της προηγούμενης περιόδου, η οποία έγκειται στο γεγονός ότι τα ανοίγματα των κτιρίων αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο ποσοστό της επιφάνειας των τοίχων, διότι είναι πολλά και έχουν μεγάλο ύψος, με αποτέλεσμα το σαφή διαχωρισμό πεσών και ανωφλίων (Καραντώνη, 2004). Το αντιπροσωπευτικό κτίριο της εργασίας αυτής είναι διώροφο και φαίνεται στο Σχ. 3. Οι τοίχοι του είναι από λιθοδομή πάχους 0.55m και τα πατώματα και η στέγη ξύλινα. Τα ύψη των ορόφων είναι 4.30 και 4.70 m και η κάτοψη 10.0x14.0m. Τα ανοίγματα αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό των τοίχων, αλλά υπάρχουν στο ισόγειο εσωτερικοί φέροντες τοίχοι και στις δύο διευθύνσεις. Από την ανάλυση προέκυψε ότι οι ιδιοπερίοδοι του κτιρίου είναι Τ x =0.23 sec και T y =0.19 sec και χαρακτηρίζονται από κάμψη των τοίχων που είναι κάθετοι

στην υπόψη διεύθυνση, με περισσότερο έντονη αυτών του ανώτερου ορόφου. Από την Eξίσωση (2) προέκυψε Φ d (T)=0.60g. Στα Σχ. 3 και παρουσιάζονται οι κ.ε.τ από τους σεισμικούς συνδυασμούς G+0.3Q+0.3Ex-Ey και G+0.3Q+Ex-0.3Ey αντιστοίχως. Παρατηρούνται τα εξής: α) οι αναπτυσσόμενες κ.ε.τ είναι μεγαλύτερες στον ανώτερο όροφο, λόγω κάμψης των τοίχων εκτός του επιπέδου τους, β) οι γωνίες στη στέψη των τοίχων παρουσιάζουν αυξημένη ένταση, γ) για σεισμική δράση παράλληλη στους τοίχους, καταπονούνται περισσότερο οι πεσσοί του ισογείου, δ) οι δύσκαμπτοι εσωτερικοί τοίχοι του ισογείου διεμβολίζουν τους μικρού μήκους, εύκαμπτους εξωτερικούς πεσσούς, λόγω της δράσης παράλληλα στους πρώτους, ε) οι τιμές των τάσεων έχουν σημαντικό μέγεθος, και φτάνουν στην περιοχή εμβολισμού του τοίχου να είναι περίπου 10 φορές μεγαλύτερες από την εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας ενώ στα ανώφλια έχουν τιμές γύρω στο 1.4 MPa, όσο δηλαδή και στο προηγούμενο κτίριο. x y Σχ. 3: Κύριες εφελκυστικές τάσεις της εξωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό α) G+0.3Q+Ex-0.3Ey και β) G+0.3Q+0.3Ex-Ey 2.4 ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΙΣΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Τα κτίρια αυτά αν και είναι τουλάχιστον 100 χρόνια νεώτερα από τα παραδοσιακά του Εδαφίου 2.1 και έχουν στοιχεία από σκυρόδεμα, μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα τρωτά λόγω της μη κατάλληλης μόρφωσης τους. Η χρήση εσωτερικών δοκών από σκυρόδεμα σε συνδυασμό και με εσωτερικά υποστυλώματα, αναγκάζει τους λιγοστούς εξωτερικούς τοίχους να αντισταθούν στη σεισμική δράση και να παραλάβουν όλη τη σεισμική ένταση. Τα υποστυλώματα, λόγω της μικρής δυσκαμψίας τους δεν παραλαμβάνουν πρακτικά καθόλου σεισμό. Η ύπαρξη του διαφράγματος μειώνει την καμπτική παραμόρφωση των τοίχων κι έτσι η αστοχία επέρχεται στο ισόγειο λόγω διάτμησης. Η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω αυξημένων στρεπτικών παραμορφώσεων όταν υπάρχουν και ασυμμετρίες σε κάτοψη ή καθ ύψος. Το κτίριο που αναλύθηκε για τις ανάγκες του παρόντος, έχει τοίχους πάχους 0.30m από συμπαγή τούβλα και παρά τη μεγάλη επιφάνεια του σε κάτοψη, (περίπου 15.0x10.0m) έχει μόνον έναν εσωτερικό φέροντα τοίχο, ουσιαστικά τον μεσότοιχο που προέκυψε από τις δύο φάσεις ανέγερσης του κτιρίου. Τα δάπεδα, που είναι από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος, φέρονται από τον εσωτερικό τοίχο, ένα εσωτερικό σύστημα δοκών και υποστυλωμάτων και τους εξωτερικούς τοίχους, η στέγη είναι ξύλινη. Το κτίριο χαρακτηρίζεται από έντονη ασυμμετρία σε κάτοψη και από μεγάλο ποσοστό ανοιγμάτων σε τρεις τοίχους, και απουσία ανοιγμάτων στον τέταρτο. Τα ύψη του ισογείου και του ορόφου είναι 4.5 και 4.4m, αντιστοίχως. Οι θεμελιώδεις ιδιοπερίοδοι του κτιρίου ευρέθησαν 0.08 sec και στις δύο διευθύνσεις αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διεύθυνση x δεν υπάρχει δεσπόζουσα ιδιομορφή καθώς ο συντελεστής συμμετοχής της μάζας είναι σημαντικά μικρός ακόμα και μέχρι την 30 η ιδιομορφή. Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι είναι η ύπαρξη των διαφραγμάτων που μειώνει

την ιδιοπερίοδο του κτιρίου και έτσι κατά το ισχύον φάσμα σχεδιασμού δέχεται μικρότερες σεισμικές δυνάμεις. Η ανάλυση έγινε για Φ d (T)=0.43g που προέκυψε από την Eξίσωση (1). Από το Σχ. 4 παρατηρούνται τα εξής: α) η ένταση είναι μεγαλύτερη στους τοίχους του ισογείου για διεύθυνση του σεισμού παράλληλα στους τοίχους, β) η καμπτική ένταση των τοίχων του δεύτερου ορόφου είναι μικρότερη από ότι στα κτίρια που δεν είχαν καθόλου οριζόντιο διάφραγμα (Σχ. 2 και 3), γ) σημειώνεται αύξηση της έντασης στα καμπύλα τμήματα της κατασκευής, δ) παρά το μικρό ποσοστό τοίχων, οι αναπτυσσόμενες κύριες εφελκυστικές τάσεις έχουν περίπου την ίδια τιμή με αυτές της προηγούμενης περίπτωσης, αλλά σημειώνονται στο ισόγειο και τοπικά στα καμπύλα τμήματα και στη συμβολή του εσωτερικού τοίχου με τον εύκαμπτο εξωτερικό πεσσό. Οι παρατηρήσεις αυτές συμπίπτουν με τις βλάβες αυτών των κτιρίων που είναι έντονη διατμητική αστοχία των τοίχων του ισογείου και ελαφρά καμπτική ρηγμάτωση των ανωφλίων του ορόφου (Φαρδής & Kαραντώνη, 1997, Φαρδής et al, 1997). x y Σχ. 4: Κύριες εφελκυστικές τάσεις α) της εσωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό G+0.3Q+Ex+0.3Ey και β) της εξωτερικής παρειάς για το σεισμικό σχεδιασμό G+0.3Q+0.3Ex-Ey 2.5 ΝΕΩΤΕΡΑ ΚΤΙΡΙΑ Παρά την μεγάλη ποικιλία που παρατηρείται στα κτίρια από τοιχοποιία τα οποία κτίζονται μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, εδώ θα μελετηθεί ένας αρκετά αντιπροσωπευτικός τύπος. Το κτίριο είναι διώροφο, ασύμμετρο σε κάτοψη με τη χαρακτηριστική γωνιακή βεράντα. Το ποσοστό των ανοιγμάτων είναι μικρότερο από αυτό που απαντάται στα κτίρια των δύο προηγούμενων περιόδων, έχει δάπεδα και οροφή από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος που ε- ξασφαλίζουν διαφραγματική λειτουργία των πατωμάτων, και αρκετούς εσωτερικούς φέροντες τοίχους που απαιτούνται για να στηρίξουν τις συνήθως τετραέριστες πλάκες. Έχει επίσης οριζόντιο διάζωμα από οπλισμένο σκυρόδεμα στην στάθμη των οροφών. Το υλικό των τοίχων είναι διάτρητα τούβλα και το συνδετικό κονίαμα είναι ασβεστοτσιμεντοκονίαμα. Από την ανάλυση προέκυψε ότι θεμελιώδεις ιδιοπερίοδοι του κτιρίου είναι Τ x =0.08 sec και T y =0.09 sec και χαρακτηρίζονται από μετακίνηση όλων των τοίχων παράλληλα στη διέγερση, δηλαδή η σεισμική του συμπεριφορά διαφέρει σημαντικά από αυτή των προηγούμενων περιόδων. Συγκεκριμένα, από τα Σχήματα 5 που προέκυψαν από την ανάλυση με Φ d (T)=0.45g παρατηρείται: α) η ένταση είναι μεγαλύτερη στους τοίχους παράλληλα στη σεισμική διέγερση, β) η ένταση είναι ελαφρά μεγαλύτερη στον κατώτερο όροφο, γ) η ροή των διατμητικών τάσεων διακόπτεται από την ύπαρξη των διαφραγμάτων, δ) η τιμή των κυρίων εφελκυστικών τάσεων είναι ελαφρά μεγαλύτερη από την εφελκυστική αντοχή της τοιχοποιίας, και ε) Η ένταση είναι μεγαλύτερη στους τοίχους που γειτνιάζουν με τη βεράντα

Οι τιμές των τάσεων που παρατηρούνται είναι περίπου 3-5 φορές μικρότερες από ότι στα κτίρια των προηγούμενων εποχών με εξαίρεση τα παραδοσιακά κτίρια, από τα οποία είναι μέχρι 50% μικρότερες. Πρέπει να σημειωθεί ότι όπως αναφέρεται από τους Φαρδή et al. (1995) και από Karantoni & Fardis, (2005), στα χαμηλά κτίρια η ένταση των βλαβών είναι σχεδόν ίση σε όλους τους ορόφους λόγω της αυξημένης διατμητικής αντοχής στους κατώτερους ορόφους, η οποία οφείλεται στην ύπαρξη μεγαλύτερων ορθών τάσεων. Σχ. 5: Κύριες εφελκυστικές τάσεις της εσωτερικής παρειάς για το σεισμικό συνδυασμό α) G+0.3Q+Ex+0.3Ey, και β) G+0.3Q-0.3Ex-Ey 3. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΜΕ ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΕΝΔΟΓΕΝΩΝ ΑΙΤΙΩΝ Από όσα αναφέρθηκαν στο ανωτέρω εδάφιο γίνεται φανερό ότι οι βλάβες των κτιρίων από τοιχοποιία σε ένα βαθμό εξαρτώνται από ενδογενή αίτια, δηλαδή σε αίτια που έχουν να κάνουν με την ίδια την κατασκευή, όπως είναι η απουσία διαζωμάτων που οδηγεί στην αποκόλληση των γωνιών του ανώτερου ορόφου, η απουσία διαφραγμάτων που έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των αδρανειακών δυνάμεων από τους εγκάρσιους στο σεισμό τοίχους στους παράλληλους μόνο μέσω των κοινών ακμών με αποτέλεσμα την αποκόλληση των γωνιών, η απουσία εσωτερικών τοίχων που έχει ως αποτέλεσμα τη μεταφορά των σεισμικών φορτίων μόνο από τους εξωτερικούς, οι οποίοι μπορεί αν έχουν σημαντικό ποσοστό ανοιγμάτων υπερφορτίζονται και αστοχούν, κλπ. Έχοντας αυτά υπ όψη μπορούμε να προτείνομε ως ένα μέτρο ενίσχυσης την άρση αυτών των ενδογενών αιτίων. Στα εδάφιο αυτό θα προταθούν τέτοια μέτρα. 3.1 ΚΤΙΡΙΑ ΜΕ ΕΥΚΑΜΠΤΑ ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΖΩΜΑ Σε αυτή την κατηγορία συγκαταλέγονται τα παραδοσιακά, και τα κλασικιστικά κτίρια (πρώιμου και ώριμου κλασικισμού) τα οποία έχουν εύκαμπτα δάπεδα, συνήθως από ξύλο, και δεν έχουν διαζώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Έχει αποδειχθεί (Karantoni & Fardis, 1997(b)) ότι η κατασκευή διαζωμάτων στη στάθμη οροφής κάθε ορόφου μειώνει κατά μέσο όρο 50% την ένταση στον ανώτερο όροφο για την εκτός επιπέδου δράση. Στα συγκεκριμένα κτίρια των εδαφίων 2.1-2.3 η προσθήκη ενός διαζώματος στη στέψη των τοίχων μειώνει τη μέγιστη ε- φελκυστική τάση που αναπτύσσεται στη στέψη των τοίχων κατά περίπου 50%, όπως φαίνεται από το Σχήμα 6, στο οποίο παρουσιάζεται η ένταση για ένα μόνο σεισμικό συνδυασμό και στην ίδια χρωματική κλίμακα των Σχημάτων που παρουσιάζουν το αρχικό κτίριο, για να είναι εύκολη η σύγκριση. Όπως είναι φυσικό, οι κατώτεροι όροφοι παραμένουν ανεπηρέαστοι αλλά ούτως ή άλλως δεν παρουσίαζαν ιδιαίτερο πρόβλημα στα κτίρια αυτά, εκτός από τις περιοχές συμβολής εσωτερικών τοίχων με μικρούς εξωτερικούς πεσσούς. Η κατασκευή αυτού του διαζώματος είναι πολύ εύκολη και χαμηλού κόστους (Καραντώνη 2004). x y

(γ) Σχ. 6: Τα κτίρια των Σχ. 1, 2 και 3 μετά την κατασκευή διαζώματος στη στέψη των τοίχων 3.2 ΜΙΚΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΜΕ ΔΥΣΚΑΜΠΤΑ ΠΑΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΞΥΛΙΝΗ ΣΤΕΓΗ Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα κλασικιστικά κτίρια αλλά και πολλά νεώτερα, και το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η ύπαρξη εσωτερικά ενός πλαισιωτού συστήματος στήριξης των πλακών και φερόντων τοίχων εξωτερικά. Η μεγαλύτερη ένταση σε αυτά τα κτίρια αναπτύσσεται λόγω των δράσεων παράλληλα στους τοίχους και τα διαζώματα που είναι πολύ αποτελεσματικά στα κτίρια της παραγράφου 3.1, σε αυτή την περίπτωση προσφέρουν ελάχιστα, Σχ. 7. Στα κτίρια αυτά είναι αποτελεσματική η προσθήκη εσωτερικών τοίχων, οι οποίοι θα συνεργάζονται στενά με τους υφιστάμενους. Στο Σχήμα 7 παρουσιάζεται το κτίριο της παραγράφου 2.4 μετά την προσθήκη ενός διαζώματος στη στέψη των τοίχων. Παρατηρείται ότι η προσθήκη φερόντων τοίχων συνεισφέρει στη μείωση των τάσεων σε όλους τους τοίχους Σχ. 7. Για να ανταποκρίνεται η κατασκευή στο προσομοίωμα, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για την καλύτερη σύνδεση των νέων τοίχων με τους υφιστάμενους. Σχ. 7: Το κτίριο της περίπτωσης 4 μετά, την κατασκευή διαζώματος ο.σ. και β) την προσθήκη φερόντων τοίχων 3.3 ΝΕΩΤΕΡΑ ΚΤΙΡΙΑ Όπως αναφέρθηκε στο Εδάφιο 2.5 η σεισμική συμπεριφορά των νεώτερων κτιρίων που χαρακτηρίζονται από σημαντικό ποσοστό φερόντων τοίχων και πατώματα και οροφή από πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος είναι πολύ καλή, ακόμα και στις περιπτώσεις με έντονες α- συμμετρίες. Είναι ενδιαφέρον να μελετηθεί η συμπεριφορά του κτιρίου της παραγράφου 2.5 στην περίπτωση α) μόνο με διαζώματα οπλισμένου σκυροδέματος β) χωρίς πλάκες και διαζώματα. Όπως φαίνεται στο Σχ. 8, η απουσία πλακών μεταβάλλει τη συμπεριφορά των τοίχων και από διατμητική γίνεται καμπτική, όμως η ύπαρξη των διαζωμάτων από οπλισμένο

σκυρόδεμα στη στάθμη του δαπέδου και της οροφής έχει ως αποτέλεσμα οι κύριες εφελκυστικές τάσεις να παραμείνουν στο ίδιο επίπεδο παρά την εμφανή διαφορά συμπεριφοράς του κτιρίου. Ο λόγος έγκειται στο γεγονός ότι τα ανοίγματα των τοίχων είναι μικρά κι έτσι δεν α- ναπτύσσονται μεγάλες καμπτικές ροπές, ιδιαίτερα στο ελεύθερο άνοιγμα των τοίχων. Στο Σχ. 8 φαίνονται οι κύριες εφελκυστικές τάσεις στην περίπτωση που το κτίριο δεν έχει ούτε πλάκες, ούτε διαζώματα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στην περίπτωση αυτή η ένταση διπλασιάζεται εν σχέσει με την προηγούμενη περίπτωση. Η παρατήρηση αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική και δείχνει πόσο αποτελεσματική είναι η ύπαρξη των διαζωμάτων. Η κατασκευή τους ακόμα και σε κτίρια με πυκνή διάταξη φερόντων τοίχων κρίνεται επιβεβλημένη. Σχ. 8: Το κτίριο του Σχ. 5 με εύκαμπτα πατώματα και στέγη και β) χωρίς οριζόντια διαζώματα και διαφράγματα 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η σεισμική συμπεριφορά των κτιρίων από τοιχοποιία που συναντώνται στον ελληνικό χώρο, εξαρτάται από την περίοδο κατασκευής τους και δεν βελτιώνεται κατ ανάγκη με τη μείωση της ηλικίας τους. Τα συμμετρικά δύσκαμπτα παραδοσιακά κτίρια με τα μικρά ανοίγματα έχουν καλύτερη απόκριση από κτίρια κατασκευασμένα περί το 1900 που έχουν μικρό ποσοστό φερόντων τοίχων και μεγάλο ποσοστό ανοιγμάτων και συχνά και ασυμμετρίες. Ο τρόπος αστοχίας εξαρτάται από την ύπαρξη ή όχι διαφραγμάτων. Η απουσία διαφραγμάτων οδηγεί σε καμπτική αστοχία τους τοίχους από την εγκάρσια στο επίπεδό τους σεισμική δύναμη, που εκδηλώνεται με σχεδόν κατακόρυφες ρωγμές στη στέψη των τοίχων και ιδιαίτερα στα ανώφλια και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και πτώση της στέψης του τοίχου. Η αποκόλληση των γωνιών είναι ένα αποτέλεσμα της απουσίας διαζωμάτων. Τα δάπεδα που εξασφαλίζουν διαφραγματική λειτουργία στους τοίχους πρέπει να είναι αρκετά δύσκαμπτα, η ύπαρξή τους μεταβάλει την απόκριση των τοίχων σε μεταφορική, με αποτέλεσμα την αποφυγή τόσο των αποκολλήσεων των τοίχων όσο και των γωνιών. Οι τοίχοι που καταπονούνται περισσότερο είναι αυτοί των κατώτερων ορόφων, αλλά λόγω της αύξησης της διατμητικής αντοχής με την αύξηση του κατακόρυφου φορτίου, η ένταση των βλαβών έχει αποδειχθεί ότι για χαμηλά κτίρια είναι ίση σε όλους τους ορόφους. Τα νεώτερα κτίρια που έχουν πυκνή διάταξη φερόντων τοίχων, η οποία υπαγορεύεται από την ανάγκη στήριξης των τετραερίστων πλακών και συγχρόνως έχουν διαζώματα στις στάθμες των δαπέδων και της οροφής, έχουν πολύ καλή συμπεριφορά ακόμα και όταν δεν είναι συμμετρικά σε κάτοψη. Από τα ανωτέρω συμπεραίνεται ότι η χρήση διαζωμάτων μπορεί να γίνει ένα πολύ καλό μέτρο ενίσχυσης. Οι αναλύσεις αποδεικνύουν ότι η κατασκευή ενός διαζώματος από οπλισμένο σκυρόδεμα στη στέψη των τοίχων μειώνει τις μέγιστες εφελκυστικές τάσεις κατά 50% ακόμα και στα κτίρια με πυκνή διάταξη φερόντων τοίχων, εφόσον δεν έχουν διάφραγμα. Αντίθετα, όταν υπάρχουν διαφράγματα στις κατώτερες στάθμες, η κατασκευή διαζώματος δεν

είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Όμως η κατασκευή του συνιστάται λόγω της ευκολίας και του χαμηλού κόστους κατασκευής. Βιβλιογραφία ΕΑΚ (2000), Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός, Οργανισμός Αντισεισμικού Κανονισμού και Προστασίας, Αθήνα, (αναθεώρηση 2003) Karantoni F.V., Bouckovalas G., (1997), Description and analysis of building damage due to Pyrgos, Greece, earthquake, Soil Dynamics and Earthquake Engineering, Vol. 16, No 2, Karantoni F.V., Fardis M.N., (2005), Damage to masonry buildings due to the Aegion, (GR) 1995 Earthquake, in Structural Studies, Repairs and Maintenance of Heritage Architecture IX, WIT Press,, pp 191-201. Karantoni F.V., (2007), Seismic behaviour and Strengthening of a vulnerable structure, STREMAH 2007, Prague Karantoni, F. & Fardis, M.N. (1992a), Computed vs observed seismic response and damage of masonry buildings, in ASCE J. of Struct. Engineering, 118, 7, 1804-1821. Karantoni F.V. and Fardis M.N., (1992b), Effectiveness of Seismic Strengthening Techniques for Masonry Buildings, in Journal of Structural Engineering, ASCE, vol.118, No 7, 1884-1902, July 1992 Καραντώνη Φυλλίτσα (2004), Κατασκευές από Τοιχοποιία Σχεδιασμός και Επισκευές, Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα Φαρδής Μ.Ν., Kαραντώνη Φ.Β,. Κοσμόπουλος Α, (1997), Στατιστική Μελέτη των Βλαβών λόγω του Σεισμού του Αιγίου της 15-6-95, Τεχνική Εκθεση προς ΟΑΣΠ, Πάτρα Φαρδής Μ.Ν., Kαραντώνη Φ.Β (1997), Μελέτη Τρωτότητας Πατρών, Τεχνική Έκθεση προς ΟΑΣΠ, Πάτρα Φαρδής M.N, Καραντώνη Φ.Β, Παναγιωτάκος Τηλ., (1995), Σεισμική Συμπεριφορά κτιρίων από τοιχοποιία και Τοιχοπληρωμένων πλαισίων, Τεχνική Έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Σεισμικής Πρόγνωσης και Προστασίας, Πάτρα Χόιπελ-Σκαρπιά Ξανθίππη, (1976), Η Μορφολογία του Γερμανικού κλασικισμού (1789-1848) και η δημιουργική αφομοίωσή του από την ελληνική αρχιτεκτονική (1833-1897), Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη Φ.Β. Καραντώνη, Δρ, Πολιτικός Μηχανικός, Λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Τομέα Κατασκευών, Πανεπιστημίου Πατρών. Διδάσκει τα μαθήματα Φέρουσες Τοιχοποιίες, Σχεδιασμός και Ανασχεδιασμός Κατασκευών από Φέρουσα Τοιχοποιία και Ξύλινες Κατασκευές. Ερευνητικό ενδιαφέρον σε θέματα σεισμικής συμπεριφοράς και βλαβών των κατασκευών από τοιχοποιία καθώς και σε τεχνικές ενίσχυσης. Μέλος Επιτροπής Ευρωκωδίκων ΥΠΕΧΩΔΕ, Μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Ευρωκωδίκων του ΤΕΕ. Συνεργάζεται με το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των μηχανικών δημοσίων υπαλλήλων. Τηλ. και φαξ 2610 997778, email karmar@upatras.gr